Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Żytomierz

Żytomierz

Na mapach: 50°15'N 28°40'E / 50.25, 28.667

Żytomierz
Житомир
Herb
Flaga
Herb ŻytomierzaFlaga Żytomierza
Państwo   Ukraina
Obwód
żytomierski
Burmistrz Wira Szełudczenko
Powierzchnia 65 km²
Położenie50° 15' N
28° 40' E
Wysokość221 m n.p.m.
Ludność (2005)
•  liczba ludności
•  gęstość

277 900
4555 os./km²
Nr kierunkowy +380 412
Położenie na mapie Ukrainy

Żytomierz
Житомир
Położenie na mapie
Strona internetowa miasta
Kościół seminaryjny – pw św. Jana z Dukli

Żytomierz ( ukr. Житомир, jidysz זשיטאָמיר, Żytomir) – miasto (ok. 280 tys. mieszkańców) położone nad rzeką Teterew na wyżynie Wołyńsko-Podolskiej na Ukrainie .

Spis treści

Historia

Założony w 884 Żytomierz był jednym z największych miast Rusi Kijowskiej . W 1320 został przyłączony przez Giedymina do Wielkiego Księstwa Litewskiego . W 1444 roku król Polski Kazimierz Jagiellończyk nadał Żytomierzowi prawa miejskie i zbudowano niewielki zamek. Miasto zostało zniszczone przez Tatarów w 1469, 1481 roku. Podczas najazdu w 1482 r. cara hordy perekopskiej - Mengli Gireja , żytomierski zamek pozostał jednym z czterech nie zdobytych na ziemiach ukrainnych (obok Bracławia , Kaniowa i Czerkas ). Warownię rozbudowano po 1540 roku wg projektu Szymona Babińskiego. W 1569 wraz z całą południową częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego wszedł w skład Korony . Stał się siedzibą starostwa grodowego i sejmików. W 1572 roku w mieście były 142 budynki, dwór starosty i zamek. Król Polski Zygmunt III Waza w 1569 nadał miastu przywilej organizowania 2 jarmarków rocznie. Upadek miasta rozpoczął się podczas powstania Chmielnickiego w 1648 roku, podczas którego Kozacy zdobyli zamek, wymordowali mieszkańców, a miasto spalili. Po oderwaniu przez Rosję Kijowa od Polski stał się on w 1667 nową stolicą województwa. W 1724 zakon jezuitów zbudował w mieście szkołę i klasztor. W 1765 w mieście było 5 świątyń (3 katolickie, 2 prawosławne) i 285 domów. W wyniku II rozbioru Polski wszedł w skład Rosji: początkowo jako powiat, a później stolica guberni wołyńskiej (do 1918). Po reformie administracji kościelnej w 1798 roku miasto stało się stolicą diecezji katolickiej, a w 1799 r. także prawosławnej. W 1804 został stolicą guberni wołyńskiej w miejsce Łucka . Podczas powstania styczniowego był trwałym i silnym punktem oparcia dla polskich powstańców.

W 1896 roku miasto liczyło 70 tys. mieszkańców, w tym około 25 tys. katolików , ok. 25 tys. Żydów i blisko tysiąc staroobrzędowców . W tym czasie Żytomierz stanowił jedno z najsilniejszych ośrodków polskiego życia religijnego na Prawobrzeżu Dniepru , tutaj znajdowała się Kuria Łucko-Żytomierskiej Diecezji , siedziba biskupa, którego jurysdykcja obejmowała gubernię kijowską , podolską oraz wołyńską , w mieście była także katedra oraz jedyne na Prawobrzeżu rzymskokatolickie Seminarium Duchowne. Dzięki m.in. tutejszym duszpasterzom katolickim pochodzącym z różnych ziem polskich powstawały (obok już istniejących) kolejne polskie towarzystwa charytatywne, oświatowe, sportowe, zawodowe, a także schroniska dla dzieci i biednych, rozmaite systemy szkoleń, szkoły. Wszystkie te organizacje, które pozostawały także w pewien sposób pod pieczą księży katolickich, łączył polski narodowo-patriotyczny duch w dobie walki o niepodległość.

W 1917 roku Żytomierz był opanowywany przez armię carską, niemiecką, bolszewicką, białogwardyjską. W jednym roku władza w mieście zmieniała się 13 razy, co spowodowało jego znaczne zniszczenia. Podczas I wojny światowej Żytomierz uzyskał szerokotorowe połączenie kolejowe, za sprawą Niemców którzy uruchomili kolej do Berdyczowa i Korostenia .

W czasie wojny polsko-radzieckiej o niepodległość od 31 stycznia do 2 lutego 1920 oddziały polskie, w tym 4 Dywizjon Artylerii Konnej przeprowadziły zagon w okolicach miasta. W nocy 26 kwietnia 1920 roku Polacy rozpoczęli natarcie, które zapoczątkowało polską ofensywę na Kijów. W krótkotrwałej bitwie pod Kropiwną została kompletnie rozbita 58 dywizja bolszewicka, a Polacy posunęli się o 70 kilometrów na wschód wyzwalając Żytomierz. 25 maja 1920 roku polscy lotnicy wykryli maszerujące na Kijów duże jednostki kawalerii sowieckiej - Armii Konnej Siemiona Budionnego, która zaatakowała Polaków. Po paru dniach Sowieci przełamali polską obronę pod Żytomierzem i rozbili znajdujące się w mieście oddziały.

Polsko-sowiecki pokój ryski w 1921 r. pozostawił poza wschodnią granicą II Rzeczypospolitej około miliona Polaków, w okolicach Żytomierza zamieszkujących w zwartych skupiskach. 100 kilometrów na zachód od miasta - wokół Dowbysza powstał polski rejon narodowościowy - Marchlewszczyzna . Na mocy traktatu ryskiego Żytomierz wszedł w skład Ukraińskiej SRR początkowo jako stolica guberni, później okręgu i obwodu. W 1935 roku Żytomierz uzyskał poprzez Fastów połączenie kolejowe z Kijowem. 9 lipca 1941 Żytomierz zajęli Niemcy. 12 listopada 1943 roku sowiecki korpus kawalerii zajął Żytomierz, ale podczas kontrataku Niemcy odzyskali miasto. Dopiero 30 grudnia 1943 r. Sowieci ponowili atak. 31 grudnia wojska armii sowieckiej generała Iwana Czerniachowskiego wkroczyły do miasta. Powrót władzy radzieckiej "uczczono" zbiorową konsumpcją 2 wagonów spirytusu pozostawionych przez Niemców na dworcu kolejowym. Nazajutrz niemiecki kontratak odzyskał Żytomierz. Dopiero trzecie sowieckie natarcie 2 stycznia 1944 opanowało ostatecznie miasto. W Żytomierzu Sowieci podstępnie aresztowali zaproszone na rozmowy dowództwo Obszaru Lwowskiego Armii Krajowej . Od 1991 Żytomierz znajduje się na Ukrainie i jest miastem obwodowym (wojewódzkim). Od 1991 jest stolicą katolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej obrządku łacińskiego.

W mieście mieszka ok. 50 tys. Polaków i znajduje się tutaj Dom Polski.

zabytki
Zabytki

zburzone:

  • Kościół i kolegium Jezuitów z 1763 roku
  • Cerkiew św. Wasyla z 1771 r.

Znani ludzie związani z Żytomierzem

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Żytomierz":

Ignacy Hołowiński ...

Salomea Słowacka ...

Winnica (miasto) ...

Obwód żytomierski ...

Druga repatriacja 1955-1959 ...

Ukraińska Powstańcza Armia ...

OUN-B ...

Żytomierz Na mapach: 50°15'N 28°40'E / 50.25, 28.667 ŻytomierzЖитомирHerbFlagaHerb ŻytomierzaFlaga Żytomierza Państwo   Ukraina Obwód żytomierski Burmistrz Wira Szełudczenko Powierzchnia 65 km² Położenie50° 15' N 28° 40' E Wysokość221 m n.p.m. Ludność (2005)•  liczba ludności •  gęstość 277 9004555 ...

Wojna ukraińsko-radziecka 1917-1921 ...

Gubernia wołyńska ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Żytomierz":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie