Druga wojna chińsko-japońska |
Żołnierze Narodowej Armii Rewolucyjnej w czasie Incydentu na moście Marco Polo |
Data |
7 lipca
1937
–
9 września
1945
|
Miejsce |
Republika Chińska
|
Przyczyna | Dążenia japońskich nacjonalistów do władania całym Dalekim Wschodem |
Wynik | Zwycięstwo Chińczyków |
Terytorium | Republika Chińska, Mandżuria |
|
|
Wojna chińsko-japońska w latach
1937
-
1945
, zwana również drugą wojną chińsko-japońską – wojna toczona od
7 lipca
1937
do
9 września
1945
, będąca ośmioletnim zmaganiem między Chinami i
Cesarstwem Japońskim
. Rozpoczęła się przed wybuchem w Europie
II wojny światowej
i zakończyła się po kapitulacji Japonii w
wojnie na Pacyfiku
.
Nazwa
W
ChRL
oraz w
Republice Chińskiej
wojnę nazywa się wojną przeciw Japonii (
chiń
. 抗日戰爭, Kàng Rì Zhànzhēng) lub ośmioletnim oporem przeciw Japonii (
chiń
. 八年抗戰).
W
Japonii
wojna znana jest pod nazwą: wojna japońsko-chińska (
jap
.日中戦争, Nitchū-sensō). Po wybuchu
wojny na Pacyfiku
w grudniu
1941
r. przerodziła się w wojnę w Wielkiej Azji Wschodniej (
jap
大東亜戦争, Daitōa-sensō).
Preludium
Pierwszy raz
Japonia
starła się z
Chinami
w wielkim konflikcie zbrojnym w latach
1894
–
1895
, podczas
pierwszej wojny chińsko-japońskiej
.
Chiny
poniosły klęskę, a skutkiem tego było m.in. przejęcie przez Japonię pełnej kontroli nad
Koreą
, otwarcie chińskich portów dla Japonii, zagarnięcie przez Japonię
Formozy
z archipelagiem
Peskadorów
oraz półwyspu
Liaotung
.
Wskutek dążeń
carskiej Rosji
do przejęcia kontroli nad Koreą, w
1904
r. wybuchła kolejna wojna w regionie, tym razem japońsko-rosyjska. Po japońskim ataku w nocy z 8 na 9 lutego
1904
r. na
Port Artur
, Rosja wypowiedziała
10 lutego
wojnę Japonii.
Wojna zakończyła się klęską Rosji w
1905
. Japonia otrzymała półwysep
Liaotung
wraz z
Port Artur
, południową część
Sachalinu
oraz fragment linii kolejowej w
Mandżurii
.
Japonia zaczęła coraz bardziej dominować w Mandżurii i Korei. W
1910
Japończycy zaanektowali Koreę (zobacz:
historia Korei
) i obalili tamtejszą dynastię. Po upadku Cesarstwa Chińskiego, rządzonego przez mandżurską dynastię
Qing
i proklamowaniu 1 stycznia
1912
w
Nankinie
Republiki Chińskiej
, Chiny znalazły się w stanie nieustannej wojny domowej pomiędzy zwalczającymi się stronnictwami. Partia rządząca -
Kuomintang
- po początkowej współpracy z
KPCh
, musiała od
1927
toczyć z komunistami ciągłą walkę. Rządowa Narodowo-Rewolucyjna Armia odnosiła pewne sukcesy w walce z komunistami.
Po utracie swoich głównych sił, komuniści przegrupowali się i wycofali do północno-zachodniej części kraju. Pokonano 12 tys. km, a wydarzenie to znane jest w historii jako
Wielki Marsz
. Na przywódcę Wielkiego Marszu, został wypromowany, wcześniej mało znany,
Mao Zedong
.
Wielki Marsz posłużył siłom Czang Kaj-szeka do przywrócenia jedności kraju, gdyż militaryści, przestraszeni perspektywą ustanowienia władzy komunistycznej, przechodzili na jego stronę. Mimo to siły komunistów zostały jednak zachowane, a do ich zniszczenia zabrakło jak to określał
Czang Kaj-szek
: "Historycznych 5 minut". Powodem zaprzestania walki z komunistami było wkroczenie Japończyków do Chin. Wobec potężnego zagrożenia, KPCh stała się łącznikiem pomiędzy siłami nacjonalistów a
Sowietami
, obiecującymi dostawy broni i zaopatrzenia. Zniszczenie sił Mao nie wchodziło więc w grę. Pozwoliło to odbudować im nadwątlone siły, a nawet ponownie zaatakować domniemanego sojusznika w czasie "wspólnej" wojny z Japonią.
Od lat 30. w Japonii narastały nastroje skrajnie faszystowskie i szowinistyczne. Słabe rządy cywilne, w tym sam cesarz
Hirohito
(Shōwa), były bezsilne wobec nacjonalistycznych militarystów. Pod pretekstem wyzwolenia Azjatów spod panowania Europejczyków (głosili oni hasło: "Azja dla Azjatów") dążyli oni do zdobycia nowych terytoriów bogatych w surowce strategiczne, niezbędne dla funkcjonowania nowoczesnego państwa.
18 września
1931
doszło do tzw.
"incydentu mukdeńskiego"
, po którym
Armia Kwantuńska
zajęła
Mandżurię
. Utworzono z niej marionetkowe państwo zwane
Mandżukuo
. Państwem tym rządził od
1934
, osadzony na tronie przez Japończyków, cesarz
Puyi
z mandżurskiej dynastii
Qing
(wcześniej
cesarz chiński
, obalony w
1912
r. przez
Yuan Shikai
'a).
Początek wojny
Ścięte głowy obrońców Nankinu
W dniu 7 lipca
1937
r. japońskie oddziały sprowokowały tzw. "
incydent na moście Marco Polo
" (albo inaczej "bitwę o most Lugou"), który miał być pretekstem do rozpoczęcia kolejnego etapu wojny. Po bitwie Japończycy zajęli
Szanghaj
,
Nankin
[1] i południowe
Shanxi
.
Jednak w połowie
1938
r. japońskie postępy osłabły, a przeciwnik przeszedł do taktyki
walk partyzanckich
. Sytuacja taka trwała praktycznie do końca wojny i mimo że armia Kuomintangu (mająca przeciw sobie Japończyków, komunistów i lokalnych władyków) poniosła wiele porażek, to nie została nigdy pokonana ze względu na duże rezerwy oraz na nieprzerwaną pomoc amerykańską (od
1940
r.).
Ostatecznie szacuje się, że wojna ta pochłonęła ponad 20 mln ofiar (w tym 17,5 mln
cywili
) po stronie chińskiej i 1,1 mln po stronie japońskiej. Dzięki oporowi chińskiemu alianci walczący na Pacyfiku mogli dużo szybciej uporać się z Japończykami, którzy zmuszeni byli utrzymywać duże kontyngenty wojsk lądowych na kontynencie.
(fragment artykułu
wojna na Pacyfiku
)
Przypisy
- ↑ Stolicę republiki – wg źródeł chińskich wymordowano tutaj około 300 tysięcy cywilów