Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – dysleksja, dysotrografia, dysgrafia.

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1621 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 Opracowała:
Bożena Bujnowska


Nabycie umiejętności czytania i pisania w toku pierwszych lat nauki szkolnej umożliwia zdobycie wiedzy na kolejnych etapach kształcenia, rozwija intelektualnie, dostarcza przeżyć emocjonalnych i estetycznych i przygotowuje do uczestniczenia w życiu społecznym i kulturalnym. Problemem staje się sytuacja, gdy uczeń mimo wysiłku własnego, rodziców i nauczycieli, nie może posiąść tych umiejętności w stopniu zgodnym oczekiwaniami w stosunku do jego wieku, rozwoju umysłowego i klasy, do której uczęszcza. Na ogół przyczyny tego zjawiska bywają złożone. Często okazuje się ,że skutkiem fragmentarycznym zaburzeń rozwojowych ucznia, który poza tym prawidłowo funkcjonuje intelektualnie.

W literaturze przedmiotu zjawisko to często bywa nazywane dysleksja rozwojową lub specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu albo zaburzeniami rozwoju czynności pisania i czytania.


Przyczyny zaburzeń w czytaniu i pisaniu.


Na ogół przyjmuje się, że uwarunkowania mogą być wielorakie. Wymienia się kilka kategorii czynników specyficznych (H, Spionek, M.Bogdanowicz )

§ Minimalne uszkodzenie centralnego układu nerwowego z okresu ciąży i porodu ( np. choroba matki, szkodliwe substancje, napromieniowanie , niedotlenienie itp.)
§ Dziedziczność
§ Opóźnienia w dojrzewaniu centralnego układu nerwowego
§ Zaburzenia hormonalne w okresie rozwoju płodowego (koncepcja nowa – trwają badania)

Występujące u dziecka zaburzenia mogą być uwarunkowane wieloma różnymi czynnikami . Pewne jest jednak, że duży wpływ maja zaniedbania środowiskowe.
Niektórzy autorzy np. prof. M.Bogdanowicz wyróżniają takie typy dysleksji :

1. Dysleksja typu wzrokowego, u której podłoża leżą zaburzenia percepcji i pamięci wzrokowej, powiązane z zaburzeniami koordynacji wzrokowo - ruchowej i ruchowo – przestrzennej.
2. Dysleksja typu słuchowego uwarunkowana zaburzeniami percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy, najczęściej powiązana z zaburzeniami funkcji językowych .
3. Dysleksja integracyjna, kiedy to poszczególne funkcje nie wykazują zakłóceń, natomiast zaburzona jest koordynacja, czyli występują zaburzenia integracji percepcyjno – motorycznej.
4. Dysleksja typu mieszanego, gdy występują zaburzenia zarówno w percepcji i pamięci słuchowej, pamięci i percepcji wzrokowej, wyobraźni przestrzennej.

Do wskazania rodzaju poszczególnych trudności przyjmuje się na ogół trzy pojęcia dysleksja , dysortografia , dysgrafia .

Dysleksja - Jest terminem określającym specyficzne trudności w czytaniu.

Dysortografia - To specyficzne trudności w pisaniu, przejawiające się
popełnianiem różnego typu błędów w tym ortograficznych .

Dysgrafia -To zniekształcenie strony graficznej pisma.



Charakterystyka wybranych funkcji percepcyjno – motorycznych stanowiących podłoże dysleksji


ANALIZATOR WZROKOWY


Prawidłowy przebieg spostrzegania wzrokowego zależy od :

ü Budowy gałki ocznej - siatkówki – części receptorycznej analizatora wzrokowego ;
ü Nerwu doprowadzającego
ü Korowej części analizatora znajdujący się w mózgu

Jeżeli w jakikolwiek z wyżej wymienionych części analizatora nastąpi uszkodzenie, to zauważymy deformacje w spostrzeżeniu, co w konsekwencji zaburza proces czytania i pisania. Analizator wzrokowy może być zaburzony w zakresie :

ü Różnicowania (dwa obrazki o takiej samej treści różniące się drobnymi szczegółami );
ü Wyodrębnia np. figury z tła;
ü Składania np. z części w całość;
ü Dobierania np. .elementów do całości
ü Zapamiętywania np. . figur geometrycznych, znaków graficznych itp.

W przypadku zaburzonej analizy wzrokowej obserwujmy u dzieci następujące błędy :

ü Mylenie figur o podobnym kształcie,
ü Wadliwe odzwierciedlenie liter asymetrycznych np.. p-g, d-b, w-m, n-u, b-p, d-g;
ü Dodawanie lub opuszczanie liter i sylab przy przepisywaniu,
ü Błędy w pisaniu ortograficznym,
ü Wadliwe odczytywanie , przekręcanie wyrazów, opuszczanie końcówek wyrazów, zgadywanie itp.
ü Częściowe lub całkowite nie rozumienie treści tekstu;
ü Pomijanie linii w tekście lub wielokrotne czytanie tej samej ;
ü Trudności w pisaniu małych i dużych liter,

Dzieci te wolniej czytają od rówieśników, obserwujemy także obniżoną motywacje do nauki czytania ze względu na towarzyszące napięcie emocjonalne. W starszych klasach mogą wystąpić problemy w nauce takich przedmiotów jak : geografia, plastyka, geometria, języki obce.



ANALIZATOR SŁUCHOWY


Prawidłowy przebieg spostrzeżeń słuchowych zależy od :

ü Sprawnie działających receptorów – wyspecjalizowanych komórek nerwowych zlokalizowanych w uchu wewnętrznym – w ślimaku w którym znajduje się organ Cortiego - splot włókienek ;
ü Dróg doprowadzających impulsy neuropsychiczne ;
ü Korowej części analizatora - gdzie następuje proces analizy i syntezy odbieranych bodźców.

Przy zaburzonej percepcji słuchowej obserwujemy błędy i właściwości

· W pisaniu:

ü Opuszczanie liter, sylab końcówek wyrazów lub ich dodawanie ;
ü Przestawianie liter, wyrazów;
ü Łączenie przyimków z rzeczownikami np. . wklasie, wdomu;
ü Trudności w rozróżnianiu głosek o podobnym miejscu dźwięczności pod względem miejsca artykulacji;
ü Trudności w rozróżnianiu samogłosek nosowych;
ü Trudności w rozróżnianiu zmiękczeń;
ü Trudności w rozróżnianiu wyrazów podobnie brzmiących ;
ü Niewłaściwe rozdzielanie wyrazów lub łączenie dwóch w jeden;
ü Zniekształcenia wyrazów;
ü Trudności w pisaniu ortograficznym ;
ü Brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji
ü Niski poziom prac pisemnych
ü Trudności we wszystkich rodzajach pisania ze słuchu z pamięci i w przepisywaniu;
ü Wielokrotne pisanie tego samego wyrazu, skreślanie , poprawianie;

§ W czytaniu
ü Długo utrzymujące się literowanie;
ü Różnorodne błędy np.. przekręcanie wyrazów , pomijanie, dodawanie innych podobnie brzmiących, zgadywanie;
ü Wielokrotne powtarzanie tych samych zdań;
ü Trudności w składaniu sylab i wyrazów z liter nawet dobrze znanych;
ü pomijanie interpunkcji;
ü trudności w odczytywaniu trudnych nowych wyrazów;
ü bardzo wolne tempo czytania

Słaba pamięć wzrokowa utrudnia także naukę tabliczki mnożenia, wierszy, prozy i języków obcych .



ANALIZATOR SKÓRNO – KINESTETYCZNO – RUCHOWY


Jest odpowiedzialny za odzwierciedlenie w świadomości bodźców zewnętrznych działających na receptory - komórki nerwowe będące zakończeniem dróg nerwowych zlokalizowanych na skórze człowieka , mięśniach, stawach i ścięgnach.

Objawy zaburzeń kinestetyczno – ruchowego to :

ü Obniżona sprawność motoryczna brzydkie pismo, wolne tempo pisania, rysunki bardzo ubogie w formie i treści;
ü Wadliwa regulacja napięcia mięśnia palców i nadgarstka ;
ü Synkinezyjne czyli współruchy – grymasy twarzy, wysunięty język, ruchy nóg , tułowia
ü Obniżona sprawność ruchowa całego aparatu ruchowego lub niektórych jego części

W prawidłowym rozwoju ruchowym bardzo ważny jest rozwój lateralizacji. Prawidłowe są dominacje prawostronne i lewostronne. Niekorzystna jest laterlizacja skrzyżowana, a jej obraz to :

ü Lewooczność - praworęczność - lewonożność lub prawooczność - leworęczność - powodujące zakłócenia w koordynacji wzrokowo – manualnej , której następstwem jest chaotyczny sposób pisania, w którym występują odwrócone litery, zmiany kolejności liter w sylabach, sylab w wyrazach itp..

Niekorzystna jest także lateralizacja nieustalona czyli brak dominacji, charakteryzującej się obniżeniem sprawności rąk. Tego typu zaburzenia mogą być przyczyną niepowodzeń na lekcjach wychowania fizycznego, języka polskiego, geografii, geometrii.

Obecność nauczyciela terapeuty nie zwalnia nauczyciela - wychowawcy z jego odpowiedzialności za wyniki nauczania .Konieczna jest współpraca tych osób w zakresie dostosowywania wymagań do możliwości ucznia, ujednolicenia metod pracy i oceniania. Należy pamiętać, żew przypadku dzieci dyslektycznych ocenie podlega wysiłek i wkład pracy a nie efekty. Terapia pedagogiczna powinna zmierzać do usprawnienia i stymulowania funkcji percepcyjno – motorycznych, prawidłowego ukształtowania osobowości m. In. W sferze emocjonalnej, eliminowania luk w wiadomościach, eliminowanie błędów i braków w czytaniu i pisaniu.

Dzieci dyslektyczne nie powinny:

ü Stosować rywalizacji i stawiać za wzór zdolniejszych dzieci ;
ü Czytać głośno przy całej klasie ;
ü Czytać zbyt długich tekstów ;
ü Pisać dyktand;
ü Nie omawiać błędów przy całej klasie;

W pracy z dzieckiem dyslektycznym należy :
ü Stosować na przemian czytanie głośne i ciche utworów ze sprawdzeniem stopnia zrozumienia tekstu ;
ü Utrwalać i powtarzać przy każdej nadarzającej się okazji w ciągu dnia ;
ü Pisać ołówkiem w większej liniaturze;
ü Przy ocenie prac pisemnych nie brać pod uwagę błędów dyslektycznych, które mogą znacznie ją obniżyć (oceniać treść);
ü Stosować wiele ćwiczeń grafomotorycznych ;
ü Często sprawdzać zeszyty;
ü Prowadzić słownik wyrazów trudnych;
ü Wiadomości sprawdzać ustnie
ü Podczas klasówek stosować słowniki ortograficzne;
ü Stosować różnego rodzaju wzmocnienia np. pochwały, nagrody.;
ü Organizować sytuacje zapewniające przeżycie sukcesu;
ü Ćwiczyć odporność psychiczną;
ü Uczyć sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych;
ü Współpracować z rodzicami;
ü Stosować indywidualne wymagania w zakresie podawania nowego materiału i odpowiednich informacji’
ü Tworzyć atmosferę życzliwości i zrozumienia

Występujące u uczniów specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu powinny być wcześnie zdiagnozowane. Daje to możliwość podjęcia szybkich kroków terapeutycznych . Skuteczność zabiegów terapeutycznych w starszym wieku szkolnym jak wskazuje doświadczenie jest znacznie mniejsza. Ogromną role w rozwijaniu zdolności poznawczych dziecka ma praca w przedszkolu. Dbałość o prawidłowy rozwój dziecka spełnia funkcje profilaktyczną, zapobiega niepowodzeniom szkolnym lub łagodzi objawy opóźnień i dysharmonii rozwojowych.
Czujność nauczyciela i nie bagatelizowanie wczesnych symptomów trudności w czytaniu i pisaniu jest bardzo ważnym elementem rozpoznawania przyczyn i organizowaniu pomocy. Obniżenie wymagań programowych nie może zamykać sprawy ucznia dyslektycznego. Konieczna jest wszechstronna pomoc i wsparcie w pokonywaniu trudności. Poznanie problemów ucznia, jego trudności w nauce i podjęcie w porę działań rehabilitacyjnych jest istotnym czynnikiem zapobiegającym powstawaniu różnorodnych niekorzystnych i daleko idących skutków wpływających na jego osobowość i losy życiowe.


Bibliografia :

Bogdanowicz Marta - O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu - odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Lublin 1994

Cajkowsaka Irena , Hereda Kazimierz - Zajęcia korekcyjno - kompensacyjne w szkole Warszawa 1996

Grabałowska Krystyna , Jastrząb Jadwiga , Mickiewicz Janina , Wojak Maria – Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych Toruń 1996

Jastrząb Jadwiga - Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych dzieci dyslektycznych Warszawa 1990

Mickiewicz Janina - Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji, dyskografii w starszym wieku szkolnym wyd. II Toruń 1997

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie