Cele operacyjne:
- uczeń dostrzega złożoność pojęcia „pogoda” i wyodrębnia główne jego elementy: temperaturę, opady, ciśnienie, wiatr
- uczeń rozumie wzajemne zależności elementów pogody i ich wpływ na życie na Ziemi
- potrafi korzystać z różnych źródeł informacji
- poznaje otaczającą rzeczywistość w drodze doświadczeń
- dostrzega rzeczywistość w sposób kompleksowy, potrafi wnioskować, generalizować, abstrahować
Formy pracy:
-zespołowa
-grupowa
-indywidualna
Metody i techniki pracy:
- m. projektu
- eksperyment
- siec skojarzeń
- m. słowne
- m. ekspresywne
Dobór treści nauczania do tematu
Zjawiska i procesy przyrodnicze dostępne doświadczeniu dziecka.
Cykle i regularności w otoczeniu.
Odmienność świata w dawnych czasach.
Podobieństwa i różnice między ludźmi.
Różne źródła informacji i technologie informacyjne.
Światło. Źródła światła. Historia żarówki. Zwierzęta wytwarzające światło. Światło ciepłe i zimne. Właściwości światła: rozszczepienie i skupienie wiązki świetlnej, uzyskanie koloru białego z tęczowego bączka, zmęczenie kolorem, przechodzenie światła przez różne materiały, załamanie światła, prędkość światła. Cień,. Dzień i noc. Teoria wyginięcia dinozaurów.
Temperatura. Temperatura na Ziemi. Strefy klimatyczne. Życie w Afryce. Flora i fauna Afryki. Eskimosi. Zwierzęta Arktyki i Antarktydy. Pory roku i zmiany temperatur w klimacie umiarkowanym. Obliczanie amplitudy temperatury dziennej i rocznej. Odczytywanie wskazań termometra. Rodzaje termometrów. Historia termometrów. Skala Celsjusza.
Opady. Obieg wody w przyrodzie. Woda na Ziemi. Odzysk wody słodkiej przez odparowanie wody słonej. Najbardziej suche miejsce na Ziemi – Atakama; odzysk wody z mgieł. Ciśnienie hydrostatyczne. Wykorzystanie siły wody przez człowieka. Oczyszczanie wody. Stany skupienia wody. Higrometr i jego historia. Odczytywanie wskazań higrometru.
Powietrze. Ciśnienie atmosferyczne. Waga powietrza. Właściwości powietrza: zmniejszanie i zwiększanie objętości. Ruchy powietrza. Skala Beuforta. Rękaw powietrzny. Efekt cieplarniany i dziura ozonowa.
Przebieg zajęć podsumowujących
1.Rozpoczęcie zajęć piosenką pt. „ Pogoda”.
2.Zbudowanie sieci skojarzeń do pojęcia „pogoda”- wieloaspektowość obserwacji. Wyjaśnianie związków wyrazowych ze słowem „pogoda”. Próby stworzenia definicji pogody.
3.Przygotowanie mapy mentalnej , którą uzupełniamy w czasie zajęć ilustracjami, napisami, datami, ciekawostkami, nazwami narzędzi pomiarowych.
4.Prezentacja prac poszczególnych grup.
Grupa I. Światło.
§ Słońce to największe źródło światła na Ziemi, jedyna gwiazda w naszym układzie słonecznym.
§ Źródła światła:
a) ogień- krzesanie ognia przy pomocy krzemieni; świeca, gaśnięcie ognia przy braku tlenu ( doświadczenia);
b) lampa naftowa- wynalazek Polaka Ignacego Łukasiewicza z roku 1853 ( pokaz działania);
c) żarówka- 1880 r.- Thomas Edison
d) zwierzęta wytwarzające światło; niektóre gatunki ryb, owady ( prezentacja).
§ Badanie właściwości światła- doświadczenia.
a) rozszczepienie promienia słonecznego przez pryzmat
b) skupienie wiązki za pomocą soczewki wypukłej, rozpalanie ognia
c) uzyskanie barwy białej poprzez ruch krążka w kolorach tęczy
d) zmęczenie kolorem
e) załamanie światła w różnych materiałach- oglądanie pozornego załamania patyczka zanurzonego w wodzie
f) symulowanie zmian dnia i nocy oraz pór roku na modelach
g) prędkość światła, obraz widziany z kosmosu z nieistniejących gwiazd
§ Ciekawostka- teoria wyginięcia dinozaurów
Około 65 mln lat temu Ziemia zderzyła się z meteorytem, wskutek czego doszło do kosmicznej katastrofy. Wzniosła się chmura pyłu, która na bardzo długo zatrzymała dopływ światła na Ziemię. To z kolei spowodowało oziębienie klimatu i śmierć pradawnych gadów z zimna.
A jaką dziś mamy temperaturę?
Grupa II . Temperatura.
§ Rozkład temperatury na Ziemi- praca z globusem, wskazanie stref zimnych okołobiegunowych, umiarkowanych i ciepłych
§ Fauna i flora różnych rejonów klimatycznych- prezentacje
§ Pory roku i zmiana temperatur; obliczanie amplitudy temperatur dziennych i rocznych w naszym mieście
§ Rodzaje termometrów, dokonywanie pomiarów
§ Temperatura powietrza, wody, człowieka
§ Uzupełnienie osi czasu karteczkami dotyczącymi historii termometru: 2200lat temu – Filon z Bizancjum; 1709rok- termometr rtęciowy Daniela Fahrenheita o 212-stopniowej skali; 1729 rok- Rene a. Reamur- termometr alkoholowy o skali 80-stopniowej; 1742 rok- Andres Celsius- termometr o skali 100-stopniowej.
§ Pory roku poznajemy po temperaturze i ilości opadów, najobfitsze latem, najczęstsze jesienią i wiosną.
Grupa III. Opady.
§ Omówienie doświadczeń z parowaniem wody i zapisanie wniosków na kartkach- im większa powierzchnia tym parowanie szybsze, wraz ze wzrostem temperatury wzrasta parowanie, z zamkniętego naczynia wody nie ubywa,choć również paruje i osiada na wieczku pojemnika.
§ Układanie na podłodze schematu krążenia wody w przyrodzie. Zabawa polegająca na ruchowej interpretacji komentarza nauczyciela do tego schematu, dzieci poruszają w kierunku ułożonych strzałek, dostrzegają, że cykl wędrówki kropli wody w przyrodzie jest zamknięty i powtarzalny.
§ Woda na Ziemi- globus
§ Odzyskiwanie wody słodkiej ze słonej przez parowanie- doświadczenie.
§ Ciekawostka. W najbardziej suchym miejscu na Ziemi, na pustyni Atacama wodę otrzymuje się z nocnych mgieł. Zbiera się ją przy pomocy siatek o długości 12 metrów i szerokości 4 w ilości 11 tysięcy litrów dziennie.
§ Ciśnienie wody- doświadczenie z wydobyciem zanurzonej płyty.
§ Siła wody- pokaz działania modelu hydroelektrowni zbudowanego przez uczniów (można wykorzystać plastikowy wiatraczek)
§ Zabawa ruchowa ( co robi kropla wody podczas...),. Dzieci reagują ruchem na sygnał wzrokowy, obrazek przedstawiający symbol warunków atmosferycznych.
Grupa IV. Powietrze
§ Podobieństwo pomiędzy kulą ziemską a pomarańczą- atmosfera ziemska.
§ Ważenie powietrza w balonikach.
§ Ciśnienie atmosferyczne- rozrywanie zamoczonych w wodzie płytek szklanych, utrzymywanie się wody w napełnionej i odwróconej do góry dnem szklance, biegi z rozłożoną parasolką.
§ Barometr, pomiar ciśnienia.
§ Ruchy powietrza. Skala Beuforta. Narzędzia do pomiaru siły i kierunku wiatru za pomocą samodzielnie wykonanych rękawów i anemometrów.
§ Wiatraki i ich wykorzystanie.
§ Uszkodzenie skórki pomarańczy, analogia do dziury ozonowej i jej skutków dla Ziemi
5. Wyeksponowanie zgromadzonych materiałów na gazetce ściennej pod hasłem „pogoda”. Ułożenie wynalazków na osi czasu.
6. Wyrażenie za pomocą środków muzycznych poszczególnych elementów pogody- pogodna orkiestra.
7. Malowanie jednobarwnych fragmentów rzeczywistości kojarzących się z tematem i układanie z nich wspólnego obrazka.
Malińska Renata |
