Wełna –
włókno
uzyskiwane z okrywy włosowej (
sierści
)
owiec
,
lam
,
wielbłądów
,
kóz
,
królików
i in. Włókno wełniane posiada charakterystyczne cechy (karbikowatość, łuskowatość,
lanolina
), dzięki którym nadaje się doskonale do wytwarzania wysokiej jakości,
wyrobów włókienniczych
.
Wełna owcza uzyskana przez strzyżenie żywych owiec, zwana również runem lub strzyżą, stanowi doskonały
surowiec włókienniczy
do wyrobu wysokiej jakości
tkanin
,
dzianin
i
włóknin
. Na
Bliskim Wschodzie
wyroby z wełny wytwarzano już w starożytności.
Najwyższej jakości wełnę, bardzo miękką, puszystą, o cienkich włóknach, długości od 4 do 12 cm, otrzymuje się z
owiec
rasy
merynos
. Posiada ona jednocześnie największą zdolność do spilśniania. Grubszą wełnę uzyskuje się z ras owiec długowełnistych i nizinnych. Długość włókien wełny owiec długowełnistych, dochodzi nawet do 40 cm.
Strzyża wełniana (runo),
wełna długowłosa i krótkowłosa
Rodzaje wełny
W zależności od sposobu pozyskania włókna rozróżnia się wełny:
- żywą – pozyskiwaną przez okresowe strzyżenie żywych zwierząt
-
garbarską
– uzyskiwaną podczas obróbki skór w garbarniach
-
skórną
– uzyskiwaną ze skór zwierząt ubojowych
-
futrzarską
– uzyskiwaną z odpadów powstających przy szyciu futer
- wtórną – uzyskiwaną przez rozwłóknienie ścinków lub starych wyrobów wełnianych (szmat)
Nazewnictwo
Niektóre nazwy stosowane w odniesieniu do włókien wełnianych i wyrobów z tych włókien:
Cechy włókna wełnianego
Zalety:
- doskonałe właściwości termoizolacyjne
- doskonałe właściwości dźwiękochłonne
- duża higroskopijność
- pochłanianie promieniowania UV
Wady:
- filcowanie się wyrobów – zdolność do samodzielnego spilśniania
Zastosowanie
Z najdłuższych włókien wełny żywej, uzyskuje się wysokiej jakości przędze czesankowe, natomiast z pozostałych rodzajów stosowanych jako domieszki do krótszych włókien wełny żywej, uzyskuje się niższej jakości przędze zgrzebne.
Z przędz czesankowych wytwarza się wysokiej jakości
tkaniny
(
tweedy
) i
dzianiny
dla przemysłu odzieżowego.
Z przędz zgrzebnych, bez domieszek wytwarza się
sukna
.
Stosuje się też mieszanki włókien wełnianych z innymi włóknami np. z
bawełną
,
lnem
lub
jedwabiem
. Mieszanki włókien są surowcem do wytwarzania dywanów, wykładzin podłogowych, kołder, koców, poduszek, filców odzieżowych itp.
Z wełny wielbłądziej i lam, wyrabiane są koce, poduszki i pasy terapeutyczne.
Natomiast z wełny wtórnej, wytwarza się
filce
techniczne. Włókno luzem lub lekkie filce stosuje się jako wypełnienia dźwiękochłonne do wysokiej jakości
zespołów
głośnikowych
.
Najwięksi producenci wełny (2004/2005)[1]:
Australia
(ok. 25% światowej produkcji, 475 mln kg nieoczyszczonej),
Chiny
(18%),
Nowa Zelandia
(11%),
Argentyna
(3%).
Przypisy
Linki zewnętrzne