Będąc nauczycielem historii jestem zobowiązana, aby młodzież dbała o zachowanie pamięci o dziejach naszej najbliższej okolicy , by znali wartość tworzonej przez siebie i swoich bliskich historii.
W ramach realizowanego przeze mnie projektu stworzyłam krótki rys dziejów szkół podstawowych, w których uczyli się uczniowie gimnazjum w Dubinach do momentu przeprowadzenia reformy oświatowej 1999 roku. Od 2000 roku w nowo wybudowanym budynku, gdzie dziś mieści się gimnazjum i szkoła podstawowa. Szkoły podstawowe, w rodzinnych miejscowościach uczniów, to małe szkółki, często drewniane ,bez sal gimnastycznych, sanitariatów. Jedynie dwie szkoły - młodsze wiekiem - SP w Orzeszkowie i SP w Nowokorninie są nowocześniejsze .
Jedno , co łączy wszystkie te szkoły to to, że ich początek był niemal taki sam, bowiem we wszystkich nauka odbywała się w domach prywatnych. Działo się tak , ponieważ nauka w szkole nie była obowiązkowa. Do szkoły chodzili ci, których było stać , którzy mieli czas i nie musieli pomagać w gospodarstwie /co było bardzo powszechne/. Z powodu ogólnego analfabetyzmu społeczeństwa , bowiem mało kto umiał czytać i pisać, chodzili do szkoły również dorośli, aby nauczyć się chociażby podpisać na dokumencie. Popularnym sposobem podpisywania się było stawianie w miejscu podpisu krzyżyka. Nie było również podziału na klasy. Niewielką grupkę uczniów w różnym wieku uczył często jeden , dwóch nauczycieli. Najważniejszą wiedzą, którą należało opanować to było pisanie, czytanie w języku ojczystym. Potem doszła geografia i historia.
Z opowieści mojej babci pamiętam, że mimo szczerych chęci, dziecko często nie mogło chodzić do szkoły , bo rodziców nie było stać na zakup kajetu i pióra z atramentem, butów , palta w zimie, opiekowania się młodszym rodzeństwem albo pracy w polu. Opowiadała, jak często płakała z tych powodów.
Z czasem, kiedy szkoła staje się powszechna, 4-klasowa, zaczęło do niej uczęszczać więcej uczniów. Nie wszyscy ją kończyli. Jedni ukończyli dwie klasy , inni 3 lub 4 klasy. Dopiero w okresie 20- lecia międzywojennego powstaje siedmioklasowa szkoła powszechna, a po II wojnie światowej ośmioklasowa.
Z końcem lat 70-tych XX wieku próbowano powołać do życia 10-klasową szkołę podstawową na wzór szkoły radzieckiej. To było związane z wpływami komunistycznymi w naszym kraju w tym okresie. Niestety, po wstępnych działaniach system ten nie przyjął się i powrócono do 8-klasowej szkoły podstawowej.
Ten moment jest mi dobrze znany, gdyż ja znalazłam się wśród uczniów klasy pierwsze szkoły podstawowej, która jako pierwsza zaczynała 10-klasową szkołę podstawową. Pamiętam, że była to bardzo uroczysta chwila.
W rzeczywistości ukończyłam 8-klasową szkołę podstawową.
Radykalne zmiany w organizacji szkolnictwa podstawowego nastąpiły w 1999 roku, gdy szkoła podstawowa zostaje 6-klasowa, a dotychczasowe klasy 7i8 oraz pierwsza szkoły średnie tworzą gimnazjum. Gimnazja pojawiły się ponownie, gdyż istniały już przed wojną. Nauka na poziomie podstawowym wydłużyła się o jeden rok .
Wróćmy więc do przeszłości szkół podstawowych naszej gminy. Niektóre z nich funkcjonują, niektóre zostały zlikwidowane z braku dostatecznej liczby uczniów.
