Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Ćwiczenia przygotowujące dziecko do nauki czytania

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9548 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
    Umiejętność czytania należy rozpatrywać jako proces rozwojowy, odbywający się przez całe życie – od wczesnego dzieciństwa do wieku dojrzałego. Rozwój umiejętności czytania odbywa się stopniowo. Dla każdego wieku i poziomu rozwoju istnieją pewne ogólne specyficzne stopnie umiejętności, które należy opanować.
    Właściwą naukę czytania powinien poprzedzać okres ćwiczeń wstępnych. Do czynności objętych tymi ćwiczeniami należy:

  • kształcenie słuchu fonematycznego,
  • sprawdzenie i doskonalenie artykulacji oraz
  • wyrabianie umiejętności dokonywania analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej i mięśniowo – ruchowej.
     Kształcenie słuchu fonematycznego polega na ćwiczeniach, w których dziecko dokonuje rozróżnienia w brzmieniu głosek pod jakimś względem przeciwstawnych, np. dźwięcznych i bezdźwięcznych, twardych i miękkich, ustnych i nosowych, a także wyodrębnia głoski, występujących w różnych miejscach wymawianego słowa: na początku, w środku i na końcu. Przeprowadzając ćwiczenia w analizie dźwiękowo – słuchowej wyrazów trzeba pamiętać o tym, że ta sama głoska brzmi inaczej jako izolowana niż w obrębie słowa (np. głoska „b” jako izolowana brzmi dźwięcznie, jednak podczas wymawiania słowa „żabka” brzmi bezdźwięcznie – słyszymy ją jako „p”). W związku z tym bardzo ważne jest przestrzeganie zasady, aby od początkowych ćwiczeń przygotowujących do właściwej nauki czytania, a także do pierwszych ćwiczeń w nauce elementarnej dobierać tylko taki materiał słowny, w którym nie występują zniekształcenia głosek (zarówno w obrębie wyrazu jak i międzywyrazowe). We wstępnych, przygotowawczych ćwiczeniach nie stosuje się więc wyrazów, w obrębie których zachodzą upodobnienia, ubezdźwięcznienia(np.ławka,żabka), udźwięcznienia(np. także), zmiękczenia za pomocą „i”(np.ciasto), wyrazów z „j”(np.odjąć, objaśnienie), oraz z dyftongami (dwugłoskami typu: auto, audycja).
     Podstawowym warunkiem skuteczności ćwiczeń artykulacyjnych jest bezbłędne odtworzenie brzmienia głosek izolowanych i zespołu głosek w wyrazie. Specjalnej troski wymaga dopilnowanie dokładności i precyzji ruchów narządów mowy, szczególnie zaś ruchliwości żuchwy. Analizie i syntezie słuchowej powinna towarzyszyć analiza mięśniowo – ruchowa w obrębie ruchów narządów mowy. Analizie poddaje się najpierw zdanie, następnie wyraz. Dzieci zdobywają pojęcie zdania w sposób praktyczny, przez stwierdzenie nauczyciela, że wypowiedź np. „Ala stoi”- to jest zdanie.
  • „Powiedziałam zdanie: Ala stoi. Powtórzcie to zdanie.”, następnie przez polecenie ułożenia innego zdania o Ali, a potem różnych zdań o kimś innym ( np. o koledze), lub o czymś, co znajduje się w zasięgu obserwacji dziecka, np. o kwiatku stojącym na oknie, itp. Pojęcie wyrazu wprowadza się również praktycznie na podstawie podziału zdania na wyrazy oraz towarzyszącej temu podziałowi informacji o liczbie wyrazów w wypowiedzianym zdaniu, np.
  • „ Ala stoi”. To jest zdanie. W tym zdaniu są dwa wyrazy: wyraz „Ala” oraz wyraz „stoi”.
  • Pierwszy wyraz w zdaniu to: „Ala”, drugi to „stoi”.
  • Powtórzcie pierwszy wyraz.
  • Powtórzcie drugi wyraz.
  • Powtórzcie całe zdanie.
     Tego rodzaju ćwiczenie powinno być przeprowadzone kilka razy, za każdym razem z wydłużeniem zdania do trzech (np. „Ala stoi daleko”.), a nawet czterech wyrazów (np. „Mała Ala stoi daleko”). Za każdorazowym dodaniem wyrazu nauczyciel mówi, z ilu obecnie wyrazów składa się zdanie. Uczniowie powtarzają poszczególne wyrazy danego zdania, a następnie całe zdanie – jak przy zdaniu właściwym, składającym się z dwóch wyrazów. Po takim ćwiczeniu (rozbudowa zdania podanego przez nauczyciela), dzieci same podają proste zdania, składające się z dwu wyrazów, a następnie je rozwijają do trzech, czterech wyrazów.
     Niewskazane przy tego typu ćwiczeniach jest stosowanie wyrazów nie akcentowanych, które wymawiane są jako całości z wyrazami następującymi po nich (tzw. proklityki, np. do domu, na stole) lub przed nimi (tzw. enklityki, np. daj no, chodź że).
     Podziału wyrazu na głoski dokonuje się za pomocą oddzielnego, przedłużonego w czasie wybrzmiewania kolejnych głosek wyrazu, np. „Ewa E... wa, E – w... a, Ew...a.
     Po wyćwiczeniu analizy należy przystąpić do ćwiczeń w syntezie – stanowi ona bowiem istotę czytania. Ćwiczenia w dokonywaniu syntezy głosek i liter mogą mieć dwie formy:
  • jedna, to odczytywanie pewnej liczby różnych wyrazów składających się z poznanych liter,
  • druga, to tworzenie nowych wyrazów.
Pierwszy typ ćwiczeń w syntezie wymaga przygotowania odpowiednich zestawów wyrazów na tablicy, na małych kartonikach, przeznaczonych dla każdego ucznia w klasie, lub na dużych kartonach – do demonstrowania grupie uczniów.
Drugi typ ćwiczeń w syntezie występuje w dwóch odmianach:
  • otwartej
  • zamkniętej
     Pierwsza z tych odmian polega na tworzeniu wyrazów z poznanych liter, za pomocą alfabetu ruchomego; druga odmiana polega na tworzeniu nowych wyrazów z liter dowolnie wybranych z wyrazu podstawowego, stanowiącego punkt wyjścia do pracy (np. z wyrazu podstawowego „klasa” można ułożyć następujące nowe wyrazy: „las, laska, as, Ala, sala, kasa”).
     W toku dokonywania wstępnej analizy słuchowej niezbędne są ćwiczenia polegające na ustalaniu następstwa wyrazów w czasie – w analizie zdania (który wyraz jest pierwszy, który drugi?) oraz głosek – w analizie wyrazu (jaka głoska jest pierwsza, jaka ostatnia, jaka występuje w środku?), w analizie zaś wzrokowej – ćwiczenia w ustaleniu następstwa elementów (liter i części liter) w przestrzeni (na lewo – na prawo, na początku – na końcu, u góry – u dołu).
     W okresie wstępnym, przygotowawczym, mamy do czynienia z czytaniem pozornym, globalnym: dzieci dokonują rozpoznawania wyrazów i liter wprowadzonych w czasie ćwiczeń.
Całkowite przygotowanie do nauki czytania osiąga dziecko po zdobyciu następujących umiejętności (w kolejnych etapach):
  • analizy zdania na wyrazy;
  • analizy wyrazu na sylaby;
  • wydzielania jako samodzielnej sylaby samogłoski rozpoczynającej wyraz (np. u – cho, o – ko, E – la);
  • wydzielania jako części sylaby samogłoski rozpoczynającej wyraz (np. As );
  • wydzielania spółgłoski znajdującej się na końcu wyrazu poprzedzonej samogłoską (np. ul );
  • wydzielania spółgłoski znajdującej się na początku wyrazu i stanowiącej część sylaby zakończonej również spółgłoską (np. dom);
  • wydzielania samogłoski na końcu wyrazu (np. mama, tata ).
Opracowanie: Iwona Walas

Przypisy:
J. Malendowicz: O trudnej sztuce czytania i pisania. Warszawa 1978

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie