Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Analiza utworów poetyckich na lekcjach języka polskiego

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4791 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 Analiza utworów poetyckich na lekcjach języka polskiego w gimnazjum specjalnym

    Przez teksty wierszy nauczyciel wdraża uczniów do posługiwania się językiem literackim, podnosi sprawność językową, uwrażliwia ich na piękno języka poetyckiego, budzi refleksyjny stosunek do niego, wyrabia wrażliwość estetyczną, przygotowuje do odbioru różnych form kultury oraz kształtuje postawy.
    Omawiając problematykę odbioru sztuki poetyckiej warto przypomnieć, że warunkują go procesy intelektualne, emocjonalno-wolicjonalne i estetyczne. Myślenie konkretne i konkretno-wyobrażeniowe uczniów gimnazjum specjalnego nie zawsze jednak umożliwia pełne odebranie symbolicznych treści utworu i odczytanie jego metaforycznego sensu.
    Uczniowie gimnazjum specjalnego odróżniają już poezję od prozy. Polubili wiersze, a zwłaszcza ich recytowanie lub śpiewanie, o czym świadczy ich aktywny udział w apelach, w akademiach czy przedstawieniach szkolnych. Zwrotkowa budowa wiersza, powtarzający się refren, rym i rytm ułatwiają uczniom rozumienie treści, a równocześnie sprawiają im przyjemność słuchową, dostarczają radości (zwłaszcza wiersze humorystyczne) i sprzyjają poddawaniu się określonemu nastrojowi wierszy lirycznych. Tylko dobrze „podany” wiersz (zwłaszcza liryczny) może wzbudzić zachwyt magią poetyckiego słowa.
    W pracy z poezją na lekcjach języka polskiego, w których uczestniczą uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim niezwykle ważne jest wytworzenie klimatu odpowiadającego nastrojowi wierszy. Na przykład, czytanie i recytowanie wierszy o jesieni poprzedzam wycieczką do ogrodu, sadu lub parku, a salę lekcyjną ozdabiam kwiatami i obrazami przedstawiającymi tę porę roku.
    Po pięknym przeczytaniu kilku „jesiennych” wierszy i krótkim omówieniu ogólnych wrażeń i odczuć uczniów, zwracam ich uwagę na różny sposób ujmowania tego samego tematu.
    W jednym wierszu przedstawiony jest głównie koloryt jesieni, piękno jej barw, w innym smutek i nostalgia w postaci jesiennych mgieł, deszczy, wiatrów i odlatujących ptaków. Wiersze przedstawiające jesienne sady niosą w sobie radość i uczucie przyjemnego oczekiwania na ich dary.
    Dokonując analizy utworów poetyckich, pracuję często metodą przekładu intersemiotycznego (analizy pozawerbalnej).
    Interpretacja tekstu poetyckiego poprzez działania plastyczne prowadzi do werbalizacji doznań i tym samym do interpretacji utworu. Metoda analizy pozawerbalnej kładzie nacisk na kreatywną postawę ucznia, który spontanicznie uzewnętrznia to, co „wewnętrznie” przemyślał i przeżył.
    Dzięki ekspresji, za pomocą barwnej plamy, ujawnia swe uczucia, przeżycia, myśli. Działając w ten sposób mam nadzieję, że wychowam moich uczniów na wrażliwych odbiorców literatury.
    Podczas analizy wierszy zwracam również uwagę na uwrażliwianie uczniów na piękno języka poetyckiego. Przyzwyczajam ich do wyszukiwania ładnych zwrotów, przenośni, porównań i tych wyrazów, które czynią wiersz rytmicznym.
    Omawiając środki artystycznego wyrazu, zaczynam od spraw najłatwiejszych,a do takich należą wyrażenia onomatopeiczne. Uczniowie lubią w zabawie naśladować różne dźwięki, np. odgłosy pojazdów, zwierząt, dlatego z zadowoleniem witają podobne zjawiska w utworach. Szczególnie upodobali sobie wiersze Juliana Tuwima: „Lokomotywa” i „Ptasie radio”.
    Również na przykładach zapoznaję uczniów z epitetem, porównaniem i przenośnią. Do tego rodzaju ćwiczeń wykorzystuję wiersz M. Konopnickiej „Nasze kwiaty”. Polecam, aby uczniowie odszukali wyrażenia składające się z nazwy kwiatu i wyrazu, który go określa (np. żółty mlecz, biała stokroteczka, bieluchna konwalia). Potem zadaję pytanie: Jak kwiaty przygotowały się na powitanie wiosny?
    Otrzymuję odpowiedzi: zakwita sasanek, przylaszczka wychyla się z pączka, w polu się gwieździ biała stokroteczka.
    Czy naprawdę „konwalia dzwoni w dzwoneczki”?- zapytałam uczniów, a oni wyjaśnili, że tak to sobie wyobraziła poetka.
    W taki oto sposób zaczęłam zaznajamianie z przenośnią.
    Nauka wiersza na pamięć na lekcjach języka polskiego w gimnazjum specjalnym jest równocześnie nauką poprawnej wymowy. Doskonałym ćwiczeniem ortofonicznym jest czytanie „Wierszyków łamiących języki” Małgorzaty Strzałkowskiej. Zwracam też uwagę uczniów na właściwe stosowanie akcentu logicznego i retorycznego.
    Niezapomnianych wrażeń i przeżyć dostarczyło uczniom gimnazjum specjalnego spotkanie z radomszczańską poetką Heleną Deszcz. Dało im to ogromną korzyść, ponieważ w poetce, której wiersze poznali i analizowani poznali żywego człowieka. Jej nazwisko było dotąd pustym dźwiękiem.
    Pani Helena Deszcz chętnie uchyliła rąbka tajemnicy narodzin swoich wierszy. Dała się również namówić na deklamowanie swoich utworów. Poetka zyskała sympatię uczniów i mam nadzieję, że na długo pozostanie w ich pamięci.
     W październiku 2000 r. w naszym gimnazjum zorganizowane zostały Dni Muzyki Fryderyka Chopina. Ich obchody zbiegły się z odbywającym się w Warszawie Międzynarodowym Konkursem Chopinowskim.
    Uczniowie brali udział w licznych konkursach. Między innymi wiedzy o życiu i twórczości wybitnego kompozytora. Wykonywali również prace plastyczne inspirowane muzyką Fryderyka Chopina. W sali gimnastycznej odbył się koncert muzyki, który uświetnili swymi występami zaproszeni uczniowie szkoły muzycznej. Nasi wychowankowie natomiast recytowali wiersze W. Chotomskiej, Cz. Janczarskiego, M. Majewskiego tematycznie związane z muzyką. Obchody Dni Muzyki Fryderyka Chopina w gimnazjum specjalnym zakończyły się wyjazdem uczniów na wycieczkę do Żelazowej Woli.
    W taki oto sposób nauczyciele starali się przybliżyć uczniom postać genialnego polskiego kompozytora, a także przygotować ich do czynnego udziału w życiu kulturalnym oraz do percepcji i autoekspresji. Dzięki integracji muzyki z plastyką i literaturą oddziaływali na sferę poznawczą uczniów, kształtowali ich potrzeby estetyczne, wspomagali proces inspirowania i wyzwalania twórczych zdolności. Dla uatrakcyjnienia zajęć i właściwej motywacji uczniów stosowali polimetodyczność.
     W gimnazjum specjalnym zasięg analizy literackiej jest bardzo skromny. Na lekcjach języka polskiego nie przystępuje się do właściwej analizy ze względu na obniżony potencjał intelektualny uczniów. Najczęściej wykorzystuję metodę poszukującą. Moja praca z uczniami polega na wspólnych obserwacjach, na analizowaniu, porównywaniu dostrzeżonych zjawisk, ich uogólnianiu. Praca nad analizą formy utworu jest zadaniem, które wymaga od nauczyciela gimnazjum specjalnego umiejętnego stopniowania trudności oraz wielkiej systematyczności i cierpliwości.
    Zadanie nauczyciela polega na zainteresowaniu ucznia formą utworu, zachęceniu do wykrycia, jak autor to robi, że jego utwór jest taki piękny i ciekawy.

LITERATURA:

  1. Borzyszkowska H., Nauczanie w klasach specjalnych, Warszawa 1986.
  2. Czarnecka U., Nauczanie mówienia w języku polskim jako rozwijanie kompetencji komunikacyjnej, Kraków 1990.
  3. Hora Z., Twórczość i sztuka w nauczaniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Wrocław 1986.
  4. Ożdżyński J., Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków 1996.
  5. Strzałkowska M., Wierszyki łamiące języki, Kraków 1996.
Mgr Magdalena Gebauer,
nauczyciel języka polskiego w Gimnazjum Specjalnym
w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym
w Radomsku

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie