Pawiany płaszczowe tworzą stada haremowe
Stado – grupa
osobników
tego samego, rzadziej różnych
gatunków
zwierząt
, żyjąca na określonym
terytorium
, związana mniej lub bardziej zaawansowaną formą organizacji społecznej. Łączenie się osobników w stada jest najczęściej związane z
rozrodem
. Do zwierząt stadnych należy wiele gatunków
kręgowców
, głównie spośród
ssaków
,
ptaków
i
ryb
. U
wilków
i
dzików
stado nazywane jest watahą[1]. Duże stado ryb to
ławica
.
Typy i liczebność stad
Podstawowe stado rodzinne
Podstawowym i najczęściej występującym typem stada jest grupa rodzinna złożona z matki lub kilku matek i ich najmłodszego potomstwa oraz - czasami - samca lub samców. Najmniejsze takie stada składają się z kilku osobników. Samce większości gatunków wiążą się z taką grupą tylko na czas rozrodu. Przewodnikiem stada jest zwykle matka (lub najstarsza z matek).
Luźne stada samców
Młode samce wielu gatunków po osiągnięciu dojrzałości są odganiane ze stada rodzinnego i często łączą się w stada samców-kawalerów. Takie grupy zwykle wędrują wzdłuż granic terytoriów opanowanych przez starsze osobniki. Z czasem poszczególne samce odłączają się, aby podjąć próbę zdobycia własnego terytorium.
Stada wielopokoleniowe
Gatunki o nieco wyższym stopniu organizacji społecznej tworzą stada, w których wytwarzają się silniejsze więzi pomiędzy osobnikami. Powstają wówczas grupy kilkunastu do kilkudziesięciu osobników, wśród których dochodzi do ustalenia hierarchii. Przewodnikiem może być najstarsza samica lub najsilniejszy - zwykle również najstarszy - samiec, tzw. alfa. Dorastająca młodzież nie jest zmuszana do odejścia, dzięki czemu grupa staje się z upływem czasu stadem wielopokoleniowym. Struktura hierarchii stada bywa różna u poszczególnych gatunków. Najbardziej skomplikowane formy takich struktur wytworzyły się wśród
naczelnych
.
Łączenie się stad
W stadzie łatwiej upolować dużą zdobycz
W okresach niesprzyjających warunków zwierzęta stadne mogą łączyć się w znacznie większe społeczności zmniejszając swój
areał osobniczy
na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa lub - częściej - szans znalezienia pożywienia.
Gnu pręgowane
tworzą wielotysięczne stada wędrowne.
Korzyści
Przyczyny skłaniające do przebywania w grupie są różne. Zwierzęta łączą się w stada na czas
rozrodu
, czasami na dłużej. U ssaków podstawowym elementem grupotwórczym jest relacja matka-potomstwo wynikająca z ssania mleka. Okres uzależnienia młodego od matki sprzyja tworzeniu się trwałych więzi, co może skutkować budowaniem coraz bardziej skomplikowanych struktur społecznych. Wspólne wychowywanie potomstwa, wzajemna pomoc w niebezpieczeństwie, wspólne polowania - wszystko to zwiększa szanse każdego z członków stada.
Zootechnika
W zootechnice terminem stado określana jest grupa zwierząt hodowlanych jednej rasy przebywająca na wspólnym terenie (
stado owiec
, stado krów) lub przeznaczonych do spełnienia określonej roli (stado zarodowe, stado reprodukcyjne, stado użytkowe).
Przypisy
Zobacz też
hierarchia społeczna
,
osobnik
,
kasta
,
kolonia
,
ławica ryb
,
kłąb rojowy
,
społeczność