Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Problem dyskalkulii w szkole

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 15111 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Ostatnio wiele uwagi poświęca się dysleksji i dyskalkulii w różnych czasopismach i programach edukacyjnych. Problem dysleksji i związanej z nią dyskalkulii jest coraz bardziej zauważany w polskich szkołach. Znajomość tematu i sposobów postępowania jest bardzo ważna w pracy z uczniem, u którego zauważono trudności w uczeniu się. Coraz więcej dzieci przychodzi do naszych szkół z orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącymi specyficznych trudności w uczeniu się czytania (dysleksja), poprawnej pisowni (dysortografia) i dbaniu o właściwy poziom graficzny pisma (dysgrafia).
Najczęściej przytacza się następujące określenie dysleksji:
Niepełnosprawność, objawiająca się trudnościami w uczeniu się czytania i pisania, mimo zastosowania zwykłych metod nauczania, co najmniej normalnej inteligencji ogólnej i sprzyjających warunków socjalno kulturalnych.
Upośledzenie to utrudnia nabywanie sprawności w czytaniu i tworzeniu tekstów, które inne dzieci opanowują stosunkowo gładko i bez kłopotów. W większości przypadków dysleksję powodują pewne organiczne anomalie rozwojowe. Objawy dysleksji występują u około 10% uczniów. Dysleksja 5 razy częściej dotyka chłopców niż dziewczęta. (Chinn i Ashcroft 1993)
Dzieci dyslektyczne często mają także trudności w opanowaniu arytmetyki i algebry, co nazywa się dyskalkulią. Przypadki dyskalkulii przy braku innych objawów dysleksji są bardzo rzadkie, występują u około 1% uczniów.
Znacznie częstsze są przypadki dzieci dyslektycznych, które nauczyły się w matematyce obchodzić trudności związane z pisaniem i czytaniem poprzez własne strategie rachowania. Około 11% dyslektyków ma wybitne osiągnięcia w matematyce. U dyslektyków nie ma korelacji między osiągnięciami matematycznymi i testu na inteligencję IQ. Stwierdzono, że u dyslektyków drogi neuronowe uczynniane przy czytaniu prowadzą do innych płatów mózgowych niż u ludzi bez objawów dysleksji.
W każdej klasie szkolnej możemy się spodziewać 2 – 3 dyslektyków, przeważnie chłopców, z czego jeden może być wybitnie zdolny do matematyki, a jeden wręcz przeciwnie.
Należy rozróżnić dyskalkulię rozwojową, rozumianą jako zaburzenie dojrzewania zdolności matematycznych od dyskalkulii pourazowej, która jest obniżeniem poprzednio normalnych zdolności matematycznych i występuje głównie u osób dorosłych.

Jedną z pierwszych definicji dyskalkulii przedstawił w 1974 r słowacki neuropsycholog Ladislav Kość. Według niego:
„Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych, mających swe podłoże w zaburzeniach genetycznych i wrodzonych tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem anatomiczno- fizjologicznym dojrzewania zdolności matematycznych odpowiednio do wieku, bez jednoczesnego zaburzenia funkcji umysłowych ".
W międzynarodowej klasyfikacji chorób i zaburzeń DSM-IV dzieci przejawiające trudności w uczeniu się matematyki są umieszczone w kategorii trudności w uczeniu się i określone jako osoby, które nie mogą osiągnąć adekwatnego do wieku poziomu biegłości w procesach matematycznych pomimo inteligencji w normie, sprzyjających warunków edukacyjnych, braku zaburzeń emocjonalnych i odpowiedniego poziomu motywacji do nauki. Trudności w matematyce ma wg DSM-IV około 1 procent populacji szkolnej.


Klasyfikacja dyskalkulii rozwojowej wg Ladisiara Kość 'a
Dyskalkulia werbalna (słowna) ujawnia się w postaci zaburzeń zdolności nazywania pojęć i relacji matematycznych, trudności z określaniem liczby obiektów, problemów z nazywaniem cyfr i numerów.
Dyskalkulia leksykalna (związana z czytaniem ) to zaburzenie odczytywania symboli matematycznych, cyfr; liczb i znaków operacyjnych, trudności w kojarzeniu symboli operacyjnych ('+, -, x, ) z ich nazwami.
Dyskalkulia graficzna objawia się trudnościami w zapisywaniu liczb i symboli operacyjnych, problemami z zapisem liczb przy pisemnym dodawaniu i odejmowaniu, mnożeniu i dzieleniu.
Dyskalkulia wykonawcza polega na zaburzeniu manipulowania realnymi lub obrazkowymi obiektami w celach matematycznych - obliczania liczebności zbioru, porównywanie ilości i wielkości, trudnościach z uszeregowaniem obiektów wg kolejności rosnącej lub malejącej, problemach z wskazywaniem, który z porównywanych obiektów jest mniejszy, większy, które obiekty są tej samej wielkości.
Dyskalkulia pojęciowo-poznawcza to zaburzenie rozumienia idei matematycznych, relacji niezbędnych do dokonywania obliczeń pamięciowych, dziecko wykazuje trudności w dostrzeganiu zależności liczbowych ( np. 6 to połowa 12).
Dyskalkulia operacyjna jest zaburzeniem dotyczącym dokonywania działań matematycznych mimo możliwości wzrokowo-przestrzennych oraz umiejętności czytania i pisania liczb.

Dyskalkulia występuje u około 6% populacji, należy więc poświęcić temu problemowi znacznie większą uwagę, gdyż wiedza i umiejętności matematyczne stały się niemal obowiązkowe na wszystkich etapach kształcenia (sprawdzian po kl. 6, część matematyczno-przyrodnicza egzaminu gimnazjalnego, obowiązkowy przedmiot na egzaminach wstępnych na ok. 80% uczelni wyższych.)
Aby rozpoznać u dziecka problem dyskalkulii należy najpierw zapoznać się z podstawowymi pojęciami dotyczącymi tematu.
Wyróżniamy następujące rodzaje zaburzeń całego poziomu zdolności matematycznych:
- akalkulia – pełna utrata zdolności liczenia
- oligokalkulia – relatywne zmniejszenie wszystkich cząstkowych zdolności matematycznych mniej więcej w jednakowym stopniu
- parakalkulia – odrębne jakościowo zaburzenie zdolności matematycznych pojawiające się w większości przypadków w związku z chorobą psychiczną
- akalkulia wtórna – zaburzenia zdolności z równoczesną oligofrenią czy otępieniem.
Jeżeli dziecko nie jest w stanie wykazać swych potencjalnych zdolności matematycznych z powodu nerwicy, zmęczenia, choroby psychicznej, zaburzeń emocjonalnych, czy też braku w wiadomościach spowodowanych np. długą absencją, należy traktować to jako pseudo-dyskalkulię.
Symptomy specyficznych trudności w uczeniu się matematyki powinny być już zauważone w okresie przedszkolnym. Są to głównie objawy dysharmonii rozwoju psychoruchowego, a więc opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych i ruchowych. Znajomość objawów zapowiadających wystąpienie specyficznych trudności w uczeniu się matematyki jest ważna, ponieważ skłania do bacznego obserwowania dziecka i wspierania jego rozwoju. Objawy tych trudności są następujące: słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa u dzieci w wieku 3-5 lat, trudności w budowaniu z klocków, w rysowaniu, dzieci rysują niechętnie i prymitywnie, nie umieją narysować kota (3-latki), kwadratu (4-łatki), trójkąta (Siatki). W klasie zerowej występują opóźnienia orientacji w schemacie całego ciała i przestrzeni; dziecko ma trudności ze wskazywaniem na sobie części ciała, przy określaniu ich terminami: prawe - lewe (np. prawa i lewa noga, ręka); nie umie narysować rombu, odtworzyć złożonej figury geometrycznej.
W wieku szkolnym u dzieci z dyskalkulią nadal utrzymuje się opóźnienie rozwojowe orientacji w schemacie ciała i przestrzeni: trudności w odróżnieniu prawej i lewej ręki, strony, z określeniem położenia przedmiotu względem siebie; trudności z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, nazw miesięcy, danych, liczb wielocyfrowych.
Uczniowie w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej mogą mieć trudności z:
- rozróżnianiem reprezentacji danego symbolu w postaci cyfry (dziecko pisze np. cyfrę 7 nie
zdając sobie sprawy, że jest to cyfra, która występuje przed cyfrą 8
- układaniem cyfr w odpowiednim porządku
- nauką tabliczki mnożenia
- rozróżnianiem lub grupowaniem pewnych liczb czy przedmiotów (dzieci te muszą
liczyć przedmioty pojedynczo)
- rozumieniem symboli graficznych, które reprezentują cyfry ( dzieci mają wyraźne trudności
z oderwaniem się od konkretów i posługiwaniem się reprezentantami symbolicznymi w
zakresie pojęć liczbowych, działań matematycznych oraz schematów graficznych)
- doborem odpowiedniej operacji matematycznej w celu rozwiązania zadania
- zapamiętaniem kolejności operacji potrzebnych do wykonania zadania
- posługiwaniem się pojęciami matematycznymi
- identyfikowaniem liczb z pisemnymi symbolami ( dzieci mogą dobrze liczyć, ale nie
potrafią odczytać liczb
- zapamiętaniem i zapisywaniem cyfr
- odczytaniem i zrozumieniem takich symboli arytmetycznych jak „plus", „minus "
wyobrażeniem sobie treści zadań.

Jak postępować z uczniami, u których dyskalkulia rozwojowa została orzeczona przez specjalistę?

