Oryginał Konwencji Genewskiej
Konwencje genewskie - szereg umów dotyczących
prawa międzynarodowego
i pomocy humanitarnej podpisany w
Genewie
w
Szwajcarii
; jest on częścią
międzynarodowego prawa humanitarnego
. Konwencje były rezultatem działalności i zabiegów politycznych
Henriego Dunanta
. Można spotkać się także z pojęciem "prawa genewskiego", czyli prawa opartego na tych konwencjach.
Wykaz konwencji genewskich
- personel sanitarny jest neutralny w konflikcie, nie może być atakowany i nie bierze udziału w walkach
- cywile, którzy pomagają rannym i chorym żołnierzom powinni być szanowani, nie można ich atakować
- ranni w wyniku konfliktu powinni być traktowani jednakowo bez względu na ich
narodowość
- powołano znak czerwonego krzyża, którym podczas konfliktu oznaczane są formacje medyczne i ich personel.
Konwencja genewska z
6 lipca
1906
roku
- zwiększała zakres ochrony rannych i chorych żołnierzy
- wprowadzała zasady ewidencji osób poszkodowanych w konfliktach
- ustalała system wymiany informacji na temat osób poszkodowanych w konfliktach
Konwencje genewskie z
12 sierpnia
1949
roku o ochronie ofiar wojny
- I Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie
- II Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu
- III Konwencja genewska, dotyczyła traktowania
jeńców
- IV Konwencja genewska, dotyczyła ochrony osób cywilnych podczas wojny
Konwencje obowiązują w każdym przypadku, gdy toczą się działania wojenne, niezależnie od tego czy wojnę wypowiedziano, czy nie. Nie ma tu znaczenia kwalifikacja konfliktu zbrojnego przez jego uczestników (może więc być to wojna obronna, napastnicza, sprawiedliwa bądź niesprawiedliwa). Prócz wojny Konwencje dotyczą też okupacji, nawet jeśli ona nie napotyka zbrojnego oporu. Obecnie większość z artykułów Konwencji ze względu na swoją rangę ma status zwyczajowego prawa międzynarodowego i obowiązuje wszystkie Państwa niezależnie od tego czy są stroną Konwencji.
III Konwencja Genewska
- jeńcy znajdują się we władzy obcego państwa, nie zaś jednostki lub oddziału biorącego ich do niewoli
- jeńcy pozostają pod ochroną prawa międzynarodowego od chwili pojmania do chwili ich uwolnienia
- jeńcy podlegają prawu, regulaminom i zasadom obowiązującym w państwie zatrzymującym i muszą tych norm przestrzegać
- humanitarne traktowanie jeńców
- internowanie jeńców w obozach oddalonych od terenu działań wojennych i obiektów militarnych
- zapewnienie jeńcom jak najszybszego powrotu do kraju po zakończeniu działań wojennych
- zapewnienie jeńcom żywności, pomieszczeń i ubrań
- jeńcy wojenni mogą zostać zatrudnieni jako robotnicy
- oficerowie mogą być zatrudnieni tylko, jeśli sami zgłoszą się z prośbą o pracę
- nie zakazuje się ucieczki jeńca wojennego, który nie może być za nią karany (jedynie dyscyplinarnie), a państwo zatrzymujące może użyć broni wobec uciekającego jeńca jedynie w ostateczności
IV Konwencja Genewska
IV Konwencja Genewska o Ochronie Osób Cywilnych Podczas Wojny została podpisana dnia
12 sierpnia
1949
Przez Pełnomocników Rządów reprezentowanych na Konferencji Dyplomatycznej, która obradowała w
Genewie
od
21 kwietnia
do
12 sierpnia
1949
.
Zabrania:
1. zmuszania, bądź nakłaniania ludności cywilnej do służby wojskowej w siłach zbrojnych przeciwnika,
2. przymusowego przesiedlania ludności cywilnej z terytoriów okupowanych,
3. deportacji lub przesiedlania własnej ludności cywilnej na terytorium okupowane,
4. rabunku i brania zakładników.
Zobowiązuje:
1. do zapewnienia ludności cywilnej podstawowego minimum warunków egzystencji (bytowania i wyżywienia),
2. do traktowania jej w sposób humanitarny,
3. do otoczenia troską osób potrzebujących pomocy,
4. do poszanowania dóbr i urządzeń niezbędnych dla przetrwania ludności cywilnej,
5. do poszanowania godności, honoru, praw rodziny, przekonań, praktyk religijnych, zwyczajów i obyczajów ludności cywilnej.
Protokoły dodatkowe I i II z
1977
r. do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949
Rozwijają postanowienia konwencji genewskich. Wynika z nich zasada ograniczenia stron konfliktu w stosowaniu metod i środków szkodzenia nieprzyjacielowi.
Protokół Dodatkowy I:
- zabrania się atakowania ludności cywilnej
- zabrania się atakowania szpitali i innych urządzeń służących opiece nad rannymi i chorymi
- zabrania się atakowania obiektów bez ich rozróżnienia oraz niszczenia dóbr niezbędnych do przetrwania ludności
- zabrania się stosowania w walce metod i środków powodujących zbędne cierpienia oraz długotrwałe i poważne szkody w środowisku naturalnym
- stanowi podstawę prawną do powołania i działania organizacji i instytucji obrony cywilnej
Protokół Dodatkowy II: Dokument ten jest rozwinięciem postanowień artykułu 3, wspólnego dla czterech Konwencji Genewskich. Protokół obowiązuje strony konfliktu toczącego sie wewnątrz jednego państwa i upoważnia do niesienia pomocy osobom poszkodowanym, zapewniając minimum praw humanitarnych.
Protokół dodatkowy III z
2005
r. do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949
Dokument nakazuje personelowi sanitarnemu, który nie używa znaków czerwonego krzyża lub czerwonego półksiężyca używanie symbolu "czerwonego kryształu".