Józef Gosławski
Józef GosławskiJózef Gosławski | | Imiona i nazwisko | Józef Jan Gosławski | Data i miejsce urodzenia | 24 kwietnia 1908
Polanówka
,
Imperium Rosyjskie
| Data i miejsce śmierci | 23 stycznia 1963
Warszawa
,
Polska
| Narodowość |
polska
| Dziedzina sztuki |
rzeźba
,
medalierstwo
,
rysunek
| Ważne dzieła | Pomniki:
Chopina w Żelazowej Woli
,
Mickiewicza w Gorzowie Wlkp.
,
"Nigdy wojny" w Żabikowie
,
Piłsudskiego w Turku
;
grupa Muzyka w Warszawie
, Ołtarz Przemienienia Pańskiego w Masłowie; medale: Rok 1939, Bolesław Chrobry, Grunwald 1410-1960, 1000-lecie Chrztu Polski, Nigdy wojny; monety: 5 zł z Rybakiem, 10 zł z Kopernikiem, 100 zł z Mieszkiem i Dobrawą; odznaczenia:
Medal 10-lecia Polski Ludowej
, Odznaka Wzorowego Żołnierza,
Medal za Ofiarność i Odwagę
| Odznaczenia | | Srebrny Krzyż Zasługi | | Medal 10-lecia Polski Ludowej |
| | |
Strona domowa
|
Józef Gosławski (lata 40.) Józef Gosławski (ur. 24 kwietnia 1908 w
Polanówce
, zm. 23 stycznia 1963 w
Warszawie
) – polski
rzeźbiarz
i
medalier
. Projektant
monet
(m.in. 5 zł z wizerunkiem
rybaka
, 10 zł z
Kopernikiem
),
pomników
(m.in.
Chopina w Żelazowej Woli
,
Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim
) i
medali
(m.in. Rok 1939, Bolesław Chrobry, 1000-lecie Chrztu Polski). W jego twórczości widoczne są wpływy
kubizmu
, koncepcji
Stanisława Szukalskiego
, środowiska
Polskiej Sztuki Stosowanej
, a także sztuki
antycznej
i
renesansowej
. Znaczna część jego dorobku twórczego (przede wszystkim
przedwojennego
) nie zachowała się. Ocalałe prace znajdują się głównie w kolekcjach prywatnych oraz zbiorach
muzeów
i placówek kulturalnych w
Polsce
i na świecie. Józef Gosławski był laureatem licznych
konkursów
artystycznych, uczestnikiem wielu wystaw indywidualnych i zbiorowych. W swoim życiu związany m.in. z
Wąwolnicą
[2],
Kazimierzem Dolnym
[3][4],
Krakowem
,
Warszawą
[5],
Rzymem
i
Poznaniem
[6]. Zajmował stanowiska kierownicze w Okręgu Poznańskim i Zarządzie Głównym
ZPAP
. Odznaczony m.in.
Srebrnym Krzyżem Zasługi
. Biografia Pochodzenie i dzieciństwo4. Wawrzyniec Gosławski | | | | | | 2. Antoni Gosławski (1875-1950) | 5. Leokadia Łuszczyńska | | | | | | | | 1. Józef Gosławski (1908-1963) | 6. Apolinary Łuszczyński[7] | | | | | 3. Stefania Łuszczyńska | | | 7. Walentyna Sobczyńska | | | | |
Józef Gosławski przyszedł na świat 24 kwietnia 1908 w miejscowości
Polanówka
na
Lubelszczyźnie
[8]. Jego ojcem był Antoni Gosławski (z zawodu kowal), a matką Stefania z domu Łuszczyńska. Rodzina spokrewniona była z
Maurycym Gosławskim
– poetą, uczestnikiem
kampanii tureckiej
i
powstańcem listopadowym
[8]. Józef Gosławski
ochrzczony
został w kościele parafialnym p.w.
śś. Floriana
i
Urszuli
w
Wilkowie
[8]. Dzieciństwo spędził w pobliskiej
Wąwolnicy
, wraz z czworgiem rodzeństwa[9] – Zygmuntem (1898-1976), Anną (1903-1986), Aleksandrą (1913-1990) i
Stanisławem
(1918-2008) – późniejszym rzeźbiarzem, twórcą licznych dzieł z zakresu
rzemiosła artystycznego
[10]. Lata 20. i 30.W 1923, po ukończeniu szkoły podstawowej w Wąwolnicy, zdał egzamin na
Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie
, ale z powodu zbyt młodego wieku nie został przyjęty[8]. Rozpoczął wówczas naukę w
lubelskim
Seminarium Nauczycielskim, jednak już po miesiącu zrezygnował i jako miejsce swej edukacji artystycznej wybrał założoną przez
Jana Koszczyc-Witkiewicza
Szkołę Rzemiosł Budowlanych
w
Kazimierzu Dolnym
[8]. W międzyczasie podejmował też pracę u jednego z warszawskich kupców, a także w zakładzie
snycerskim
Żywulskiego w
Nałęczowie
[8]. W 1927 rozpoczął naukę Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego (PSSZiPA)[8]. Jego nauczycielem był wówczas m.in.
Henryk Uziembło
[8]. W szkole nawiązał także znajomość z
Witoldem Chomiczem
, z którym w przyszłości się przyjaźnił[11]. W tym okresie mieszkał w
bursie
prowadzonej przez oo.
jezuitów
, pracując dorywczo w fabryce mebli[8]. Ważną cezurę w rozwoju artystycznym Józefa Gosławskiego stanowi rok 1929. Ukończył wówczas I i II kurs PSSZiPA, a także wziął udział w pierwszej zbiorowej wystawie rzeźby[12][8]. W tym samym roku młody artysta nawiązał przejściowy kontakt z grupą
Stanisława Szukalskiego
, która stawiała się w opozycji do środowiska profesorów
krakowskiej ASP
[13]. Ostatecznie nie zdecydował się zostać członkiem
Szczepu Rogate Serce
, jednak w późniejszych okresach myśl twórcza Szukalskiego wielokrotnie inspirowała Józefa Gosławskiego w jego działalności artystycznej[13]. Wbrew hasłom Stacha z Warty kontynuował naukę w Szkole na Wydziale Specjalnym Rzeźby, którą zakończył w 1932 z wynikiem bardzo dobrym, a następnie rozpoczął studia w
krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych
w pracowni profesora
Xawerego Dunikowskiego
[8]. Po pierwszym semestrze został jednak relegowany z uczelni z powodu problemów związanych z opłacaniem czesnego[8]. W tym samym roku wziął udział w Międzynarodowej Wystawie Karykatury w
Wiedniu
(w Künstlerhaus), gdzie wyróżniono dwie jego prace rzeźbiarskie – Piłsudski i Kasztanka oraz Dunikowski[8]. W 1933 odbyła się pierwsza indywidualna wystawa jego dzieł[8]. Zorganizowano ją w
Pałacu Sztuki
w Krakowie, a jej otwarcia dokonał
Ludwik Solski
[8]. Jeszcze podczas
wernisażu
Gosławski otrzymał od Dunikowskiego propozycję powrotu na uczelnię, z której jednak nie skorzystał[11]. W październiku tego samego roku zapisał się do
ASP w Warszawie
, gdzie przyjęto go na drugi rok bez egzaminów[11]. Pobierał nauki w pracowni profesora
Tadeusza Breyera
[8]. Udało mu się także uzyskać stypendium na wyjazd do
Włoch
, w czym pomogli pracownicy Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP – Stefan Głuchowski i Jan Sampolski[8]. 24 lutego 1935 Józef Gosławski wyjechał do
Rzymu
, by rozpocząć studia na
Reale Accademia di Belle Arti e Liceo Artistico
[8]. Wykonana przezeń w glinie praca została oceniona na tyle wysoko, że zalecono mu jedynie uzupełnienie przedmiotów teoretycznych – trafił wówczas do pracowni profesora Angelo Zanelliego[8]. W tym czasie nawiązał kontakty z innymi przedstawicielami polskich środowisk twórczych w Wiecznym Mieście – m.in. z
Wiktorem Mazurowskim
, Michałem Paszynem, Janem Dzieślewskim i
Krystyną Dąbrowską
[8]. Gdy w 1936 powstała
Polska Organizacja Artystów Plastyków "Kapitol"
Józef Gosławski został jej wiceprezesem[8]. W tym samym roku prezentował również swoje prace na wystawie tej grupy w Rzymie[8]. W roku następnym artysta zdał egzamin z
języka włoskiego
i w czerwcu otrzymał dyplom Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych[8]. Pozostał jednak we Włoszech, gdzie odbywał podróże po kraju, studiował sztukę
antyczną
i
renesansową
oraz rozwijał kontakty z
Antonim Madeyskim
,
Krystyną Dąbrowską
,
Józefem
i Łucją Oźminami oraz
Lechem
i Heleną Grześkiewiczami[8]. Tworzył również kolejne dzieła; uczestniczył też w kolejnej wystawie rzeźby w
Rzymie
[8]. 19 lipca 1939 powrócił do
Polski
[8], gdyż od
1 września
miał objąć stanowisko konserwatora w
Zamku Królewskim
w
Warszawie
[11]. Dorobek twórczy z pobytu w Italii zaginął jednak podczas transportu[8]. Według różnych relacji część dzieł, w tym m.in. Popiersie Piłsudskiego, mogła trafić do zamku Villa del Catajo w północnych
Włoszech
, jednak dalsze ich losy nie są znane[14]. Informacje o znajdowaniu się rzeźb Gosławskiego w Villa del Catajo zostały zweryfikowane przez rodzinę artysty i okazały się fałszywe. Objęcie stanowiska na Zamku zostało uniemożliwione przez wybuch
II wojny światowej
[8]. We wrześniu, zgodnie z rozkazem
płk. Umiastowskiego
, opuścił stolicę udając się w kierunku
Zaleszczyk
[8]. Przedostał się do
Nieświeża
, do swojej siostry Anny Ellert[8]. Nauczał wówczas rysunku w miejscowej szkole, prowadzonej przez zakonnice[8]. Lata 40.W styczniu 1940 Józef Gosławski razem z siostrą przybył do Wąwolnicy, gdzie spędził lata
okupacji niemieckiej
[8]. Służbę wojskową uniemożliwiał mu
astygmatyzm
, współpracował jednak z
organizacjami podziemnymi
[8]. Podczas lat wojny utrzymywał się z wytwarzania przedmiotów artystycznych[8]. Zajął się również edukacją artystyczną swojego młodszego brata –
Stanisława
[15]. Zwrócił się także ku twórczości
medalierskiej
– powstały wówczas m.in. medale o tematyce
martyrologicznej
[8]. W 1943, podczas pracy nad jednym z nich[16] miała miejsca rewizja
SS-manów
, jednak dzieło w ostatniej chwili zostało schowane[17]. Po zakończeniu działań wojennych Józef Gosławski przybył do
Kazimierza Dolnego
, gdzie z własnej inicjatywy rozpoczął prace
restauratorsko
-
konserwatorskie
przy kamienicy Pod
Świętym Mikołajem
[8]. Później nad konserwacją nadzór objęło
Ministerstwo Kultury i Sztuki
, które reprezentował ówczesny konserwator wojewódzki –
Jan Zachwatowicz
[8]. W pracy, prowadzonej w sezonach letnich, Józefowi Gosławskiemu pomagał brat
Stanisław
, a od 1948 także żona artysty,
Wanda
[8]. Z tego okresu pochodzi cykl rysunków[2] i kilka akwareli[8]. W roku 1947 Józef Gosławski został zatrudniony jako zastępca profesora w
Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych
w
Poznaniu
– powierzono mu kierownictwo Katedry Rzeźby w Metalu[8]. Poznał tam studentkę PWSPP,
Wandę Mankin
, z którą
ożenił się
25 września 1948[18][8]. Zamieszkali wówczas przy ul. Promienistej, a pracownia rzeźbiarska znajdowała się przy ul. Szamarzewskiego[8]. 5 sierpnia 1948 urodziła się ich pierwsza córka – Bożena Stefania[8]. W roku 1948 Gosławski otrzymał pierwsze po wojnie duże zamówienie – wykonanie
sgraffito
oraz sześciu postaci świętych dla
Bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Lublinie
[8]. Lata 50. i 60.Na początku lat 50. w ówczesnej Polsce zintensyfikowano wdrażanie doktryny
socrealistycznej
, szczególnie w dydaktyce[19]. Reorganizacją zostały objęte wyższe uczelnie artystyczne w związku z czym Gosławski – mający przed wojną styczność m.in. z
Szukalskim
i środowiskami artystycznymi Rzymu – został z PWSSP zwolniony, o czym sam pisał w następujący sposób[19]: „ ...ciekawi mnie, jak uporałeś się z trudnościami pierwszej, jak i drugiej reorganizacji Uczelni. Jeżeli chodzi o mnie, to nie miałem z tym wiele kłopotu – po prostu zostałem zwolniony, a moja pracownia zlikwidowana. ” Wydarzenia te wpłynęły na pogorszenie sytuacji materialnej rodziny[8]. Pracy artystycznej nie sprzyjały fatalne warunki w ówczesnej pracowni twórcy, takie jak przede wszystkim mała powierzchnia i złe oświetlenie[8]. Mimo tego właśnie w
latach 50.
Józef Gosławski stworzył najważniejsze działa monumentalne. Najpierw przystąpił do konkursu na wykonanie dekoracji artystycznej dla powstającej wówczas w
stolicy
Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej
[8]. W wyniku jego rozstrzygnięcia otrzymał zlecenie na realizację
grupa alegorycznej Muzyka
– wykonał je w 1952[8] Przy pracy nad dziełem Józefowi Gosławskiemu pomagali
żona
[20] i brat
Stanisław
[21], a za jego wykonanie artyście przyznany został
Srebrny Krzyż Zasługi
[8] (1952)[22]. Jeszcze w tym samym roku rozpoczął prace nad pomnikiem mającym upamiętniać ofiary
niemieckiego
obozu karno-śledczego
w
Żabikowie
[8]. W 1955 powstał model
pomnika Chopina
(który ostatecznie w roku 1969 stanął w
Żelazowej Woli
[23]), a w
1956
wykonany został
pomnik Mickiewicza
dla
Gorzowa Wielkopolskiego
[8]. W 1952 twórcę wybrano na stanowisko prezesa Okręgu Poznańskiego
ZPAP
, którą to funkcję pełnił przez dwie kadencje[8]. 23 października 1952 Gosławskim urodziła się druga córka, Maria Anna[8]. 28 lutego 1955 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki rzeźbiarz został odznaczony
Medalem 10-lecia Polski Ludowej
[24] (odznaczenie to zostało zaprojektowane przez niego samego w 1954[25]). W 1956 Józef Gosławski z rodziną przeprowadził się do
Warszawy
na
Saską Kępę
, gdzie w ramach spółdzielni mieszkaniowej Kolektyw powstały
domy szeregowe
z pracowniami – w ich sąsiedztwie zamieszkali wówczas
Józef Trenarowski
,
Adam Roman
,
Kazimierz Bieńkowski
, Eugeniusz Żarkowski, Tadeusz Świerczek i Adam Procki[5]. Gosławski uczestniczył w tym czasie w licznych wystawach, m.in. Circolo artistico w
Katanii
(1959)[26] oraz brał udział w konkursach artystycznych, np. w Międzynarodowym Konkursie na pomnik w Oświęcimiu-Brzezince (1957), Konkursie na Pomnik Bohaterów Warszawy (I etap – 1958, II – 1959) oraz w konkursie na monety – 2, 5 i 10 zł (1958)[27]. Miał też wystawę indywidualną w
Budapeszcie
(1960)[28] W 1958 w ramach wymiany zorganizowanej przez
ZPAP
odbył podróż do
Związku Sowieckiego
, gdzie zwiedził m.in.
Moskwę
,
Leningrad
,
Zagorsk
i
Jałtę
[29][8]. W 1961 Józefa Gosławskiego wybrano prezesem Sekcji Rzeźby Zarządu Głównego ZPAP[8]. W dniu 12 października[22] 1962 za cykl medali wojennych przyznano mu nagrodę Ministra Obrony Narodowej III stopnia[30]. Zmarł nagle 23 stycznia 1963 roku w
Warszawie
[8]. Pochowany na
Starych Powązkach
w Warszawie. Twórczość
Józef Gosławski pozostawił po sobie liczne realizacje w zakresie rzeźby pomnikowej i portretowej,
medalierstwa
,
karykatury
, jak również konserwacji i rysunku[22]. Jego wczesne prace, w większości niezachowane lub zaginione, wykazują wpływy
kubizmu
(Karykatura własna artysty – ok. 1932-1933), idei
Szukalskiego
(Projekt pomnika
Władysława Orkana
– ok. 1929), a także form bliskich koncepcji artystów z kręgu
Polskiej Sztuki Stosowanej
(np. Projekt ołtarza ze
św. Franciszkiem
– 1932)[31]. Pobyt i studia we
Włoszech
oraz bezpośrednie zetknięcie się artysty z tamtejszą sztuką dodatkowo wpłynęły na zmianę widzenia artystycznego – świadczą o tym m.in. portrety Sycylijczyka, Marii Maro i Roberta (wszystkie wykonane w 1937)[31]. Wpływ antyku i włoskiego
odrodzenia
zauważalny jest również pierwszych pracach plakietach powstałych w
Rzymie
[32]. Pełną analizę przedwojennej twórczości Józefa Gosławskiego uniemożliwiają luki w dokumentacji[33], szczególnie dorobku z okresu studiów włoskich, który zaginął podczas transportu do
Polski
w sierpniu 1939 roku[8][14]. Warunki
okupacji niemieckiej
skłoniły artystę do zainteresowania się
rękodzielnictwem
oraz małymi formami rzeźbiarskimi[22]. Powstałe wówczas medale w przeważającej części poświęcone zostały
martyrologii
narodu polskiego
[34]. Twórczość
medalierską
kontynuował także po
wojnie
[22]. Na stałe wprowadził do tej dziedziny nowe koncepcje, szczególnie w odniesieniu do formy i kształtu[22]. Stał się łącznikiem między pokoleniem
Konstantego Laszczki
i
Józefa Aumillera
a medalierami późniejszego okresu[22]. Kontynuował także twórczość w zakresie rzeźby monumentalnej – zrealizował m.in.
pomnik Nigdy wojny
w
Żabikowie
(1956),
pomnik Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim
(1956), model
pomnika Chopina
(1955)[31] (który stanął w
Żelazowej Woli
już po śmierci artysty[23]) oraz Ołtarz Przemienienia Pańskiego (1960)[31]. Dorobek twórczy Józefa Gosławskiego wykazuje wpływy wielu stylów i koncepcji artystycznych, wywodzących się z różnych kultur i epok, przez co nie zamyka się w jednorodnej formule[22]. W jego pracach widoczne jest również zróżnicowanie formy, materiałów i skali[22]. Zasadniczym spoiwem jego sztuki jest jednak przeważający w niej temat, czyli osoba ludzka przedstawiona zarówno jako postać
heroiczna
, jak i podczas codziennej egzystencji[22]. RzeźbyWczesna twórczość rzeźbiarska Józefa Gosławskiego to okres, w którym artysta wielokrotnie nawiązywał do wypracowanych już koncepcji twórczych. Wyraźne są tu wpływy m.in.
formistów
(Portret
Witolda Chomicza
– 1927-1928),
Xawerego Dunikowskiego
(Nagrobek Janiny Gałowej z Rogalskich na
Cmentarzu Rakowickim
– 1932) i
Jana Szczepkowskiego
(Projekt ołtarza ze
św. Franciszkiem
– 1932)[31][30]. Z kolei wpływ
Stacha z Warty
dał o sobie znać m.in. w Karykaturze
Józefa Piłsudskiego
i
Kasztanki
(ok.
1932
)[13]. Cała seria karykatur rzeźbiarskich wykonanych przez Józefa Gosławskiego pokazuje też ewolucję jego rozwoju artystycznego – dopatrywać się w nich można również inspiracji twórczością
Augusta Zamoyskiego
i stylistyką
art déco
[33]. W przedwojennych dziełach artysty czerpał również z dorobku sztuki
Starożytnego Egiptu
, co związane jest m.in. z popularnością tego kierunku w ówczesnej Europie oraz z pobytem twórcy we
Włoszech
podczas
wojny włosko-abisyńskiej
[11]. Jednak w całej twórczości przedwojennej Józefa Gosławskiego dominowały głównie wpływy Dunikowskiego i Szukalskiego[35]. Słabo zachowana dokumentacja oraz zawirowania wojenne wpłynęły na trudności w tworzeniu opracowań dotyczących dokonań artysty z tego okresu[30] – żaden katalog nie potwierdza np. informacji o możliwym współudziale Józefa Gosławskiego przy tworzeniu ze
Stanisławem Kazimierzem Ostrowskim
Pomnika Grunwaldzkiego
na
Wystawę Światową w Nowym Jorku
w 1939, o czym wspomina jedynie
Krzysztof Głuchowski
[36]. Po
wojnie
artysta zwrócił się ku formom monumentalnym realizując
grupę Muzyka
(1952) na warszawskim
MDM-ie
[21] i pomniki:
Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli
(1955)[37],
Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim
[38] (1956) oraz
Nigdy wojny
(1956) poświęcony pamięci ofiar
obozu w Żabikowie
pod
Poznaniem
[31]. Tworzył również portrety (m.in. Portret córki Bożenki – 1953 oraz Portret bratanka Janusza – 1958)[31]. W 1961 wykonał prawdopodobnie jedyny istniejący pełnopostaciowy pomnik
Cypriana Kamila Norwida
[39]. W związku z organizowanymi w
latach 50.
i
60.
konkursami rzeźbiarskimi Gosławski stworzył też wiele projektów, które nie zostały dotychczas zrealizowane, m.in. Pomnika Bohaterów Warszawy (1958/1959), Pomnika Żołnierzy
I Armii WP
(1959), Płonące getto (1962) oraz Pomnika
Bolesława Prusa
(1962)[31]. Równolegle powstawały dzieła o tematyce
sakralnej
– np. Krucyfiks[40] (1943), postacie świętych dla
katedry w Lublinie
(1947-1948), czy też Ołtarz Przemienienia Pańskiego[41][42] dla
Masłowa
pod
Kielcami
(1960)[31]. Dla kościoła w Masłowie, podobnie jak dla
kościoła św. Jana Kantego w Poznaniu
, wykonał stacje
drogi krzyżowej
[43]. Spośród licznych projektów wykonywanych przez Józefa Gosławskiego zrealizowany został zespół
płaskorzeźb
z herbami
polskich miast
dla
moskiewskiego
hotelu Warszawa (1961)[30][44]. Medale i plakietyDorobek medalierski Józefa Gosławskiego składa się z kilkudziesięciu dzieł[45]. Najprawdopodobniej jednym z ważniejszych czynników, które skłoniły rzeźbiarza ku tej dziedzinie twórczości była znajomość z Włodzimierzem Głuchowskim[46]: „ Zainteresowanie medalierstwem rozbudził w Józwie właśnie mój wuj Włodzimierz Głuchowski zapalony numizmatyk, z którym zaprzyjaźnili się jeszcze przed wojną. Wtedy powstały, między innymi, dwie wspaniałe plakiety-portrety: Marszałka Piłsudskiego, i robiona na zamówienie, papieża Piusa XII. Odwiedzali się jak tylko mogli i dyskutowali, które wydarzenia czy rocznice Józwa powinien uwiecznić w metalu. ” Pierwsze prace powstały jeszcze przed wybuchem
II wojny światowej
, w czasie pobytu artysty we
Włoszech
[32]. Były to m.in. trzy plakiety z
1939
o tematyce religijnej – Ucieczka do Egiptu, Wskrzeszenie córki Jaira oraz Zwiastowanie – widoczne są w nich wyraźne wpływy antyczne, renesansowe, a także pewne koncepcje stosowane przez
Antoniego Madeyskiego
[32]. Jeszcze wcześniej, bo w
1935
, także w
Rzymie
, powstała plakieta z popiersiem
Józefa Piłsudskiego
[34]. Z punktu widzenia twórczości medalierskiej sam pobyt w Wiecznym Mieście zaowocował również istotną znajomością – z Jerzym Wankiewiczem, odlewnikiem, z którym artysta w przyszłości miał wielokrotnie współpracować[32]. Pierwsze medale powstały już podczas okupacji – były to m.in.: Rok 1939 (1939), Bolesław Chrobry (1940) i Majdanek (1944)[32]. Powstające wówczas dzieła, w przeważającej mierze o tematyce
martyrologicznej
wyrażały protest przeciwko wojnie i towarzyszącym jej okrucieństwom[32]. Po zakończeniu działań zbrojnych artysta kontynuował twórczość medalierską, w której zdecydował się na upamiętnienie żołnierzy polskich, walczących zarówno w
wojnie obronnej
(m.in. Westerplatte I – 1949 i Westerplatte II – 1954), jak i
Ludowym Wojsku Polskim
(Lenino I – 1949) oraz
Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie
(Monte Cassino – 1949)[34]. Wiele medali poświęconych zostało ofiarom
zbrodni niemieckich w Polsce
, a także wojny jako takiej (m.in. Radogoszcz oskarża faszyzm niemiecki – 1949, Męczennikom obozów koncentracyjnych XX wieku – 1961, Hańba mordercom kobiet i dzieci – 1961, oraz Nigdy wojny – 1963)[34]. Liczne prace są wyrazem pamięci i uznania dla znanych
Polaków
– do tej grupy medali należą np. Fryderykowi Chopinowi w setną trzydziestą dziewiątą rocznicę urodzin. Geniuszowi muzyki polskiej w setną rocznicę zgonu, Juliuszowi Słowackiemu w setną rocznicę zgonu oraz Adamowi Mickiewiczowi w sto pięćdziesiątą rocznicę urodzin (wszystkie trzy z 1949)[34]. Innymi tematami podejmowanymi przez artystę były rocznice wydarzeń historycznych (m.in. Grunwald 1410-1960 – 1960 oraz 1000-lecie Chrztu Polski – 1966) i polskie miasta (m.in. 500-lecie powrotu Gdańska do Polski[47] – 1954 oraz Lidzbark Warmiński – miasto mężów znakomitych – 1958)[34]. W twórczości Józefa Gosławskiego pojawiła się również tematyka sportowa – np. plakiety Dyskobol i Tenisistka (obie z 1950)[34]. Większość powstających dzieł była doceniana jeszcze za życia artysty, o czym świadczą liczne zakupy do muzeów krajowych (m.in.
Warszawa
,
Wrocław
,
Kraków
,
Lublin
,
Toruń
) i zagranicznych (m.in.
Praga
,
Ateny
,
Budapeszt
,
Rzym
,
Watykan
,
Paryż
,
Haga
,
Moskwa
,
Sankt Petersburg
)[22]. Zdarzały się jednak przypadki, gdy wpływ decydentów politycznych na kierunki rozwoju kultury prezentowanej szerokiemu gronu odbiorców był dla twórcy niekorzystny[48]: „
Muzeum Narodowe w Krakowie
już zakupiło cztery medale, natomiast
Muzeum Narodowe w Warszawie
mimo entuzjazmowania się przez
Dyr. Lorentza
, Kust. Jodkowskiego, Kust. Szemiothową i innych odmówiło zakupu. Stało się to na skutek interwencji warszawskich kacyków. Mimo zaskoczenia sprawa ta jest do przeżycia, jest tylko żywym przykładem jacy ludzie decydują w tworzeniu naszej kultury. [...] W Warszawie dowiedziałem się, dlaczego komisja odmówiła zakupu moich medali. Zdziwi Cię to, ale jest to prawda, co Ci napiszę. Delegat Ministerstwa Kultury i Sztuki mgr ... nie zgodził się mówiąc: "Gosławski jeszcze nie umarł, aby kupować jego prace". ” Charakterystyczne dla medali Józefa Gosławskiego jest poświęcenie szczególnej uwagi liternictwu, widoczne np. w dziele Hańba mordercom kobiet i dzieci, gdzie wyrazy HAŃBA zostały ułożone w kształcie krzyża[32]. Z kolei zastosowanie odmiennych od powszechnie dominujących kompozycji wpisanych w okrąg uczyniło Gosławskiego prekursorem odejścia od klasycznej formy i kształtu medalu[32][45] (np. Kołobrzeg 1945-1955 z 1955 roku)[34]. Wykorzystywane przez niego rozwiązania wpłynęły na dalszy rozwój polskiego medalierstwa[32]. Jego rolę w tym zakresie jednoznacznie oceniał także dr Adam Więcek[49]: „ Odmiennie rozwijała się twórczość Józefa Gosławskiego (1908-1963), nadzwyczaj oryginalnego i uzdolnionego medaliera. [...] Gosławski dokonał w powojennym medalierstwie polskim istnego przewrotu. Jako jeden z pierwszych zerwał on w sposób radykalny z tradycyjną formą oraz kształtem medalu klasycznego. Jego dzieła wyróżniają się rzeźbiarską fakturą oraz próbą syntetycznego ujmowania tematów. [...] Gosławski jest klasą dla siebie. Jego sztuka – wstrząsająca, dramatyczna, ale jakże prawdziwa – była na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych czymś zupełnie nowym, zapowiedzią zbliżających się nieuchronnie zmian. ” — Adam Więcek: Dzieje sztuki medalierskiej w Polsce. MonetyRewers obiegowej monety 5 zł z wizerunkiem
rybaka
, bitej wg projektu z
1958
roku Konkurs NBP na monety 2, 5 i 10 zł z lat 1957/58Twórczość Józefa Gosławskiego w zakresie monet związana jest głównie z ogłoszonym w listopadzie 1957 roku przez
NBP
konkursem[50]. Jak głosiła broszura z jego warunkami, w związku z trwałością materiału monety miały stać się w przyszłości świadectwem historycznym i artystycznym, zatem: „ [...] monety emitowane w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej powinny stanowić dzieło sztuki o wysokiej wartości artystycznej. ” — broszura z warunkami konkursu[50] Rozstrzygnięcie z marca 1958 roku było wyraźnym sukcesem Józefa Gosławskiego[50]. Za monetę 10 zł z
Mieszkiem
i
Dobrawą
uzyskał pierwszą nagrodę – zdecydowano o wybiciu jej jako srebrnej monety milenijnej (100 zł) w związku z nadchodzącymi uroczystościami
Tysiąclecia Państwa Polskiego
[50]. Moneta 2 zł (Kogutki) przyniosła z kolei drugą nagrodę[50]. Ponadto Gosławskiemu przyznano łącznie cztery wyróżnienia za monety: 10 zł (Mikołaj Kopernik), 5 zł (Rybak), 5 zł (Statek Waryński) oraz 2 zł (Łoś)[50]. Po wybiciu monet próbnych podjęto decyzję o emisji 5 zł z rybakiem oraz 10 zł z
Kopernikiem
jako
monet obiegowych
[50]. Z kolei monety z Łosiem i Kogutkami nie zostały wybite nawet w wersji próbnej[51]. Moneta Mieszko i Dąbrówka (100 zł) stała się jedną z najdroższych monet okresu
PRL
[52], a w
latach 70.
w konkursie Biuletynu Numizmatycznego zyskała miano Najpiękniejszej Monety Polskiej[45]. Pożądane przez kolekcjonerów są także rzadkie odmiany Rybaka (5zł) – ze słoneczkiem (przebicie stemplem) i bałwankiem (inna ósemka w dacie 1958)[52]. Wyjątkową monetą jest również 10 zł z wizerunkiem
Kazimierza Wielkiego
, bita jako moneta próbna w 1964, gdyż w związku z przyjętym założeniem na awersie miał znaleźć się wizerunek orła białego z czasów panowania ostatniego władcy
piastowskiego
– tym samym stała się ona jedyną monetą wybitą w
PRL
, na której znalazł się orzeł w koronie[53]. ObiegoweOpis | Nominał | Średnica [mm] | Masa [g] | Metal lub stop | Rant | Okres obiegu | Emitowana w latach |
---|
Rybak[54] (Rewers[55]) | 5 złotych | 29 | 3,45 |
aluminium
| ząbkowany | 1958-1994 | 1958, 1959, 1960, 1971, 1973, 1974 | Mikołaj Kopernik[56] (Duży; awers i rewers) | 10 złotych | 31 | 12,9 |
miedzionikiel
| ząbkowany | 1959-1977 | 1959, 1961, 1962, 1965 | Mikołaj Kopernik[57] (Mały; awers i rewers) | 10 złotych | 28 | 9,5 |
miedzionikiel
| ząbkowany | 1967-1977 | 1967, 1968, 1969 | Mieszko i Dobrawa[58] (Okolicznościowa; awers i rewers) | 100 złotych | 35 | 20 |
srebro
(Próba 900) | gładki | 1966-1994 | 1966 |
PróbneOpis | Nominał | Średnica [mm] | Metal lub stop | Rant | Rok wybicia |
---|
50 groszy[59] (Rewers[55]) | 50 gr | 23 |
nikiel
,
aluminium
,
mosiądz
? | ząbkowany | 1958 | Gałązka dębu[60] (Rewers[55]) | 1 zł | 25 |
nikiel
,
aluminium
| ząbkowany | 1958 | Statek Waryński[61] (Awers i rewers) | 5 zł | 29 |
nikiel
,
mosiądz
,
aluminium
| ząbkowany | 1958 | Statek Waryński[62] (Awers i rewers) | 5 zł | 29 |
nikiel
,
aluminium
| ząbkowany | 1960 | Atrybuty przemysłu[63] (Rewers[55]) | 5 zł | 29 |
aluminium
| ząbkowany | 1958 | Atrybuty przemysłu[64] (Rewers[55]) | 5 zł | 29 |
nikiel
| ząbkowany | 1959 | Kazimierz Wielki[65] (Awers i rewers) | 10 zł | 31 |
miedzionikiel
,
nikiel
? | ząbkowany | 1964 | Kazimierz Wielki[66] (Wersja z orłem w koronie; awers i rewers) | 10 zł | 31 |
miedzionikiel
,
nikiel
? | ząbkowany | 1964 | Mieszko i Dobrawa[67] (Profile; awers i rewers) | 100 zł | 35 |
nikiel
,
srebro
(Próba 750) | gładki | 1960 | Mieszko i Dobrawa[68] (Profile; awers i rewers) | 100 zł | 35 |
nikiel
,
srebro
(Próba 900) | 1000 lecie państwa polskiego | 1966 |
Pozostałe dziełaPoza twórczością typową rzeźbiarską i medalierską Józef Gosławski wykonał także szereg innych dzieł. Były to głównie rysunki i akwarele (m.in. z
Kazimierza Dolnego
[8] oraz z podróży do
ZSRR
w 1958[43]). W
latach 50.
i na początku
60.
powstał również zestaw
zabawek choinkowych
[69]. W czasie pobytu w
Wąwolnicy
w latach okupacji wraz z
bratem Stanisławem
wykonali narzędzia, za pomocą których prace z zakresu
rzemiosła artystycznego
[15]: „ Po wykonaniu dłut brat mój Józef zaczął projektować przedmioty przemysłu artystycznego. Były to różnego rodzaju talerze, patery, kasetki, papierośnice, kałamarze. Wszystkie [...] były wykonane z dużym smakiem, żeby jako tako żyć ” Z tego okresu pochodzą także drewniane figurki wojów
słowiańskich
(1943) oraz odlana w brązie Plakieta z Matką Boską Częstochowską (1944)[25]. Z kolei po
wojnie
Józef Gosławski projektował liczne odznaczenia, m.in.: Odznakę Nagrody Państwowej (1951),
Medal 10-lecia Polski Ludowej
(1954), Odznakę Wzorowego Żołnierza (po 1958),
Medal za Ofiarność i Odwagę
(1960)[70] oraz Odznakę absolwenta
Akademii Medycznej w Warszawie
(1962)[25]. Równolegle powstawały
medalioniki
, m.in. z
żoną Wandą
(1949),
Adamem Mickiewiczem
(1955) i
Fryderykiem Chopinem
(1955)[25]. Artysta wykonywał także dzieła z zakresu rzeźby ceramicznej, jak np. Madonnę z Dzieciątkiem[71] z 1960, czy też karykaturę ubogiego malarza – Cołaska z 1962[25]. W zrealizowanych przez niego popiersiach wystawienniczych do ekspozycji
biżuterii
dla Jablonexu[71] z 1961 widoczne są podobne tendencje stylistyczne, jakie spotyka się w dziełach
Józefa Trenarowskiego
, a także Haliny Chrostowskiej[72]. Udział w konkursachRok | Konkurs | Uwagi |
---|
1936 | Konkurs na popiersie
Józefa Piłsudskiego
| I nagroda; rzeźba zrealizowana 1938-1939, w zbiorach
Muzeum Narodowego w Warszawie
(RZW. 753); odlew w Muzeum w Turku | 1946/47 | Konkurs na godło państwowe | II nagroda | 1951 | Konkurs na rzeźby na
pl. Konstytucji
w
Warszawie
| Rzeźba
Muzyka
znajduje się na budynku przy
ul. Koszykowej
34/50 | 1951 | Konkurs na odznakę GKKF[73] | I nagroda | 1951 | Konkurs na odznakę nagrody państwowej | I nagroda | 1953 | Konkurs na pomnik partyzantów w
Lublinie
| Miejsce przechowywania projektu nieznane | 1953 | Konkurs na Łuk Triumfalny w
Lublinie
| Miejsce przechowywania projektu nieznane | 1953 | Konkurs na medal z okazji 500-lecia powrotu
Gdańska
do Polski | Medal w zbiorach
Muzeum w Lublinie
(N/440, N/441),
Muzeum Narodowego w Poznaniu
(E 6376, E 6377, E 10009),
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu
(MP 145, 8106, MP 9202),
Zamku Królewskiego w Warszawie – kolekcja Kuryłowicza
(-4817/602),
Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
(G 2260, G 6390, G 6484) oraz w zbiorach prywatnych | 1955 | Konkurs na
pomnik Adama Mickiewicza w Poznaniu
| Projekt pomnika w zbiorach prywatnych | 1957 | Międzynarodowy konkurs na pomnik w
Oświęcimiu-Brzezince
| Miejsce przechowywania projektu nieznane | 1958 | Konkurs na monety | 10 zł – I nagroda za projekt Mieszko i Dąbrówka (moneta wyemitowana jako srebrne 100 zł w 1966) 10 zł – wyróżnienie za projekt Mikołaj Kopernik (moneta weszła do obiegu w 1959) 5 zł – wyróżnienia: projekt Statek Waryński oraz Rybak (moneta weszła do obiegu w 1958) 2 zł – dwie II nagrody: projekt Kogutki i projekt rewersu z orłem; wyróżnienie za projekt Łoś | 1958 | I etap konkursu na pomnik Bohaterów Warszawy | Miejsce przechowywania pierwszego projektu nieznane; drugi w zbiorach
MHW
(22176) | 1958 | Konkurs na medal XV-lecia
Ludowego Wojska Polskiego
| I, II i III nagroda | 1959 | II etap konkursu na pomnik Bohaterów Warszawy | I nagroda (jedna z sześciu); projekt powstał we współpracy z
Wandą
i
Stanisławem Gosławskim
, obecnie w zbiorach
MHW
(22178) | 1959/1960 | Konkurs na pomnik
1 Armii WP
| Projekt powstał we współpracy z
Wandą
i
Stanisławem Gosławskim
. Miejsce przechowywania projektu nieznane | 1961 | Konkurs na pomnik
Juliusza Słowackiego
w
Warszawie
| Jeden z projektów w zbiorach
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu
(DK. 21108), drugi w zbiorach prywatnych | 1962 | Konkurs na pomnik
Żydów
pomordowanych w
Lublinie
| Projekt pomnika Płonące getto w zbiorach prywatnych | 1962 | Konkurs na pomnik
Bolesława Prusa
w
Warszawie
| Dwa wyróżnienia honorowe; jeden z projektów powstał we współpracy z
Wandą Gosławską
; jeden z projektów zbiorach prywatnych, drugi w w zbiorach
Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu
(DK.2109) |
Wystawy Indywidualne Zbiorowe (wybrane) KrajoweRok | Miasto | Wystawa |
---|
1946 |
Lublin
| Festiwal Sztuk | 1947 |
Kraków
| II Ogólnopolski Salon Zimowy | 1949 |
Warszawa
| Plastycy w walce o pokój | 1950 |
Warszawa
| I Ogólnopolska Wystawa Plastyki | 1951/1952 |
Warszawa
| II Ogólnopolska Wystawa Plastyki | 1953 |
Warszawa
| 10 lat Ludowego Wojska Polskiego | 1953 |
Lublin
| Wystawa projektów Łuku Triumfalnego w Lublinie[77] | 1954 |
Warszawa
| IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki | 1955 |
Poznań
| Wystawa ZPAP Okręgu Poznańskiego | 1955 |
Poznań
| Jesienna wystawa ZPAP Okręgu Poznańskiego | 1958/1959 |
Warszawa
| Rzeźba warszawska 1945–1958 | 1959 |
Warszawa
| Warszawa w sztuce współczesnej | 1959 |
Warszawa
| II Ogólnopolska Wystawa Plastyki Marynistycznej | 1960 |
Warszawa
| Rzeźba polska 1945–1960 | 1961/1962 |
Warszawa
| Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL | 1962 |
Lublin
| Martyrologia i walka Narodu Polskiego 1939–45 | 1962 |
Poznań
| Salon Jesienny[78] | 1963 |
Warszawa
| Ogólnopolska Wystawa XX-lecia Ludowego Wojska Polskiego w twórczości plastycznej | 1963 |
Warszawa
| I Ogólnopolska Wystawa Medalierstwa | 1963 |
Warszawa
| Warszawa w Sztuce | 1963 |
Warszawa
| Wystawa w XVIII rocznicę wyzwolenia Oświęcimia | 1963 |
Warszawa
| Wystawa sztuki użytkowej w XV-lecie PRL | 1963 |
Warszawa
| Wystawa rzeźb i tkanin Okręgu Warszawskiego ZPAP | 1964 |
Warszawa
| Warszawa w sztuce | 1964 |
Warszawa
| Ogólnopolska Wystawa "Tkanina, ceramika, szkło" | 1965 |
Warszawa
| Wystawa grafiki i rzeźby w XX-lecie PRL | 1965 |
Toruń
| Odznaczenia, monety i medale PRL | 1966 |
Wrocław
| Sztuka medalierska w Polsce Ludowej 1945–1965 | 1969 |
Warszawa
| 25 lat sztuki medalierskiej w Polsce | 1969 |
Wrocław
| Wystawa ceramiki i szkła w XXV-lecie PRL | 1969/1970 |
Bydgoszcz
| Medale PRL | 1969/1970 |
Warszawa
| 25 lat rzeźby warszawskiej | 1970 |
Poznań
| Wojna i pokój w twórczości plastycznej | 1971 |
Wrocław
| Rzeźba pomnikowa i monumentalna w PRL | 1971 |
Toruń
| Tematyka kopernikowska w medalierstwie i numizmatyce | 1971 |
Bydgoszcz
| Miasta polskie w medalach | 1972 |
Wrocław
| Polskie medale i odznaki medyczne | 1972 |
Bydgoszcz
| Kobieta w twórczości medalierskiej | 1972 |
Bydgoszcz
| Sławni Polacy na medalach | 1974 |
Lublin
| Przegląd rzeźby polskiej 1944-1974 | 1974 |
Radom
| Współczesna rzeźba portretowa | 1974 |
Bydgoszcz
| Medale sportowe | 1974 |
Bydgoszcz
| Medale muzeów polskich | 1974 |
Bydgoszcz
| Miasta polskie w medalach | 1977 |
Bydgoszcz
| Monety PRL | 1977 |
Bydgoszcz
| Ludzie teatru w medalierstwie | 1977 |
Częstochowa
| Wystawa polskich monet powojennych[79] | 1979 |
Wrocław
| Współczesne medalierstwo polskie 1944–1979 | 1979/1980 |
Bydgoszcz
| Pisarze polscy na medalach | 1980 |
Bydgoszcz
| Tradycje wojska polskiego | 1980 |
Bydgoszcz
| Kobieta w twórczości medalierskiej | 1980 |
Warszawa
| Nauka polska w medalach | 1985/1986 |
Bydgoszcz
| Pieniądz Polski Ludowej 1944-1983 | 1986 |
Lublin
| Plastyka lubelska | 1986 |
Ostrołęka
| Medale pamiątkowe Muzeów polskich | 1987 |
Bydgoszcz
| Kobieta na medalu | 1988 |
Tuchola
| Medale jubileuszowe miast polskich | 1990 |
Bydgoszcz
| Fryderyk Chopin i ludzie jego epoki | 1996 |
Bydgoszcz
| Wybitni Polacy na medalach | 1997 |
Warszawa
| Tadeusz Breyer i jego uczniowie | 1997 |
Wrocław
| Rzeźba polska | 1998/1999 |
Warszawa
| Tunel czasu. Warszawska rzeźba końca wieku | 2002 |
Warszawa
| Nauka polska w medalierstwie[80] | 2007/2008 |
Bydgoszcz
| Farmacja i medycyna w medalierstwie[81] | 2008 |
Warszawa
| Obecni nieobecni[82] | 2009 |
Toruń
| Mikołaj Kopernik w medalierstwie[83] | 2009 |
Bydgoszcz
| Muzea polskie w medalierstwie ze zbiorów MOB[84] |
Zagraniczne Nawiązania i inspiracjePamięć o postaci Józefa Gosławskiego i jego twórczości, szczególnie medalierskiej, przypominana jest nie tylko przy okazji organizowanych wystaw. W grudniu 2008 roku
Mennica Polska
wyemitowała dla
Lidzbarka Warmińskiego
dukat lokalny
Czterech mężów
, w którym awers wykonano na podstawie medalu Gosławskiego – Lidzbark Warmiński – miasto mężów znakomitych[87]. W roku 2009 Józefowi Gosławskiemu poświęcono zestaw numizmatów z serii Słynni medalierzy – stał się tym samym drugim, po Stanisławie Wątróbskiej-Frindt, medalierem upamiętnionym w ten sposób[88]. W zestawie tym wyemitowany został m.in. medal powstały według modelu wykonanego przez twórcę podczas
II wojny światowej
, zatytułowany Rok 1939, który po raz pierwszy został zaprezentowany publicznie[89]. Towarzyszył mu też medal Hanny Jelonek z wizerunkiem artysty (awers) oraz
pomnikiem Chopina jego autorstwa
(rewers)[88]. Wspomniany pomnik stał się inspiracją także dla cyklu obrazów autorstwa Piotra Pawińskiego[90]. W roku 2009 wybito również srebrne i złote repliki monety 5 zł z wizerunkiem rybaka, którą Józef Gosławski zaprojektował na konkurs w 1958[91]. Ponadto imię Józefa Gosławskiego nosi jedna z ulic w
Wąwolnicy
– miejscowości, z którą artysta był związany przez szereg lat. Galeria | | | | | Medal wykonany na XV-lecie
LWP
(
1958
) | | |
Zobacz teżPrzypisy- ↑ Decyzją władz uczelni nie został przyjęty z powodu zbyt młodego wieku.
- ↑ 2,0 2,1
Sanktuarium Matki Bożej Kębelskiej. Parafia św. Wojciecha w Wąwolnicy. Muzeum
. sanktuarium-wawolnica.pl. [dostęp 26 grudnia 2009].
- ↑ Piotr Ruciński:
Co Kopernik, rybak i wzorowy żołnierz mają wspólnego...z Kazimierzem Dolnym
. brulion-kazimierski.pl. [dostęp 26 grudnia 2009].
- ↑
Plener rzeźbiarski
. kazimierzdolny.pl, 2007-06-20. [dostęp 1 stycznia 2010].
- ↑ 5,0 5,1 Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa – historia dzielnicy, jej mieszkańcy, środowisko artystyczne, sklepy i kawiarnie.... W: Hanna Faryna Paszkiewicz: Saska Kępa. Murator, 2001, s. 19. .
- ↑
Benefis rzeźbiarza Juliana Boss-Gosławskiego
. poznan.gazeta.pl, 2006-09-12. [dostęp 26 grudnia 2009].
- ↑
Starosta
powstańczy
w
1863
.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 8,35 8,36 8,37 8,38 8,39 8,40 8,41 8,42 8,43 8,44 8,45 8,46 8,47 8,48 8,49 8,50 8,51 8,52 8,53 8,54 8,55 8,56 8,57 Anna Rudzka: Kalendarium życia Józefa Gosławskiego. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 60-65. .
- ↑ Spośród kilkanaściorga dzieci Antoniego i Stefanii Gosławskich przeżyło tylko pięcioro.
- ↑ Joanna Wysocka-Pikało:
Pożegnanie. Stanisław Gosławski. Artysta rzeźbiarz.
. zpaplublin.pl, 2008-08-04. [dostęp 27 grudnia 2009].
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4
Wojciech Włodarczyk
: "...modlę się do rzeźb Egiptu". W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 18-23. .
- ↑ Prawdopodobnie w Powszechnej Wystawie Krajowej w
Poznaniu
.
- ↑ 13,0 13,1 13,2
Lechosław Lameński
: Czy Józef Jan Gosławski mógł być uczniem Stacha z Warty Szukalskiego?. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 10-13. .
- ↑ 14,0 14,1
Krzysztof Głuchowski
: Józwa Gosławski. W: Krzysztof Głuchowski: Śladami pradziadów. Londyn:
Polska Fundacja Kulturalna
, 2001, ss. 17-18. .
- ↑ 15,0 15,1 Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 24. .
- ↑ Medal Majdanek. Historii jako dokument. Narodowi niemieckiemu – na wieczną hańbę (1944).
- ↑
Wanda Gosławska
: Dwa medale Józefa Gosławskiego. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 47-48. .
- ↑ Małżeństwo zostało zawarte w
katedrze
w
Lublinie
, zaś
ślub cywilny
odbył się w
Kazimierzu Dolnym
.
- ↑ 19,0 19,1 Maryla Sitkowska: Rzeźby Józefa Gosławskiego na MDM-ie w Warszawie. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 28-30. .
- ↑ Będąca wówczas w
ciąży
- ↑ 21,0 21,1 Anna Rudzka. Warto czasem spojrzeć w górę. „Zabytki”. 7, ss. 6-9 (lipiec 2008). Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA.
ISSN
1640-0194
.
- ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 Józef Gosławski. Wystawa w 40-lecie śmierci,
- ↑ 23,0 23,1 Hanna Wróblewska-Straus: O pomniku romantycznym słów kilka. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 32-33. .
- ↑
Lista osób odznaczonych "Medalem 10-lecia Polski Ludowej"
. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 9 października 2010].
- ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 Anna Rudzka: Varia. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 197-207. .
- ↑ Anna Rudzka: Udział w wybranych wystawach zbiorowych. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 208. .
- ↑ Anna Rudzka: Udział w konkursach. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 209. .
- ↑ Anna Rudzka: Wystawy indywidualne. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 208. .
- ↑ Towarzyszył mu wówczas m.in.
Mieczysław Wejman
.
- ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. II. Wrocław:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
, 1975.
- ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 31,5 31,6 31,7 31,8 Anna Rudzka: Rzeźba. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 66-136. .
- ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 32,6 32,7 32,8 Barbara Kozarska-Orzeszek: Ku czci, chwale i pamięci, czyli o medalach Gosławskiego. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 40-42. .
- ↑ 33,0 33,1 Iwona Luba: Młodzieńcza twórczość Józefa Gosławskiego. Próba rekonstrukcji. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 14-16. .
- ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 34,6 34,7 Anna Rudzka: Medale i plakiety. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 137-180. .
- ↑ Piotr Szubert: Wokół twórczości Józefa Gosławskiego, albo o pewnych nieporozumieniach i rzeźbach niewidzialnych. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 25-26. .
- ↑
Krzysztof Głuchowski
: Józwa Gosławski. W: Krzysztof Głuchowski: Śladami pradziadów. Londyn:
Polska Fundacja Kulturalna
, 2001, s. 13. .
- ↑
Muzeum Fryderyka Chopina:Żelazowa Wola
. chopin.nifc.pl. [dostęp 11 listopada 2008].
- ↑ Dariusz Barański:
Pomnikowa anarchia, czyli od Micka do Marszałka
. gazeta.pl, 20-11-2008. [dostęp 16 lipca 2009].
- ↑ Tomasz Korpysz: Norwidowska "przypadków ironia" – z historii jednej rzeźby Józefa Gosławskiego. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 34-35. .
- ↑ Jego odlew znajduje się obecnie w
Kolegiacie w Tumie
.
- ↑ Ostatnia renowacja górnej jego części zatarła surowy, skupiony wyraz oblicza
Chrystusa
i towarzyszących Mu proroków.
- ↑
Masłów Pierwszy – informacje ogólne, historia, zabytki
. maslow.info.pl. [dostęp 16 lipca 2009].
- ↑ 43,0 43,1 Anna Rudzka: Sacrum. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 36-39. .
- ↑ Prace te powstały we współpracy z bratem
Stanisławem
.
- ↑ 45,0 45,1 45,2 Hanna Jelonek: Refleksje Medalierki. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 43-45. .
- ↑
Krzysztof Głuchowski
: Józwa Gosławski. W: Krzysztof Głuchowski: Śladami pradziadów. Londyn:
Polska Fundacja Kulturalna
, 2001, s. 17. .
- ↑ Rewers zaprojektowali Ryszard Massalski i
Wiktor Tołkin
.
- ↑ Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 46. .
- ↑ Adam Więcek: Medalierstwo połowy XX wieku i czasów najnowszych. 1945-1985. W: Adam Więcek: Dzieje sztuki medalierskiej w Polsce. Wyd. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1989, ss. 232-234.
- ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 50,4 50,5 50,6 Anna Rudzka. Kopernik, rybak i łoś. czyli o monetach Józefa Gosławskiego. „Zabytki”. 7, ss. 10-13 (lipiec 2008). Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA.
ISSN
1640-0194
.
- ↑ Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 54. .
- ↑ 52,0 52,1 Piotr Cegłowski:
Inwestorzy mają powody do zadowolenia
. rp.pl, 2008-10-29. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Monety obiegowe. Rybak z siecią, nominał
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 55,4 Awers monet wykonał
Wojciech Jastrzębowski
.
- ↑
PRL: Monety obiegowe. Mikołaj Kopernik
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Monety obiegowe. Mikołaj Kopernik
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Monety obiegowe. Tysiąclecie Państwa Polskiego – Mieszko i Dąbrówka, nominał
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby technologiczne i inne. Nominał
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe. Nominał i gałązka dębu
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby technologiczne i inne. "Waryński"
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe. "Waryński"
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby technologiczne i inne. Nominał i atrybuty przemysłu
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe. Nominał i atrybuty przemysłu
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby technologiczne i inne. Kazimierz Wielki
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe. Kazimierz Wielki
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby niklowe. Mieszko i Dąbrówka
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
PRL: Próby kolekcjonerskie. Mieszko i Dąbrówka
. m4n.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
Irena Huml
: Choinkowe misterium. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, ss. 55-57. .
- ↑ Józef Gosławski 1908-1963. Wystawa prac. Warszawa: Związek Polskich Artystów Plastyków. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1973.
- ↑ 71,0 71,1 Wspólnie z
Wandą Gosławską
.
- ↑ Maria Anna Rudzka: Józef Gosławski – formy duże i małe. W: Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Bartłomiej Gutowski: Rzeźba w Polsce (1945-2008). T. XIII. Orońsko:
Centrum Rzeźby Polskiej
, 2008, s. 189, seria: Rocznik "Rzeźba polska". .
- ↑ GKKF – Główny Komitet Kultury Fizycznej.
- ↑ Jan Żuralski:
Narodowe Święto Niepodległości
. istotneinformacje.pl, grudzień 1996. [dostęp 2 października 2009].
- ↑
JAN JÓZEF GOSŁAWSKI. W 40-LECIE ŚMIERCI
. culture.pl, 2003. [dostęp 11 października 2008].
- ↑
Wystawa prac Józefa Gosławskiego
. news.o.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
Życie artystyczne Lublina w latach 1939-1960
. tnn.pl. [dostęp 16 stycznia 2010].
- ↑
Historia – Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu
. arsenal.art.pl. [dostęp 21 lipca 2009].
- ↑
Aktualności kulturalne
. biblioteka.czest.pl, 1977-07. [dostęp 16 stycznia 2010].
- ↑ Nauka polska w medalierstwie. Katalog wystawy zorganizowanej w 50-lecie Polskiej Akademii Nauk,
- ↑ Irena Borowczak:
Farmacja i medycyna w medalierstwie
. muzeum.bydgoszcz.pl. [dostęp 19 lipca 2009].
- ↑
Obecni – nieobecni
. owzpap.pl, 2008. [dostęp 22 stycznia 2009].
- ↑
Mikołaj Kopernik w medalierstwie
. muzeum.torun.pl. [dostęp 19 lipca 2009].
- ↑
Muzea polskie w medalierstwie ze zbiorów MOB
. muzeum.bydgoszcz.pl. [dostęp 13 sierpnia 2009].
- ↑ Magdalena Piotrowska:
Tysiąc lat kontaktów ze Stolicą Apostolską
. artifex.uksw.edu.pl. [dostęp 16 stycznia 2010].
- ↑
DER NEUE STAAT. Polnische Kunst zwischen Experiment und Repräsentation von 1918 bis 1939
. kakanien.ac.at. [dostęp 26 grudnia 2009].
- ↑
4 Mężów – powrót po 50 latach
. dukatlokalny.pl, 25-06-2009. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑ 88,0 88,1
Słynni medalierzy: Józef Gosławski
. mennica.com.pl. [dostęp 30 grudnia 2009].
- ↑
Nieznany medal Józefa Gosławskiego
. mennica.com.pl, 2009-12-10. [dostęp 1 stycznia 2010].
- ↑
Wariacje malarskie Chopin 2010 – Piotr Pawiński
. chopin2010.pl, 2009-10-12. [dostęp 23 marca 2010].
- ↑
Replika monety 5 zł Rybak z 1958 roku
. mennica.com.pl, 2009-10-14. [dostęp 30 grudnia 2009].
Źródła- Józef Gosławski 1908-1963. Wystawa prac. Warszawa: Związek Polskich Artystów Plastyków. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1973.
- Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. II. Wrocław:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
, 1975.
- Józef Gosławski. Wystawa w 40-lecie śmierci,
- Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009. .
-
Krzysztof Głuchowski
: Józwa Gosławski. W: Krzysztof Głuchowski: Śladami pradziadów. Londyn:
Polska Fundacja Kulturalna
, 2001. .
- Anna Rudzka. Warto czasem spojrzeć w górę. „Zabytki”. 7, ss. 6-9 (lipiec 2008). Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA.
ISSN
1640-0194
.
- Anna Rudzka. Kopernik, rybak i łoś. czyli o monetach Józefa Gosławskiego. „Zabytki”. 7, ss. 10-13 (lipiec 2008). Warszawa: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA.
ISSN
1640-0194
.
- Maria Anna Rudzka: Józef Gosławski – formy duże i małe. W: Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Bartłomiej Gutowski: Rzeźba w Polsce (1945-2008). T. XIII. Orońsko:
Centrum Rzeźby Polskiej
, 2008, seria: Rocznik "Rzeźba polska". .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Józef Gosławski":
Adwentyzm
...
Tampere
...
Brno
...
XVI wiek
...
1972
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
1749
...
1884
...
Karl Philipp Schwarzenberg
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Józef Gosławski":
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2)
...
|