Zajęcia muszą być prowadzone w bardzo dobrym kontakcie dorosły – dziecko, według potrzeb i możliwości tego dziecka. Należy zwrócić uwagę w jaki sposób oddziaływają rodzice – nauczyciel – dziecko, a także w jaki sposób wyrażają swoje emocje i oczekiwania.
Bardzo ważne jest uwzględnienie w terapii dyskalkulii czynnika emocjonalnego, wzbudzanie u ucznia poczucia własnej wartości i zaufania do siebie. Należy rozwijać to co uczeń potrafi i robi dobrze, poszukiwać dla niego takich pól działania, na których miałby szansę osiągnąć sukces. Można tutaj wykorzystać metodę projektu, która pozwala uczniom na miarę swych sił i swego rozwoju wykorzystywać w procesie uczenia się poznaną wiedze. Opanowanie wiadomości następuje przede wszystkim na drodze rozumowania, a nie przez pamięciowe przyswajanie gotowej wiedzy. Stosowanie metody projektu wyzwala aktywność uczniów, pozwala zdobyć doświadczenie i uczy samodzielności.
Dla ucznia z orzeczoną dyskalkulia należy:
- dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb dziecka, ograniczyć listę zadań do prostych i typowych
- motywować do nauki, nagradzać za wytrwałość i cierpliwość w korygowaniu błędów
- okazywać cierpliwość i zachęcać do powtarzania tych samych partii materiałów
- zapewnić pomoc dydaktyczno – wychowawczą
- nie zabraniać uczniowi korzystania z dodatkowych pomocy (kalkulatora, a nawet tabliczki mnożenia)
- dać więcej czasu na rozwiązanie zadań
- pozwolić uczniowi przyjąć własną strategie rozwiązywania zadania
- ćwiczyć wszystkie zakresy pamięci
Przy słabej pamięci przydatne jest rozwijanie metod ułatwiających zapamiętywanie i przypominanie sobie przyswojonych wiadomości na zasadzie skojarzeń. Wprowadzanie pojęć matematycznych za pomocą metod aktywizujących może dać dużo lepsza wyniki niż stosowanie metod tradycyjnych. Każde pojęcie matematyczne powinno być kształtowane za pomocą wielu środków dydaktycznych, w czasie różnorodnych ćwiczeń. Im częściej będziemy stawiali ucznia w sytuacjach dla niego nowych, tym większa pewność, że zdobyta przez niego wiedza matematyczna będzie funkcjonalna. Uczeń lepiej wykorzysta ja w czasie poznania kolejnych pojęć. Najważniejsza rola metod aktywizujących polega na wzbudzaniu w dzieciach pozytywnych postaw do wykonywania zadań szkolnych, przyczyniają się one do złagodzenia wysiłku, do podtrzymywania zainteresowania i ciekawości, koncentracji uwagi, pamięci spostrzegawczo – wzrokowej i słuchowej.
Bardzo ważne są początki edukacji, poznawanie matematyki w przedszkolu i szkole podstawowej. Wiele zależy od życzliwego i przyjaznego nauczyciela. Oprócz genetycznych uwarunkowań dyskalkulii o sukcesie lub porażce w nauce matematyki w dużym stopniu zdaniem Briana Butterwortha (cyt. za: Urszula Oszwa) decydują wczesne doświadczenia dziecka. Jeżeli rozumie ono matematykę na początku edukacji, kolejne doświadczenia poprowadzą do osiągnięć, które z kolei wzmogą zainteresowanie tą dziedziną. Jeżeli jednak na początku edukacji dziecko nie zrozumie podstaw matematyki, to stopniowo doprowadzi to do niższych osiągnięć, zniechęcenia do podejmowania kolejnych prób, potem nawet lęku i unikania tego przedmiotu.
W szkole spotykamy wielu uczniów z problemem dyskalkulii, z trwałymi urazami psychicznymi – ze wstrętem do matematyki. Pokonanie tego nastawienia jest bardzo trudne, ale pamiętajmy, że możliwe!
Podczas kontaktów z rodzicami (np. podczas zebrań klasowych) powinniśmy przedstawić problem i zaproponować rodzicom współpracę mająca na celu jak najszybsze dostrzeżenie trudności dziecka. Musimy reagować jak najszybciej, aby dziecku pomóc, dążyć do tego, aby matematyka wywoływała pozytywne emocje.
Trzeba pamiętać, że orzeczenie o dyskalkulii nie zwalnia ani ucznia, ani rodziców i nauczyciela od wytężonej pracy. Należy uświadomić dziecku i rodzicom, że dyskalkulia to poważny deficyt w rozwoju psycho – somatycznym, z którym trzeba walczyć pracując systematycznie i konsekwentnie według wskazówek specjalistów, a wtedy sukces na pewno będzie osiągnięty.



Opracowała
mgr inż. Katarzyna Wieczorek
nauczyciel matematyki






Bibliografia:
1. L Kość „Psychologia i psychopatologia zdolności matematycznych” 1982
2. Z Bartkowski „Uczeń dysmatematyczny” SOSW Mława
3. E Gruszczyk - Kolczyńska „Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki” WsiP,Warszwa 1994
4. U Oszwa „Dyskalkulia” w „Remedium” luty 2002
5. Ł Kaniewski „Mózg dyslektyka” w „Rzeczpospolita” 28.02.2003r
6. W Ozminkowski „Rozpacz w kratkę” w Newsweek 10.11.2002r

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie