Józef Cyrankiewicz
Józef Cyrankiewicz - (ur. 23 kwietnia 1911 w Tarnowie, zm. 20 stycznia 1989 w Warszawie), polski działacz socjalistyczny i komunistyczny, członek władz PPS i PZPR, pięciokrotny premier RP i PRL w latach 1947-1952 i 1954-1970 (funkcję tę sprawował najdłużej w historii Polski), przewodniczący Rady Państwa. Z zawodu prawnik i dziennikarz.
Przed wojną
Wywodził się z patriotycznej rodziny o inklinacjach narodowych (ojciec jego był endeckim działaczem w Galicji, a z zawodu geodetą). Podczas studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, których nie ukończył, związał się z ruchem socjalistycznym. Od 1931 działał w PPS i Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej. Od 1935 sekretarz Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Krakowie.
Wojna
Jako oficer rezerwy WP wziął udział w kampanii wrześniowej. Od jesieni 1939 na czele PPS-WRN i GL PPS w okręgu krakowskim. Wraz z GL PPS podporządkował się Związkowi Walki Zbrojnej, zostając zaprzysiężonym oficerem tej organizacji. W czasie II wojny światowej był jednym z czołowych działaczy PPS WRN. Kierownictwo tej organizacji planowało jego kandydaturę na stanowisko zastępcy Delegata Rządu na Kraj z ramienia PPS.
Podczas działalności konspiracyjnej, zorganizował akcję odbicia z rąk Gestapo Jana Karskiego. W kwietniu 1941 został ujęty przez Gestapo w zasadzce (tzw. "kotle"), urządzonym w lokalu szefa sztabu okręgu krakowskiego ZWZ.
Od 1942 był więźniem Auschwitz oraz Mauthausen – współtworzył wraz m.in. z Witoldem Pileckim tamtejszy ruch oporu[2]. IPN w niektórych publikacjach próbuje temu zaprzeczać, wskazując na możliwość współpracy z Gestapo w obozie Auschwitz[3], jednak bez wskazania na to źródeł, a wiele poszlak temu przeczy (zob. polemikę znawcy historii Auschwitz, dra Adama Cyry[4]). Trafił do KL Auschwitz z więzienia na Montelupich w Krakowie 4 września 1942 (nr 62933). W obozie współpracował m.in. z PPS, której w obozie został przywódcą a także Janem Mosdorfem oraz z komunistami i socjaldemokratami austriackimi (Kampfgruppe Auschwitz), których podejrzewano o współpracę z Politische Abteilung (obozowym Gestapo) na podstawie ich niechęci do Słowian.
W obozie oświęcimskim, dążył do przejęcia kierownictwa nad politycznym i wojskowym ruchem oporu – w maju 1943 wraz z Tadeuszem Hołujem został członkiem utworzonej wówczas centralnej czwórki kierowniczej Grupy Bojowej Oświęcim (GBO, Kampfgruppe Auschwitz) skupiającej kilka organizacji w skład której weszła także PPS – Hołuj odpowiadał za sprawy wojskowe i polityczne, zaś Cyrankiewicz za nadzór nad całością i łączność. W 1943 ZOW (Związek Organizacji Wojskowej) zaczął uzgadniać swoje poczynania z Grupą Bojową Oświęcim – łącznikiem pomiędzy grupami został R. Jaworski. Wiosną 1944 między organizacjami zawarto porozumienie w wyniku którego w skład czteroosobowego kierownictwa wojskowego podziemia – Rady Wojskowej weszli B. Świerczyna i kapitan S. Kazuba z ZOW, a faktycznie z Armii Krajowej, oraz Lucjan Motyka i Austriak Heinrich Duermayer z Grupy Bojowej Oświęcim. Kierownictwo polityczne spoczęło w rękach Cyrankiewicza zaś kierownictwo wojskowe w rękach Henryka Bartosiewicza.
26 czerwca 1944 Henryk Bartosiewicz, kierownik wojskowy ZOW, w związku z przewożeniem go do innego obozu wtajemniczył Cyrankiewicza w kontakty konspiracji obozowej ZOW i zaznajomił go ze swoim następcą Stanisławem Kazubą. Następnie Wacław Stacherski "Nowina", nowy więzień w Auschwitz i jednocześnie były inspektor katowickiego AK, przekazał sugestię by Cyrankiewicza mianować dowódcą wojskowym ZOW. W wyniku owej propozycji przekazanej latem 1944 komendant Okręgu Śląskiego AK, mjr Zygmunt Walter-Janke, mianował konspiracyjnie Józefa Cyrankiewicza "Rota" dowódcą wojskowym ZOW. Nominację tę jednak zablokował zastępca inspektora bielskiej AK Stanisław Chybiński. W styczniu 1945 r. przewieziony do Mauthausen, gdzie doczekał wyzwolenia.
Inne hasła zawierające informacje o "Józef Cyrankiewicz":
Adwentyzm
...
Tampere
...
Brno
...
XVI wiek
...
1972
maja
Boże Ciało
: 1 czerwca
Prezydent Polski
na Uchodźstwie
1947
August Zaleski
19721972
Stanisław Ostrowski
1979
PremierPolski
1970
Piotr Jaroszewicz
1980
I sekretarzKC PZPR
1970
Edward Gierek
1980
Przew.
RadyPaństwa
1970
Józef Cyrankiewicz
19721972
Henryk Jabłoński
1985
Afganistan
1933
Muhammad Zahir Chan
1973
PremierAfganistanu
1971
Abdul Zahir19721972Mohammad Musa Szafiq
1973
PremierAlbanii
1954
Mehmet Shehu
1981
PrezydentAlgierii
1965
Houari Boumédiènne
1978
Król ArabiiSaudyjskiej
1964
Faisal ibn ...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
1749
...
1884
...
Karl Philipp Schwarzenberg
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Józef Cyrankiewicz":
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2)
...
|