Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Klasa szkolna jako teren działalności wychowawczej

 

Ogólne uwagi o klasie.

Wiadomo, że klasy szkolnej uczniowie nie wybierają, bo decydują o tym rodzice, administracja, przepisy, rejonizacja, i.t.p.

Na początku swego istnienia klasa jest przypadkowym zbiorem osób reprezentujących podobny poziom umysłowy, podobny stopień rozwoju fizycznego, podobne potrzeby oraz zainteresowania.

Stopniowo jednak, to zbiorowisko obcych sobie jednostek nabiera znaczenia grupy społecznej. Jej potencjał interpersonalny jest początkowo ukryty przed oczyma uczniów i mniej wprawnych nauczycieli.

Z biegiem czasu ten interpersonalny potencjał rozwija się: uwidacznia się układ sił przeobrażających życie społeczne. Rozwój ten przebiega różnie, nie zawsze w sposób przez nas oczekiwany. Dzieje się tak wtedy, gdy wychowawca nie wykorzystuje wpływu zjawisk i procesów grupowych dla celów wychowawczych.

Wychowawca może wykorzystać te wpływy poprzez stwarzanie warunków sprzyjających działalności zespołowej, wzajemnej dyskusji, podejmowaniu przez uczniów wspólnych decyzji, rozwiązywaniu konfliktów.

W ten sposób, w miarę upływu czasu, rodzi się zespół klasowy, który daje zadowolenie wychowawcy i uczniom - klasa zintegrowana.

Klasa zintegrowana to zespół osób powiązanych ze sobą silnymi węzłami emocjonalnymi, wspólną pracą, wspólną odpowiedzialnością za wszystkich i za każdego. Konflikty rozwiązuje się w niej na bieżąco i uczy na błędach. Szanuje się odrębność jednostek - indywidualności a uczniowie spędzają ze sobą wiele czasu także poza szkołą. Klasa ta jest włączona w całość szkoły.

Do tego stanu warto zmierzać, traktując go jako cel nadrzędny.

Wychowawca zajmuje szczególną pozycję wśród pedagogów.

Uczniowie mają w stosunku do niego szczególne wymagania i oczekiwania. Ta wyjątkowa pozycja obliguje go do znacznie większego zainteresowania swoimi podopiecznymi.

Uczniowie oczekują od niego nie tylko przekazywania im wiedzy merytorycznej, lecz przede wszystkim pomocy w rozwiązywaniu ich problemów, w znalezieniu swojego miejsca w szkole i w życiu.

Tymczasem w dzisiejszej szkole nie ma zbyt wiele czasu na taki kontakt. Stale rośnie zakres wiedzy, który trzeba przekazać. Coraz mniej jest miejsca na zajęcia, które rozwijałyby u młodego człowieka wrażliwość, dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne, zanika uczenie sztuki bycia z innymi ludźmi. Nikt nie mówi o tym, jak ważna jest umiejętność stawiania i realizacji celów, jak pokonać własny strach, jak walczyć z innymi słabościami, jak rozwijać mocne strony osobowości.

Nauczyciele - wychowawcy, którzy na lekcjach oddanych im do dyspozycji (tzw. lekcje wychowawcze) chcieliby robić coś więcej, niż usprawiedliwiać opuszczone godziny i rozliczać z ocen niedostatecznych mogą skorzystać z zawartych tu propozycji. Myślę, że wbrew obiegowej opinii takich nauczycieli jest sporo.

Należy pamiętać, że warunkiem niezbędnym do efektywnej współpracy, są trzy postawy jakie wychowawca powinien prezentować w kontaktach z młodzieżą. Są nimi:

  • autentyzm
  • akceptacja
  • empatia

    Tylko takie postawy nauczyciela stwarzają płaszczyznę porozumienia i możliwość współpracy.

    Fazy organizowania współpracy z uczniami:

  • pomoc w lepszym poznaniu się uczniów, ujawnieniu ich mocnych stron, zbliżeniu wzajemnym
  • tworzenie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa tzn. rezygnacja z krytyki i ocen, zapewnienie możliwości skupienia i uważnego słuchania
  • organizowanie sytuacji symulacyjnych ułatwiających zrozumienie procesów, które zachodzą między współdziałającymi
  • wyzwalanie inicjatywy uczniów, asystowanie przy realizacji podjętych zadań i pomoc w rozwiązywaniu problemów

    Aby pomóc uczniom obudzić ukryte w nich możliwości, proponuję realizację następujących bloków(cykli) tematycznych do realizacji na lekcjach wychowawczych:

    1. Integracja grupy.
    2. Rozwój osobisty.
    3. Porozumiewanie się.
    4. Asertywność.
    5. Rozwiązywanie konfliktów, negocjacje.
    6. Twórczość.
    7. Decyzje, planowanie, rozwiązywanie problemów.

    Ad. 1) Każda klasa jest zbiorem indywidualności. Kiedy spotykają się po raz pierwszy, nie wiedzą o sobie nic lub prawie nic. Zachowanie pojedynczych uczniów w stosunku do swoich kolegów jest wypadkową ich wcześniejszych doświadczeń, postaw, aktualnych wyobrażeń. Bywa, że dogadują się szybko ale bywa też, że to wspólne "docieranie" trwa bardzo długo. Z taką klasą trudno jest pracować zarówno w sensie dydaktycznym, jak i wychowawczym. Proces integracji grupy można przyśpieszyć poprzez szereg ćwiczeń. Takie ćwiczenia stwarzają klimat zaufania i bezpieczeństwa, pobudzają aktywność.

    Ad. 2) Człowiek przychodząc na świat przynosi ze sobą pewien bagaż wyposażenia genetycznego. W jego skład wchodzi także temperament. Nauka o temperamentach sięga czasów starożytnych. Okazuje się, że dobre poznanie temperamentów naszych uczniów a także ludzi, z którymi przebywamy, pracujemy, odpoczywamy, sprzyja efektywności działań podejmowanych wspólnie, zapobiega konfliktom, pomaga w budowaniu zaufania. Poza temperamentem, istotnym elementem naszego funkcjonowania są emocje. Zaproponowanie pewnych ćwiczeń powinno skłonić uczniów do refleksji nad sobą, ułatwić zrozumienie własnych reakcji w kontaktach z innymi ludźmi, wzmóc tolerancję na zachowania i postawy innych członków grup społecznych, do których należą, tj. klasa, rodzina.

    Ad.3) Cała historia ludzkiej cywilizacji jest ewolucją porozumiewania się człowieka z człowiekiem. O tym, jak ważną rolę w życiu jednostki pełni efektywny kontakt z przedstawicielem tego samego gatunku, niech świadczy fakt, że wszystkie organizmy żywe naszej planety wykształciły jakieś swoiste formy porozumiewania się. Nasze codzienne życie upływa pod hasłem porozumiewania się z innymi ludźmi w sposób bezpośredni lub pośredni np. czytanie prasy. Dlatego sprawą niezwykle ważną dla naszych uczniów są ćwiczenia mające na celu kształtowanie umiejętności komunikowania się i aktywnego słuchania, które są nieodzowne aby właściwie funkcjonować w życiu.

    Ad.4) Asertywność to pewne specyficzne umiejętności zachowania się w określonych sytuacjach. Zachowania asertywne można umieścić pośrodku, pomiędzy agresją a uległością. Zachowując się asertywnie, respektujemy prawa zarówno swoje, jak i innych. Zachowania asertywne pokazują naszą odrębność, ale nie atakują, nie obrażają drugiej osoby. Czy takie umiejętności nie przydają się naszym podopiecznym? Zwłaszcza przy opieraniu się próbom nacisku związanym z piciem alkoholu, paleniem papierosów, zażywaniem narkotyków czy innymi agresywnymi lub aspołecznymi zachowaniami. Ta umiejętność uczy mówić NIE.

    Ad.5) Człowiek nie żyje samotnie. Otacza go wielu ludzi. Każdy z nich ma swoje potrzeby. Jesteśmy różni i dlatego różne są nasze pragnienia i cele. Zdarza się, że pomiędzy ludźmi lub grupami pojawiają się sprzeczne dążenia, dochodzi do konfliktów. Konflikt jest powszechnym zjawiskiem społecznym. Tworzą go ludzie. Dlatego ważne jest aby uczniowie poznali sposoby konstruktywnego radzenia sobie z konfliktami, nabyli umiejętności rozwiązywania konfliktów, umieli negocjować.

    Ad.6) Twórczość to w potocznym rozumieniu działanie, którego wynikiem jest powstanie czegoś nowego. Proces tworzenia w dzisiejszych czasach zwykle utożsamiany jest z twórczym rozwiązywaniem problemów. Można go podzielić na kilka etapów, które mają istotne znaczenie dla świadomego i konstruktywnego rozwiązywania problemów. Gdy uruchamiamy myślenie twórcze, dziecko ucząc się dowolnego przedmiotu uczy się przede wszystkim myślenia a nie ćwiczy pamięć. Odpowiednie ćwiczenia - zadania mają właśnie na celu rozwijanie myślenia twórczego.

    Ad.7) Dobre wybory dają w życiu wiele korzyści. Myślenie, umiejętność podejmowania decyzji i realizacji wybranego planu jest rzeczą złożoną. Efekt końcowy zależy od wielu czynników. Dlatego ćwiczenia zawarte w tym bloku tematycznym (ostatnim) powinny być podsumowaniem wiedzy i umiejętności, które mogły zostać nabyte podczas realizacji wszystkich wcześniejszych bloków.

    W realizacji zaproponowanych bloków tematycznych pomocne mogą być następujące zasady. Należy je omówić z uczniami, a nawet umieścić na specjalnie sporządzonej tablicy w klasie.
    1. Mówimy we własnym imieniu.
    2. Szanujemy zdanie i odmienność poglądów innych.
    3. Efektywnie wykorzystujemy czas pracy.
    4. Nie krytykujemy wypowiedzi i wyglądu innych osób.
    5. Zwracamy się do siebie po imieniu.
    6. Każdemu dajemy szansę wypowiedzenia się.
    7. Wyznajemy zasadę wzajemnego zaufania i lojalności.

    Uniwersalne zadania i treści, które ponadto należy uwzględnić w planie pracy wychowawczej:
    1. Tworzenie obyczajowości klasy.
    2. Organizowanie opieki nad jednostkami przejawiającymi trudności w nauce lub wychowaniu.
    3. Tworzenie systemu opieki nad uczniami potrzebującymi pomocy materialnej.
    4. Wspomaganie rozwoju samorządności uczniów.
    5. Przygotowanie do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego.
    6. Przygotowanie do wyboru zawodu.
    7. Działania interwencyjne w sprawach wychowanków.
    8. Włączanie rodziców w sprawy klasy i szkoły. Podnoszenie wiedzy psycho - pedagogicznej rodziców.

    Przedstawione tu sfery działalności wychowawcy są jedynie propozycją; można zrezygnować z zadań zbędnych na tle sytuacji w danej klasie, a przewidzieć inne, które wynikają z konkretnych potrzeb i specyfiki środowiska szkolnego.

    Nie jest sprawą łatwą przeprowadzenie takich "nietypowych" lekcji wychowawczych, nie od razu też widoczne będą efekty tych działań. Ale zapewniam - warto podjąć ten trud, choćby ze względu na kilku czy kilkunastu naszych podopiecznych. Dla nas samych to także ważne doświadczenie i nauka, zarówno w sferze opiekuńczo - wychowawczej, jak i osobistej. Zdecydowanym polecam literaturę; niech będzie propozycją, która zainspiruje do własnych przemyśleń i działań.

    Literatura:
    1. Grupa bawi się i pracuje - oprac. M. Jachimska UNUS 1994
    2. Scenariusze lekcji wychowawczych - M. Jachimska UNUS 1997
    3. Poradnik dla wych. klasy - WOM Cz - wa 1997
    4. Jak mówić żeby dzieci nas słuchały... - A. Faber, E. Mazlish
    5. Bądź przyjacielem i żyj wśród wśród przyjaciół - A. Matthews MEDIUM 1997
    oraz materiały i notatki z kursu "Rozwijanie praktycznych umiejętności wychowawczych..." 1999 r

    Urszula Szczepaniak
    Gimnazjum nr 1 w Krzepicach

  • Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
    INFORMACJE O PREZENTACJI

    Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
    IP autora: 83.21.195.174
    Data utworzenia: 2008-09-01 22:48:13
    Edycja: Edytuj prezentację.

    HISTORIA PREZENTACJI

    Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:48:13) - Edytuj prezentację.





    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie