Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
wady postawy-ich przyczyny i zapobieganie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4588 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 Postawa ciała jest cechą charakterystyczną każdego człowieka , po której – nawet z daleka – możemy go poznać . Na to ogólne wrażenie składa się sylwetka – uzależniona w znacznym stopniu od budowy ciała, a także sposób „trzymania” się oraz poruszania się człowieka . W postawie ciała przejawia się także nasze samopoczucie . Gdy jesteśmy zadowoleni, aktywnie nastawieni do życia, podświadomie prostujemy tułów, unosimy głowę, ruchy ciała i chód mamy lżejsze, bardziej sprężyste. Gdy natomiast jesteśmy przygnębieni, źle się czujemy psychicznie lub fizycznie, uzewnętrznia się to w naszej postawie pochyleniem głowy i tułowia do przodu, wysunięciem barków i brzucha opadaniem ramion. Możemy to określić jako postawę czynną i bierną . Ze zdrowotnego punktu widzenia wartościowa jest postawa czynna.
     W utrzymaniu charakterystycznej dla człowieka postawy ciała istotną rolę odgrywa przyzwyczajenie, a więc, jak to inaczej określamy, nawyk ruchowy. Może to być nawyk prawidłowej bądź nieprawidłowej postawy ciała. Dla przykładu pozycja stojąca z ugiętą jedną, stale tą samą nogą stwarza warunki niekorzystne dla kręgosłupa, powodując jego wygięcie w bok. Utrzymywanie się takiego przyzwyczajenia może przyczynić się, przy wiotkiej budowie ciała, do powstania wady postawy ciała. Dlatego tak jest ważne, aby już u małego dziecka kształtować nawyk prawidłowej, czynnej postawy ciała, którą należy pielęgnować w życiu dorosłym.
     Jak wiemy , jednymi z istotnych wartości w życiu człowieka są jego zdrowie, sprawność fizyczna i psychiczna, wydolność ogólnorozwojowa, warunkujące np. zdolność do pracy. Nasuwa się pytanie czy postawa ciała ma wpływ na wymienione wartości?
     Odpowiedź ułatwi nam widok człowieka z postawą nieprawidłową w stadium krańcowym, np. zaawansowane skrzywienie kręgosłupa z garbem żebrowym. Już sam wygląd człowieka dotkniętego tą chorobą często stanowi dla niego źródło kompleksów. Dołączają się do tego bóle kręgosłupa, upośledzenie funkcjonowania narządów wewnętrznych, zwłaszcza przemieszczonych i uciśniętych w zniekształconej klatce piersiowej płuc i serca. Zmniejsza się znacznie jego zdolność do wysiłku fizycznego i pracy. Niektóre zawody są dla niego zupełnie niedostępne.
     Podobne bóle kręgosłupa oraz jego usztywnienie i zniekształcenie, charakteryzuje się okrągłymi plecami.
     Czy stanów takich można uniknąć? Z pełną odpowiedzialnością można powiedzieć, że w większości przypadków tak , poprzez wczesne rozpoznanie, konsekwentne leczenie, a przede wszystkim przez umiejętną dbałość o kręgosłup i postawę ciała od urodzenia aż do końca życia.
     Dlaczego teraz właśnie zmuszeni jesteśmy zwracać szczególną uwagę na zapobieganie wadom postawy i chorobom kręgosłupa?Najważniejszymi tego przyczynami są:

  • niedobór ruchu (hipokinezja) i siedzący tryb życia, doprowadzające do osłabienia układu mięśniowego, który jest niezbędny do utrzymania sprawności kręgosłupa i prawidłowej postawy,
  • przyjmowanie jednorodnych i długotrwałych pozycji w pracy, często nieprawidłowych (ławki szkolne , niedostosowane pozycje pracy w szkołach zawodowych i zakładach pracy),
  • znaczny procent wad postawy u dzieci i młodzieży szkolnej stwierdzany przez lekarzy,
  • niski poziom kultury zdrowotnej naszego społeczeństwa.
         W okresie przedszkolnym (4-6 lat) postawa dziecka wykazuje tendencję do zwiększania przodopochylenia miednicy, a więc zwiększenia lordozy lędźwiowej i spłaszczenia brzucha. Dlatego nadmiernie uwypuklony brzuch, ze współistniejącą silnie zaakcentowaną lordozą lędźwiową i kifozą piersiową, uznaje się w tym wieku za wadę.
         W wieku szkolnym należy zwrócić uwagę na dwa okresy krytyczne, występujące u 7-latków oraz w czasie dojrzewania płciowego. U 7-latków niekorzystne zmiany w postawie ciała związane są ze zmianą trybu życia dzieci. Istota tej zmiany tkwi w przejściu ze swobodnego, w dużej mierze indywidualnie przez dziecko regulowanego wysiłku i odpoczynku, w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej ,często w niewłaściwych warunkach. Dlatego w tym okresie szczególnie ważna jest dbałość o zapewnienie dziecku właściwych warunków życia, pracy i wypoczynku. Zajęcia ruchowe oraz wychowania fizycznego powinny stać się czynnikiem wyrównującym niedomagania tego okresu. Dla dzieci wiotkich, o słabym umięśnieniu, jest wskazana nawet zapobiegawczo , gimnastyka wyrównawcza.
         Drugi okres krytyczny w kształtowaniu postawy ciała dziecka związany jest z tzw. Skokiem pokwitaniowym (dziewczęta :11- 13 lat, chłopcy:13-14 lat). W okresie tym występuje intensywny przyrost długości kończyn dolnych , nieco mniejszy tułowia, zmiany proporcji ciała oraz dotychczasowego układu środków ciężkości poszczególnych części ciała. Jednocześnie wydłużone mięśnie są osłabione i nie są w stanie w pełni ustabilizować wyrośniętego – chwiejnego kręgosłupa. Stan osłabienia siły mięśniowej trwa około 2 lat. Sytuację tę pogarsza fakt niedostosowania dotychczasowego nawyku postawy do zmienionych warunków morfologicznych. U dziewcząt ponadto występuje często chęć ukrycia rozwijających się piersi przez wysuwanie barków do przodu i zaokrąglenie pleców. Poza tym dzieci w tym wieku obciążone są w znacznym stopniu programem szkolnym.
         U człowieka dorosłego na zmiany postawy ciała mają wpływ:
  • charakter pracy zawodowej,
  • tryb życia, a szczególnie aktywność ruchowa z uwzględnieniem sposobu wypoczywania,
  • występujące już od 25 – 30 roku życia zmiany w narządzie ruchu,
  • u kobiet liczba ciąż i ich przebieg,
  • powiększenie wagi ciała.
         Im bardziej człowiek prowadzi mało ruchliwy a zwłaszcza siedzący tryb życia ( praca, wypoczynek ) , w tym szybszym tempie jego układ mięśniowy staje się niewydolny, zatracający zdolność stabilizacji czynnej kręgosłupa. Jest to jeden z rodzajów znanego w medycynie zaniku z nieczynności. Dochodzi do przeciążenia układu stabilizatorów biernych, m.in. krążków międzykręgowych, które są podatne na zmiany zwyrodnieniowe i urazy. Nie są one odciążane i bronione przez napięcie mięśni. W wielu przypadkach tę niekorzystną sytuację potęguje jeszcze powiększenie wagi ciała.
         W miarę upływu lat postępuje proces zużycia (inwolucja ). Kręgosłup ulega skróceniu, zesztywnieniu, tyłozgięciu. Wpływa to niekorzystnie na pracę narządów wewnętrznych, ogranicz sprawność ruchową, sprawia dolegliwości. Tych zmian można w pewnym stopniu uniknąć, a w każdym razie je opóźnić. Wymaga to jednak nieustannej pracy nad swoją aktywnością ruchową. Nie przypadkowo określam to jako pracę. Wygodniej jest bowiem, a człowiek staje się na ogół wraz z przybywającymi latami coraz bardziej ruchowo leniwy, usiąść w fotelu lub się położyć niż pójść na spacer lub – się gimnastykować. Ci jednak , którzy potrafią się do tego zmobilizować, zyskują niewspółmiernie dużo.
         Stąd wniosek , że chcąc mieć zdrowy i sprawny kręgosłup, należy o niego czynnie dbać przez całe życie W jaki sposób należy to czynić? Podstawowymi działaniami w tym względzie są:
  • ograniczenie siedzącego trybu życia, zwiększenie ogólnej sprawności ruchowej człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem tych jej form, w których wzmacniane są mięśnie grzbietu i brzucha, dobór ćwiczeń mających na celu kształtowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa, a nie ich niwelowanie,
  • nauczenie już we wczesnym dzieciństwie a następnie wyrabianie nawyku utrzymywania prawidłowej postawy ciała we wszelkich czynnościach życia, a zwłaszcza tych, w których kręgosłup mógłby być przeciążony, przestrzeganie prawidłowej postawy ciała przy pracy i w czasie wypoczynku,
  • dostosowanie sprzętów domowych i środowiska, w którym przebywamy, do potrzeb i możliwości fizjologicznych naszego kręgosłupa.
