Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Opis architektury kościoła drewnianego w Górce Kościelnickiej

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2405 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Drewniany kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych położony jest na peryferyjnym osiedlu Krakowa w Górce Kościelnickiej. Usytuowany na lessowym wzniesieniu o tej samej nazwie wyraźnie dominuje nad najbliższą okolicą. Teren kościoła jest ogrodzony. Fragment ogrodzenia stanowi kamienna balustrada przeniesiona z dawnego, pałacu Potockich i Wodzickich z Kościelnik. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajdują się trzy odnowione mogiły. Pierwsza z nich to mogiła rodziny Wodzickich i Potockich - fundatorów kościoła, druga to grób właścicieli pobliskiej miejscowości - Węgrzynowic, zaś ostatnia to zbiorowa mogiła żołnierzy austriackich poległych tutaj w czasie I Wojny Światowej.Według kronik parafialnych kościół zbudowano w 1646 roku za staraniem Barbary z Morzko Morsztynowej. W 1777 kościół odrestaurowała od fundamentów Konstancja z Dębińskich Wodzicka – kasztelanowaz Sandomierza, a polichromie i wystrój odnowiono za staraniem ks. proboszcza Kajetana Kulpińskiego. Budowa kościoła przypadała na okres w którym następowało zakończenie linii rozwojowej kościołów wznoszonych w gotyckiej tradycji. Należy pamiętać, iż w drewnianej architekturze kościelnej niemal zupełnie brak przejawów renesansu – nie licząc najskromniejszych kaplic transponujących w nielicznych przypadkach idee renesansowych kaplic kopułowych np. w Łapanowie (1614 rok). Najczęściej na gotyckim schemacie pojawią się nie znane przedtem elementy, które choć w skromnym stopniu, będą nadawać odtąd budowlom cechy baroku. Zaliczyć tu należy pozorne sklepienia, występowanie łuku pełnego lub spłaszczonego, barokizację detalu ciesielskiego, wreszcie powszechne odtąd stosowanie baniastych hełmów wież i wieżyczek. Coraz częściej pojawiają się układy trójnawowe, początkowo prymitywne, polegające początkowo na wprowadzeniu do wnętrza nawy słupów. Impulsem sprzyjającym pojawieniu się układów nietypowych stały się charakterystyczne dla epoki przesyconej dewocją - fundacje wotywne. W architekturze opisywanego kościoła możemy zauważyć szereg przytoczonych powyżej elementów, charakterystycznych dla architektury schyłku XVII wieku.Architektura kościoła w Górce Kościelnickiej.Kościół p.w. Wszystkich Świętych jest budowlą wzniesioną z drewna o konstrukcji zrębowej, jednonawowy, orientowany (wejście dla wiernych z dobudowaną kruchtą od strony zachodniej, prezbiterium od wschodu). Kościół posiada kryptę grobowcową, którą odkryto w czasie zakładania nowej ławy fundamentowej w 1984 roku, jednak wejście do niej ostatecznie zamurowano. Kościół nie posiada wieży. Prezbiterium ma kształt połowy ośmioboku, przy nim od północy znajduje się zakrystia. Od strony południowej kościoła zlokalizowany jest dodatkowy przedsionek „babiniec”. Kościół posiada chór z organami.
Wewnątrz kościoła znajduje się pozorne sklepienie kolebkowe, które w nawie przechodzi w płaskie odcinki stropowe po bokach. Boczne części nawy oddzielone są przez linię słupów podpierających płaskie sklepienie przy pomocy profilowanych belek. Pomiędzy prezbiterium a nawą znajduje się półkolisty łuk profilowany i ozdobiony ornamentem sznurowym na profilowanych kroksztynach (wspornikach). Wnętrze kościoła pokryte jest w całości wykonaną w 1954 polichromią autorstwa
J. Rymarówny, a konserwowaną w 1985 przez
A.. Mitkę. W bocznych ścianach kościoła znajdują się prostokątne okna bez witraży. Kościół posiada wystrój w stylu barokowym. W chwili obecnej ołtarzom przywrócono dawną popielato-fioletową marmoryzację. W ołtarzu głównym umieszczona jest obraz Matki Boskiej Anielskiej z XVII w. Dzieło to o wymiarach 1,5 na 2,0 m. przedstawia stojącą postać Marii z Dzieciątkiem na prawej ręce, Nad jej osobą unoszą się dwa anioły przedstawione w sposób typowy dla okresu baroku jako uskrzydlone postaci dzieci. Anioły trzymają w rękach lilię (symbol dziewictwa) i różę (symbol Maryi i męki Chrystusa). Kronika parafialna z 1902 roku notuje iż obraz Matki Boskiej Cudownej (Dzisiaj określany jako Anielskiej) został w całości odnowiony i być może wówczas przemalowany. Między innymi szaty Matki Boskiej pokryto dekoracją kwiatową – co wykazały prace konserwatorskie przeprowadzone przez R. Bukowskiego i J. Czopa w 1997 roku. Obecnie