Tadeusz Romer (ur.
6 grudnia
1894
w Antonoszu koło
Kowna
, zm.
23 marca
1978
w
Montrealu
) – polski dyplomata i polityk.
Życiorys
Wychowywany (po przedwczesnej śmierci rodziców) w rodzinie Konstantego Przewłockiego, ukończył Gimnazjum św. Anny w
Krakowie
, gdzie w 1913 zdał
maturę
. W 1917 ukończył studia prawnicze i politologiczne w
Lozannie
i
Fryburgu
. W
Szwajcarii
był sekretarzem
Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce
z siedzibą w
Vevey
. W tym dziele był bliskim współpracownikiem jego prezesa
Henryka Sienkiewicza
.
Jesienią 1919 został osobistym sekretarzem
Romana Dmowskiego
, wziął udział w
konferencji wersalskiej
, następnie został sekretarzem polskiego
poselstwa
w
Paryżu
. Od 1921 radca MSZ w
Warszawie
, później awansowany na kierownika i naczelnika Wydziału Zachodniego w departamencie polityczno-ekonomicznym. W 1928 wysłany na placówkę do
Rzymu
jako radca poselstwa (później
ambasady
) we
Włoszech
.
Od 1935 poseł w
Portugalii
, w latach 1937–1941 ambasador rządu
II Rzeczypospolitej
(od 1939
rządu RP na uchodźstwie
) w
Japonii
, potem (po dymisji
Stanisława Kota
w
ZSRR
(od jesieni 1942 do wiosny 1943).
W Japonii pomagał polskim uciekinierom docierającym tam przez
Władywostok
, głównie
Żydom
, którzy przyjechali z
Litwy
na podstawie wiz wystawionych przez
Chiune Sugiharę
i
polski wywiad
. W
Kujbyszewie
(gdzie znajdowała się siedziba władz ZSRR w czasie wojny) był rzecznikiem praw
deportowanych
przez
NKWD
na
Syberię
, do
Arktyki
i
Azji Środkowej
obywateli polskich, sprzeciwiając się decyzji sowieckiej o pozbawieniu ich polskiego obywatelstwa. W Kujbyszewie odpowiedział w imieniu Rządu Rzeczypospolitej na notę
Mołotowa
zrywającą jednostronnie stosunki dyplomatyczne pomiędzy ZSRR a Polską w związku z wykryciem
grobów katyńskich
.
Po zakończeniu misji w ZSRR (kwiecień 1943) był pełnomocnikiem rządu RP na
Bliskim Wschodzie
. Od 14 lipca 1943 do 24 listopada 1944 był ministrem spraw zagranicznych w
rządzie Stanisława Mikołajczyka
.
Od 1945 na emigracji, najpierw w
Londynie
, później w
Kanadzie
, gdzie pracował na
McGill University
. Prezes Polskiego Instytutu Naukowego w latach 1963–1978.
Linki zewnętrzne