Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Agresja wśród dzieci i młodzieży szkolnej.

 

Opracowanie:
Małgorzata Głowala i Anna Chmiel - pracownicy pedagogiczni Pogotowia Opiekuńczego w Izdebnie woj. mazowieckie.

Agresja wśród dzieci i młodzieży szkolnej.

Nasilające się liczne zachowania agresywne dzieci i dorastającej młodzieży, wybryki chuligańskie w szkole, na ulicach budzą poważny niepokój.
Codzienna prasa, radio i telewizja donoszą o aktach gwałtu, rabunkach, rozbojach i innych przestępstwach w znacznej liczbie dokonywanych przez młodzież, a nawet dzieci.
Od kilku lat niepokojąco obniża się wiek przestępców, zauważa się tendencję wzrostu liczby dzieci niedostosowanych społecznie. Przejawy agresji ze strony dzieci i młodzieży przybierają coraz bardziej drastyczne formy.
Około 90% wszystkich zachowań przestępczych młodych ludzi ma na celu zagarnięcie mienia. Nie są to jednak tylko włamania do kiosków czy piwnic lecz zuchwałe kradzieże, brutalne wymuszenia i rozboje. Coraz częściej nieletni zagrażają zdrowiu i życiu swych ofiar.
Agresja wśród dzieci i młodzieży szkolnej jest niewątpliwie zjawiskiem znanym od dawna. Fakt, że niektóre dzieci są często i systematycznie nękane oraz atakowane przez inne dzieci, opisywano w dziełach literackich, a wielu dorosłych posiada osobiste doświadczenia z okresu szkolnego.
Istnieją obecnie wyraźne wskazania o wciąż rosnącym społecznym, jak również naukowym zainteresowaniu zjawiskiem agresji wśród dzieci w wielu częściach świata.
Autorzy zajmujący się problemem agresji w podobny sposób definiują to pojęcie. Oto niektóre z definicji:
E.Aronson definiuje akt agresji jako „zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody lub przykrości”.
Według A.Frączka terminem „agresja” obejmuje się zachowania dostarczające szkodliwego bodźca innemu organizmowi.
Inna definicja podaje, że jest to działanie, u którego podłoża leżą gniewne emocje i nieprzyjazne intencje, działanie, które ma na celu wywołać u drugiej osoby ból, strach, niepokój bądź wewnętrzne cierpienie.
Do natury aktu agresji należy jego umyślność.
Kolejna definicja mówi, że agresja to aspołeczny sposób zachowania się, wynikający z wrogich tendencji i chęci szkodzenia innym lub niszczenia.
Terminem agresja określamy również wszelkie działanie (fizyczne lub słowne), którego celem jest wyrządzenie krzywdy fizycznej lub psychicznej – rzeczywistej bądź
symbolicznej – jakiejś osobie lub czemuś, co ją zastępuje. Agresja jest zazwyczaj reakcją na frustrację, jest też przejawem wrogości.
Agresja według innej definicji, to zachowanie skierowane przeciw określonym osobom lub rzeczom, przyjmujące formę ataku. Może przejawiać się ona w ataku fizycznym (pobicie), jak i werbalnym (przekleństwa). Agresja nie zawsze występuje w formie bezpośredniego ataku. Wskutek działania hamulców (strach przed karą, obawa przed następstwem agresji), skłonności agresywne są nieraz tłumione i ulegają przemieszczaniu – manifestują się w formie wrogich myśli lub pragnień.
Działania agresywne są realizowane za pomocą kontaktu fizycznego, słów lub w inny sposób, np. robienie min, wykonywanie brzydkich gestów, a także poprzez celowe wyłączenie kogoś z grupy.
Termin „znęcanie się” implikuje również nierówność siły. Dziecko, które jest narażone na niekorzystne działania, ma trudności z obroną samego siebie, jest bezradne wobec kolegi lub kolegów, którzy mu dokuczają.
Według badań o wiele więcej chłopców niż dziewcząt znęca się nad innymi, a stosunkowo duży procent dziewcząt podaje, że są głównie nękane przez chłopców.
Również istnieje nieco niższy procent chłopców, którzy są ofiarami agresji szkolnej.
Chociaż agresja szkolna stanowi znacznie większy problem u chłopców, to istnieje także dużo agresji wśród dziewcząt.
Agresja fizyczna jest znacznie rzadsza wśród dziewcząt, jednakże dziewczęta typowo stosują bardziej subtelne i pośrednie sposoby nękania, takie jak oszczerstwo, rozpowszechnianie plotek, celowe wykluczanie kogoś z grupy oraz manipulowanie związkami przyjaźni. Takie formy agresji (zakamuflowane) mogą być trudniejsze do wykrycia przez dorosłych.
Badania psychologiczne podzieliły agresję na:
agresję frustracyjną, naśladowczą oraz instrumentalną, natomiast badania fizjologiczne wykazały istnienie agresji patologicznej.
Agresja frustracyjna – bywa konsekwencją blokady potrzeby afiliacji (związków uczuciowych) spowodowanej oziębłością uczuciową rodziców, nadmierną surowością oraz stosowaniem kar fizycznych; blokady potrzeby uznania społecznego spowodowanej zbyt częstym upominaniem go, wytykaniem braków itp.; blokady potrzeby samodzielności,
wywołanej zbyt licznymi zakazami i nakazami pochodzącymi od dorosłych.
Agresja naśladowcza – stanowi wynik mimowolnego naśladownictwa modeli agresywnego zachowania się, z którymi dana osoba styka się w swym otoczeniu, modelem bywa zachowanie rodziców, kolegów, sąsiadów, mogą to być również filmy, książki itp.
Agresja instrumentalna – jej motywem są określone cele działania, agresja odgrywa rolę instrumentu umożliwiającego osiągnięcie celu; jej przyczyną może być nieprawidłowo ukształtowana hierarchia wartości, lub przeświadczenie o wyższości lub nadzwyczajnych przywilejach, np. chłopiec wymuszający pieniądze od innych dzieci, grożący pobiciem i w razie niespełnienia jego rozkazu realizujący swe groźby. Jeśli kilkakrotnie uda mu się, to agresywne zachowanie ulegnie utrwaleniu.
Agresja patologiczna – jej przyczyną są procesy chorobowe zachodzące w układzie nerwowym; można ją rozpoznać u dzieci nadpobudliwych psychoruchowo, epileptyków, schizofreników, oligofreników i psychopatów.

AGRESJA NA TERENIE SZKOŁY.

Niepokojące rozmiary przybiera w ostatnich czasach agresja w szkole oraz w placówkach opieki całkowitej. Jej ofiarami są młodsi i słabsi, maltretowani nieraz systematycznie przez starszych i silniejszych kolegów.
Do najczęściej zauważanych przejawów agresji fizycznej wśród uczniów zalicza się: pobicia, bójki, przestraszanie, odbieranie siłą i niszczenie cudzych rzeczy, niszczenie sprzętu szkolnego, zachęcanie do bicia i wymuszenia.
Agresja słowna uczniów wyraża się w grożeniu pobiciem, napastliwych wypowiedziach – ataku słownym, straszeniu, odpędzaniu, groźbach, przezywaniu, przekleństwach, ordynarnych odzywkach, wyśmiewaniu się, kłótniach, grożeniu skarżeniem.
Agresja wśród dzieci i młodzieży na terenie szkoły przejawia się także w postaci aktywności grupowej.
D. Olweus – norweski specjalista do spraw agresji i profilaktyki młodzieży szkolnej zwraca uwagę na dwa ważne aspekty tej postaci agresji.
Po pierwsze napastowanie fizyczne w formie bicia lub innych dokuczliwości podejmowane jest intencjonalnie przez zorganizowaną grupę wobec kolegów w tym samym wieku lub młodszych (z bliskiego otoczenia).
Po drugie – relacje między grupą agresorów, a grupą ofiar (napastowanych, wyniszczanych) są asymetryczne w zakresie możliwości użycia siły i ofiary agresji nie są w stanie skutecznie przeciwdziałać, przeciwstawiać się złemu traktowaniu przez agresorów.
Grupowa forma agresji, zwana często przemocą, stanowi poważny problem w praktyce pedagogicznej.
W ostatnich latach daje się zauważyć obniżenie wieku sprawców przemocy zorganizowanej. Nawet skrócenie nauki w szkole podstawowej do lat sześciu nie chroni dzieci młodszych przed zetknięciem się z jej przejawami.
Obecnie także w szkole podstawowej zdarzają się przypadki grupowego wymuszania pieniędzy i przedmiotów, wykluczania z grupy, a niekiedy także próby przemocy fizycznej podobne do wojskowej „fali”.
Głównymi ofiarami są uczniowie młodsi.
Często zabierane są im pieniądze – siłą, szantażem lub „w zamian za ochronę przed biciem”. Padają ofiarami bicia, znęcania się psychicznego odbierania osobistych przedmiotów, niszczenia rzeczy. W starszych klasach uczniowie są ”zapraszani” do przechodzenia na stronę agresorów. Ofiary dowiadują się, że nie wolno im wyjawić zajścia, wskazać uczestników, bo inaczej czekają ich poważne represje.
Agresja taka ma często podwójny cel:
po pierwsze- instrumentalny, polegający na odebraniu, przy pomocy gróźb lub siły, jakiegoś przedmiotu, zaczynając od śniadania i drobnych pieniędzy,
po drugie – jest dla agresorów rodzajem okrutnej zabawy, w której stosowanie przemocy, poniżanie ofiar, obserwowanie jej strachu i bezsilności, dostarcza sprawcom swoistej, w istocie sadystycznej satysfakcji.

