synagoga
synagoga, bożnica, bóżnica – Synagoga – z gr. συναγωγή synagoge: "zgromadzenie, miejsce zebrań" – żydowski dom modlitwy.
Słowo synagoga odpowiada hebrajskim nazwom: בית כנסת Bejt knesset (dom zgromadzenia – obiekt będący miejscem spotkań, m.in. w celu odprawiania obrzędów religijnych), בית מדרש Bejt Midrasz (dom nauki, szkoła – miejsce studiowania Tory i Talmudu), בית תפילה Bejt Tefila (dom modlitwy) – oraz niehebrajskim terminom w języku jidysz שול szul (szkoła), דאַוונשול dawnszul (szkoła modlitwy) jak również w przypadku judaizmu reformowanego סינאַגאָגע sinagoge.
Powszechnie używane słowa w języku polskim odpowiadające pojęciu synagogi to bożnica lub bóżnica – czyli miejsce poświęcone Bogu, dom modlitwy, szkoła żydowska, lub dużo rzadziej w przypadku synagog postępowych budowanych przez Żydów niemieckich, będących pod wpływem Haskali słowa tempel – świątynia.
Funkcja
Wielka liczba określeń synagogi wynika z jej wielofunkcyjności: nie jest ona tylko miejscem modlitw i nabożeństw, lecz także miejscem studiowania Tory i Talmudu, salą zebrań i siedzibą kahału. Synagoga mieściła różne urzędy gminne: kancelarię, archiwum, pomieszczenia sądów rabinackich, skarbiec, a nawet koszerną stołówkę i schronisko z noclegownią. Nie jest więc ona budynkiem sakralnym w pojęciu chrześcijańskim, nie składa się tu ofiar, nie oddaje czci obrazom czy posągom, nie konsekruje się tego budynku. W judaizmie jedyną i prawdziwą świątynią, w której służbę ofiarniczą sprawowali kapłani, była Świątynia Jerozolimska, zburzona przez Rzymian w 70 roku n.e.
Zwoje Tory przechowywane są w synagodze w specjalnej szafie (świętej skrzyni - Aron Hakodesz) wbudowanej we wschodnią ścianę synagogi zwróconej ku Jerozolimie, gdzie znajdowała się Świątynia Jerozolimska (w krajach na wschód od Jerozolimy po stronie zachodniej). Wnęka Aron ha-kodesz przesłonięta jest zdobioną zasłoną zwaną parochet. Nad Aron ha-kodesz wisi lampka Ner tamid - Wieczne Światło. Często obok Ner tamid spotykało się w synagodze menorę, siedmioramienny świecznik, na pamiątkę świecznika w Świątyni. Centralnym miejscem synagogi była bima – podium lub podwyższenie na którym stał pulpit służący do czytania Tory. W niektórych synagogach wydzielano także niższy pulpit dla lektora, zwany amud.
Architektura synagog
Zazwyczaj synagogi, poza tym, że były nieco większe od reszty budynków, architektonicznie nie odbiegały od charakteru zabudowy danej miejscowości. Tak więc na wsiach i małych miasteczkach często była to zwykła drewniana budowla a w miastach większe lub mniejsze budynki od stylu romańskiego do klasycystycznego czy popularnego na początku XX wieku neogotyku. Jedynym stylem architektonicznym, który powszechnie nie występował w tej części Europy a czasem był wykorzystywane w przypadku synagog był styl mauretański. Domieszki tego charakterystycznego stylu od XIX w. często też pojawiają się w pozostałych opartych na innym stylu synagogach.
Od średniowiecza w architekturze synagog pojawił się babiniec. Było to osobne pomieszczenie dla kobiet przylegające do głównej sali i oddzielone od niej ścianą nazywaną mechica, lub w większych bożnicach umieszczone w galerii na piętrze, z którego kobiety mogły obserwować całe wnętrze. Według zaleceń religijnych było to spowodowane troską o modlących się mężczyzn, gdyż podczas modlitwy nic nie mogło rozpraszać ich uwagi.
Według tradycji symbolika i rozplanowanie synagogi wywodzi się od Świątyni w Jerozolimie, z której pozostał do dziś jedynie fragment ściany zwany "Ścianą Płaczu". Do najstarszych synagog należą świątynie w Gamli (I w.), Magdali i Masadzie w Palestynie. Pozostałości jednej z piękniejszych synagog antycznych obejrzeć można w Kafarnaum nad brzegami Jeziora Galilejskiego. Jest to też najstarsza znana synagoga, w której pośród ornamentów pojawia się gwiazda Dawida.
Inne hasła zawierające informacje o "synagoga":
Synagoga Chóralna w Kownie
sinagogaSynagoga Chóralna w KownieKauno Choralinė sinagogaData budowy
1871
-
1872
Data zniszczenia
II wojna światowa
TradycjaortodoksyjnaArchitektLewin Baruch MinkowskiBudulecmurowanaObecnieczynna synagoga Synagoga Chóralna w Kownie (
lit.
Kauno Choralinė sinagoga) -
synagoga
znajdująca ...
Kowary
...
Szczekociny
...
1722
...
Świątynia
– derasar
hinduizm
–
mandir
, koil, gudi
konfucjanizm
– świątynia Konfucjusza
islam
–
meczet
judaizm
–
synagoga
karaimizm
–
kienesa
rodzimowierstwo słowiańskie
–
chram
(
kącina
)
shintō
–
jinja
, taisha,
miya
, jingu ...
Szczebrzeszyn
barokowy
przyklasztorny
kościół
św Katarzyny,
cerkiew
o obronnym charakterze z
XV wieku
,
synagoga
. Obrazu dopełnia jeden z najstarszych żydowskich cmentarz –
kirkut
ze swoimi ...
Sopot
...
Puck
...
Zamość
Haskala
. W końcu XIX wieku zaczął rozprzestrzeniać się
chasydyzm
. W Zamościu istniała
synagoga
, 2 domy modlitwy oraz szpital żydowski. W roku
1827
mieszkało tu ...
Suwałki
...
Inne lekcje zawierające informacje o "synagoga":
109 Zróżnicowanie religijne i kulturowe Rzeczpospolitej (plansza 9)
...
47. Wybrane religie świata (plansza 7)
skruchy)
Chanuka – trwające 8 dni Święto Świateł
Miejscem kultu wyznawców judaizmu jest synagoga (bożnica). Świętym miastem judaizmu a także chrześcijaństwa i islamu) jest Jerozolima ...
219. Zróżnicowanie religijne Polski (plansza 5)
...
|