Bitwa koło wysp Santa Cruz
II wojna światowa
,
Wojna na Pacyfiku
|
Lotniskowiec
USS Hornet
atakowany przez japońskie bombowce - widoczny nad okrętem samolot następnie uderzył w niego |
Data |
26 października
1942
|
Miejsce | na północ od wysp
Santa Cruz
|
Przyczyna | chęć Japonii zniszczenia floty zagrażającej garnizonowi na
Guadalcanalu
|
Wynik | taktyczne zwycięstwo Japonii |
Terytorium |
Pacyfik
|
Strony konfliktu |
Stany Zjednoczone
|
Japonia
| Dowódcy |
William Halsey
Thomas C. Kinkaid |
Isoroku Yamamoto
Nobutake Kondo
| Siły | 2 lotniskowce 1 pancernik 6 krążowników 14 niszczycieli 136 samolotów[1] | 4 lotniskowce 2 pancerniki 10 krążowników 22 niszczyciele 199 samolotów[2] | Straty | 1 lotniskowiec zatopiony 1 lotniskowiec uszkodzony 1 niszczyciel zatopiony 2 niszczyciele uszkodzone 76 samolotów zniszczonych, 266 zabitych[3] | 1 lotniskowiec ciężko uszkodzony 1 lotniskowiec lekko uszkodzony 1 krążownik uszkodzony 66 samolotów zniszczonych 400-500 zabitych[4] |
|
Bitwa koło wysp Santa Cruz - bitwa lotniczo-morska podczas
walk o Guadalcanal
w czasie
II wojny światowej
, stoczona
26 października
1942
pomiędzy
okrętami
japońskimi a amerykańskimi, na północ od
Wysp Santa Cruz
.
Podłoże
Od sierpnia
1942
trwały zacięte
walki
na wyspie
Guadalcanal
w archipelagu
Wysp Salomona
oraz bitwy okrętów, głównie
krążowników
obu stron, na okalających ją wodach. Pomimo, że amerykańskie
lotniskowce
nie brały bezpośredniego udziału w starciach, cały czas pozostawały w pogotowiu na wschód od Wysp Salomona, będąc najgroźniejszymi z amerykańskich okrętów. W październiku Amerykanie posiadali na tym akwenie 2 duże lotniskowce: świeżo wyremontowany po
bitwie koło wschodnich Salomonów
USS
"Enterprise"
(78 samolotów) i
USS "Hornet"
(64 samoloty), ponadto 2
pancerniki
i mniejsze okręty.
Głównodowodzący japońską flotą admirał
Isoroku Yamamoto
powziął w tym czasie zamiar zniszczenia głównych amerykańskich sił morskich, wspierających garnizon na Guadalcanalu. W razie powodzenia, pozwoliłoby to zniwelować klęskę w bitwie
pod Midway
. 11 października w morze wyszły główne siły floty japońskiej. Uderzeniowe siły stanowił zespół lotniskowców wiceadmirała
Chūichi Nagumo
, w skład którego wchodziły dwa duże lotniskowce "
Shōkaku
" i "
Zuikaku
" (po 61 samolotów) i mniejszy "
Zuihō
" (30 samolotów). Poza tym, w skład drugiego zespołu operacyjnego kontradmirała Kakuji Kakuty wchodził średni lotniskowiec "Junyo". Siły japońskie składały się ponadto z 2 szybkich pancerników, kilku krążowników i innych okrętów.
Bitwa
Do starcia obu stron doszło w okolicy archipelagu wysp Santa Cruz, znajdujących się na północny wschód od Wysp Salomona. 26 października rano japońskie samoloty rozpoznawcze wykryły amerykański zespół z lotniskowcem USS "Hornet" w odległości 210
mil
na wschód. Wiceadmirał Nagumo nie zwlekając wypuścił samoloty z lotniskowców w kierunku odkrytego nieprzyjaciela. W tym czasie jednak także dwa amerykańskie samoloty rozpoznawcze wykryły zespół japoński, a co więcej, zdołały uszkodzić bombą pokład lotniczy lotniskowca "Zuihō". Również Amerykanie po odnalezieniu wroga wysłali przeciw Japończykom samoloty z obu lotniskowców. Dwie grupy wrogich samolotów dosłownie minęły się w powietrzu, lecąc ku swoim celom.
Japońskie samoloty znalazły się nad
"Hornetem"
po godzinie 10. Pomimo ognia artylerii przeciwlotniczej, "Hornet" otrzymał kilka trafień
bombami
i dwa
torpedami
, a ponadto dwa uszkodzone
bombowce
uderzyły w okręt. Na skutek ataku, ciężko uszkodzony lotniskowiec został unieruchomiony i wyłączony z akcji, następnie wzięty na hol.
Druga grupa samolotów japońskich zaatakowała
"Enterprise"
. Artyleria przeciwlotnicza i amerykańskie myśliwce zestrzeliły 25 samolotów, lecz okręt został trafiony 2 bombami, a kilka innych wybuchło blisko obok. Lotniskowiec odniósł uszkodzenia, jednak przyjął powracające samoloty, swoje i "Horneta". Jeden z japońskich samolotów torpedowych zatopił natomiast
niszczyciel
USS "Porter". Uszkodzeniu uległ także pancernik USS "
South Dakota
", na którym bomba wyłączyła z akcji dwa działa 406 mm (pancernik prowadził skuteczny ogień przeciwlotniczy i według danych amerykańskich, jego artylerzyści z kolei zestrzelili aż 26 samolotów)[5].
Równocześnie japońskie lotniskowce znalazły się pod atakiem lotniczym. Lotniskowiec "Shōkaku" został trafiony 4 bombami samolotów z "Horneta", które poważnie uszkodziły mu pokład startowy i wywołały pożar. Inna grupa amerykańskich samolotów zaatakowała japońskie okręty artyleryjskie, uszkadzając 3 bombami ciężki krążownik "Chikuma".
Po godzinie 15, japońskie samoloty z lotniskowców "Zuikaku" i "Junyo" ponownie zaatakowały "Horneta", holowanego z placu boju. Po kolejnym trafieniu torpedą i bombami, Amerykanie uznali, że okrętu nie da się uratować, opuścili go i postanowili dobić torpedami. Dzięki odpornej konstrukcji, charakterystycznej dla amerykańskich dużych lotniskowców, okręt jednak nie tonął pomimo trafienia 6 torpedami niszczycieli i ostrzelania ponad 400 pociskami z dział. Dopiero w nocy płonący lotniskowiec został odnaleziony przez zespół okrętów japońskich i zatonął po trafieniu kolejnymi 4 torpedami japońskich niszczycieli.
Podsumowanie
Bitwa koło wysp Santa Cruz była taktyczną porażką Amerykanów, którzy stracili jeden duży lotniskowiec. Jeden lotniskowiec amerykański i dwa japońskie zostały uszkodzone, z tym, że "Enterprise" powrócił do służby już w połowie listopada (
I bitwa pod Guadalcanalem
), a "Shōkaku" dopiero po 5 miesiącach. Uszkodzenia "Zuihō" nie były poważne. Ponadto, zatopiony został amerykański niszczyciel "Porter" i uszkodzony japoński krążownik "Chikuma". Japończycy jednakże ponieśli bardziej dotkliwe straty w samolotach i ich załogach - 100 utraconych wg danych amerykańskich, 66 wg japońskich. W przeciwieństwie do potencjału przemysłowego i możliwości szkolenia pilotów Stanów Zjednoczonych, straty japońskie były trudne do nadrobienia. Zwycięstwo Japończyków nie było więc decydujące i nie mogło w żadnym wypadku zrekompensować klęski pod Midway, jak było w zamiarach japońskiego dowództwa. Wiceadmirał Nagumo został zaś odsunięty od dowodzenia.
Bitwa nie wpłynęła na położenie wojsk na Guadalcanalu, na którym 24 października został krwawo odparty kolejny atak japońskich wojsk gen. Maruyamy na pozycje amerykańskie.
Przypisy
- ↑ 63 myśliwce
Grumman F4F Wildcat
, 47 bombowców
Douglas SBD Dauntless
i 26
Grumman TBF Avenger
. Liczba ta nie obejmuje bombowców B-17 z Espiritu Santo i wodnosamolotów - siły według Richard B. Frank, Guadalcanal: The Definitive Account of the Landmark Battle. New York: Penguin Group, 1990. , s. 373 za
angielską Wikipedią
- ↑ Samoloty pokładowe: 87 myśliwców
Mitsubishi A6M
"Zero", 68 bombowców
Aichi D3A
"Val" i 57
Nakajima B5N
"Kate" i 1
Yokosuka D4Y Suisei
- według R. Frank op.cit. s.373
- ↑ Ofiary na okrętach: "Hornet" 118, "Enterprise" 44, "Smith" 57, "Porter" 15, "Pensacola" 3, "South Dakota" 2, "Morris" 1 i 22 lotników oraz 4 wziętych do niewoli; straty samolotów: 32 F4F, 31 SBD, 18 TBF - według R. Frank op.cit. s. 401
- ↑ Ofiary na okrętach: 60 - "Shōkaku", 190 - "Chikuma", 7 - "Teruzuki", ? - "Zuihō" i 148 lotników; straty samolotów: 27 A6M, 40 D3A, 29 B5N, 1 D4Y, z tego 55 samolotów z "Shōkaku", 57 z "Zuikaku", 9 z "Zuihō", 27 z "Junyō" - według R. Frank op.cit. s. 400-401
- ↑ William H. Garzke, Robert O. Dulin, Battleships: United States battleships, 1935-1992, Annapolis, Naval Institute Press, 1995, , s.74-75
Bibliografia
- Zbigniew Flisowski: Na wodach Guadalcanalu, Poznań 1990,
Zobacz też