Lupa jest przyrządem optycznym służącym do bezpośredniej obserwacji drobnych przedmiotów.
Zbudowana jest z jednej soczewki skupiającej lub grupy soczewek umieszczonych w oprawce.
W lupie powstają obrazy pozorne, proste i powiększone. Odległość obserwowanego przedmiotu od soczewki powinna być mniejsza od ogniskowej. Wymóg ten jest konieczny do otrzymania obrazu pozornego.
przedmiot w odległości mniejszej od ogniskowej soczewki
Można użyć jednak lupy do otrzymania rzeczywistego obrazu na ekranie – przedmiot w odległości większej od ogniskowej..