Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną. Wielka schizma zachodnia
Wielka schizma zachodniaMapa pokazująca poparcie dla Awinionu (czerwony) i Rzymu (fioletowy) w czasie schizmy zachodniej. Wielka
schizma
zachodnia (także schizma papieska lub wielka schizma; samo określenie wielka schizma może być jednak używane także w odniesieniu do
wielkiej schizmy wschodniej
) – okres trwający od
1378
do
1417
roku, kiedy to brak zgody
kardynałów
, kierujących się głównie pobudkami politycznymi, powodował, że do tytułu głowy
Kościoła katolickiego
rościło sobie pretensje dwóch, a nawet trzech
papieży
jednocześnie. Geneza wielkiej schizmy
W roku
1309
papież
Klemens V
przeniósł siedzibę
Kurii Rzymskiej
do
Awinionu
na terenie
Komturii Wenassyjskiej
w
Prowansji
rozpoczynając okres tzw.
niewoli awiniońskiej papieży
. Jego kolejni następcy (
Jan XXII
,
Benedykt XII
,
Klemens VI
,
Innocenty VI
i
Urban V
) rezydowali do roku
1376
w Awinionie, jedynie Urban V w latach 1367-70 na krótko powrócił do
Rzymu
. Wszyscy oni byli
Francuzami
popieranymi i uzależnionymi politycznie od monarchii francuskiej. Kuria Rzymska została zdominowana przez Francuzów, a w gronie
kolegium kardynalskiego
nasilały się spory pomiędzy frakcjami narodowymi (głównie francuską i włoską). Urząd papieski był wykorzystywany politycznie przez
królów
Francji
a w Kościele szerzyły się
symonia
,
nepotyzm
, rozwiązłość i brak dyscypliny. Skutkowało to stopniowym upadkiem
autorytetu
papiestwa. Dopiero
Grzegorz XI
powrócił w
1377
roku do
Rzymu
za namową
Katarzyny ze Sieny
(późniejszej
świętej
). Czasy schizmy Wydarzenia 1378 roku
27 marca
zmarł w
Rzymie
papież Grzegorz XI. Zwołano tam pierwsze
konklawe 1378
roku, które wybrało
Bartolomea Prignano
,
arcybiskupa
Bari
. Wstąpił on na
tron
papieski jako
Urban VI
. Wątpliwe okoliczności wyboru oraz kontrowersyjne rządy Urbana VI spowodowały bunt większości kardynałów. Przeciwnicy Urbana VI zgromadzili się na zwołanym przez niego
konsystorzu
w
Anagni
, gdzie miało dojść do pojednania zwaśnionych stronnictw. Niezadowoleni buntownicy wobec braku ustępstw ze strony papieża przenieśli się do
Fondi
, gdzie
2 sierpnia
wydali odezwę w której stwierdzali nieważność wyboru Urbana VI, jako dokonanego pod przymusem.
9 sierpnia
wezwali papieża do ustąpienia ale dalszy sprzeciw z jego strony doprowadził do tego, iż zbuntowani kardynałowie potwierdzili złożenie go z urzędu i odbyli
drugie konklawe 1378
roku.
20 września
wybrano a
21 września
ogłoszono wybór kardynała
Roberta z Genewy
, byłego arcybiskupa
Cambrai
, który przybrał imię
Klemens VII
. Datę tę można uznać za początek wielkiej schizmy zachodniej. Początki rozłamuKlemens VII
ekskomunikował
Urbana VI ale nie udało mu się uzyskać powszechnego uznania ani też zdobyć zbrojnie Rzymu, mimo poparcia wielu krajów europejskich i Kurii Rzymskiej. W końcu musiał osiąść w Awinionie. W ten sposób Kościół katolicki podzielił się na dwie
obediencje
: rzymską i awiniońską. ObediencjePoszczególne kraje deklarowały poparcie w stosunku do papieży rezydujących w Rzymie lub rezydujących w Awinionie. Obediencja rzymska- Rzymskich papieży uznawały:
Anglia
,
Dania
,
Flandria
,
Irlandia
,
Litwa
(wprowadzająca od
1386
roku
chrześcijaństwo
),
Norwegia
,
Polska
,
Szwecja
,
Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego
(w większości),
Węgry
, północne
Włochy
i
zakon krzyżacki
.
Obediencja awiniońska- Awiniońskich papieży uznawały:
Aragonia
,
Burgundia
,
Cypr
, Francja,
Kastylia i León
,
Nawarra
,
Sabaudia
,
Szkocja
,
Zakon Joannitów
.
Przypadki złożonego i zmiennego poparcia- Niektóre z księstw Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego w przeciwieństwie do
cesarza
deklarowały poparcie dla papieża awiniońskiego. Niektóre z nich w trakcie trwania wielkiej schizmy zmieniały popierane strony.
Portugalia
generalnie popierała Rzym ale w trakcie kryzysu z lat
1383
-
1385
(tzw. portugalskie interregnum)
pretendenci
do tronu popierali przeciwne strony.
Królestwo Neapolu
początkowo popierało papieży awiniońskich, a później rzymskich.
- Sytuacja poparcia zmieniła się znacząco wraz z powstaniem obediencji pizańskiej w 1408. W tym roku większość kardynałów z obydwu obediencji wypowiedziało posłuszeństwo swoim papieżom (Benedyktowi XIII i Grzegorzowi XII) i wspólnie zwołali na rok 1409 sobór do Pizy. Inicjatywa ta uzyskała wsparcie znacznej części świata katolickiego, zmęczonego przedłużającą się schizmą i brakiem dobrej woli ze strony obydwu pretendentów do tronu papieskiego.
Obediencja pizańska- W
1409
roku w wyniku wyboru
Pietro Philargiego
na papieża (urzędującego pod imieniem
Aleksander V
) na
konklawe zwołanym podczas soboru
w
Pizie
powstała trzecia obediencja – pizańska. Aleksandra V i jego następcę –
Jana XXIII
– poparły: Anglia, Francja, Litwa, Polska, Portugalia,
Skandynawia
(państwa
unii kalmarskiej
: Dania, Norwegia, Szwecja), Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, Węgry, północne Włochy, Zakon Krzyżacki oraz łacińskie posiadłości w
Grecji
i na Cyprze, a nieco później także
królestwo Neapolu
. Wybór Aleksandra V jak i jego następcy nie został uznany przez papieży rzymskich i awiniońskich.
Kontynuacja podziałuPodziału w łonie kościoła nie zakończyła
śmierć
rzymskiego Urbana VI, awiniońskiego Klemensa VII ani też pizańskiego Aleksandra V. Doczekali się oni osobnych następców. Następcy rzymskiego Urbana VI-
15 października
1389
roku zmarł Urban VI. W
konklawe 1389
roku, które rozpoczęło się
25 października
uczestniczyli wyłącznie mianowani przez niego kardynałowie.
2 listopada
wybrano
Neapolitańczyka
Pietro Tomacellego
, który wstąpił na tron Piotrowy jako
Bonifacy IX
. Urząd sprawował do swojej śmierci
1 października
1404
.
- Rzymskie
konklawe 1404
roku rozpoczęło się
10 października
i
17 października
wybrało na papieża
Cosimo Gentile Miglioratiego
, który przybrał imię
Innocenty VII
. Sprawował on urząd do śmierci w dniu
6 listopada
1406
roku.
-
Konklawe 1406
roku rozpoczęte
18 listopada
wybrało
Wenecjanina
Angelo Correra
, który wstąpił na tron jako
Grzegorz XII
. Sprawował on swój urząd do abdykacji na
soborze w Konstancji
4 lipca
1415
roku.
Następca awiniońskiego Klemensa VII- Klemens VII zmarł w Awinionie
16 września
1394
.
28 września
kardynałowie obediencji awiniońskiej zebrali się tam na
konklawe 1394
roku i dwa dni później wybrali aragońskiego kardynała
Pedro Martineza de Luna
, który przybrał imię
Benedykt XIII
.
26 lipca
1417
roku został usunięty ze stanowiska przez kardynałów zebranych na soborze w
Konstancji
. Do końca życia nie uznał on tej decyzji i uważał się za prawowitego papieża, jednakże jego wpływy zostały zmarginalizowane i miały jedynie lokalny charakter.
Następca pizańskiego Aleksandra V- Aleksander V zmarł
3 maja
1410
roku w
Bolonii
, gdzie
14 maja
rozpoczęło się
konklawe 1410
roku, które
17 maja
wybrało na papieża Neapolitańczyka – kardynała-
diakona
Baldassare Cossę
. Wstąpił on na tron jako
Jan XXIII
. Sprawował formalnie swój urząd do
29 marca
1415
roku, kiedy to
sobór
w Konstancji pozbawił go stanowiska.
Próby rozwiązania kryzysuW trakcie trwania schizmy kilkakrotnie starano się doprowadzić do ponownej jedności. Przed soborem w Pizie- Pierwsza okazja do przywrócenia jedności pojawiła się po śmierci Urbana VI. Wielu świeckich i duchownych z obu istniejących wówczas obediencji apelowało o wstrzymanie się z wyborem do czasu śmierci Klemensa VII lub o wybranie właśnie jego na wspólnego papieża. Na tron w Rzymie wstąpił jednak Bonifacy IX. Poprawił on wizerunek papiestwa rzymskiego nadszarpnięty przez rządy Urbana VI ale nie potrafił przywrócić jedności Kościoła katolickiego. Domagał się od awiniońskich papieży uznania swojej władzy w zamian za łaskę dla nich i ich stronników. Klemens VII i jego następca – Benedykt XIII – nie zgadzali się na takie warunki.
- Po śmierci Klemensa VII, podobnie jak po śmierci Urbana VI, apelowano o wstrzymanie się z wyborem do czasu śmierci Bonifacego IX lub o wybranie tego rzymskiego papieża przez kardynałów obediencji awiniońskiej, co zakończyłoby rozłam. Przeważył jednak pogląd, że ekskomunikowany wcześniej przez Klemensa VII Bonifacy IX nie może zostać wybrany. Moc zdjęcia ekskomuniki ogłoszonej przez prawowitego (w ocenie kardynałów obediencji awiniońskiej) papieża posiadał tylko następca Klemensa VII. W efekcie takiej postawy kardynałów i wyniku konklawe na tron papieski w Awinionie wstąpił Benedykt XIII. Zobowiązano go jednak w podpisanej podczas konklawe kapitulacji wyborczej do dążenia wszelkimi siłami do zakończenia schizmy – w razie potrzeby także poprzez
renuntiatio
(
abdykację
). Jak się później okazało sprzeniewierzył się on tym zapisom podczas soboru w Konstancji.
- Śmierć Bonifacego IX także spowodowała nawoływanie o odstąpienie od wyboru następcy do czasu śmierci awiniońskiego konkurenta (którym wówczas był Benedykt XIII) lub o uznanie jego władzy. Zwolennikiem uznania Benedykta XIII był np. kardynał
Ludovico Fieschi
. Także tym razem zabiegi te zakończyły się niepowodzeniem. Poprzestano na spisaniu kapitulacji wyborczej zobowiązującej elekta do podjęcia wszelkich działań, łącznie z abdykacją, w celu zakończenia schizmy. Kolejny rzymski papież – Innocenty VII – w ciągu swojego dwuletniego pontyfikatu nie uczynił jednak wiele w tej kwestii.
- Śmierć Innocentego VII ponownie spowodowała apele o zaczekanie z wyborem do śmierci Benedykta XIII lub uznanie jego władzy. Kardynałowie obediencji rzymskiej przystąpili jednak do konklawe podpisując kolejną kapitulację wyborczą zobowiązującą elekta do:
- złożenia abdykacji w przypadku śmierci lub abdykacji Benedykta XIII,
- niemianowania nowych kardynałów ponad to, co konieczne do utrzymania równowagi z obediencją awiniońską,
- rozpoczęcia negocjacji z papieżem awiniońskim w ciągu trzech miesięcy od wyboru.
- W wyniku konklawe na tron rzymski wstąpił Grzegorz XII, który jednakże złamał swoje wyborcze obietnice lecz podporządkował się ostatecznie rozstrzygnięciom soboru w Konstancji, który przełamał schizmę.
Sobór w Pizie- W
1409
roku 23 kardynałów obu istniejących wówczas obediencji zwołało w Pizie sobór powszechny
biskupów
chrześcijańskich. Na soborze zebrało się reprezentatywne grono ponad 300 biskupów, przedstawicieli
kapituł
katedralnych i uniwersytetów. Głównym celem soboru było przezwyciężenie panującej w Kościele katolickim schizmy. Sobór zdetronizował nie mogących się porozumieć papieży – Grzegorza XII i Benedykta XIII – uznając ich za
heretyków
. Konklawe zwołane podczas soboru wybrało na papieża Pietro Philargiego, który przybrał imię Aleksander V. Powstała w ten sposób obediencja pizańska zyskała sobie szerokie poparcie w zachodnim chrześcijaństwie. Sobór w Pizie nie zakończył jednak schizmy a wręcz ją pogłębił, gdyż papieże obediencji rzymskiej i awiniońskiej nie uznali jego rozstrzygnięć. W związku z tym, tytułem papieża posługiwało się już nie dwóch a trzech dostojników Kościoła katolickiego.
Zakończenie schizmy na soborze w Konstancji
16 listopada
1414
roku rozpoczął się sobór powszechny w Konstancji zwołany przez Jana XXIII (pizańskiego następcę Aleksandra V), który w tym czasie cieszył się największym poparciem. Jednym z głównych zadań soboru było zakończenie wielkiej schizmy. Sobór sugerował wszystkim trzem urzędującym papieżom abdykację i wybór nowego. Złożenie z urzędu Jana XXIII-
2 marca
1415
roku sobór nakłonił Jana XXIII do wygłoszenia obietnicy dobrowolnego zrzeczenia się tronu, którą powtórzył w bulli wydanej
8 marca
.
20 marca
uciekł on jednak z Konstancji w obawie przed wysuniętymi przeciwko niemu oskarżeniami. Został jednak wkrótce schwytany i uwięziony a
29 maja
sobór pozbawił go formalnie urzędu, czemu się podporządkował.
Abdykacja Grzegorza XII-
4 lipca
1415
roku pełnomocnicy rzymskiego papieża Grzegorza XII przeczytali zgromadzonym dokument zwołujący sobór. Papież rzymski – Grzegorz XII – nie chciał uznać soboru, którego sam nie zwołał, jednakże wybrał rozwiązanie kompromisowe i dla siebie zarazem honorowe − "zwołał" sobór, który już od dobrych kilku miesięcy obradował i zatwierdził z mocą wsteczną podjęte na nim decyzje. Uznanie tego dokumentu przez zgromadzonych było ukłonem w jego stronę. Od tego momentu decyzje soboru uznawane są oficjalnie przez Kościół katolicki. Uczestnicy po potwierdzeniu dokumentu zagłosowali za przyjęciem abdykacji Grzegorza XII. Sobór uznał także wszystkie dokumenty wydane przez Grzegorza. Po uzyskaniu jego oświadczenia, że nie będzie ubiegał się o tron papieski ustanowił go kardynałem-biskupem i
legatem
w
Ankonie
przyznając mu w Kościele pierwsze miejsce po przyszłym papieżu.
Złożenie z urzędu Benedykta XIII- Pomimo podporządkowania się pizańskiego Jana XXIII i rzymskiego Grzegorza XII soborowym decyzjom o złożeniu ich z urzędu, awinioński Benedykt XIII odmawiał zrzeczenia się tytułu. Rezydował on wówczas w
Peñíscola
a poparcia udzielały mu Aragonia, Kastylia i León, Nawarra, Szkocja i hrabstwo
Armagnac
. Na przełomie lat
1416
/
1417
Aragonia, Kastylia i León oraz Nawarra przychyliła się do stanowiska soboru i
27 lipca
1417 roku sobór w Konstancji uznał Benedykta XIII za schizmatyka i ekskomunikował, pozbawiając go tym samym tytułu. Opuścili go też wszyscy popierający go kardynałowie. Szkocja trwała w swoim poparciu tylko do roku
1418
.
De facto
i
de iure
pozbawiony władzy nie uznał swojej
detronizacji
aż do śmierci. Nie miało to jednak większego znaczenia praktycznego.
Wybór Marcina V-
8 listopada
podczas soboru w Konstancji rozpoczęło się dość wyjątkowe, ze względu na sposób głosowania,
konklawe 1417
roku. Już po 3 dniach –
11 listopada
– wybrano kardynała-diakona
Oddone Colonnę
, który wstąpił na tron Piotrowy jako
Marcin V
. Inauguracja jego
pontyfikatu
21 listopada
1417 roku w Konstancji zakończyła formalnie okres wielkiej schizmy zachodniej.
Konsekwencje wielkiej schizmy Prekursorzy reformacjiWielka schizma zachodnia i związane z nią negatywne zjawiska doprowadziły do ujawnienia się licznych głosów krytyki pod adresem Kościoła katolickiego i papiestwa. Była niewątpliwym
katalizatorem
reformacji
i okazją do szerzenia swoich tez przez jej prekursorów:
Johna Wycliffe'a
i
Jana Husa
. Rzym siedzibą papiestwaSchizma doprowadziła też do ustalenia Rzymu jako faktycznej, a nie tylko tytularnej, siedziby papieży. Papieże i antypapieżeWśród
historyków
i
teologów
a także znawców
prawa kanonicznego
nie ma zgody co do tego, którzy z panujących podczas wielkiej schizmy papieży mieli legalne prawo do posługiwania się tym tytułem. Kościół katolicki za prawowitych uznaje papieży obediencji rzymskiej (Urbana VI, Bonifacego IX, Innocentego VII, Grzegorza XII), papieży awiniońskich uznając za uzurpatorów. Wydaje się, że obecnie także papieże pizańscy nie są uznawani przez
Watykan
, jednakże aż do
XXw.
Annuario Pontificio ich wymieniało. Także wybrany w
1492
na papieża
Rodrigo de Borgia y Borja
przybrał imię
Aleksander VI
uznając niejako prawo do tytułu Aleksandra V. Sytuacja uznania dla papieży pizańskich staje się problematyczna, gdy na tron Piotrowy w
1958
roku wstąpił
Angelo Giuseppe Roncalli
i przybrał imię
Jan XXIII
co z kolei świadczy o nieuznawaniu obediencji pizańskiej za legalną przez Kościół katolicki. Papieże obediencji awiniońskiej i pizańskiej są tradycyjnie nazywani
antypapieżami
. Dalsze losy obediencji awiniońskiejBenedykt XIII nie uznał rozstrzygnięć soboru w Konstancji i do końca życia twierdził, że jest legalnym papieżem. Po jego śmierci w
1423
roku trzech z czterech wiernych mu kardynałów wybrało następcę, którym został
Gil Sanchez Muñoz y Carbón
i przybrał imię
Klemens VIII
. Nieobecny kardynał
Jean Carrier
,
archidiakon
Rodez
koło
Tuluzy
, nie uznał tego wyboru i działając jako jednoosobowe kolegium kardynalskie wybrał
zakrystiana
Rodez –
Bernarda Garniera
– na papieża. Garnier przybrał imię
Benedykta XIV
. Klemens VIII w odpowiedzi na ten fakt ekskomunikował Jeana Carriera. Klemens VIII popierany początkowo przez
Alfonsa V Aragońskiego
został także przez niego przekonany do ustąpienia.
26 lipca
1429
uznał władzę Marcina V i otrzymał od niego biskupstwo. Benedykt XIV umarł w 1429 lub
1430
roku. Po jego śmierci czterech mianowanych przez niego kardynałów wybrało Jeana Carriera, który także posługiwał się imieniem
Benedykt XIV
. Carrier był więziony przez Klemensa VIII. Śmierć Carriera definitywnie kończy losy obediencji awiniońskiej. CiekawostkiTermin wielka schizma został użyty w fikcyjnym świecie
Gwiezdnych wojen
na określenie jednego z większych konfliktów galaktycznych – patrz
wielka schizma (Gwiezdne wojny)
.
Inne hasła zawierające informacje o "Wielka schizma zachodnia":
Odense
...
Autorytet
...
Tampere
...
I wiek
...
Koszykówka
...
XVI wiek
...
1972
...
Sejm grodzieński (1793)
...
1749
...
1884
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wielka schizma zachodnia":
Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 14)
...
202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 12)
...
202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6)
...
|