Budynek Starostwa Powiatowego
Powiat jarosławski - powiat w
Polsce
(
województwo podkarpackie
), utworzony w
1999
roku w ramach
reformy administracyjnej
. Jego siedzibą jest miasto
Jarosław
. Powiat położony jest w wschodniej części
województwa podkarpackiego
. Jest częścią makroregionu południowo-wschodniej Polski.
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie:
Jarosław
,
Radymno
- gminy wiejskie:
Chłopice
,
Jarosław
,
Laszki
,
Pawłosiów
,
Pruchnik
,
Radymno
,
Rokietnica
,
Roźwienica
,
Wiązownica
- miasta:
Jarosław
,
Radymno
Powiat sąsiaduje od zachodu z powiatem przeworskim, od południa z powiatem przemyskim ziemskim, od północy zaś z powiatem lubaczowskim, od wschodu sąsiaduje z
Ukrainą
.
Demografia
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
| osób | % | osób | % | osób | % |
---|
ogółem | 122 175 | 100 | 63 051 | 51,6 | 59 124 | 48,4 |
---|
miasto | 46 078 | 100 | 24 553 | 53,3 | 21 525 | 46,7 |
---|
wieś | 76 097 | 100 | 38 498 | 50,6 | 37 599 | 49,4 |
---|
Środowisko geograficzne
Region jarosławski leży niemal w całości we wschodniej części
Kotliny Sandomierskiej
i tylko jego południowe krańce sięgają pasma pierwszych wzniesień
Pogórza Karpackiego
, zw. tu
Pogórzem Dynowskim
. Rozległy obszar Kotliny Sandomierskiej dzieli się na szereg
mezoregionów
. Omawiany teren mieści się na
Podgórzu Rzeszowskim
i
Płaskowyżu Tarnogrodzkim
, przedzielonym Doliną Dolnego
Sanu
. Podgórze Rzeszowskie, zwane niekiedy Podgórzem Jarosławskim, obejmuje południowo-zachodnią część regionu. Tworzy je obszar łagodnych wzniesień stanowiący teren przejściowy pomiędzy Kotliną Sandomierską a Pogórzem Dynowskim, ciągnący się szerokim łukiem od
Rzeszowa
aż po
Przemyśl
. Podgórze Rzeszowskie zbudowane jest z kilku pasm wzniesień, których wysokość wzrasta od północy ku południowi. W okolicach
Jarosławia
wzniesienia mają wysokość 210-240 m
n.p.m.
, na linii
Pruchnik
-
Rokietnica
osiągają wysokość 240-280 m
n.p.m.
W tej części rzeźba Podgórza jest bardziej urozmaicona, wysokości względne znacznie wyższe, a nachylenie stoków bardziej strome. W wielu miejscach wzniesienia poprzecinane są charakterystycznymi dla obszarów lessowych głębokimi
wąwozami
(
parowami
), zw.
wądołami
. Rozłożyste wyniosłości rozdzielają doliny kilku rzeczek i licznych strumieni, największe z nich to
Mleczka
oraz Łęg Rokietnicki. Próg Podgórza podnosi się stromą krawędzią 20-30 m ponad płaską dolinę
Sanu
, co uwidacznia się szczególnie w okolicach
Jarosławia
. Na wschód od doliny Sanu, aż po wał
Roztocza
, rozpościera się Płaskowyż Tarnogrodzki. Powierzchnię tego mezoregionu kształtują obszerne faliste
płaskowyże
(
wysoczyzny
) wyniesione 220-280 m
n.p.m.
, przy wysokościach względnych sięgających 30-60 m, oraz rozległe obniżenia. Wysokość Płaskowyżu podnosi się stopniowo w kierunku wschodnim. Dalej od doliny Sanu wysoczyzny stają się wyższe i bardziej wyraziste. Krajobraz urozmaicają piaszczyste wały i pagóry wydmowego pochodzenia, zw. górami, z którymi kontrastują często podmokłe doliny i obniżenia. Północną stroną Płaskowyżu przewija się rzeka
Lubaczówka
, meandrująca pośród płytkiej podmokłej doliny, wpadająca do Sanu w rejonie
Manasterza
. Przez część południową płynie rzeczka
Szkło
, uchodząca do
Sanu
nieopodal
Wysocka
.
Warunki klimatyczne
Powiat jarosławski położony jest niemal w całości w
strefie klimatycznej
nizinnej, tylko część południowo-zachodnia pozostaje w zasięgu klimatu podgórskiego. Z reguły występują tu długie i upalne lata, ciepłe i słoneczne jesienie oraz niezbyt ostre zimy. W okolicy
Jarosławia
średnie dobowe temperatury powietrza w okresie lata wynoszą +17, +18°C (lipiec, sierpień), podczas zimy -5, -3°C (styczeń, luty).
Okres wegetacyjny
jest tu stosunkowo długi, przeciętnie trwa 224 dni w roku - od 29 marca do 9 listopada. Na okres ten przypada około 86% dni pogodnych. Roczna suma opadów wynosi w Jarosławiu około 620 mm, na południowo-zachodnim krańcach dawnego powiatu osiąga 750 mm. Stosunkowo najmniejsze opady występują w okresie zimy, największe podczas miesięcy letnich (lipiec - sierpień). Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi średnio dla całego obszaru około 70 dni. Nieco dłuższy jest w okolicach podgórskich. Przy normalnych warunkach zimowych średnia grubość pokrywy śnieżnej sięga 10-30 cm. W poszczególnych częściach powiatu występuje nieznaczne lokalne zróżnicowania klimatyczne wynikające z położenia i ukształtowania terenu, stopnia zalesienia i kierunku wiatrów. Najkorzystniejsze warunki klimatyczne istnieją w południowo-zachodniej części regionu.
Gospodarka
Powiat jarosławski jest powiatem rolniczo-przemysłowym, z
przemysłem
skoncentrowanym przede wszystkim w
Jarosławiu
. Teren powiatu obfituje w surowce mineralne bogate
złoża
gazu ziemnego
, surowce
ilaste
,
wapienne
i
kruszywa
. Posiada również znaczne zasoby
wód podziemnych
i
powierzchniowych
oraz
wody mineralne
.
Komunikacja
Przez teren powiatu przebiega droga międzynarodowa
4
E40
oraz droga krajowa
77
. Linia kolejowa (
Kraków
–
Medyka
)
91
również przebiega przez powiat. W przyszłości przez teren powiatu ma przebiegać
autostrada A4
.
Partnerzy Zagraniczni
Zobacz też