Małgorzata Iskra
Szkoła Podstawowa
w Owczarach
Część I
Na planecie Pisarza wielkie zamieszanie. Wiatr porozrzucał dokumentację skryby. Uporządkuj ją razem z nim.
(nauczyciel przypina na tablicy kilka wersji formuł rozpoczęcia różnych klasycznych baśni; wśród nich znajduje się odrzucona przez narratora wersja wstępu do historii „Małego Księcia”)
„Pewnego razu, podczas srogiej zimy, kiedy sypały się płatki śniegu jak pierze z rozprutej pierzyny, siedziała królowa przy oknie w ramach z czarnego hebanu i szyła. Tak szyjąc i patrząc na śnieg, ukłuła się w palec i trzy krople krwi upadły w śnieg…”
„Był pewnego razu Mały Książę, który mieszkał na planecie troszkę większej od niego i który bardzo chciał mieć przyjaciela…”
„Była sobie pewnego razu kobieta, która bardzo, bardzo pragnęła mieć malutkie dziecko, ale nie wiedziała skąd je wziąć…”
„Była sobie raz pewna wdowa. Miała córkę i pasierbicę. Jejmość była mocno nieuprzejma, odęta i pyskata, a jej córka Franusia całkiem wdała się w matkę…”
„Był sobie pewnego razu książę, który chciał się żenić z księżniczką, ale to musiała być prawdziwa księżniczka. Jeździł więc po świecie, żeby znaleźć prawdziwą księżniczkę…”
Zidentyfikuj utwory, z których pochodzą te fragmenty.
(„Wróżki”, „Mały Książę”, „Śpiąca Królewna”, „Tomcio Paluch”, „Księżniczka na ziarnku grochu”)
Umiejsców je w nich.
(występują na początku każdej baśni, z wyjątkiem cytatu z „Małego Księcia”)
Wobec tego zacytuj słowa rozpoczynające opowieść o przybyszu z planety B-612
Np. „Było to sześć lat temu. Coś się zepsuło w motorze…”
„Pierwszego wieczoru zasnąłem na piasku, o tysiąc mil od terenów zamieszkałych. Byłem bardziej osamotniony niż rozbitek na tratwie pośrodku oceanu. Toteż proszę sobie wyobrazić moje zdziwienie, gdy o świcie obudził mnie czyjś głos…”
Objaśnij funkcję takiego właśnie wstępu.
(unowocześnienie i „uprawdopodobnienie” historii elementami scince fiction...)
Połącz postacie występujące w baśniach z odpowiednimi utworami.
Księżniczka na ziarnku grochu, Śpiąca Królewna, Mały Książę, Śnieżka
Oceń rolę tych postaci względem fabuły utworu.
(np. są bohaterami pozytywnymi, czynią dobro; na swojej drodze życia napotykają jednak na przeszkody...)
Część II
Ze słownika symboli, który sporządził Pisarz, wyłóż kartę opatrzoną rysunkiem:
Gr. I róży
Gr. II żmiji
Gr. III lisa
Gr. IV studni
Gr. V pustyni
Gr. VI baobabów
Ze względu na walory dokonaj ich ustnego opisu.
(uczniowie redagują krótkie opisy)
Zbadaj, czy są jedynie znakiem świata rzeczywistego (realnego).
(nie; pełnią funkcję symbolu)
Zgromadź określenia wyrażające potoczne znaczenie tych znaków (róży, żmii, lisa, studni, pustyni, baobabów); bez kontekstu lektury.
Zapisz je w swoim słowniku symboli.
Określ cechy niezwykłe tych postaci.
(mówią, myślą, czują – zachowują się jak ludzie)
To zabieg antropomorfizacji. Ustal, jaki ma on charakter w utworze.
(baśniotwórczy, sprawia iż historia małego władcy nabiera cech baśni)
Zajrzyj po raz drugi do słownika Pisarza. W kontekście opowieści rozszyfruj teraz treści najważniejszych symboli.
Gr. I RÓŻA – miłość, piękno bezużyteczne, delikatność, kapryśność
Gr. II WĄŻ, ŻMIJA – śmierć, sprawy ostateczne, tajemnica bytu, mroczna wiedza o losie, moce tajemne
Gr. III LIS – przebiegła mądrość, trudna do oswojenia nieufność
Gr. IV STUDNIA – woda życia, strzeżona przez pustynię; cel
GR. V PUSTYNIA – strażnik wody, baśniowa funkcja smoka
Gr.VI BAOBABY – rozrastające się zło
W jakiego typu utworach spotkałeś się z podobnym zjawiskiem tj. rozbudowanej symboliki?
(np. bajkach i przypowieściach, w Ewangelii)
Wykaż jaki wpływ na to, co działo się w życiu Małego Księcia, miał każdy z symbolicznych elementów fabuły.
Sprawdź, czy w tym utworze pojawia się morał (element charakterystyczny dla baśni).
(nie)
Wobec tego określ funkcję licznych sentencji wypowiadanych przez różne postacie.
(np. wyrażają myśl o charakterze moralnym, przekazują cząstkę prawdy o ludzkim życiu, wywołują refleksje, zmuszają do myślenia i zastanowienia się nad sobą – elementy filozoficzne)
Ustal gatunkowy charakter „Małego Księcia”.
(np. to rodzaj alegorycznej opowieści zawierającej przykłady zdarzeń i sytuacji ilustrujących ważne prawdy i zasady ludzkie, a więc cząstkę nauki o życiu człowieka, zwraca uwagę na to, co w jego życiu jest najważniejsze – nie posiadanie i gromadzenie różnych przedmiotów, rzeczy, lecz poświęcenie się drugiego człowieka...)
Teraz uzupełnij poniższy schemat utworu.
WYJŚCIE Z DOMU
KONFRONTACJA ZE ŚWIATEM
DĄŻEME DO POZNANIA PRAWDY O LUDZIACH-I WARTOŚCI ŻYCIA
NAPOTYKANIE NA PRZESZKODY
ODKRYCIE WIEDZY
Część III
Na planecie Pisarza wielkie zamieszanie. Wiatr porozrzucał dokumentację skryby. Uporządkuj ją razem z nim.
(nauczyciel przypina na tablicy kilka wersji formuł zakończenia różnych klasycznych baśni; wśród nich znajduje się wersja zakończenia historii o „Małym Księciu”)
„…Wtedy odbyło się huczne wesele ślicznej Różyczki z pięknym królewiczem. Goście hulali na weselu trzy dni i trzy noce, a jak skończyli hulać, to znowu zaczęli, i tak hulają może aż do dzisiejszego dnia.”
„…A jeśli kiedyś znajdziecie się w tym miejscu, nie spieszcie się, błagam was, zatrzymajcie się na chwilę pod gwiazdą! Jeśli przyjdzie do was śmiejące się dziecko o złotych włosach, nie odpowiadające na pytania –zgadniecie, kto to jest. Nie zostawiajcie mnie wtedy w moim smutku: bądźcie tak mili i napiszcie mi szybko, że wrócił…”
„…uzbierawszy wystarczająco dużo pieniędzy, wrócił do swego ojca, gdzie, oczywiście, przyjęto go z wielką radością. Tak wielką, że trudno ją sobie nawet wyobrazić. Zapewnił ojcu i swoim braciom intratne posady, miał pieniądze na wszystkie wydatki i całej rodzinie biednego niegdyś drwala doskonale się odtąd powodziło.”
„…Wkrótce piękna dziewczyna poślubiła księcia, a skarb królewski wiele zyskał przez to małżeństwo. Więcej jednak zyskał młody książę, bo żonę piękną, zawsze uśmiechniętą i zawsze uprzejmą dla każdego.”
„…Książę wziął ją za żonę, bo teraz był pewny, że to prawdziwa księżniczka, a ziarnko grochu oddano do muzeum, gdzie jeszcze teraz można je oglądać, o ile go ktoś nie zabrał.”
Zidentyfikuj utwory, z których pochodzą te fragmenty.
(„Śpiąca Królewna”, „Mały Książę”, „Tomcio Paluch”, Wróżki”, „Księżniczka na ziarnku grochu”)
Umiejsców je w nich.
(występują na końcu każdej baśni)
Wobec tego zacytuj słowa kończące opowieść o przybyszu z planety B-612.
„A jeśli kiedyś znajdziecie się w tym miejscu, nie spieszcie się, błagam was, zatrzymajcie się na chwilę pod gwiazdą! Jeśli przyjdzie do was śmiejące się dziecko o złotych włosach, nie odpowiadające na pytania –zgadniecie, kto to jest. Nie zostawiajcie mnie wtedy w moim smutku: bądźcie tak mili i napiszcie mi szybko, że wrócił…”
Objaśnij funkcję takiego właśnie zakończenia.
(unowocześnienie i „uprawdopodobnienie” historii elementami ścince fiction...)
Połącz postacie występujące w baśniach z odpowiednimi utworami.
Księżniczka na ziarnku grochu MACOCHA
Śpiąca Królewna ŻMIJA
Mały Książę OBRAŻONA WRÓŻKA
Śnieżka NIEUFNA MATKA KSIĘCIA
Oceń rolę tych postaci względem fabuły utworu.
(np. są bohaterami negatywnymi, czynią zło; stawiają przeszkody na drodze życia bohaterów pozytywnych...) |