Wśród zlikwidowanych szkół podstawowych znalazły się:
- SP w Topile /z końcem lat 70-tych XX wieku/
- SP w Borysówce /w 1994r/
- SP w Nowoberezowie /w 1997r/
- SP w Nowosadach /w 2000r/
- SP w Mochnatem /w 2002r/
Szkołą walczącą z roku na rok o przetrwanie, jest SP w Orzeszkowie. Chociaż mieści się w ładnym budynku, z centralnym ogrzewaniem, bieżącą wodą, salą gimnastyczną, to jednak mała liczba uczniów grozi jej zlikwidowaniu. Nadal więc funkcjonują szkoły w Orzeszkowie, Nowokorninie oraz Dubinach.
Wróćmy do historii szkoły podstawowej w Orzeszkowie.
Początki SP w Orzeszkowie sięgają czasów carskich, gdy szkoła nie miała własnego budynku i mieściła się w prywatnych domach. Niewielką grupkę uczniów nauczał zazwyczaj jeden nauczyciel. Uczył on czytania pisania , rachunków.
Dopiero po wybudowaniu, z końcem XIX wieku , drewnianego budynku rozpoczęła się w nim nauka. Była to jednoklasowa Szkoła Powszechna w Orzeszkowie /Z roku 1908 zachowała się metryka jednoklasowej szkoły/.Nauczycielami w tym czasie byli : Janina Arnoldówna i W Wysocki.
Po zakończeniu I wojny światowej była to już szkoła czteroklasowa,zaś z końcem dwudziestolecia międzywojennego stała się szkołą siedmioklasową. W okresie międzywojennym szkoła mieściła się w tym samym budynku u skrzyżowania dzisiejszej ulicy głównej z drogą prowadzącą do wsi Łozice /budynek istnieje do dziś, choć nie jest już użytkowany/. Jak wspomniałam budynek ów jest drewniany, a stoi na fundamencie z kamienia. Wewnątrz budynku znajdują się 4 sale lekcyjne i mały korytarz przez który się wchodzi. W tym czasie w szkole pracowali: Kubaj Mikołaj z Orzeszkowa /mieszkający nieopodal/, a kierownikiem był E. Sdoruk. Po nim kierownictwo szkołą objął Ludwik Krasowski.
Opierając się na zachowanych dokumentach można stwierdzić, iż w tym czasie /lata 1933, 1934, .../ w Orzeszkowie istniały również klasy gimnazjalne, zaś szkoła podstawowa należała do obwodu brzeskiego.
II wojna światowa zachwiała funkcjonowaniem szkoły. Uczono niesystematycznie, w ukryciu, gdyż w okolicy przebiegały działania wojenne. Naukę wznowiono zaraz po zakończeniu wojny.
Po wojnie szkoła mieściła się nadal w tym samym budynku, aż do 1963 roku. Uczyli w niej: Ludwik Krasowski- kierownik szkoły, Borowik z Witowa, Bura, Nina Szpakowska, Malicki, w roku szkolnym 1947/48- Suszczyńska. Nauczano przedmiotów takich jak: język polski, matematyka, rysunek, religia, prace ręczne, śpiew, w-fiz,geografia, historia. W związku z dużą liczbą uczniów i wprowadzeniem siedmioklasowej szkoły podstawowej na bazie dotychczasowej czteroklasowej, dzieci musiały uczyć się po domach. Pojedyncze klasy mieściły się w domu państwa Nowickich i Państwa Czuraków. W tym okresie kierownikiem szkoły był pan Bura, a po nim pan Borowik.
Początek lat 60-tych to czas ogromnych zmian związanych z projektem budowy nowego budynku szkolnego, który miał się znajdować początkowo obok starej, ale potem zakupiono działkę po drugiej stronie ulicy w pobliżu cerkwi. Oto od 1963 roku uczniowie Szkoły Podstawowej w Orzeszkowie przenieśli się do nowego i przestronnego budynku z salą gimnastyczną, kuchnią. Szkoła była budowana w projekcie tzw. "1000-latek". Przy budowie szkoły pracowali mieszkańcy wsi oraz żołnierze. Do starego budynku szkoły wprowadziła się Gminna Rada Narodowa /GRN/, która do tego czasu mieściła się w prywatnym domu i Kółko Rolnicze, które miało swoją siedzibę tu tylko tymczasowo do momentu wybudowania własnej. Po reformie oświaty w 1961 roku siedmioklasowa szkoła powszechna stała się podstawową szkołą ośmioklasową. Uczniowie począwszy od rocznika 1953-go mieli obowiązek ukończenia ośmiu klas szkoły podstawowej.
Poza tym w połowie lat 60-tych do szkoły dołączyli uczniowie klas IV-VIII z Topiła, a w kilka lat później również klasy początkowe.
Z rokiem 1970-tym SP w Topile przestała istnieć. Po zlikwidowaniu gminy w Orzeszkowie z pocz. lat 70-tych budynek szkoły gruntownie wyremontowano, położono nowy dach, ogrodzono i oddano do zamieszkania nauczycielom uczącym wówczas w szkole. Od około 1966 roku kierownikiem szkoły, a kilka lat później dyrektorem był Mikołaj Malisz. Pracował on w tej szkole do 1982 roku / do swojej śmierci/. Jego nastepcą przez kilka lat był Siemieniuk. Po nim stanowisko dyrektora piastował E.Gorustowicz, były dyrektor szkoły w Dubinach.
W latach 60-tych i 70-tych w szkole pracowali m.in. pani Charkiewicz, pan Jan Syczewski, Łubikowski, Borowik /kierownik/, pani Niedźwiedż, Wiera Malisz, Luba Góryn, Julia Skiepko, Aleksy Golonko. Późniejsi nauczyciele to: Tamara Jawdosiuk, Nadzieja Cyruk, Jadwiga Danilecka, Irena Worończuk.
Na początku lat 80-tych przeprowadzono w nowym budynku szkoły niewielki remont. Zlikwidowano piece kaflowe, zainstalowano centralne ogrzewanie oraz wycyklinowano i zalakierowano podłogi. W tym czasie również , w opuszczonym przez mieszkających nauczycieli w starym budynku umieszczono klasę zerową oraz przeniesiono Publiczną Bibliotekę z miejscowego klubu. Szybko jednak bibliotekę publiczną połączono ze szkolną, a w 1995 przeniesiono ją do obecnego budynku szkoły podstawowej.
Od 1991 roku dyrektorem szkoły była pani Tamara Krajnik. Pełniła ona funkcje dyrektora do września 2000 roku, kiedy to wygrała konkurs na dyrektora gimnazjum w Dubinach. Obecnie dyrektorem szkoły jest pani Grażyna Bereźniak. W szkole uczy się już niewielu uczniów. Po reformie oświaty w 1999 roku dotychczasowe klasy VII i VIII stały się klasami gimnazjalnymi, a w Orzeszkowie pozostały klasy I-VI i zerówka. Z powodu niżu demograficznego może zostać w przyszłości zlikwidowana, co miejmy nadzieję nie nastąpi.
Kolejną szkołą podstawową, od dwóch lat już nie funkcjonującą jest SP w Mochnatem.
Szkoła Podstawowa w Mochnatem powstała jeszcze przed I wojną światową /z pocz. XX wieku/. Stała ona obok obecnego przystanku autobusowego. Po zakończeniu I wojny światowej dzieci ze wsi Mochnate chodziły do szkoły w Starym Korninie. Natomiast po wybuchu II wojny światowej dzieci uczyły się w domu, który stał na obecnej posesji państwa Bilkiewiczów.
W szkole pracowali wówczas nauczyciele bez przygotowania pedagogicznego. Uczyli głównie pisać, czytać i rachować. Byli to: Borowik i Orłow. Niestety, jeszcze w czasie wojny /1940r/, Rosjanie wysiedlili Orłowa na Syberię. W tym samym roku, władze radzieckie, wywiozły na Syberię również jednego z gospodarzy ze wsi Stare Berezowo. Jego dom został przewieziony do Mochnatego z przeznaczeniem na szkołę.
Początkowo szkoła była pokryta słoma i nie otynkowana.
Zaraz po zakończeniu II wojny światowej kierownikiem szkoły był Klaudiusz Karpiuk. To jedyny nauczyciel w szkole, toteż dzieci uczyły się w systemie dwuzmianowym. Na pierwszej zmianie uczyli się uczniowie klas II i III, a na drugiej klasa pierwsza. Uczniów było w szkole wielu. W niedługim czasie doszedł drugi nauczyciel. Był nim pan Aleksander Janiuk. W roku szkolnym 1945/46 powstała klasa IV. Wówczas do szkoły w Mochnatem uczęszczały także dzieci ze Starego Berezowa, ponieważ ich szkoła spłonęła, wraz z całą wsią, w czasie II wojny światowej. W roku szkolnym 1947/48 powstała klasa V, a w roku szkolnym 1948/49 klasa VI. Wtedy to szkoła w Mochnatem stała się szkołą sześcioklasową. Niestety do klasy VII uczniowie musieli dochodzić do szkoły w Nowoberezowie. Dopiero w roku szkolnym 1950/51 w Mochnatem powstała klasa VII, jako pierwsza w okolicznych wsiach.
W związku z tym do klas VI-VIII uczęszczały dzieci z pobliskich wsi, tj. ze Starego Kornina, Korycisk, Borka i Jagodnik. W tym czasie w szkole pracowało już trzech nauczycieli.
Do 1960 roku szkoła nosiła nazwę zbiorczej. Liczyła wtedy 160 uczniów. Podobnie jak w innych miejscowościach, tu też brakowało sal lekcyjnych, więc wynajmowano domy prywatne.
W roku szkolnym 1968/69 powstała klasa VIII, a szkoła stała się szkołą ośmioklasową. Dopiero w latach siedemdziesiątych wzrosła liczba nauczycieli i powstała klasa zerowa.
Na początku lat osiemdziesiątych dobudowano drugie skrzydło. Powstało ono w domu, który był kupiony w Białymstoku. Po zakończeniu rozbudowy, szkole nadano imię Wacława Pryczynicza. Do roku 1969 kierownikiem szkoły był Klaudiusz Karpiuk. Po nim szkołą kierował Jan Mironiuk przez okres 4 do 5 lat. Następnie, już dyrektorem szkoły, była Nadzieja Chmielewska, a po niej pan Kisielewski. W okresie ostatnich dziesięciu lat szkołą kierowali: pani Irena Golonko, Włodzimierz Antosiuk, Lidia Sajewicz, Irena Grygoruk, Grażyna Bereźniak, Irena Bereźniak / do momentu zamknięcia /.
W budynku pozostali jedynie uczniowie klas początkowych, a uczniowie klas IV-VI byli dowożeni do SP w Nowokorninie. Kwestią czasu było zlikwidowanie jej całkowicie.
Dziś szkoła świeci pustkami. Uczniowie uczęszczają do szkoły w Nowokorninie, nauczyciele porozrzucani po różnych szkołach w gminie.
Wieś Mochnate, a w szczególności Szkoła w Mochnatem, są bardzo dumni ze swojej absolwentki – obecnej pani Wójt Gminy Hajnówka – pani Olgi Rygorowicz.
Jedną z najliczniejszych szkół w gminie, liczącą ponad 100 uczniów, jest Szkoła Podstawowa w Dubinach.
Początek Szkoły Podstawowej w Dubinach datuje się na koniec XIX wieku. Najpierw zajęcia odbywały się w budynku stajni carskiej, przystosowanej na potrzeby Powszechnej Szkoły Carskiej. W szkole był zatrudniony jeden nauczyciel. Uczniów było niewielu, gdyż nauka była nieobowiązkowa i odpłatna. Były to lekcje języka polskiego, matematyki , historii i geografii. W latach 1930-37 w Szkole Powszechnej w Dubinach istniały cztery klasy przy dwóch salach lekcyjnych. W tym czasie utworzono obowiązkową Szkołę Powszechną, w której realizowano program równoznaczny z zakresem czterech klas szkoły podstawowej. Kierownikiem tej szkoły był Józef Kruszewski. Pracował w szkole przez 15 lat wraz z żoną Felicją Kruszewską. W czasie wojny zostali wywiezieni na przymusowe roboty do Niemiec. Józef Kruszewski zginął w obozie koncentracyjnym, a Felicja powróciła do Polski i pracowała w zawodzie nauczyciela.
Ciekawostką jest to, iż w czasie II wojny światowej w budynku szkoły mieścił się niemiecki sztab. Nie pozostało to bez wpływu na jej kształt – była w opłakanym stanie. 18 listopada 1944 roku nauczyciele – P.Wasiluk i M.Sadowski – podjęli decyzję o generalnym remoncie i rozpoczęciu zajęć lekcyjnych. Trudno było o dobre warunki do pracy. Brakowało pomocy naukowych, a ławki zrobiono z nieheblowanych desek. W ówczesnej szkole to był standard. Kierownikiem został P.Wasiluk.
W 1946 roku zarejestrowano tę placówkę oświatową. Uczyło się wtedy 120 uczniów i pewna liczba dorosłych, gdyż utworzono kursy wieczorowe. Prawdopodobnie w 1947 roku kierownikiem szkoły zostaje dotychczasowy nauczyciel – Samojlik. Wśród ówczesnych nauczycieli należy wymienić: A.Chomko, J.Smyk, A.Wróblewski, Korolko, K.iE. Baj.
Przełom w rozwoju szkoły datuje się na lata 60-te XX wieku. Popularna „siedmioklasówka” zostaje przekształcona w 1961 r. w ośmioklasową szkołę podstawową, a jej kierownictwo przejmuje młody nauczyciel-Eugeniusz Gorustowicz. Do obwodu szkoły należały miejscowości: Dubiny,Bielszczyzna,Sawiny Gród,kol.Nowokornin,kol.Czyżyki,Skryplewo.Zakupiono dużo pomocy naukowych, zatrudniono kilku nowych nauczycieli. Z inicjatywy kierownika szkoły wybudowany budynek z dwiema izbami lekcyjnymi. Tam umieszczono Szkołę Rolniczą. W 1967 roku budynek Szkoły Podstawowej został kapitalnie odremontowany, całkowicie zmienił swój wygląd zewnętrzny. W 1970r. w czynie społecznym wybudowano i oddano do użytku nową pracownię szkolną wraz z kuchnią. Szkoła liczyła 161 uczniów w klasach I-VIII i 9 nauczycieli . W tym okresie w szkole pracowali: E.iO.Gorustowicz, Kiędyś, W.Niedźwiedź. Później I.Nowacka,O.Szklaruk,E.Samociuk,N.Wołkowycka,N.Kojło, L.Stepaniuk.
W 1974 roku szkoła zmieniła swą nazwę na Zbiorczą Szkołę Gminną w Hajnówce z siedzibą w Dubinach. Długoletni kierownik szkoły awansował na Gminnego Dyrektora Szkół Gminy Hajnówka. Rok później przyłączono do niej klasy IV-VIII ze Szkoły Podstawowej w Nowosadach, zaś klasy I-III całego obwodu umieszczono w Nowosadach. W okresie tej reorganizacji przeniesiono również Zasadniczą Szkołę Rolniczą najpierw do Nowosad, a potem do Hajnówki. Stanowisko dyrektora szkoły zajmowała wówczas Anna Szymaniuk. W 1994 r. po raz kolejny wprowadzono reformę administracji szkolnej. Do grona uczniów SP Dubiny dołączono dzieci dotychczas uczące się w Borysówce. Świadkiem tych zmian była pani Niana Wołkowycka – Ówczesna i obecna dyrektor szkoły oraz nauczyciele: I.Trusiewicz, W.Poskrobko, H.Sosnowska, N.Gagan.
Do obwodu szkoły należą następujące miejscowości : Dubiny, Bielszczyzna, Sawiny Gród, Skryplewo, Postołowo, Nowosady, Kotówka, Smolany Sadek, Zwodzieckie, Przechody, Golakowa Szyja, Borysówka, Rzepiska, Olchowa Kładka.
Dzieci uczęszczające do szkoły w Dubinach pochodzą ze środowiska wiejskiego. Ich rodzice, w znacznej części, utrzymują się z pracy na roli. Niektórzy pracują w pobliskich niewielkich zakładach przemysłowych. Jest kilka prywatnych firm obróbki drewna.
Specyfiką tego regionu jest wielo kulturowość i sąsiedztwo Puszczy Białowieskiej. Obecnie daje to szansę rozwoju poprzez agroturystykę i ekologiczne rolnictwo /”Zielone Płuca Polski”/. W szkole są prowadzone lekcje języka białoruskiego, na które uczęszcza liczna grupa uczniów. Nauczyciele mają odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Są prowadzone zajęcia pozalekcyjne o tematyce: ekologicznej, informatycznej, literackiej, sportowej, matematycznej, tanecznej. Budynek szkoły jest nowy i bardzo nowoczesny: przestrzenne odpowiednio wyposażone sale lekcyjne, korytarze, aula, biblioteka i sala komputerowa. Szkoła współdziała ze środowiskiem lokalnym. Tradycją szkoły są festyny rodzinne. W innych uroczystościach, organizowanych przez uczniów i nauczycieli, uczestniczą rodzice i okoliczni mieszkańcy. Szkoła jest specyficznym centrum kulturowym wsi.
Ściśle z historią SP w Dubinach są związane dzieje szkoły w Nowosadach.
Początkowo była to odrębna szkoła podstawowa , jednak od 1975r. rozpoczęła się jej reorganizacja. W tym roku zabrano klasy IV-VIII do SP w Dubinach, a do SP w Nowosadach zaczęły uczęszczać uczniowie klas I-III . Dzieci były dowożone komunikacją MPK. Szkoła Podstawowa w Nowosadach istniała już przed wybuchem I wojny światowej. Niestety podczas II wojny światowej doszczętnie spłonęła. Jednak zaraz po zakończeniu wojny w tym samym miejscu wybudowano nową.
Do budowy wykorzystano drewno z rozbiórki leśniczówki. Zaraz po oddaniu do użytku nowego budynku, rozpoczęła się w nim nauka. Początkowo była to 7-klasowa a potem 8-klasowa szkoła podstawowa. Była to niewielka szkółka . Po drobnej reorganizacji w 1975r. funkcjonowała dalej. Przez pewien okres czasu funkcjonowała tu Zasadnicza Szkoła Rolnicza, później przeniesiona do Hajnówki. W 1995r. do uczniów klas I-III dołączyli uczniowie po zlikwidowanej SP w Borysówce.
Budynek szkoły znajduje się w głębi podwórza, wybudowany w starym stylu, przystosowany do małej liczby klas .
Po reformie oświaty w 1999r. i wybudowaniu nowego budynku szkolnego w Dubinach , szkołę zamknięto. Budynek SP w Nowosadach służył uczniom do czerwca 2000 roku. Dziś nie jest użytkowany. Nauczyciele pracują w SP w Dubinach, bądź są już na emeryturze, m.in. N.Gagan, H.Sosnowska.
Do jednej, z nie funkcjonujących szkół podstawowych, należy Szkoła Podstawowa w Nowoberezowie.
Budynek SP w Nowoberezowie jest bardzo stary i doskonale pamięta czasy I i II wojny światowej. Szkółka ta była jednopiętrowa, dość ciasna i o dużej liczbie uczniów, gdyż w okresie socjalizmu ziemie wokół wsi w większości należały do sowchozów, które przyciągały ludzi do pracy.
W związku z trudnymi warunkami nauki /ciasnymi salkami i zbyt małą ilością sal lekcyjnych/ zaadoptowano poddasze szkoły. Niestety, nie na długo, gdyż z czasem badania techniczne wykazały groźbę zawalenia stropu. Należało więc szukać innego rozwiązania. Pomieszczenia znalazły się w miejscowej świetlicy. Kierownictwo szkołą po II wojnie światowej kolejno obejmowali: Włodzimierz Czabaj, Anatol Szwed, Irena Jurczuk, Irena Kułaczewska i do momentu likwidacji szkoły w 1997 r. – Pani Irena Dawidziuk.
Szkoła Podstawowa w Nowoberezowie 12 maja 1936 roku otrzymała imię marszałka Józefa Piłsudskiego, ale obelisk upamiętniający to wydarzenie władze socjalistyczne usunęły. Dopiero Pani Irena Dawidziuk- dyrektor szkoły ustawiła nowy w roku 1992. W tym czasie w szkole pracowali: Irena Dawidziuk, Eugenia Suchodoła, Anastazja Kawecka, Ewa Moroz, Aleksander Iwaniuk, Jerzy Kulik, Elżbieta Bura. W większości, Ci nauczyciele, po zlikwidowaniu szkoły w Nowoberezowie znaleźli zatrudnienie w pobliskiej SP w Nowokorninie. Do zamknięcia szkoły przyczyniła się bardzo mała liczba dzieci i zły stan budynku. Uczniowie zaczęli być dowożeni do szkoły w Nowokorninie.
SP w Nowokorninie, do której obecnie uczęszczają dzieci z Mochnatego, Nowoberezowa, Dubicz Obocznych, Chytrej, Czyżyków, Trywieży, kolonii Grodówka.
Jedną z nielicznych, funkcjonującą szkołą, jest Szkoła Podstawowa w Nowokorninie.
Szkoła mieści się w nowym budynku, choć dzieje szkoły w Nowokorninie sięgają 100 lat wstecz. Otóż początkowo szkoła mieściła się w starym, drewnianym budynku /dziś już nieistniejący/ obok obecnej. Stary budynek znajdował się, jeszcze do 1990 roku, na tej samej działce co obecny. Stał on frontem do ulicy. W nim znajdowało się 4 sale lekcyjne, a klasy początkowe uczyły się w dwóch domach prywatnych. prywatnych roku szkolnym 1965/66 utworzono ośmioklasową szkolę podstawową z czterema nauczycielami.
Po wybudowaniu nowego budynku stary rozebrano i sprzedano.
W latach 70-tych liczba uczniów sięgała 120, np. w roku 1977/78 wynosiła 111. Liczba uczniów drastycznie spadła dopiero po wybudowaniu nowego budynku. W tym czasie do obwodu szkoły wchodziły miejscowości: Nowokornin wieś, Nowokornin kolonia. Kierownictwo szkołą kolejno obejmowali: do 1978- pani Birycka, do 1982- Anna Szymaniuk, do 1986- Teresa Czernuszyc, do 1991- Konstanty Łaciński, po nim przez ok. rok Irena Dawidziuk / piastowała stanowisko dyrektora w obu szkołach/ oraz ostatnio Joanna Aleksiejuk.
Do 1999r. obecny budynek SP w Nowokorninie, był najmłodszym w gminie, gdyż został oddany do użytku 31 października 1990 roku /Dziś najmłodszym jest budynek SP i Gimnazjum w Dubinach, oddany do użytku w 2000r./.
Budowę szkoły w Nowokorninie rozpoczęto w 1986 roku. Budowa trwała cztery lata. W pracach pomagali wszyscy: uczniowie, rodzice, władze gminy, nauczyciele. Wspólnymi siłami otwarto bardzo funkcjonalny budynek, mimo trudnych czasów na takie inwestycje jak szkoła. Czas upadku socjalizmu w naszym kraju, czas przemian ustrojowych przełomu XX/XXI wieku i związanymi z tym trudnościami finansowymi państwa i gmin. Należy więc podziwiać samozaparcie i udział mieszkańców wsi i władz gminy w budowie szkoły.
Nowy budynek został wyposażony w salę gimnastyczną, bibliotekę, zaplecze gospodarcze, dwa mieszkania dla nauczycieli oraz centralne ogrzewanie. Na zewnątrz obłożono sajdingiem. Nauczanie prowadziło 7 nauczycieli z katechetą ośmiu. ośmiu rok po otwarciu nowej szkoły od 1 września 1991 roku, z powodu małej liczby uczniów szkoła w Nowokorninie stała się Filią Szkoły Podstawowej w Nowoberezowie.
Ta sytuacja trwała krótko z powodu ogromnego sprzeciwu rodziców, nauczycieli, a w szczególności tych, którzy przyłożyli się do budowy szkoły. Szkoła będąc filią miała swego kierownika, była nią Pani Hanna Prystupiuk. Po rozstrzygnięciu owej kłopotliwej sytuacji , posadę dyrektora w szkole w Nowoberezowie była Irena Dawidziuk, a w Nowokorninie Joanna Aleksiejuk.
Po pewnym czasie sytuacja odwraca się i w 1997 roku – po zamknięciu SP w Nowoberezowie, zostaje dołączona do Nowokornina. Tym samym poszerza się obwód szkoły . Kolejnym etapem w funkcjonowaniu szkoły w Nowokornie było przyłączenie uczniów po zlikwidowanej szkole w Mochnatem/do 2000r./. Dziś jest jedną z nielicznie ocalałych przed reformą szkołą podstawową.
Jak jest obecnie?
Dziś funkcjonują w gminie Hajnówka trzy szkoły podstawowe i Publiczne Gimnazjum w Dubinach.
Gimnazjum mieści się w pięknym , nowoczesnym budynku , razem ze szkołą podstawową, oddanym do użytku w 2000 roku. Gimnazjum powstało w konsekwencji reformy oświatowej przeprowadzonej w 1999 roku. W naszej szkole uczą się uczniowie z całej gminy, m.in. z Mochnatego, Starego Berezowa, Nowoberezowa, Nowokornina, Orzeszkowa, Dubin, Nowosad i wielu innych, których nie sposób wymienić. Uczniowie są dowożeni kilkoma autobusami szkolnymi.
Uczą się, poza podstawowymi przedmiotami, informatyki, języka niemieckiego, języka angielskiego.
Dyrektorem szkoły jest Pani Tamara Krajnik, a nauczycielami są : Eugenia Lewczuk, Walentyna Ginszt, Monika Michaluk, Urszula Szaduja-Milko, Joanna Bach, Walentyna Kościewicz,Halina Parfieniuk, Eugeniusz Iwaniuk, Jerzy Kulik, Ewa Gierasimiuk, częściowo Eugenia Giermaniuk. W szkole funkcjonuje biblioteka, są dwie sale komputerowe, wydawana jest gazetka szkolna „Chochlik”. Jedynym mankamentem jest brak sali gimnastycznej , na którą nie można z nikąd pozyskać pieniędzy. Uczniowie więc ćwiczą na holu, w piwnicy i na podwórku szkolnym. Jesteśmy jednak pełni optymizmu co do przyszłości naszego gimnazjum i wierzymy, że nasze życzenie kiedyś się ziści.
Tworzą ten rys historyczny, miałam zamiar wzbudzić zainteresowanie u mieszkańców naszej gminy historią, czasami odległą, szkolnictwa podstawowego w gminie Hajnówka.
Zapewne, wielu czytelników posiada równie rozległą wiedzę na ten temat oraz pamiątki, którymi mógłby się z nami podzielić. Z pewnością wzbogaciłyby one szkolną ekspozycję. W ten sposób rozszerzyłaby się wiedza na temat tradycji naszych ziem.
Autor: Ewa Gierasimiuk
Nauczyciel Gimnazjum
w Dubinach |
