Wpływ rodziny jest dla nas najważniejszy i jest jednym z pierwszych wśród tych, które oddziaływują na nasze życie. Rodzina jest podstawowym źródłem pierwszych informacji, które zapiszemy bardzo głęboko w sobie. Stąd też bardzo ważna jest struktura rodziny. Rozwody, których poziom jest zmienny, stanowią przyczynę rozpadu około jednej piątej związków małżeńskich. Taki stan powoduje pojawienie się terminu „rodzina niepełna”. Przez rodzinę niepełną rozumie się najczęściej rodzin, w której brakuje jednego z rodziców z powodu śmierci, rozwodu, separacji. Wśród rodzin niepełnych są takie, które nigdy pełnymi nie były – np. rodziny niezamężnych matek. W ostatnich latach liczba matek samotnie wychowujących dzieci systematycznie wzrasta. Wśród rodzin niepełnych zdecydowanie przeważają rodziny bez ojców. W tych rodzinach cały ciężar utrzymania rodziny spoczywa na kobiecie. Dysfunkcyjność rodzin samotnych matek wynika przede wszystkim z problemów jakie niesie pozbawienie ich lub znaczne ograniczenie dziecku kontaktów z ojcem. Podstawą prawidłowego rozwoju dziecka jest doświadczenie miłości obojga rodziców. To ona sprawia, że dziecko czuje się bezpiecznie, nabiera przekonania o własnej wartości, poznaje świat, staje się twórcze i bez lęku uczy się pokonywać coraz to nowe przeszkody. Matka kocha dziecko dlatego, że jest jej dzieckiem, można więc jej miłość nazwać bezwarunkową. Ojciec pobudza dziecko do aktywności, wzbudza aspiracje, jest stymulatorem rozwoju poznawczego i społecznego.
Nie każdy mężczyzna stając się ojcem potrafi nim być od razu w pełnym tego słowa znaczeniu. Do roli ojca mężczyzna dojrzewa wolniej niż kobieta do roli matki. W rodzinie bez ojca dziecko pozbawione jest nie tylko znaczących kontaktów stymulujących jego rozwój, ale też pozbawione jest osobowego wzoru mężczyzny.
Świat w którym żyjemy to świat dwupłciowy, a nie tylko kobiecy świat mam, babć cioć, opiekunek. W realnym świecie dziecko musi zidentyfikować swą płeć. Brak wzoru ojca może więc dziecku utrudniać prawidłowe funkcjonowanie w roli związanej z płcią, a w przyszłości uniemożliwić budowanie prawidłowych relacji z partnerem, jak i pełnieniem ról rodzicielskich.
Współcześnie w społeczeństwie polskim kobiety posiadające nieślubne dziecko nie spotykają się, tak jak bywało dawniej, z negatywną oceną otoczenia. Pełna szczęśliwa rodzina jest najkorzystniejszym środowiskiem wychowawczym dla dzieci, dlatego też trudno czasami zrozumieć kobiety, które świadomie i z pełną premedytacją pozbawiają dziecko ojca.
W oparciu o obserwacje można sądzić, że duża grupa samotnych matek, to kobiety w pełni dorosłe, wykształcone, niezależne, „urządzone życiowo”. Podjęcie decyzji o urodzeniu dzieci motywowane jest pragnieniem posiadania kogoś, kogo będą mogły kochać i kształtować według własnego, wymarzonego wzoru. Dziecko potrzebne jest im po to, aby je mieć dla siebie, aby wypełniło pustkę ich życia, nadało mu sens, wynagrodziło krzywdy. Dziecko jest dla nich przedmiotem mogącym zaspokoić ich potrzeby, a nie osobą, która ma prawo do własnego rozwoju, do własnej indywidualności.
Między rodzicami a dziećmi mogą być stosunki dobre albo złe. Dobre wytwarzają się w rodzinach o atmosferze demokratycznej, pozytywnym nastawieniu uczuciowym, łagodnych środkach oddziaływań wychowawczych.
Stosunki określane jako złe występują w rodzinach gdzie dominuje atmosfera wychowania autokratycznego, surowego. W takich rodzinach panuje oschłość uczuciowa, brak wzajemnego zrozumienia, częste napięcia i konflikty.
Akceptująca postawa, która polega na okazywaniu dziecku uczucia, zainteresowania jego osobą, na cierpliwym stosunku do niego.Taka postawa wytwarza poczucie bezpieczeństwa. Nasi rodzice stanowią dla nas pierwsze wzory, jak należy żyć.
To co w rodzinie otrzymywane można nazwać :psychicznym posagiem”. Tylko rodzina może wyrwać człowieka z anonimowości. W rodzinie następuje pełne przeżycie godności człowieka, godności opartej na wzajemnym zaufaniu i miłości.
Danuta Osuchowska-Jaroszyńska
psycholog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej |
