Ewa Barczewska
Szkoła Podstawowa
Kargowa
Recenzja zestawu podręczników opisujących Metodę Dobrego Startu opracowana przez Martę Bogdanowicz
Chciałabym zachęcić do zapoznania się z metodą opracowaną przez profesor Martę Bogdanowicz pod nazwą Metoda Dobrego Startu ( MDS). Jest to doskonały poradnik dla wszystkich nauczycieli pracujących zarówno w przedszkolu, szkole podstawowej, jak i w szkole specjalnej.
Stosowanie w pracy tej metody gwarantuje aktywny udział naszych podopiecznych. Założeniem MDS jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, wzrokowych, słuchowych, kinestetycznych i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami. Usprawnienia w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji i orientacji w prawej i lewej stronie ciała, jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast jest niezbędne dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji.
Metoda Dobrego Startu wszechstronnie oddziaływuje na rozwój psychomotoryczny dziecka i ułatwia naukę czytania i pisania. Dlatego też może być wykorzystywana w pracy z dziećmi o prawidłowym rozwoju – w celu stymulowania go, jak i z dziećmi o zaburzonym rozwoju – w celu rehabilitacji zaburzeń rozwojowych.
W ciągu niemal 30 lat pracy nad rozwijaniem MDS Marta Bogdanowicz opracowała podstawowe jej formy:
Piosenki do rysowania – dla najmłodszych dzieci do wspierania rozwoju, od 4 r. ż. Oraz dla starszych, opóźnionych w rozwoju. Mamy tu do czynienia z prostymi wzorami, zaczynając od kropek i kresek, oraz
z bardzo łatwymi piosenkami.
Piosenki i znaki – dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym w celu przygotowania do nauki czytania i pisania, a w szczególności dla dzieci 6 – 7 –letnich w klasach „O”, dla dzieci „ryzyka dysleksji” oraz dla dzieci starszych w okresie poprzedzającym naukę liter.
Piosenki i literki – dla uczniów rozpoczynających naukę czytania i pisania w klasie „O” i „I” oraz dla uczniów dyslektycznych i starszych uczniów, którzy mają trudności w nauce czytania i pisania.
Modyfikacje MDS nawzajem się uzupełniają, stanowiąc kolejne etapy pracy stymulacyjno – terapeutycznej, początkowo na materiale nieliterowym, a następnie na materiale obejmującym litery drukowane
i pisane.
Piosenki i rysunki – dla dzieci młodszych ( poniżej 5 roku życia ) oraz dla dzieci autystycznych i z upośledzeniem umysłowym.
Z punktu widzenia organizacji, zajęcia MDS przebiegają według stałego schematu, Zawsze występują w nim zajęcia wprowadzające, zajęcia właściwe ( ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo – słuchowe i ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe) oraz zajęcia końcowe.
Zajęcia wprowadzające obejmują ćwiczenia koncentracji uwagi
i orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, naukę nowej piosenki, ćwiczenia w dokonywaniu analizy i syntezy struktur sylabowych
i wyrazowych.
Zajęcia właściwe zawierają ćwiczenia ruchowe ( usprawniają motorykę dużą i małą), ćwiczenia ruchowo – słuchowe ( mają aspekt ruchowy
i dźwiękowy) oraz ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe (angażują trzy analizatory: kinestetyczno – ruchowy, słuchowy i wzrokowy).
Zajęcia końcowe to krótkie ćwiczenia relaksacyjne, wyciszające, logopedyczne – oddechowe i usprawniające narządy mowy.
Stosowanie MDS w pracy z dziećmi przynosi same korzyści, więc
polecam ją wszystkim nauczycielom i zachęcam do wprowadzania jej elementów do zajęć ze swoimi uczniami. Pretekstem do tych działań niech będą wyniki badań nad efektywnością tej metody. Potwierdziły one przydatność MDS w procesie przygotowania dzieci do nauki czytania i pisania, szczególnie dzieci „ryzyka dysleksji”. Przydatna jest zwłaszcza do wyrównywania wybiórczych opóźnień rozwoju niektórych funkcji psychomotorycznych oraz integracji percepcyjno – motorycznej. Dzięki temu metoda spełnia rolę profilaktyczną, zapobiegając wystąpieniu dysleksji rozwojowej. Sprzyja tez uczeniu się liter, szczególnie w przypadku mylenia liter podobnych i trudności
z zapamiętywaniem ich kształtu.
Metoda Dobrego Startu coraz szerzej stosowana jest w terapii z dziećmi
z uogólnionymi i głębszymi zaburzeniami. Badania nad skutecznością MDS
w pracy z dziećmi z upośledzeniem umysłowym, autyzmem i porażeniem mózgowym dziecięcym wskazują na ważną rolę w całościowym procesie terapii.
Poza rolą w stymulowaniu rozwoju, profilaktyce zaburzeń i ich terapii MDS ma też swój aspekt diagnostyczny. Nauczyciel i rodzic, analizując trudności dziecka i popełniane przez nie błędy, może łatwo dostrzec opóźnienia rozwoju danej funkcji, zakres zaburzeń, jak i postępy czynione przez dziecko dzięki udziałowi w ćwiczeniach.
Wykazano również, że uczestnictwo w zajęciach grupowych przynosi istotną poprawę funkcjonowania emocjonalnego i społecznego dzieci
z głębszymi zaburzeniami rozwoju i dzieci autystycznych.
Uważam, że przedstawione przeze mnie korzyści wypływające ze stosowania Metody Dobrego Startu zachęcą czytających tę recenzję do wykorzystania jej w pracy ze swoimi podopiecznymi.
Konspekty zajęć przeprowadzonych
Metodą Dobrego Startu
Zajęcie z całą klasą III
Temat zajęcia: Rysowanie znaku graficznego jabłka przy piosence Jabłonka.
Cele:
- uczeń dokonuje analizy i syntezy sylab i wyrazów;
- orientuje się w schemacie ciała i przestrzeni;
- poprawnie odtwarza rytm i melodię piosenki;
- sprawnie wykonuje ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe;
- improwizuje rytmicznie w określonym metrum piosenki;
- chętnie ćwiczy z przyborami;
- umie współdziałać w zespole.
Metody: podająca, ćwiczeń praktycznych, aktywnego działania.
Formy pracy: grupowa jednolita i zróżnicowana, indywidualna jednolita.
Pomoce: instrumenty muzyczne, woreczki z ziarnem, kartki papieru, pisaki.
Przebieg zajęcia:
1. Zabawa integrująca: Komórki do wynajęcia. Wszyscy siedzą na krzesełkach w kręgu. Nauczyciel rozpoczyna zabawę: Wstaną ci, którzy są w dobrym nastroju. Dzieci zajmują miejsca, zabawę kontynuuje uczeń, który nie zdążył usiąść.
2. Ćwiczenia wprowadzające. Dzieci siedzą na podłodze z zamkniętymi oczami.
- dotykanie lewą ręką głowy, brzucha, pleców,
- dotykanie prawą ręką ucha, kolan, pięty,
- lewym łokciem stukanie w kolano, w podłogę,
- każdym palcem prawej ręki dotykanie czubka nosa,
- powtórzenie ostatniego ćwiczenia z otwartymi oczami,
- odgadywanie, jakie to słowo: - chewka, - sna, - pola, - midor, - pusta,
- błonka.
3. Ćwiczenia ruchowe.
- Zabawa ruchowa – zbieranie jabłek w sadzie, niesienie koszyka w lewej ręce, w prawej ręce..
- marsz przy melodii piosenki Jabłonka.
4. Ćwiczenia ruchowo - słuchowe
- gra na instrumentach muzycznych – uderzanie na pierwszą miarę taktową,
- dzieci siedzą w kole i rytmicznie uderzają piłkami z przodu, z lewej strony, z prawej strony.
5. Ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe.
- zapoznanie ze sposobem rysowania znaku graficznego jabłka w rytmie śpiewanej piosenki Jabłonka,
- rysowanie w powietrzu jabłka, na woreczkach z ziarnem, palcem na kartce,
- rysowanie pisakami na kartkach utrwalanego znaku jabłka,
- przeliczanie, ile jabłek narysujemy podczas śpiewania zwrotki, refrenu,
- kolorowanie i zamalowywanie jabłek, sprawdzanie ilości narysowanych jabłek – 12 sztuk.
6. Ćwiczenia relaksacyjne.
- masaż pleców – rysowanie na plecach kolegi zagadek związanych z sadem (drzewo, koszyk, słonko),
- rysowanie jabłek na plecach w rytmie śpiewanej piosenki.
Zajęcie wyrównawcze z uczniem dyslektycznym.
Temat: Czarodziejski palec pomaga zapamiętać pisownię wyrazu góra.
Cele:
- uczeń dokonuje analizy i syntezy wyrazowej;
- zna zasadę pisowni ortograficznych wyrazów z ó i z nich korzysta;
- umie radzić sobie w trudnych sytuacjach.
Metody: aktywnego uczestnictwa, ćwiczeń praktycznych.
Pomoce: arkusz papieru, pisaki, kreda, tacka posypana kaszą manną.
Przebieg zajęcia:
1. Ćwiczenia wprowadzające: powitanie palców – łączenie palców jednej ręki z palcami drugiej.
2. Ćwiczenia ruchowe: zabawa ruchowa: uczeń biega przy muzyce, na przerwę w muzyce pokazuje ręką kierunek - góra lub dół.
3. Ćwiczenia ruchowo – słuchowe: uczeń wystukuje rytm wyrazu góra dzieląc na sylaby: gó – ra.
4. Ćwiczenie ruchowo – słuchowo – wzrokowe: zapoznanie z zabawą pt. Czarodziejski palec: twój palec jest czarodziejski, potrafi napisać trudny wyraz góra. A teraz:
kilkakrotnie napisz ten wyraz, wodząc palcem po kolejnych literach, jednocześnie głośno go wymawiając,
zamknij oczy i wyobraź sobie, jak ten wyraz wygląda,
wyobraź sobie, jak poruszał się twój palec podczas pisania kolejnych liter wyrazu,
otwórz oczy i napisz wyraz w powietrzu,
napisz wyraz palcem po ławce, na tacce z kaszą manną,
napisz wyraz na dużej kartce pisakiem, ołówkiem w liniaturze zeszytu,
porównaj ostatni wyraz napisany przez siebie ze wzorem,
jeśli jest taki sam – brawo, jeśli nie – powtórz ćwiczenie jeszcze raz.
5. Zapisanie wyrazu góra do Słowniczka wyrazów trudnych ( na końcu zeszytu).
6. Ćwiczenie relaksacyjne: zabawa oddechowa – naśladowanie wiatru halnego w górach.
Bibliografia:
Bogdanowicz M.: Metoda Dobrego Startu. Gdańsk 1999. |
