Materiały instruktażowe dla nauczycieli i rodziców do pracy z dzieckiem z trudnościami w opanowaniu ortografii.
opracowała
mgr Mariola Małgorzata Kwiatkowska
nauczyciel nauczania zintegrowanego
w Szkole Podstawowej im. Stefana Starzyńskiego
w Nasielsku
WARUNKI OSIĄGNIĘCIA POZYTYWNYCH EFEKTÓW PRACY:
- Ćwiczenia muszą być prowadzone przez okres co najmniej 3 miesięcy;
- Konieczna jest systematyczność w pracy ( codzienna);
- Uczeń musi mieć dobrze opanowaną(teoretyczną) znajomość zasad pisowni;
- Przy ćwiczeniach konieczne jest stałe korzystanie ze słownika ortograficznego;
- W początkowym okresie pracy konieczna kontrola osób dorosłych;
I UCZENIE SIĘ KOREKTY WŁASNYCH PRAC
- Wskazane jest sprawdzanie jak największej ilości własnych tekstów, notatek z lekcji, ćwiczeń, wypracowań.
- Warunkiem skuteczności korekty własnej pisowni jest oderwanie się od treści - w tym celu tekst sprawdzamy od końca, czytając pojedyncze wyrazy ( głośno lub po cichu), zawsze dzieląc wyraźnie na sylaby.
Np. Z powodu bólu zęba Michał musiał pójść do dentysty.
- Uwagę ucznia należy ukierunkować na następujące, najbardziej charakterystyczne błędy:
a) ortograficzne - ó - u
ż – z
h – ch
b) tzw. słuchowe - ą – om
ął – ot
o – a
c) brak wielkiej litery w nazwach własnych;
d) omijanie lub dopisywanie liter, sylab;
e) pomijanie drobnych elementów liter, jak ..laseczki", ..ogonki",
kropki, kreski;
f) brak kropki na końcu zdania, przecinków itp.
- Rozpoczynając prace uczeń zakłada zeszyt ćwiczeń, do którego wpisuje ze sprawdzonych tekstów wyrazy, w których stwierdził błędy typu a i b W ten sposób tworzy listę swoich typowych błędów, która stanowi materiał do dalszych ćwiczeń.
II ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE PRAWIDŁOWĄ PISOWNIĘ.
W oparciu o tzw. listę błędów uczeń grupuje wyrazy i objaśnia obok zasadę pisowni wg następującego schematu:
a) wyrazy, których pisownia jest regulowana zasadą wymiany
ó – na a, c, o
rz – na r
ż – na z, dz, g, s, h
ch – na sz
h – na g, ż, z
w innych formach lub wyrazach pokrewnych robimy następujący zapis:
Np. wróg zmiażdżony
wroga miazga
b) wyrazy z grupy wyjątków lub z pisownią nie objaśniają,
zwyczajową (Np. góra, chociaż).
Jeżeli to możliwe – układamy grupę wyrazów pokrewnych i pochodnych oraz tworzymy krótkie wyrażenia z danym wyrazem
Np. góra
pagórek
górzysty
wzgórze
W pozostałych przypadkach ćwiczymy pisownię układając kilka wyrażeń z danym wyrazem:
Np.
........................chociaż to się zdarzyło..............................
........................chociaż mam zaległości............................
........................chociaż było ciemno.................................
c) wyrazy, których pisownie określa rogu ta lub wyjątek od reguły.
Obok wyrazu wyjaśniamy pisemnie zasadę,
Np. harcerz- końcówka rzeczownika r. męskiego,
jutrzenka - rz po spółgłosce,
niejasny - „nie" przed przymiotnikiem,
nie chcę – „nie” przed czasownikiem,
pszczoła - wyjątek od rz po spółgłosce.
d) wyrazy z tzw. błędami słuchowymi.
Dzielimy wyraz na sylaby i układamy wyrazy pochodne - o ile jest to pomocne
Np. fragment - frag-ment
fragmentaryczny
W przypadku pisowni rażąco niezgodnej z wymową, utrwalamy następujący sposób;
Zdjął - oł
Zdjęła – eła
Każdorazowo utrwalamy pisownię układając wyrażenia z danym wyrazem.
Np. ……………………..najciekawszy fragment…………………..
……………………..zdjął z półek……………………………..
……………………..zdjęła kapelusz…………………………..
e) wyrażenia przyimkowe pisane rozdzielnie lub łącznie.
Obok wyrażenia opisujemy zasadę pisowni i utrwalamy poprzez wypisanie danego przyimka w połączeniu z różnymi wyrazami (wpisujemy najpierw sam przyimek, rozdzielony kreską i dopisujemy wyraz),
Np. nad // nami
Nad // dachami
Nad // ………..
III WZROKOWE ZAPAMIĘTYWANIE OBRAZU GRAFICZNEGO WYRAZÓW
/ metody opracowane wg pomysłu mgr Heleny Radziwiłł z ......./
Zapamiętywanie Pisowni Grupy Wyrazów
Rys.1. zasady obowiązujące przy ćwiczeniach:
- praca w parach /z osobą dorosłą/,
- praca przez kolejne 4 dni,
- ilość wyrazów w grupie zależy od wieku
ucznia :
kl. IV- VI - 6-8 wyrazów
kl. VII - VIII 8-12 wyrazów |