OFIARA PRZEMOCY.

Dan Olweus w swej definicji podaje: uczeń staje się ofiarą, kiedy jest narażony w sposób powtarzalny przez pewien okres czasu na negatywne działanie ze strony jednego lub wielu innych uczniów.
Typowe ofiary charakteryzują się wyższym niepokojem i brakiem poczucia bezpieczeństwa niż pozostali uczniowie. Często są oni również ostrożni, wrażliwi, spokojni. Zaatakowani na ogół reagują usunięciem się, płaczem.
Ponadto ofiary cierpią na niską ocenę własnej wartości, mają ujemny obraz samego siebie i swojej sytuacji. Postrzegają siebie jako nieudaczników, czują się głupio, nie na swoim miejscu, są zawstydzeni.
Osoby te to ofiary bierne, uległe.
O wiele rzadziej spotykane są ofiary prowokujące, które swym zachowaniem prowokują do stosowania wobec nich agresji.
Rzeczą oczywistą jest, że powtarzające się nękanie przez kolegów, prowadzi do wzrostu niepokoju, braku poczucia pewności i ogólnie niskiej oceny samego siebie.
Badania udowodniły, że ofiary przemocy łatwiej popadają w depresję.

SPRAWCA PRZEMOCY - AGRESOR.

Cechą charakterystyczną typowych agresorów jest ich agresja w stosunku do kolegów, ale nie tylko, osoby te są często agresywne również wobec dorosłych – nauczycieli, rodziców, sąsiadów.
Uczniowie agresywni mają bardziej pozytywną postawę w stosunku do przemocy i stosowania środków przemocy niż pozostali uczniowie. Często charakteryzuje ich impulsywność, silna potrzeba dominowania nad pozostałymi.
Ujawniają niewiele empatii wobec ofiar agresji.
Jeśli są to chłopcy, to należą do najsilniejszych w grupie.
Agresorów cechuje postawa antyspołeczna, brak zdyscyplinowania, w dorosłym życiu osoby te częściej skazywane są za przestępstwa.
Jakie są zatem przyczyny agresji wśród dzieci i młodzieży?
Co powoduje zaburzenia ich prawidłowego rozwoju?
Można tych przyczyn wskazać oczywiście wiele.
Z pewnością zachowania dzieci są odbiciem stosunków, obyczajów i poczynań ze świata dorosłych.
W potocznych opiniach jednym z głównych czynników jest środowisko rodzinne i problemy materialne rodzin, miejsce ich zamieszkania, struktura rodziny, wykształcenie rodziców, stosunek rodziców do dziecka, stosowane metody wychowawcze oraz organizacja życia rodzinnego.
Innym czynnikiem jest potęga środków masowego przekazu, filmów wideo i gier komputerowych sterujących rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży.
Okres szkoły podstawowej to okres w życiu dziecka, kiedy relacje rówieśnicze stają się bardzo ważne. Dzieci odkrywają uroki współdziałania, uczą się dostosowywania swoich potrzeb do wymagań innych, wspólnie rozwiązują sytuacje konfliktowe.
Z czasem zwiększa się do otwartego komunikowania się i przyjmowania informacji o emocjach, doświadczeniach i poglądach innych. Dzieci są w stanie dawać wsparcie, słuchać, wyrażać sympatię. Uczą się rozpoznawać i rozumieć przeżycia innych.
Tak dzieje się, gdy dojrzewaniu tych umiejętności nie towarzyszyły poważne stresy, frustracje czy urazy.
Często jednak wczesne niekorzystne doświadczenia blokują możliwość współpracy dziecka z rówieśnikami. Źródłem zaburzeń w tej sferze są na ogół relacje dziecka z rodzicami i starszym rodzeństwem. Wzory stereotypowych zachowań przenoszone są przez dziecko na relacje z rówieśnikami. Głównym takim zachowaniem jest przemoc.
Dla wielu dzieci stykanie się z agresją jest sytuacją codzienną. Wtedy często agresja staje się dla nich dominującą formą aktywności. Dzieci biją się, kopią, popychają, nie podejmując prób konstruktywnego rozwiązywania trudnych sytuacji. Nie próbują negocjować, nie są zdolne do kompromisów, toczą jedynie walkę o pierwszeństwo, muszą wygrać, być silni, odpychają słabszych, poniżają tych, którzy przegrali, zmuszają do ustępstw, grożą, zastraszają.
Źródłem wielu zachowań agresywnych, jest doznawana uprzednio przemoc. Wywołuje ona w ofierze silny uraz. Uczucie bezsilności, towarzyszące takiej sytuacji, stanowi poważne zagrożenie poczucia własnej wartości, co z kolei powodować może wystąpienie gwałtownych reakcji obronnych u dziecka. Sposobem odzyskania zachwianego poczucia własnej wartości i siły może stać się przeniesienie z pozycji ofiary na pozycję agresora.
Nauka agresji wśród dzieci i młodzieży, polega przede wszystkim na obserwacji czynów agresywnych, poznawaniu technik podobnych działań i czerpaniu satysfakcji z takiej wiedzy i umiejętności. Ważnym elementem tej nauki jest uczestnictwo w grupach uprawiających agresję, jak choćby w gangach ulicznych.
Agresja może być następstwem niezaspokojenia jednych z podstawowych potrzeb człowieka – miłości i bezpieczeństwa. Przeżywanie uczuć i emocji jest naturalną
reakcją na to, co dzieje się w kontaktach z otoczeniem, jest też źródłem wielu nieporozumień. Mamy ogromne kłopoty z okazywaniem sobie uczuć i nazywaniem ich.
Nie wyrażone uczucia powodują, że żyjemy w dużym napięciu i często reagujemy agresją.
Tworzą się wtedy bariery w kontaktach z innymi.
Ekstremalną formą agresji jest okrucieństwo, które jest szczególnie trudnym problemem wychowawczym.
To działanie niszczące fizycznie lub psychicznie żywą istotę, w sposób szczególnie gwałtowny i wymyślny.
Okrucieństwo dla sprawdzenia siebie u młodszych dzieci występuje rzadko, u starszych częściej, szczególnie w połączeniu z chęcią zaimponowania rówieśnikom. Chęć taka może być wyłącznym motywem okrucieństwa.
Istnieje też okrucieństwo dla przyjemności, nazywane sadyzmem. U dzieci i młodzieży może ono pojawiać się w postaci znęcania się nad słabszym, często przyjmuje postać ukrytą, zamaskowaną.
Innym rodzajem okrucieństwa jest chęć panowania poprzez wzbudzanie atmosfery grozy, podziwu dla zuchwałości, czemu często towarzyszy fascynacja własnym lękiem. Uczestników czynu można powiązać ze sobą jako spiskowców, podporządkować ich sobie. Lęk przed konsekwencjami dokonanych czynów może być czynnikiem silnie integrującym sprawców i odsuwających ich od społeczeństwa.
Jest to najniebezpieczniejsza forma okrucieństwa występująca u młodocianych przestępców.
Okrucieństwo z nienawiści – ta postać pojawia się w okresie dorastania i jak każda agresja może podlegać mechanizmowi przemieszczenia.
Nienawiść ma swoje źródło w poniżaniu, w poczuciu krzywdy, niesprawiedliwości, również w zazdrości. Może także wyrastać z ideologii. Jest to wówczas ideologia patologiczna.
Inną kategorią okrucieństwa jest akt zemsty. Nie musi to być działanie „gorące”, jak w nienawiści, gdyż zemsta bywa często realizowana przemyślnie i na „zimno”.
Okrucieństwo występuje także jako wyładowanie nagromadzonej agresji, będące wynikiem wewnętrznych, kumulujących się napięć lub powtarzających się często frustracji. Charakteryzuje się ono tendencją do emocjonalnej autostymulacji wzmagającej okrucieństwo.
Przyczyną wzrastającej agresji wśród dzieci i młodzieży jest niewątpliwie niewystarczający, a niekiedy
drastycznie mały udział rodziców w procesie wychowawczym. To przecież rodzina w największym stopniu wpływa na rozwój emocjonalny i psychiczny każdego człowieka.
Świat dziecka na przestrzeni kilku lat znacznie się zmienił. Ma to związek z transformacją polityczno-gospodarczą.
Aktywność dużej części społeczeństwa skupiona jest na obronie zagrożonej pozycji, standardu życiowego oraz bezpieczeństwa socjalnego.
Dorośli coraz mniej czasu poświęcają wychowaniu dzieci, których potrzeby psychiczne pozostały niezmienione.
Jak zawsze oczekują od rodziców miłości, akceptacji, poczucia bezpieczeństwa.
Jeżeli te potrzeby nie zostaną zaspokojone, rodzą się problemy natury emocjonalnej.
Kiedy dodamy do tego ogromny wpływ, jaki mają na kształtującą się psychikę gry komputerowe i środki masowego przekazu, a zwłaszcza telewizja, otrzymamy odpowiedź, skąd tylu agresywnych i sfrustrowanych uczniów w naszych szkołach.
Nauka agresji może także płynąć z oglądania obrazów, dziś to przede wszystkim telewizja, filmy wideo, gry komputerowe. Współcześnie jest to jeden z najtrudniejszych w praktyce problemów walki z agresją.

PROGRAMY TELEWIZYJNE A ZACHOWANIA AGRESYWNE.

Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologów, dziecko zanim skończy szkołę podstawową, przeciętnie ogląda w telewizji około 8 tysięcy morderstw i 100 tysięcy scen gwałtu.
Taka dawka przemocy znacząco wpływa na psychikę, co prowadzi do zaburzeń zachowania. Ponieważ zdolności selekcyjne dzieci są ograniczone, nierzadko bezkrytycznie ulegają one prezentowanym wzorcom.
D.Kowalczyk i K.Warchoł wskazują na wyraźny związek między odbiorem agresji prezentowanej w telewizji, grach i filmach wideo a zachowaniami agresywnymi dzieci i młodzieży.
Obcowanie ze scenami przemocy powoduje zobojętnienie na te bodźce, stają się one źródłem modelowania zachowań antyspołecznych.
Powszechnie sądzi się, że najłatwiej wywołać agresję, gdy się człowieka skrzywdzi. Badania nad przenoszeniem się
agresji z ekranu na realne sytuacje wskazują, że zachowanie agresywne, a nawet okrucieństwo można wywołać u osoby, która nie ma podstaw czuć się skrzywdzona, a tylko miała okazję obserwować zachowanie agresywne.
Co zatem wywołuje agresję?
Eksperymenty Berkowitza i Hartmana dostarczyły częściowych odpowiedzi na to pytanie.
Wyniki ich badań prowadzą do następujących wniosków:
· oglądanie przemocy, agresji w filmie wywołuje reakcje agresji u widzów,
· obraz bólu, krwi, cierpień ofiary równie skutecznie jak widok samego agresywnego zachowania się pobudza do agresji,
· osoby badane, które oglądały film z mocnymi scenami agresji wymierzały silniejszą karę za błędy w grupie kontrolnej niż osoby, które oglądały zgodną grę sportową,
· uczniowie, wobec których nie stosowano agresji werbalnej (nie obrażano godności osobistej), ale którzy oglądali emocjonalną scenę agresji fizycznej, wymierzali silniejszą karę niż uczniowie obrażani, wyśmiewani lecz nie oglądający scen agresji. Zatem przyglądanie się przemocy bardziej prowokuje do zachowań agresywnych niż doznawania obrazy osobistej.
Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że odbiór programów telewizyjnych, filmów wideo i gier komputerowych może sam w sobie odzwierciedlać wzory określonych stylów życia.
Na podstawie rozmów z rodzicami można zauważyć, że możliwość posadzenia dziecka przed telewizorem lub komputerem jest dla znacznej liczby rodziców bardzo atrakcyjnym sposobem zapewnienia sobie spokoju.
Badania prowadzone przez D.Kowalczyk wśród dzieci z przejawami agresji przebywającymi w policyjnej izbie dziecka pozwoliły stwierdzić, że powiązanie wymienionych niżej elementów życia rodzinnego i sytuacji towarzyszących recepcji programów TV, sprawiają, że dzieci przejawiają niepokój ruchowy, agresję w kontaktach z rówieśnikami, często również osiągają gorsze wyniki w nauce:
- częste oglądanie telewizji od najmłodszych lat życia,
- oglądanie programów o treściach agresywnych,
- rodzina, w której nie kontroluje się odbioru programów telewizyjnych, filmów wideo i gier komputerowych,
- dom, w którym miłość zastępują: telewizor, komputer, wideo,
- małe zaangażowanie rodziny w różnego rodzaju rozrywki kulturalne czy uprawianie sportu,
- rodzice o niskiej kulturze osobistej,
- rodzice stosujący metody wychowawcze opierające się na używaniu siły, agresji werbalnej,
- brak regularnego snu dziecka,
- pozostawianie dziecka przez dłuższy czas w ciągu dnia bez opieki.
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że w każdej klasie szkolnej, grupie wychowawczej, każdej placówce znajdują się agresorzy i ofiary, występuje zjawisko agresji.
W obliczu narastającej przestępczości nieletnich, chuligaństwa i znieczulenia na cudzą krzywdę coraz pełniej uświadamiamy sobie konieczność podjęcia działań profilaktycznych, zapobiegających takim negatywnym zjawiskom społecznym.
W związku z tym wzrasta potrzeba zajęcia się dziećmi, które w stosunkach z otoczeniem, wykazują cechy niedostosowania społecznego, mają trudności w kontaktach z rówieśnikami, zbyt często zachowują się agresywnie.
Wczesna interwencja nauczyciela, wychowawcy, już podczas pierwszych przejawów agresywnego zachowania wobec koleżanki czy kolegi nie umiejących się samodzielnie obronić, może skutecznie ustrzec przed poważniejszymi, bardziej odległymi konsekwencjami wychowawczymi.
Brak reakcji ze strony opiekunów na występujące w ich obecności akty agresji, ignorowanie skarg dzieci – ofiar agresji, jak również informacji o przemocy, wywołują poczucie bezkarności i sprzyjają szerzeniu się agresywności wśród uczniów oraz zaburzeń osobowościowych agresora i jego ofiary.
Sprzyja temu również pomijanie tematu agresji w rozmowach z klasą, grupą, jak i rodzicami.
Przeciwdziałanie agresji uczniowskiej jest rzeczywiście bardzo trudne i nie zawsze kończy się sukcesem. Efekty pracy nauczycielskiej bywają nieraz odległe w czasie lub zachodzą w psychice dzieci i pozostają niezauważalne.
Najważniejsze jest, by nigdy nie rezygnować z podejmowania wysiłków.
Do najtrudniejszych sytuacji należą zwykle te, gdy dziecko staje się ofiarą agresji – przemocy ze strony przeważającej siły kolegi bądź grupy kolegów.
Wsparcie psychiczne rodziny oraz interwencja w postaci rozmowy z nauczycielami, wychowawcami są wówczas niezbędne. Nie należy czekać, że problem sam zniknie. Jest raczej prawdopodobne, że skomplikuje się i urośnie do rozmiarów trudnych do rozwiązania, nawet dla dorosłych.
Nie mniejsze wsparcie należy się dziecku, które samo zachowuje się agresywnie wobec innych, zwłaszcza słabszych. Spokojna rozmowa, w której okażemy ciepło i zrozumienie dla jego trudności w radzeniu sobie z przykrymi stanami emocjonalnymi oraz stanowczość w domaganiu się zaprzestania takich zachowań, zapewniają lepszy wpływ wychowawczy niż jakakolwiek kara. Jako środek wychowawczy kara jest bowiem skuteczna tylko wtedy, gdy karany akceptuje normę za przekroczenie, której została ona wymierzona, nie można jej uznać za skuteczny środek przeciwdziałający, gdyż powoduje ona jedynie przemieszczanie się agresji.
Aby skutecznie przezwyciężać agresję należy dostosować do niej odpowiednie środki oddziaływania pedagogicznego.
Przeciwdziałając agresji frustracyjnej należy ustalić, które potrzeby uległy blokadzie powodując wystąpienie zachowań agresywnych oraz rozważyć możliwość ich zaspokojenia, np. zmienić metody wychowawcze, jeżeli w skutek otrzymywanych kar fizycznych, dziecko zachowuje się agresywnie.
W zapobieganiu agresji naśladowczej, istotne znaczenie ma zabezpieczenie dzieci przed szkodliwym wpływem modeli agresywnego zachowania, np. ograniczyć oglądanie filmów ukazujących obrazy agresji.
Środkiem zapobiegającym agresji instrumentalnej może być wykazanie jej nieskuteczności. Zapobieganiu tej agresji służy także wytwarzanie właściwych postaw społecznych oraz związanej z nimi hierarchii wartości.
W przypadku agresji patologicznej, powinno się zapewnić jednostce odpowiednią opiekę lekarską, gdyż samo oddziaływanie wychowawcze nie przynosi wtedy pożądanych rezultatów.
Nauczyciele – wychowawcy, pedagodzy oraz inne osoby zajmujące się wychowaniem, zobowiązani są prowadzić specjalne zajęcia (reedukacyjne) z dziećmi przejawiającymi często agresję w swym zachowaniu, podczas których uczyłyby się kontrolować własne zachowania i jakość kontaktów z innymi ludźmi.
Reedukacja oznacza wprowadzenie określonych pozytywnych, z punktu widzenia społecznego, zmian w zachowaniu się osób o nieznacznym odchyleniu od ogólnie przyjętych norm zachowania – jest więc zabiegiem wychowawczym.
Dobra organizacja pracy wychowawczej, skuteczne zapobieganie przejawom wzmożonej agresji u dzieci, właściwe postępowanie z dzieckiem, które można już nazwać agresywnym – wymaga oprócz ogólnej orientacji w problematyce dotyczącej zachowania agresywnego, zrozumienia zasadniczych mechanizmów psychologicznych rządzących wychowankiem.
LITERATURA:
Agresja u dzieci – szkoła porozumiewania”- J.Danielewska,
WSiP Warszawa.

„Agresja u dzieci” – J.Grochulska, WSiP Warszawa 1993.

„Przemoc w środkach masowego oddziaływania i metody badań”
- K.Warchoł.

„Odbiór telewizji przez młodzież zatrzymaną w izbie
dziecka” – D.Kowalczyk, „Problemy
Opiekuńczo-Wychowawcze”.

„Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się” – Z.Skorny, Warszawa PWN.

„Reedukacja dzieci agresywnych” – J.Grochulska, WsiP War-
szawa 1982.

„Agresja i przemoc w szkołach polskich i niemieckich” –
pod red. K.Ostrowskiej i J.Tata-
rowicza.

„Lęk, gniew, agresja” – J.Ranschburg.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:53:57
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:53:57) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie