Mapy spornego pogranicza nad Ussuri
Konflikt nad Ussuri – konflikt
radziecko
-
chiński
mający miejsce w
1969
roku.
Po śmierci
Stalina
zarysowała się rywalizacja polityczna między ZSRR i Chinami. Przybrała na sile pod koniec
lat 50. XX wieku
(jedną z pierwszych jego oznak było chińskie poparcie dla Gomułki w momencie, gdy Kreml był skłonny do interwencji w Polsce). Od
1960
zaczęły się pojawiać wzajemne oskarżenia o "rewizjonizm" i "odchylenia", wycofano większość specjalistów radzieckich z Chin. W lipcu
1964
Mao Zedong
zgłosił pierwsze chińskie pretensje terytorialne wobec ZSRR (
Kraj Nadmorski
,
Władywostok
). W
1966
rozpoczęła się
rewolucja kulturalna
w Chinach, podczas której ogłoszono ZSRR "wrogiem nr 1" Chin.
Od
23 stycznia
1969 zaczęły narastać incydenty graniczne nad rzeką
Ussuri
: niewielkie oddziały chińskie wkraczały na skutą lodem rzekę, dochodziło do wymiany ognia z pogranicznikami radzieckimi w rejonie wyspy
Damanskij
. Strona radziecka użyła
BTR-60
,
BM-21
oraz czołgów
T-62
[1].
Konflikt ten rozszerzył się aż na pustynny teren Kirgistanu, gdzie chińska jednostka pancerna wdarła się na odległość 10 km, po czym - bez wymiany ognia - wycofała się na własne terytorium[2]. W ZSRR rozważano możliwość prewencyjnego ataku rakietowego na chińskie instalacje jądrowe[3]. Walki chińsko-radzieckie trwały do końca kwietnia 1969. Zginęło co najmniej 48 żołnierzy radzieckich i być może nawet 1000 Chińczyków. Jesienią 1969 podjęto rokowania pokojowe, a układ kończący spory terytorialne podpisano
16 maja
1991
, w efekcie wyspa
Damanskij
przypadła Chinom.
W grudniu
2004
Władimir Putin wyraził wstępną zgodę na zwrot całego spornego terenu w rejonie ujścia Ussuri do
Amuru
- także Yinlong (Wyspy Srebrnego Niedźwiedzia, dla Rosjan - Wyspy Tarabarowa) i połowy Heixiazi (Wyspy Czarnego Niedźwiedzia, dla Rosjan - Wielkiej Wyspy Ussuryjskiej). Zwrócono go Chinom 20 lipca
2008
[4], a oficjalne przekazanie 340 km² nastąpiło
14 października
2008[5].
Przypisy