wizerunek Marii częściowo przesłaniają korona i pozłacana sukienka. Na uwagę zasługują ośmioboczne obrazy umieszczone w ołtarzach bocznych: Chrystus i Samarytanka ufundowany w 1823 r. przez hr. Józefa Wodzickiego oraz obraz Najświętszego Serca Jezusowego namalowany w 1953 roku przez Jadwigę Rymarównę w miejsce oryginalnego dzieła. Oprócz wspomnianych obrazów dekorację malarską kościoła stanowią polichromie nawiązujące do patronów kościoła – Wszystkich Świętych. W prezbiterium na sklepieniu widnieje postać Matki Boskiej w otoczeniu 12 Apostołów. Na ścianach polichromie przedstawiają świętych uosabiających osiem błogosławieństw np. św. Franciszek – „ubóstwo”, św. Jan Kanty –„miłosierdzie”, św. Jadwiga – „pokój”, św. Stanisław – „sprawiedliwość”. W babińcu znajduje się galeria portretów byłych proboszczów w Górce Kościelnickiej. Starsze z nich sięgają połowy XIX wieku, rysowane ołówkiem, nowsze – fotografie umieszczono w tym miejscu w 1966. Obecnym proboszczem jest ks. Józef Hojnowski, który od 23 lat otacza wielką troską drewnianą starą świątynię. Z wyposażenia kościelnego na na uwagę zasługują kielich liturgiczny z XVII wieku (obecnie w renowacji) oraz XVIII wieczne ornaty – jeden z Chrystusemi symbolami Arma Christi (figury dwóch aniołów z narzędziami męki Pańskiej w postaci włóczni, obcęgów, gwoździ i młotka), drugi niezwykle rzadki ornat pogrzebowy z symbolami przemijania (dwa szkielety wykonują groteskowy taniec na trumnach) oraz symbolami odkupienia – drogi do nieba (wąska drabina z symbolami męczeństwa po bokach). Ornaty wykonano techniką haftu krzyżykowego oraz aplikacji – bardzo spopularyzowaną i udoskonalaną w okresie baroku. Do ciekawostek należy zaliczyć również XVIII wieczne umbraculum (haftowana przesłona używana do zasłaniania monstrancji w czasie kazania np. podczas gorzkich żali).Elewacja zewnętrzna kościoła wykonana jest z desek, dach jest stromy, dwuspadowy o jednej kalenicy (górnej poziomej krawędzi dachu). Cały dach jest pokryty gontem. Na dachu na łączeniu nawy z prezbiterium znajduje się ośmioboczna wieżyczka z sygnaturką, zwieńczona baniastym hełmem z latarnią. Dawny i obecny stan kościoła:Kiedy dzisiaj oglądamy ten zadbany kościół otoczony wielką troską proboszcza zdumienie budzą zapiski Kroniki Parafialnej o jego dawnej dewastacji.
1768 „Kościół drewniany znacznej potrzebuje reperacyi, ponieważ dach przegląda i właśnie de novo potrzebaby go pobić gontami." 1774 „Kościoła dach pokryty gontami, potrzebuje reperacyi, ściany zewsząd pogniłe. W oknach są kraty żelazne długie po 3 metry. Babiniec zrujnowany, sobótek koło kościoła i kostnicy nie ma, dzwonnica potrzebuje reperacyi, na niej 3 dzwony bez lin ! Parkan z desek koło kościoła zgniły, słupy zgniłe. Trzy ołtarze: św.Michała, św.Władysława, wielki pod tytułem Wszystkich Św i pod imieniem Niepokalanego Poczęcia N.P.Maryi. Lichtarzy sześć cynowych i drewniane. Ambony nie ma wcale. Sześć chorągwi, ławki zepsute, stare. Jeden tylko konfesyonał, źle w nim spowiedzi słuchać.
Kościół był wielokrotnie remontowany – pierwszy raz w 1777 roku. Ostatni remont kościoła wykonany 1997 roku w całości był finansowany przez parafian. Dzięki hojności parafian i trosce kolejnych proboszczów w tym szczególnie ks. J. Hojnowskiego - kościół może być nadal istotnym przystankiem na szlaku architektury drewnianej okolic Krakowa. Wyjątkową cechą tego miejsca jest również fakt. iż opieka i troska sięga również poza sam zabytkowy obiekt. Pasją księdza J. Hojnowskiego są również stare zapomniane a zabytkowe krzyże nagrobkowe, które po odnowieniu znajdują swoje miejsce na zewnątrz wokół ogrodzenia kościoła. Jest ich ponad sto i są one niemymi świadkami historii tego kościoła i wymownym symbolem przemawiającym do każdego odwiedzającego to miejsce

Autor: Beata Paśko

Bibliografia:

1. Brykowski R., Kornecki M. - „Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej” Ossolineum 19842. Chrzanowski T., Kornecki M. - „Sztuka Ziemi Krakowskiej” Wydawnictwo Literackie Kraków 19823. Forstner D. - „Świat symboliki chrześcijańskiej” Instytut Wydawniczy PAX Warszawa 1990 4. Weiss-Nowina Konopczyna Z. – „Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych w Górce Kościelnickiej na wschodnim pograniczu Krakowa” Zeszyt nr 68 Sekcji Kościoły drewniane przy Stowarzyszeniu Historyków Sztuki 19985. Kronika Parafialna Kościoła w Górce Kościelnickiej.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie