Ruś Kijowska
Ruś Kijowska - okres w historii Rusi trwający umownie od 862 do 1240 roku. Rok 862, w którym Ruryk przybył do Nowogrodu Wielkiego, to symboliczna data powstania państwa ruskiego. W 882 roku książę nowogrodzki Oleg Mądry doprowadził do powstania Wielkiego Księstwa Kijowskiego – wczesnofeudalnego państwa we wschodniej Europie ze stolicą w Kijowie, istniejącego do 1169 roku. W 1054 roku Wielkie Księstwo Kijowskie uległo rozbiciu dzielnicowemu, przy czym władcy, którym udało się zawładnąć Kijowem nadal nosili tytuł wielkiego księcia kijowskiego i byli w hierarchii feudalnej postawieni wyżej od pozostałych książąt ruskich. W 1169 przekształcone w Wielkie Księstwo Włodzimierskie ze stolicą we Włodzimierzu nad Klaźmą, które przejęło dominującą rolę Kijowa. W 1240 na skutek najazdu mongolskiego Wielkie Księstwo Włodzimierskie utraciło niezależność polityczną na rzecz Złotej Ordy. Moment ten uważany jest powszechnie za koniec okresu Rusi Kijowskiej.
Natomiast Księstwo Kijowskie jako jedna z dzielnic Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego przestało istnieć około 1252 roku, kiedy to ostatni faktyczny władca tego księstwa Aleksander Newski, przyjął tytuł wielkiego księcia włodzimierskiego.
Historia
Wyprawa księcia nowogrodzkiego Olega Mądrego na Kijów (882) doprowadziła do zjednoczenia północnych i południowych księstw ruskich. Oleg Mądry z przyczyn geopolitycznych przeniósł wkrótce stolicę swego państwa z Nowogrodu Wielkiego do Kijowa co dało początek Rusi Kijowskiej. Była ona początkowo luźnym związkiem księstw, które do ok. 2. poł. XI w. zachowały szeroką autonomię. Nowogród Wielki pozostawał jednak aż do końca XII wieku największym miastem ruskim. Wielcy książęta kijowscy Oleg (panujący do 912 lub 922) i Igor Rurykowicz (panujący w latach 912/922-945) podpisali z Bizancjum układy handlowe, które gwarantowały krajowi zyskowny handel.
Rządząca w latach 945-957 księżna Olga scentralizowała państwo, stworzyła podstawy trwałego porządku administracyjnego. Kolejny władca, syn Olgi, Światosław I podejmował odległe wyprawy wojenne, docierając na Krym i Kaukaz oraz na Bałkany. Ożeniony z siostrą cesarza bizantyjskiego Anną książę Włodzimierz I w 988 przyjął chrzest i uczynił z chrześcijaństwa oficjalną religię państwową.
Panujący w latach 1019-1054 Jarosław Mądry umocnił pozycję Cerkwi prawosławnej na Rusi Kijowskiej. Ustanowione przez niego zasady dziedziczenia tronu książęcego w oparciu o regułę senioratu nie zapobiegły rozbiciu jedności politycznej kraju.
Rozbicie dzielnicowe Rusi
W XII w. Ruś Kijowska podzieliła się na konkurujące ze sobą dzielnice. Na północy powstała Republika Nowogrodzka, na północnym zachodzie Księstwo Połockie, na południowym zachodzie księstwa Halickie i Wołyńskie. W centralnej części powstały księstwa: Kijowskie, Turowskie i Smoleńskie, na północnym wschodzie księstwa Rostowsko-Suzdalskie i Riazańskie, na południowym wschodzie Czernihowskie i Perejasławskie. Z czasem podział ten uległ jeszcze większemu rozdrobnieniu, przy czym książęta, którym udało się zawładnąć Kijowem byli w hierarchii feudalnej wyżej postawieni od pozostałych książąt i posługiwali się tytułem wielkiego księcia.
1169 książę włodzimiersko-suzdalski Andrzej I Bogolubski opanował Kijów uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od większości swoich poprzedników, nie przeniósł do tego miasta swej stolicy lecz po opanowaniu Kijowa osadzał tam podległych sobie książąt. Centrum swego państwa pozostawił Włodzimierz nad Klaźmą, który odtąd stał się stolicą wielkiego księstwa i przejął dominującą rolę Kijowa.
Podboje tatarskie i litewskie
W XIII i XIV w. niektóre z zachodnich, mniejszych księstw ruskich przeszły w strefę wpływów nabierającej znaczenia Litwy. Rosło zagrożenie księstw ruskich ze strony Tatarów. Po klęsce sił rusko-połowieckich w bitwie nad Kałką (1223) Batu-chan podbił wszystkie ziemie ruskie z wyjątkiem księstw Połockiego i Pińskiego oraz Republiki Nowogrodzkiej, która jednak zmuszona była uznać zwierzchność Mongołów i opłacać trybut. Tatarzy nie przejęli bezpośrednich rządów w podbitych księstwach, zadowolili się każdorazowym zatwierdzaniem kandydata do tronu książęcego we Włodzimierzu, który z kolei pełnił funkcje zwierzchnie nad resztą książąt i miał prawo zwracania się o pomoc do chana.
W okresie panowania mongolskiego wodzem dużej rangi i zręcznym politykiem okazał się książę nowogrodzki Aleksander Newski. 1240 pokonał Szwedów (bitwa nad Newą), 1242 wojska Zakonu kawalerów mieczowych (bitwa na jeziorze Pejpus). W 1249 przyjął tytuł księcia kijowskiego, a w 1252 – wielkiego księcia włodzimierskiego.
Inne hasła zawierające informacje o "Ruś Kijowska":
Mieszko II Lambert
...
Wielkie Księstwo Moskiewskie
Rosji
22 października
1547
Religia
dominująca
prawosławie
Mapa Wielkiego Księstwa MoskiewskiegoTo jest artykuł z cyklu
Historia Rosji
Narodziny Rusi
Rurykowicze
Ruś Kijowska
Chrzest Rusi
Rozbicie dzielnicowe Rusi
Podbój Rusi przez Mongołów
Ruś Włodzimierska
Księstwo Moskiewskie
Wielkie Księstwo Moskiewskie
Carstwo ...
Kraina historyczna
...
Małopolska Droga św. Jakuba
...
Jacek Odrowąż
...
1254
...
II Rzeczpospolita
...
Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej
...
Szczebrzeszyn
...
Przywódcy polityczni i religijni na świecie
Romanii
władcy Pesaro
władcy Fano
władcy Mantui
władcy Montferratu
władcy Lukki
władcy Ferrary i Modeny
władcy Urbino
władcy Salerno
władcy Benewentu
władcy Friuli
Ruś Kijowska
Ziemia kijowska
Ziemia nowogrodzka
Ziemia rostowsko-suzdalska
książęta Tmutarkania
Ziemia smoleńska
Ziemia wołyńska
Ziemia czernihowska
Ziemia perejasławska
Ziemia połocka
Ziemia pińsko-turowska
Ziemia ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Ruś Kijowska":
202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 7)
...
016b. Polska Piastów (plansza 9)
...
035 Kryzys i odbudowa państwa Piastów (plansza 10)
...
|