Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Elementy edukacji ekologicznej w kształceniu zintegrowanym

 

Opracowała Anna Sławińska


Elementy edukacji ekologicznej w kształceniu zintegrowanym




„Ekologia i ochrona środowiska to (...) nie tylko wielki
przemysł, kopalnie i huty. To także Twoje i moje codzienne gesty,
to Twoja i moja kuchnia, łazienka, garaż, ogród.
To wybór przez Ciebie i przeze mnie środków komunikacji,
sposobu spędzania wolnego czasu i taka ochrona środowiska
zaczyna się najbliżej: w tym pokoju, mieszkaniu, domu”
Eryk Mistewicz

Pojęcie edukacji ekologicznej

Od najwcześniejszych lat życia człowieka, należy kształtować jego sposób myślenia i zachowania. Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą, nauczone proekologicznego myślenia rozumie zagrożenia i potrzebę ochrony środowiska.
Edukacja dzieci z zakresu ochrony i kształtowania środowiska człowieka to celowa, planowa, systematyczna praca i działalność nauczyciela względem dzieci, przy ich aktywnym udziale.
Celem edukacji ekologicznej jest:
- poznanie motywów i sposobów ochrony i kształtowania
środowiska,
- rozwijanie u uczniów wrażliwości na potrzeby środowiska,
- kształtowanie odpowiedzialności za środowisko,
- kształcenie umiejętności dostrzegania zjawisk
w ekosystemach, przewidywania i oceny pewnych
następstw
- kształtowanie emocjonalnego stosunku do określonych zjawisk i obiektów w środowisku człowieka,
- formowanie i umacnianie pozytywnych przekonań i postaw wobec określonych zjawisk i obiektów przyrodniczych środowiska człowieka
Szkoła ma za zadanie pokazać uczniom zależności istniejące pomiędzy stanem środowiska a działalnością człowieka oraz mechanizmy i skutki niepożądanych zmian.
Dzieci w młodszym wieku szkolnym są bacznymi obserwatorami otaczającego świata, należy ich uczyć życia w zgodzie z przyrodą, przestrzegania jej praw, bo przecież sami są jej cząstką. Kiedy łąka przestanie być dla nich jedynie zieloną plamą w krajobrazie, kiedy poznają całą różnorodność świata zwierząt i roślin, będą mogli spojrzeć na świat z innego, bliższego przyrodzie punktu widzenia, co stanie się podstawą ich przyszłych poczynań.
Ważne jest, aby nie uczyć na pamięć pojedynczych faktów, ale uczyć pojmować problemy od podstaw i zrozumieć rządzące nimi prawidła i zasady. Aby edukacja ekologiczna spełniała swe zadania, treści ekologiczne powinny być włączone do programu nauczania od wychowania przedszkolnego, przez szkołę podstawową, gimnazjum, średnią, aż po studia wyższe.

Miejsce edukacji ekologicznej w kształceniu zintegrowanym

Dawny program nauczania środowiska społeczno – przyrodniczego w klasach I – III nie uwzględniał w zupełności aspektów ochrony i kształtowania środowiska. Wskazywał jedynie na ochronę gatunkową roślin i zwierząt, rolę rezerwatów i parków narodowych. Aktualnie ekologia znalazła się w wielu programach edukacji elementarnej na pierwszym miejscu, jest szczególnie akcentowana przy tworzeniu i realizacji programów, ściśle powiązana z lokalnymi warunkami środowiskowymi.
Treści i problemy ekologiczne znajdują odzwierciedlenie w edukacji polonistycznej, matematycznej, środowiskowej, ruchowej i artystycznej.
W integralnych programach nauczania z elementami ekologii podstawą procesu nauczania są integralnie ujęte treści, realizacja których opiera się na metodach i formach aktywizujących sfery emocjonalne i poznawcze uczniów. Dzieci muszą mieć przez pojmowanie, przeżywanie i działanie możliwość poznania przyrody i środowiska stworzonego przez człowieka. Tylko wtedy, gdy posiadają bagaż konkretnych przeżyć i doświadczeń, będą w stanie rozwinąć pożądane nastawienie i gotowość do działania.
Treści dotyczą zazwyczaj środowiska życia dziecka, czyli domu rodzinnego, szkoły, osiedla, miasta, regionu i kraju. Nawiązują do odnowy tych dóbr w zakresie przyrody ożywionej i nieożywionej.
Oto przykładowe ujęcie treści ekologicznych:
Edukacja polonistyczna:
 Wyszukiwanie treści przyrodniczych i ekologicznych, wprowadzanie pojęć ekologicznych.
 Słuchanie, czytanie i omawianie tekstów literackich związanych z przyrodą.
 Oglądanie filmów traktujących o ekologii – zwrócenie uwagi na właściwy stosunek do flory i fauny.
 Wywiady, sondaże i rozmowy na temat ochrony przyrody, jej zagrożeń i piękna.
 Redagowanie tekstów do kroniki klasowej o działaniach ekologicznych na terenie klasy, szkoły i osiedla.
 Systematyczne wydawanie gazetki o treściach proekologicznych.

 Opisy przyrody ożywionej i nieożywionej:
- przygotowanie broszur składających się z tekstów swobodnych, pisanych i ilustrowanych przez dzieci,
- bogacenie słownictwa ekologicznego,
- ćwiczenia gramatyczno – stylistyczne, kompozycyjne, ortograficzne
Edukacja matematyczna
 Materiał przyrodniczy jako pomoc do układania zadań, ważenie, liczenie, operacje na zbiorach,
 Badanie stosunków przestrzennych w terenie,
 Wyszukiwanie w terenie materiałów o podobnych cechach,
 Umiejętność mierzenia odległości między obiektami, porównywanie wysokości, objętości itp.
 Układanie krzyżówek i rebusów matematycznych do rozwiązywania, których niezbędna jest wiedza matematyczna i ekologiczna,
 Wykorzystywanie danych do układania treści zadań
Edukacja muzyczna
 Wykorzystywanie zjawisk przyrodniczych np. szumu drzew, wody, odgłosów burzy itp.
 zabawy w naśladowanie ruchu owadów, ptaków, płazów,
 umiejętność słuchania muzyki poważnej,
 dobieranie muzyki do utworów literackich i plastycznych,
 śpiewanie piosenek o tematyce ekologicznej,
 wykorzystywanie materiałów przyrodniczych i odpadów do konstrukcji prostych instrumentów muzycznych.
Edukacja techniczna
 przygotowanie dzieci do rozwiązywania problemów odpadów w przyszłości poprzez wyrabianie nawyków ( np. segregowanie śmieci, przetworzenie, powtórne wykorzystanie ),
 potraktowanie człowieka jako jednego z ważnych elementów środowiska i zapewnienie mu wiedzy na temat zdrowia,
 odpady jako tworzywo do zajęć technicznych,
 umiejętność przygotowania zdrowych potraw a chemia,
 energooszczędne urządzenia techniczne
Edukacja plastyczna
 uwrażliwienie na piękno otaczającej przyrody – ekspresja przy pomocy różnych technik malarskich,
 materiały przyrodnicze jako artystyczne środki wyrazu,
 wykorzystanie odpadów do komponowania prac,
 organizowanie wystawek prac plastycznych na temat ochrony przyrody, jej piękna oraz zagrożeń,
 uczestnictwo w konkursach ekologicznych
Aktywność ruchowa
 zajęcia na powietrzu z wykorzystaniem naturalnych przeszkód terenowych,
 hartowanie,
 gry i zabawy ruchowe
 turystyka odbywająca się w bezpośrednim kontakcie z przyrodą,

Zasady edukacji ekologicznej

Treści edukacji ekologicznej mają charakter przedmiotowy i podmiotowy z tego wynikają określone zasady dydaktyczne:
1. Doboru zadań i środków do ich realizacji celem kształtowania określonych dyspozycji i postaw dzieci.
2. Etapowości kształtowania umiejętności i postaw.
3. Bezpośredniego kontaktu dziecka z obiektami i zjawiskami środowiska przyrodniczego i społecznego.
4. Pośredniego poznawania przy pomocy różnorodnych środków dydaktycznych.
5. Odwróconej roli edukacji.
6. Ekonomizacji tj. wykorzystania użytkowych odpadów, oszczędzania odnawialnych i nieodnawialnych zasobów przyrody.
7. Kulturalnej komunikacji międzyludzkiej oraz ładu i estetyki swego środowiska życia, działalności i odpoczynku.
Na zajęciach edukacji ekologicznej oprócz wymienionych zasad powinny być wykorzystywane także inne zasady ogólnodydaktyczne i wychowawcze.

Formy i metody stosowane w edukacji ekologicznej

Chcąc uzyskać jak najlepsze efekty, cele edukacji ekologicznej powinny być przedstawione w sposób otwarty i atrakcyjny. Podstawą są częste wyjścia ze szkoły w celu poznania i zwiększenia więzi ze środowiskiem lokalnym. Mogą to być wycieczki, zajęcia terenowe, uczestnictwo w zielonych szkołach, i ścieżki dydaktyczne.
Skuteczną formą jest samoobsługa dzieci oraz wykonywanie prac na rzecz innych mające charakter doraźny lub systematyczny np. zbiórka makulatury, opieka nad kwietnikiem, trawnikiem.
Wartościową formą są praktyczne zajęcia dzieci: dokarmianie ptaków i ssaków w okresie zimowym, pielęgnowanie roślin w domu, szkole, praca w kąciku przyrodniczym.
Zajęcia powinny charakteryzować się przemiennością stosowanych metod pracy dających dziecku możliwość wszechstronnego rozwoju.
Bardzo skutecznym metodami aktywizującymi i zmuszającymi do poszukiwań i odkryć są doświadczenia i eksperymenty, obserwacje spontaniczne i kierowane, metody audiowizualne (jeżeli zajęcia nie mogą odbyć się w terenie, w środowisku naturalnym).
Staranny dobór form i metod stanowi system motywujący do pracy, uczy dzieci samodzielnego działania i twórczego myślenia, pobudza emocjonalny stosunek do wypełnianych zadań.
Dużą rolę w procesie dydaktyczno – wychowawczym stanowią rodzice, powinniśmy organizować wspólne konkursy, wyjazdy, zachęcać ich do współpracy ze szkołą, korzystać z ich pomocy i doświadczeń.

Przewidywane osiągnięcia uczniów

Ogólnym celem nauczania ekologii jest takie przygotowanie ucznia, aby mógł aktywnie uczestniczyć w życiu najbliższego środowiska, rozumieć, że człowiek swoim zachowaniem wpływa na stan obecny i przyszły środowiska.
Zgodnie z tym założeniem uczniowie powinni:
- opanować terminy i pojęcia ekologiczne,
- posiadać wiedzę o różnorodności flory i fauny,
- rozumieć potrzebę ochrony przyrody ożywionej
i nieożywionej,
- umiejętnie stawiać pytania i formułować problemy,
- samodzielnie dobierać źródła informacji, metody i formy pracy,
- dokonywać analizy i syntezy każdego zjawiska,
- posiadać umiejętność łączenia treści wcześniej przyswojonych z nowymi,
- samodzielnie formułować wnioski wynikające z obserwacji, doświadczeń, eksperymentów,
- współdziałać w grupie i bezinteresownie działać na rzecz innych,
- umieć diagnozować przyczyny problemów środowiska,
- gromadzić, analizować i systematyzować dane,
- dostrzegać piękno otaczającej przyrody,
- być otwartym na problemy środowiska lokalnego,
- okazywać tolerancję i szacunek wobec wszystkiego co żyje.
Wychowanie ekologiczne to również nauka dla uczących: dotyczy to – oprócz rozszerzenia metodyki informacji o różnych aspektach tematyki ekologicznej – również refleksji nad samym sobą. Ponadto powinniśmy się my, jako uczący, sami siebie zapytać, jaka jest nasza postawa w odniesieniu do ochrony środowiska. Czy jesteśmy gotowi wprowadzić w czyn to, co reprezentujemy w wychowaniu ekologicznym? Gdyż konsekwencja w naszym własnym zachowaniu w stosunku do środowiska decyduje o naszej wiarygodności dla dzieci i młodzieży.
Wychowanie ekologiczne to pasjonujące przedsięwzięcie, którego powinni się wspólnie podjąć nauczyciele i uczniowie. Najważniejszymi ku temu drogami są kreatywność, zaangażowanie, eksperymentatorstwo i wytrwałość.



Literatura
Emilia i Jan Frątczakowie – Edukacja ekologiczna uczniów klas I – III
Józef Kufel, Leonowicz – Babiak Krystyna – Wybrane zagadnienia z ekologii
Maria Sarnowska – Program nauczania zintegrowanego z elementami edukacji
ekologicznej w klasach I – III
Pismo Ogólnopolskiego Klubu Alternatywnych Pedagogów – Kropla
ekologiczna

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:52:56
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:52:56) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie