Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dziecko nadpobudliwe

 

 DZIECKO NADPOBUDLIWE W KLASIE SZKOLNEJ

W każdej klasie znajdują się dzieci sprawiające kłopoty wychowawcze. Najczęściej są to dzieci niespokojne, nadmiernie ruchliwe i aktywne, o zmiennych nastrojach, impulsywne i roztrzepane- nazywamy je dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo.
Mówiąc o nadpobudliwości musimy brać zarówno indywidualne cechy dziecka, które możemy uważać za wrodzone, jak i cały zespół uwarunkowań środowiskowo – wychowawczych działających od najwcześniejszego dzieciństwa.
Objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej ( nadruchliwość, impulsywność i zaburzenia koncentracji uwagi) stanowią wezwanie dla rodziców i nauczycieli. Samemu dziecku niejednokrotnie ogromnie utrudniają naukę szkolną i nawiązywanie prawidłowych relacji z rówieśnikami. Z zespołem często współwystępują też specyficzne trudności w uzyskiwaniu umiejętności szkolnych takie jak dysleksja, dysgrafia i dyskalkulia, co dodatkowo pogarsza sytuację szkolną dziecka. Takie dzieci często też manifestują zaburzenia zachowania, to jest zachowania niezgodne z ogólnie przyjętymi normami. Mogą rzutować na całe przyszłe życie.
Nadpobudliwość przejawia się w postaci wzmożonego pobudzenia ruchowego, w nadmiernej reaktywności emocjonalnej oraz w specyficznych zaburzeniach funkcji poznawczych, głównie w postaci zaburzeń uwagi.
Najbardziej widocznym i uciążliwym dla otoczenia objawem nadpobudliwości jest nadmierna ruchliwość. Wyraża się ona w stałym niepokoju ruchowym dziecka-ciągłym kręceniu się bieganiu, podskakiwaniu , w zmianach pozycji, w niemożności zachowania spokoju. Ich nadruchliwość przejawia się również w całym szeregu drobnych ruchów, jak manipulowanie przedmiotami, poprawianie garderoby, szarpanie włosów, czasem ogryzanie paznokci lub kołnierzyków Wszystko to obserwujemy, gdy dziecko nadpobudliwe jest bezczynne lub zmuszane do spokojnego siedzenia.
Wzmożone reakcje ruchowe dziecka nadpobudliwego są często następstwem jego nadmiernej pobudliwości emocjonalnej objawiającej się w postaci wybuchów złości, impulsywnego działania, łatwego obrażania się, czasem płaczliwości. Reakcjom tym towarzyszy jednocześnie nasilona aktywność ruchowa. Dzieci nadpobudliwe wykazują wzmożoną wybuchowość, skłonność do bijatyk, dokuczliwość, niezdyscyplinowanie wobec dorosłych niechęć do podporządkowania się kolegom. Dzieci te są niewytrwałe w zabawie i w pracy, nie znoszą oczekiwania Jednocześnie charakteryzuje je zmienność (labilność) nastrojów przechodzących od radosnego podniecenia do smutku i gniewliwości
Niezrównoważenie emocjonalne i niedojrzałość uczuciowa powodują, że dzieci nadpobudliwe są mało odporne na sytuacje trudne, łatwo zniechęcają się, tracą zapał, porzucają rozpoczęte zadania. Obserwujemy u nich wahania mobilizacji i koncentracji w pracy.
Wszystkie objawy wzmożonej emocjonalności dzieci nadpobudliwych stają się przyczyną częstych konfliktów z otoczeniem.
Nadpobudliwość przejawia się również w działalności umysłowej dziecka W tym zakresie obserwuje się objaw nazwany przez I. Pawłowa -wzmożonym odruchem orientacyjnym. Polega on na kierowaniu przez dziecko uwagi na każdy niemal bodziec płynący z otoczenia. Następstwem tego rodzaju zaburzeń uwagi są: zapominanie, roztargnienie, chaotyczność. Skupienie się na zadaniu wytrwanie przy nim do końca ,wymaga tak dużego wysiłku, że u dzieci nadpobudliwych szybko dochodzi do zmęczenia. Ma to wpływ na jakość pracy. Ponadto u niektórych dzieci stwierdza się współwystępujące z nadpobudliwością wybiórcze zaburzenia rozwojowe funkcji wzrokowych, słuchowych lub ruchowych. Jednocześnie należy podkreślić , że możliwości intelektualne, poziom myślenia, rozumowania, pamięć, nie odbiegają u większości dzieci nadpobudliwych od poziomu uznanego za normę dla danego wieku.
Wzmożona pobudliwość emocjonalna, nadmierna ruchliwość oraz wzmożenie odruchu orientacyjnego mogą u każdego dziecka występować z różnym nasileniem i w różnych powiązaniach. Spotykamy dzieci u których dominującym objawem jest ogólna nadmierna aktywność ruchowa, a nie stwierdza się niepokoju ruchowego w postaci drobnych ruchów manipulacyjnych, pobudzenie emocjonalne jest mniej nasilone i w niewielkim stopniu wpływa dezorganizująco na działanie. Dzieci takie są czynne, chętne do pomocy, ale chaotyczne, nieporządne.
U innych dominującym objawem ruchów manipulacyjnych dominującym objawem jest nadruchliwość zawężona do drobnych ruchów manipulacyjnych w obrębie własnego ciała. Te dzieci charakteryzują się nasiloną emocjonalnością, w sytuacjach nowych niespodziewanych wzrasta u nich niepokój ruchowy. Mają również tendencje do unikania sytuacji konfliktowych ,przyjmują postawę wycofującą. Zachowanie tych dzieci często przypomina zachowanie dzieci zahamowanych.
Dzieci, u których dominującym objawem jest nadpobudliwość emocjonalna , charakteryzują się gwałtownymi i silnymi reakcjami uczuciowymi: są kłótliwe, łatwo obrażają się, popadają w konflikty z dziećmi i dorosłymi, wpadają w złość Nadmierną ruchliwość przejawiają wyłącznie wtedy, gdy są pobudzane emocjonalnie. Bywają długie okresy, gdy zachowują się spokojnie, ale wystarczy drobny fakt, pobudzający je emocjonalnie.
Spotykamy również dzieci z ogólnym nadmiernym pobudzeniem we wszystkich zakresach. Są to dzieci najbardziej uciążliwe, sprawiające najpoważniejsze kłopoty wychowawcze, a przy dużym nasileniu objawów stają się pacjentami poradni zdrowia psychicznego.
Ogólnie mówiąc w działalności dziecka nadpobudliwego brak jest równowagi pomiędzy funkcjami ruchowymi , emocjami a funkcjami poznawczymi. Prowadzi to do dezorganizacji czynności, niekończenia rozpoczętych prac , w postaci nierównomiernego tempa pracy. Jedno i to samo zadanie wykonują raz dobrze, a raz źle.
Te charakterystyczne zachowanie dzieci nadpobudliwych wywołuje specyficzną reakcję wychowawców: z jednej strony są oni zmęczeni aktywnością dziecka, niezadowoleni z jego działalności, z drugiej widzą, że dzieci te uzyskują często dobre wyniki w swojej pracy i „jak chcą ,to potrafią”. Nasuwa to podejrzenie złej woli dziecka, co często wywołuje różne błędy wychowawcze. W tej sytuacji dziecko nadpobudliwe czując się winne buntuje się lub przeciwnie ,mając poczucie winy, czuje się zagrożone.
Uczeni podają cały szereg przyczyn nadpobudliwości : zaburzenie funkcji ośrodkowego układu nerwowego, temperament dziecka, czynniki społeczno-wychowawcze zaburzające równowagę procesów nerwowych u dzieci- środowisko rodzinne, style wychowania , szkoła.

JAK WYCHOWYWAĆ DZIECKO NADPOBUDLIWE?
Dzieci nadpobudliwe są dziećmi trudnymi wymagającymi większego wkładu pracy, większej cierpliwości, konsekwentnego działania. Dzieci te będąc uciążliwe, kłopotliwe, wprowadzają dorosłych w stan zdenerwowania, wtedy zawodzi samokontrola, zaczyna się samoobrona przed aktywnością dziecka. Należy pamiętać, że polecenie jest jednym z całej masy bodźców, jakie docierają do dziecka. Trzeba uwierzyć w dobrą wolę dziecka nadpobudliwego, zrozumieć jego własne trudności.
W początkach nauki nadmierna ruchliwość, trudności w skupieniu uwagi, brak podporządkowania regułom szkolnym są traktowane tolerancyjnie, gdyż jest to okres adaptacji do nowych wymagań. Jednocześnie w tym okresie należy „wyłowić” spośród uczniów tych, u których trudności przystosowania są szczególne nasilone. Obserwacja ucznia ma za zadanie odróżnić ucznia nadpobudliwego od bardzo aktywnego, ruchliwego, lecz umiejącego zachować spokój i równowagę w warunkach tego wymagających Ważna jest również ujednolicona współpraca szkoły z rodzicami, aby w rozmowach nauczyciela z rodzicami nie przeważały skargi na zachowanie- tacy rodzice zaczynają po prostu unikać kontaktów ze szkołą. Ze względu na zaburzenia pamięci i uwagi aby dziecku pomóc w zdobyciu wiadomości należy dzieciom wyróżniać najważniejsze zagadnienia i informacje: podkreślając na kolorowo, lub podczas wypowiedzi dając sygnał : uwaga, to ważne.
Niektóre dzieci z wyraźną przewagą nadruchliwości ekspansywne, aktywne rwące się do jakiegoś działania wykazują stosunkowo mniejsze nasilenie reakcji emocjonalnych, rzadziej popadają w konflikty z rówieśnikami. Właściwe pokierowanie ich aktywnością, wykorzystanie jej dla celów społecznie pozytywnych, wdrażanie do wykonywania poleceń jednostkowych pozwoli na zaspokojenie ich potrzeby ruchu i aktywności, np. można poprosić, aby rozdało lub zebrało pomoce szkolne, starło tablicę, poszło po coś do pokoju nauczycielskiego, zasłoniło zasłonę na oknie. Zmniejszy to nadruchliwość ucznia i pozwoli mu poczuć się ważnym potrzebnym i akceptowanym. Te dzieci powinny być włączone do zadań grupowych – organizowanie wycieczki, zabawy, planowanie i wykonanie gazetki, udział w ozdabianiu klasy. Gdy aktywności towarzyszy dobry poziom rozwoju umysłowego powinno się im powierzać na terenie klasy nawet funkcje kierownicze. Pod warunkiem, że są stopniowo włączone do kolektywnej pracy, przyzwyczajane do wywiązywania się z powierzanych obowiązków. Wymaga to jednak większego wysiłku, niż eliminowanie dzieci nadpobudliwych ze wspólnych działań.
Najczęściej dzieci nadpobudliwe ze względu na zachowanie, chaotyczność, brak odpowiedzialności nie są zapraszane do współpracy lub spełniają role marginesowe. Ten sposób niczego ich nie nauczy, jedynie wytworzy postawy niewłaściwe społecznie sprowokuje poszukiwanie innych grup.
Podejmując próby właściwego kierowania aktywnością dzieci nadpobudliwych należy pamiętać o ogólnie znanych zasadach pedagogicznych.

1. Cel, do którego ma prowadzić działanie dziecka nie może być zbyt odległy- im bliższy jest postawiony cel lub termin, tym większa pewność, że zadanie zostanie wykonane, praca zakończona.
2. Dziecko musi być konsekwentnie przyzwyczajane i wdrażane do finalizowania każdego przedsięwzięcia , jednak nie zdaje egzaminu powierzanie im stałego obowiązku z którego wywiązują się tylko przez kilka dni ,potem ,,zapominają”
3. Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach. Zniecierpliwienie dorosłych, gdy nie wykona należycie zadania sprawia, że dziecko czuje się winne, jednocześnie czuje, że stało się to bez jego woli.
4. Zarówno odległość celów działania, zakres powierzonych obowiązków oraz system kontroli muszą się zmieniać z wiekiem i być dostosowane do możliwości i poziomu rozwoju dziecka.
W przypadku nadpobudliwości emocjonalnej w chwilach pobudzenia trudne jest porozumienie z dzieckiem, obniża się jego poziom działania. Należy nauczyć dziecko kontrolować i opanowywać swoje reakcje emocjonalne, skłonić je do refleksji do krytycznej oceny postępowania, bez wywoływania poczucia winy, lęku. Dziecku nadpobudliwemu trzeba zaoszczędzić niepotrzebnych bodźców, jednak unikać ustępliwości i uległości ze strony rodziców nauczycieli.

JAK POMÓC W NAUCE DZIECKU NADPOBUDLIWEMU?

U części dzieci nadpobudliwych występują trudności w nauce. Jedną z przyczyn są fragmentaryczne zaburzenia rozwojowe współwystępujące z nadpobudliwością. Inną dezorganizujący wpływ nadpobudliwości na przebieg czynności przejawiający się w zaburzeniach uwagi, w chaotyczności. Ostatecznie powodzenie lub niepowodzenie dziecka nadpobudliwego w nauce uzależnione jest od tego, jak nauczyciel ustosunkuje się do stwierdzonych trudności i ich przyczyn i czy szybko udzieli mu właściwej pomocy.
Trudności spowodowane fragmentarycznymi deficytami rozwojowymi w zakresie analizy i syntezy wzrokowej lub słuchowej bądź sprawności manualnej można stwierdzić już w klasie I lub II. Dotyczą one czytania i pisania, a przejawiają się w postaci specyficznych błędów w przedłużającym się okresie literowania lub sylabizowania przy czytaniu, w bardzo brzydkim piśmie. Pomóc mu może zachęcanie do sprawdzenia wykonanej pracy, np. ,, zobacz, czy zrobiłeś wszystkie zadania, przeczytaj jeszcze raz. ,,W przypadkach dzieci przejawiających fragmentaryczne zaburzenia rozwojowe nadpobudliwość psychoruchowa wpływa dezorganizująco na pracę dziecka (trudność koncentracji uwagi, chaotyczność, brak precyzji) wywołuje to niewłaściwe postawy rodziców. Dziecko nie jest zdolne do zorganizowania sobie pracy i wytrwania przy niej, a pomoc ze strony rodziców bywa niewłaściwa. Dorośli skłonni są uważać, że przyczyną niepowodzeń jest zachowanie dziecka, jego niechęć do pracy. Wywołuje to wzmożenie rygorów, a to nasila nadpobudliwość. Wykrycie prawdziwej przyczyny trudności w nauce powinno nastąpić już w klasie I i II. Niewystarczające jest wtedy organizowanie i kontrolowanie pracy dziecka, lecz należy zastosować dodatkowe ćwiczenia usprawniające funkcję zaburzonych analizatorów.
Nadpobudliwość u dzieci o prawidłowym rozwoju funkcji poznawczych ujawnia się w braku systematyczności i chaotyczności pracy, w nieporządku i nierównomiernych osiągnięciach w nauce. Już w klasie I stwierdzamy obniżony poziom czytania i pisania. Szczególnie zaburzona jest czynność graficzna –jednak ostateczną opinię, co do przyczyn trudności w czytaniu i pisaniu powinien wyrazić psycholog. Należy też pamiętać też, że dziecko źle czytające i piszące może mieć trudności w innych przedmiotach nauczania: np. nie rozumie treści zadania arytmetycznego, bądź jest za bardzo skoncentrowane na samej technice czytania. Najczęstszym zaleceniem dla udoskonalania czytania jest skłanianie do głośnego czytania, tekst musi być w miarę krótki, aby nie zniechęcił i nie zmęczył, aby dziecko czytało dla przyjemności. Sprawdzianem, czy dziecko zrozumiało to, co przeczytało, może być krótka rozmowa na ten temat.
Zabiegiem terapeutycznym w wychowywaniu dzieci nadpobudliwych są również zajęcia ręczne. Większość nadpobudliwych dzieci ma zaburzoną motorykę rąk, głównie w zakresie precyzji ruchów. Jest to przyczyną brzydkiego pisania, a nawet błędów w pisaniu. Często na każdej stronie zeszytu piszą inaczej, raz dobrze, a raz źle. W takich przypadkach konieczne jest w początkowym okresie nauczania przeprowadzanie w domu codziennych kilkuminutowych ćwiczeń graficznych w postaci uważnego, starannego przepisania tekstu. W czasie ćwiczeń nie można dopuścić do popełnienia błędów, aby wyrobić i utrwalić prawidłowy automatyzm ruchowy. Dla poprawienia zaś sprawności ruchowej rąk pożądane jest majsterkowanie, rysowanie, malowanie kredkami czy wycinanie.
Stan ciągłego pobudzenia wpływa w sposób charakterystyczny na czynności dzieci nadpobudliwych. Wykazują one znaczną zmienność w przebiegu i ogólnego zachowania się w trakcie wykonywania zadań. Towarzyszy temu nierównomierne tempo pracy i narastające zmęczenie. Dzieci te nie umieją gospodarować swoją energią, nie umieją dostosować wysiłku i tempa pracy do rozmiarów zadania zaś nauczyciele narzekają na ich,, słomiany zapał ”. Biorąc pod uwagę te reakcje należy czuwać nad organizacją ich pracy: zapewnić spokój w czasie pracy. Dopóki dziecko jest małe ingerencja i kontrola dorosłych w tym zakresie jest możliwa i konieczna, później trzeba czynić to dyskretniej.
Okazją do wyrobienia w dziecku umiejętności samodzielnej pracy jest odrabianie zadanych lekcji w domu. Dzieci nadpobudliwe na skutek zaburzeń uwagi znacznie mniej korzystają z lekcji niż ich rówieśnicy. Odrabianie lekcji w domu jest koniecznym dopełnieniem nauki w szkole. Lekcje powinny być odrabiane zawsze o tej samej porze, w spokoju i ciszy. Od czasu do czasu należy sprawdzić, czy dobrze pracuje i czy nie ma trudności. Sprawdzanie powinno odbywać się wspólnie z dzieckiem, aby przyzwyczajać je do kontrolowania własnej pracy. Ucząc się ładnego czytania należy zwracać uwagę na intonację głosu przy znakach przestankowych co sprawia dzieciom szczególną trudność z zaburzeniami analizy i syntezy słuchowej.
Dla szkoły dziecko nadpobudliwe bywa uczniem uciążliwym, dlatego już po zorientowaniu się przy zapisach należy dzieci te rozmieścić w różnych klasach unikając gromadzenia jej w jednej klasie, gdyż te dzieci są absorbujące i pobudzają dodatkowo kolegów. W klasie należy rozsadzić je w ławkach w sposób zaplanowany, aby nie wpływali ujemnie na sąsiada. Takie dzieci powinny siedzieć na przodzie, tam gdzie nauczyciel najczęściej się zatrzymuje. W postępowaniu i ocenie ucznia nadpobudliwego należy brać pod uwagę wszystkie dla niego charakterystyczne cechy. Brak odpowiedzi nie zawsze świadczy o braku wiadomości, czy umiejętności. Należy więc dawać szansę częstego odpowiadania, zastanowienia się skorygowania odpowiedzi. Część nauczycieli stara się skłonić je do ukierunkowanej aktywności. Wywołuje to napięci i wpływa dezorganizująco. Lepiej jest zwrócić na siebie uwagę lub na omawiany przedmiot, lub poinformować je o czym była mowa i wtedy zadawać pytanie. Dziecko powinno być często angażowane w tok lekcji aby właściwie je pobudzić i właściwie ukierunkować jego aktywność.
Dziecko nadpobudliwe ciągle słyszy czego mu nie wolno, czasem ma problemy z ustaleniem, co w takim razie wolno. Poza tym skarcone ciągle odbiera, że jest niegrzeczne i złe, a szkoła jest miejscem, w którym nic mu się nie udaje. Lepiej więc dawać mu proste polecenia, zrozumiałe i krótkie. Aby nie zapominało o pracy domowej, o przyborach potrzebnych na zajęcia należy przed wyjściem dziecka z klasy przypomnieć co, co ma zrobić w domu, co ma przynieść .Jest to żmudne, ale może dać rezultaty, gdy w końcu samo dziecko zapyta np. co mam zrobić ? ...

Karanie dziecka nadpobudliwego za niezależne od niego zachowanie spowoduje że zacznie się ono bać szkoły jako miejsca w którym spotykają go niezrozumiale i niesprawiedliwe przykrości.
WAŻNE WSKAZÓWKI
Ogólnie: impulsywność dzieci nadpobudliwych prowadzi do tego, że działają one nie przewidując konsekwencji swojego działania, co powoduje, że nie są w stanie dostosować się do praktycznych zasad panujących w domu i szkole, choć doskonale je znają i chcą przestrzegać. Należy im stale przypominać o umowach i zakazach. Nie można też powstrzymać ich ruchliwości, a jedynie sprawić, by jak najmniej przeszkadzało wszystkim w życiu. Aby dotrzeć do dziecka nadpobudliwego konieczne jest ograniczenie ilości dochodzących do niego bodźców, dostosować tempo pracy do jego możliwości, zastosować metody, które skupiają jego uwagę na tym, co uważamy za najważniejsze. Pamiętać też należy, że karanie za objawy niezależne od dziecka rodzi lęk i niechęć lepiej więc zauważać, kiedy dziecko robi coś dobrze i zachęcać je do dalszej pracy. Bliska zaś współpraca z rodzicami ułatwia życie obu stronom. Dysleksja, dysgrafia i dyskalkulia to specyficzne trudności w nauce szkolnej. Dotykają one dzieci nadpobudliwe częściej niż ich rówieśników, są dodatkowym obciążeniem dla rodziców, nauczycieli i dzieci. Mogą być przyczyną niepowodzeń szkolnych.

Opracowała: Jolanta Stromkowska

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:56:06
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:56:06) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie