sonet
sonet - kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, która złożona jest z 14 wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle abba abba i dwóch trójwierszach (tercynach). Pierwsza zwrotka zwykle opisuje temat, druga odnosi go do podmiotu wiersza, a tercyny zawierają refleksję na jego temat.
Forma ta ukształtowana została we Włoszech w XIII-XIV wieku na podstawie wzorów z poezji ludowej, głównie w twórczości Dantego Alighieri i Francesco Petrarki. Twórcą sonetu jest poeta szkoły sycylijskiej Iacopo (Giacomo) da Lentini.
W XV-XVI w. sonet upowszechnił się w całej Europie, stając się jedną z głównych form literackich odrodzenia, zwłaszcza w poezji francuskiej, np. Pierre`a Ronsarda i Joachima du Bellaya. W Hiszpanii sonety pisali m.in.: Juan Boscán Almogaver, Garcilaso de la Vega, w Portugalii: Luís de Camões, w Anglii - Philip Sidney, Edmund Spenser, William Szekspir.
W odmianie włoskiej sonetu dwie ostatnie zwrotki mają rymy podwójne (cdd cdc, cdc dcd itp.) tak ułożone, by nie można ich było zamienić na czterowiersz i dwuwiersz. W odmianie francuskiej, zapoczątkowanej w XVI wieku przez C. Marota, przy zachowaniu układu graficznego dwóch ostatnich zwrotek ich rymy układają się w czterowiersz i dwuwiersz (np. cdc dee). W odmianie angielskiej (sonet szekspirowski) wprowadzony został wizualny podział na trzy czterowierszowe zwrotki i jedną dwuwierszową oraz zmieniony został układ rymów w początkowych czterowierszach (abab cdcd efef gg).
Pierwsze sonety w poezji polskiej (Mikołaj Sęp Szarzyński) nawiązywały do wzorów francuskich, dopiero w XVII wieku ustaliła się ostatecznie włoska forma sonetu (Jan Andrzej Morsztyn).
Powtórny rozkwit sonetu jako gatunku miał miejsce w romantyzmie (William Wordsworth, John Keats, Aleksander Puszkin, Heinrich Heine, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki). Bogatą twórczość sonetową przyniósł francuski parnasizm (Charles Baudelaire), w Polsce - Adam Asnyk, Maria Konopnicka, Felicjan Faleński. Formę tę ceniono także w okresie modernizmu i Młodej Polski (Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff).
Najwięcej sonetów na świecie, według Księgi Rekordów Guinnessa, napisał polski poeta Jan Stanisław Skorupski
Inne hasła zawierające informacje o "sonet":
Ekranizacje dzieł Williama Szekspira
(w roli Petruchia)
1985
:
The Angelic Conversation
; reżyseria:
Derek Jarman
; film oparty na
sonetach
Shakespeare'a
1985
:
Ran
; adaptacja
Króla Leara
, reżyseria:
Akira Kurosawa
1987
: Hamlet; reżyseria:
Aki ...
Adam Mickiewicz
Johanna Wolfganga Goethego
, The Meeting of the Waters
Thomasa Moore'a
, luźne interpretacje
sonetów
Francesco Petrarki
, arabska pieśń Almotenabby wg tłumaczenia
Josepha Louisa Lagrange
, Nauka ...
Antoni Lange
w twórczości Antoniego Langego. Korzystając z rozmaitych form wierszowanych (najczęściej jest to
sonet
, choć pojawiają się również
scherzo
czy
wiersz biały
), autor przedstawia swój ...
Werona
buntu przeciw władzy austriackiej. Już na potrzeby pierwszego spektaklu Vittorio Merighi napisał
sonet
patriotyczny
zadedykowany pierwszej damie przedstawienia. Sonet wzbudził entuzjazm wśród publiczności, natomiast ...
Jan Kasprowicz
...
Adam Asnyk
częściej zastępuje komentarz liryczny. Najpełniejszym wyrazem tej zintelektualizowanej poezji jest cykl 30 sonetów Nad głębiami (
1883
-
94
), który przyniósł Asnykowi miano "poety-filozofa". W cyklu tym ...
Fuga (muzyka)
pisania, często porównywana jest do jednej z najbardziej kunsztownych form literackich –
sonetu
. Na przestrzeni wieków – od momentu powstania, aż do współczesności trudno ...
Cyprian Kamil Norwid
salonu Łuszczewskich. Debiutował na łamach "Piśmiennictwa Krajowego" (nr 8/
1840
) wierszem "
Mój ostatni sonet
". Podróże po Europie i pierwszy pobyt w ParyżuRękopis "
Fortepianu Szopena
"W
1842
...
Luís de Camões
Dzieło wyraża tęsknotę i miłość poety do utraconej ojczyzny.Camões pisywał także
dramaty
,
sonety
, ody, elegie. W swojej twórczości wzorował się na utworach
Homera
,
Wergiliusza
...
Parenteza
...
Inne lekcje zawierające informacje o "sonet":
Bajka też prawdę Ci powie (plansza 4)
...
Liryczne wtajemniczenie (plansza 17)
...
|