         Jak z tego wynika, jednym z głównych czynników zapobiegających wadom postawy jest ruch. W różnych okresach życia człowieka, zależnie zresztą w dużej mierze od płci, potrzeby ruchowe występują w różnym natężeniu. Ogólnym zjawiskiem jest – w miarę upływu lat – lenistwo ruchowe, tj. zmniejszenie się wrodzonej potrzeby ruchu. Stąd konieczność kierowania się rozsądkiem w uprawianiu różnych form aktywności ruchowej. Dobór ruchu musi być taki, by z jednej strony równoważył swym oddziaływaniem ogólnym nasz siedzący tryb życia, a z drugiej strony wyrównywał indywidualne niedobory ruchowe, zależnie od potrzeb danego człowieka .U każdego człowieka zachodzi bowiem potrzeba tworzenia własnego modelu aktywności ruchowej o indywidualnej specyfice potrzeb i możliwości ich zaspokojenia.
         W jaki sposób można to urzeczywistnić?
         Szczególne cenne są te formy aktywności ruchowej, które człowiek może kultywować przez całe życie. Należą do nich: pływanie narciarstwo, łyżwiarstwo , turystyka (piesza rowerowa, kajakowa ) , jeździectwo, żeglarstwo, tenis i inne gry sportowe. Opanowanie umiejętności związanych z daną formą aktywności ruchowej, wdrożenie się od dzieciństwa do systematycznego uprawiania danej dyscypliny, zasmakowanie w przyjemnościach, jakie ona daje, stwarza podwaliny zachowania zdrowia.
         W każdym wieku dostępną, chociaż może nie najbardziej atrakcyjną formą aktywności ruchowej, jest gimnastyka. Należy jednak przestrzec przed nadużywaniem zwisów i wyciągań. Wszystkie ćwiczenia zwiększające nadmiernie ruchomość w stawach - w tym i kręgosłupa – a więc przekraczające tzw. Bezpieczny zakres ruchu, powodują destabilizację i sprzyjają powstawaniu zmian zwyrodnieniowych. Nadmiar skłonów w przód, zwłaszcza głębokich, z dociskiem przez współćwiczącego lub wykonywanych gwałtownie, nie tylko rozciąga niepotrzebnie wiązadło podłużne tylne kręgosłupa, zwężone , a więc słabsze w jego odcinku lędźwiowym, lecz także sprzyja nagłemu przemieszczeniu się jądra miażdżystego ku tyłowi i mikrourazom pierścienia włóknistego, co stanowi predyspozycję do dyskopatii i bólów krzyża.
         Dbałość o postawę ciała powinna być ustawiczna, przemyślana w ciągu : doby , tygodnia ,miesięcy i lat . Poza wzmacnianiem odpowiednich zespołów mięśniowych, niezbędne jest równoległe wyrabianie nawyku zachowywania prawidłowej postawy ciała. Nawyk ten powinien być wyrabiany we wszystkich czynnościach dnia, przy pracy i w czasie spoczynku.
         Takie codzienne czynności , jak sprzątanie, słanie łóżka , zamiatanie , prasowanie , pranie, podnoszenie i przesuwanie ciężkich przedmiotów, wymagają odpowiedniej techniki, która oszczędza kręgosłup. Przyswojone w dzieciństwie nawyki prawidłowych pozycji przy codziennych czynnościach zaowocują w wieku dojrzałym sprawnością i bezbolesnością kręgosłupa. Należy jednak pamiętać , że dziecko czerpie wzory z otoczenia. Chcąc je uczyć wskazanych zasad, sami musimy ich przestrzegać.
         Jak przeciwdziałać istniejącym wadom postawy? Stwierdzenie wady postawy pociąga za sobą konieczność postępowania korekcyjnego. Jeżeli wadę stwierdzono w szkole podczas badań okresowych dziecko powinno zostać włączone do tzw. Grupy dyspanseryjnej i skierowane do szkolnego zespołu gimnastyki korekcyjnej.
         Gdy dziecko zostanie indywidualnie przez rodziców, bez udziału szkoły , oddane pod opiekę ortopedyczną- korekcyjną i uczęszcza na zajcia korekcyjne, szkoła powinna być o tym powiadomiona, a także należy wpisać ten fakt do szkolnej karty zdrowia dziecka. Na tej podstawie również w dzienniku zostanie wpisana informacja dla nauczyciela wf i innych o przynależności dziecka do ortopedycznej grupy dyspanseryjnej.
         Korygowanie wad , zwłaszcza tych już bardziej zaawansowanych, jest najczęściej procesem długotrwałym i żmudnym. Rodzice mają często pretensje do osoby prowadzącej zajęcia korekcyjne, gdy poprawa następuje powoli, a czasami za osiągnięcie uważa się powstrzymywanie procesu chorobowego, jak np. w przypadku niektórych bocznych skrzywień kręgosłupa.
         Efekt korygowania zależy nie tylko od instruktora prowadzącego z dzieckiem dwa razy w tygodniowo po 45 minut zajęcia korekcyjne, ale od konsekwentnego postępowania rodziców. Od nich bowiem zależy, czy dziecko z wadą postawy ma konsekwentnie prawidłowo zorganizowane życie w ciągu doby, tygodnia miesiąca , roku a często i wielu lat.

    ĆWICZENIA ŚRÓWLEKCYJNE
         Dziecko spędza w szkole kilka godzin dziennie w pozycji siedzącej, często niewygodnej. Powoduje to zmęczenie i znużenie, obniża się sprawność układu nerwowego i mięśniowego. Dziecko zmęczone kręci się w ławce, przyjmuje niedbałą, wadliwą postawę, garbi się, co jest powodem powstawania wad postawy. Zmęczeniu ulegają także narządy zmysłów – wzrok i słuch , oddech staje się płytki. Przeciążona od rysowania i pisania ręka boli...
         Zachodzi konieczność przerwania zajęć 2-3 minutowymi prostymi ćwiczeniami śródlekcyjnymi. Przyczyniają się do usunięcia zmniejszenia objawów zmęczenia u uczniów. Należy je traktować jako integralną część procesu nauczania i wychowania.
         Ćwiczenia śródlekcyjne powinny spełniać następujące funkcje:
  • relaksacyjną,
  • stymulującą,
  • korekcyjną,
  • wychowawczą.
         Wprowadzając ćwiczenia śródlekcyjne należy pamiętać również o pewnych zasadach:
  • należy prowadzić je na każdych zajęciach – sygnałem dla nauczyciela do rozpoczęcia ćwiczeń są następujące objawy: gwar w klasie, niepokój lub apatia uczniów,
  • powinny odbywać się przy otwartych lub uchylonych oknach,
  • w klasach I-III ćwiczenia mogą trwać najdłużej 5 minut,
  • powinny być proste , nieskomplikowane, pozwalające na całkowite odprężenie,
  • przy wykonaniu ćwiczeń uczniowie powinni wyjść z ławek i ćwiczyć obok, a ćwiczenia powinny być tak dobrane , by nie stwarzały zagrożenia bezpieczeństwa,
  • atrakcyjność ćwiczeń podniesie akompaniament muzyczny,
  • ćwiczenia śródlekcyjne powinny być różnorodne, wciąż urozmaicane, nie nudne i schematyczne.
         Zachęcam do systematycznego przeprowadzania ćwiczeń, które należy traktować jako element wspomagający działania nauczycieli , podnoszący efektywność nauczania. Systematyczne stosowanie pomoże korygować wady postawy. Zajęcia te staną się dla dzieci nie tylko obowiązkiem , ale i przyjemnością.
         Zestawy ćwiczeń powinny opierać się na następującym toku:
  • ćwiczenia szyi,
  • ćwiczenia ramion,
  • ćwiczenia tułowia w różnych płaszczyznach,
  • ćwiczenia nóg,
  • ćwiczenia oddechowe lub śpiew.

    LITERATURA
      1.Demeter R.: Wesołe ćwiczenia. PZWL, Warszawa 1973
        2.Kutzner – Kozińska M.: Korekcja wad postawy, WsiP. Warszawa 1986
          3.Kutzner – Kozińska M., Wlaźnik K.: Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6-10 letnich. WSiP, Warszawa 1995
            4.Trześniowski R.: Zabawy i gry ruchowe. WSiP, Warszawa 1995

            opracowała:Jolanta Harazinska
  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie