Johann Joseph Fux
Johann Joseph FuxJohann Joseph Fux (ur.
1660
w Hirtenfeld, zm.
13 lutego
1741
w
Wiedniu
) –
austriacki
kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog, przedstawiciel stylu późnego
baroku
.Skomponował wiele mszy, oratoriów, oper i psalmów jednak najbardziej jest znany jako teoretyk muzyki i nauczyciel innych kompozytorów a także jako autor podręcznika kompozycji-rozprawy o kontrapunktcie z
1725
roku:
Gradus ad Parnassum
, w którym dokładnie omówił kontrapunkt w technice renesansowego mistrza
Palestriny
i innych kompozytorów wcześniejszych. BiografiaFux urodził się w Hirtenfeld w
Styrii
w rodzinie chłopskiej. Stosunkowo niewiele wiemy o czasach jego młodości. Prawdopodobnie wyruszył do pobliskiego
Grazu
by otrzymać wykształcenie muzyczne. W
1680
roku zaakceptowali go jako studenta na tamtejszym uniwersytecie, gdzie mógł się wykazać jako muzyk. Później uczył się też w
Ingolstadt
(
1683
do
1687
) Szybko został organistą w
Sankt Moritz
i pozostał nim do roku
1688
. W tych czasach odwiedził
Włochy
, gdzie na jego styl duży wpływ wywarł
Arcangelo Corelli
i kompozytorzy bolońscy. Około roku
1690
był w
Wiedniu
, gdzie cesarz
Leopold I
wyraził się pochlebnie o stworzonych przez kompozytora mszach. Od tego momentu cesarz popierał karierę muzyczną Fuxa. W
1698
roku Fux został nadwornym kompozytorem, ale dopiero w
1711
roku został oficjalnym Musikdirektor des Hofes. Fuz znów pojechał do Włoch w
1700
by studiować w Rzymie. Tam poznał dzieła renesansowego mistrza Palestriny, którego podziwiał odtąd przez całe życie. Większość życia Fux jednak spędził w Wiedniu, gdzie pracował w
katedrze św. Szczepana
(od
1701
roku)i na cesarskim dworze. Jego najsłynniejsza opera Costanza e Fortezza została w roku
1723
wystawiona w Pradze z okazji koronacji Karola VI na króla
Czech
. Fux służył dwóm następcom Leopolda
Józefowi I
, i
Karolowi VI
, Karol VI powierzał mu wysokie stanowiska na dworze. Pod koniec życia widział, ze muzyka barokowa ustępuje początkom pre-klasycyzmu. Jednak jego dzieło teoretyczne Gradus ad Parnassum (
1725
) było chwalone przez kompozytorów wiedeńskiego klasycyzmu. Korzystali z niego.
Haydn
, który polecił je Beethovenowi, sam
Beethoven
i
Mozart
, który posiadał własny egzemplarz dzieła. Bezpośrednio muzyki Fux nauczał takich kompozytorów jak
Georg Christoph Wagenseil
,
Gottlieb Muffat
i
Jan Dismas Zelenka
. Gradus ad Parnassum był właśnie podręcznikiem stosowanym przez mistrza w czasie lekcji kompozycji.
Lorenz Christoph Mizler
uczeń
Bacha
i słynny saski pisarz przetłumaczył w
1745
roku traktat muzyczny Fuxa z łaciny na niemiecki. Po tym jak 8 czerwca
1731
roku zmarła żona Fuxa (z którą się ożenił w 1696) poświęcił się komponowaniu muzyki religijnej. Fux zmarł 13 lutego
1741
roku w Wiedniu. Dzieła Muzyka kościelna- Missa,Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa canonica,Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa Beatissimae Virginis Immaculatae conceptionis, Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa pro solemn. fest. Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa canonica,Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa brevis, Kyrie cum Gloria, Credo, Sanctus et Agnus
- Missa pro defunctis (1697)
- Requiem skompozowane na pogrzeb żony Lepolda I cesarzowej Eleonory.
-
Keiserrequiem
(oratorium - Wiedeń 1720)
- Motet ad te, Dominem, levari animam mea,
- psalm II confitebor tibi, Domine a quattro voci, due violini, due oboi, due viole, violoncello e organo.
- Missa in contrappunto nel terzo tono:
- Libera me, Domine
- Salve Regina
- Missa col titolo d'alternazione a quattro voci ed organo (Fux zamieścił partyturę w Gradus ad Parnassum)
- Missa de vicissitudinis quatuor vocum et organo (Fux zamieścił partyturę w Gradus ad Parnassum)
- Missa in fletu solatium quatuor vocum et organo
- Missa credo in unum Deo quatuor vocum et organo
- Missa Constantiae" a quattro voci, due violini, viole, tre tromboni ed organo
- Ave Maria a quattro voci, senz'organo
- La deposizione della croce di Gesù Cristo (oratorio, 1728)
Opery- La clemenza di Augusto (Wiedeń, 1702)
- Offendere per amare, ovvero la Telesilla (Wiedeń, 1702)
- Julo Ascanio, re d'Alba (Wiedeń, 1708)
- Decima fatica di Ercole, ovvero la sconfitta di Gerione in Spatna (Wiedeń, 1710)
- Elisa
-
Angelica vincitrice di Alcina
(Wiedeń, 1716)
-
Psyche
(1719)
- La corona d'Arianna (1726)
- Costanza e fortezza (Praga, 1726)
- Enea negli Elisi (Wiedeń, 1731)
Muzyka instrumentalna- concentum musico-instrumentalem w 7 partitas divisus (Norymberga, 1701)
- Sei ouvertures per due violini, viola, basso, due oboi e un contrabbasso
- Trii per due violini e basso
Źródła- Article Johann Joseph Fux, in The New Grove Dictionary of Music and Musicians, ed. Stanley Sadie. 20 vol. London, Macmillan Publishers Ltd., 1980.
- Johann Joseph Fux, The Study of Counterpoint (Gradus ad Parnassum). Tr. Alfred Mann. New York, W.W. Norton & Co., 1965.
- Knud Jeppesen, Counterpoint: The Polyphonic Vocal Style of the Sixteenth Century. New York, Dover Publications, 1992 (Original 1931).
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Johann Joseph Fux":
Biegun północny
...
Adwentyzm
...
Grenoble
...
1972
...
Elegia
...
1749
...
1884
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Nowa Anglia
...
1679
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Johann Joseph Fux":
204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 14)
...
219 Kultura, nauka i oświata w okresie II wojny światowej (plansza 4)
...
039. Wiedeń - część 2 (plansza 11)
...
|