Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Charakterystyka dwóch wybranych wad postawy w obrębie tułowia i kończyn dolnych

 

 

I . Ogólna charakterystyka kręgosłupa
Kręgosłup składa się z wielu kości tworzących ruchomy słup kostny,rozciągający się od podstawy czaszki do dolnego końca tułowia i położony pośrodku grzbietu. Kości te to kręgi. W skład kręgosłupa wchodzą ogółem 33kości:24 kręgi,kość krzyżowa(powstała ze zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych)i kość guziczna,czyli czyli ogonowa(powstała z czterech zrośniętych kręgów).
Kręgi łączą się ze sobą wyrostkami stawowymi ,a poza tym trzony kręgowe połączone są chrząstkami międzykręgowymi. Chrząstki te są sprężyste i spełniają rolę amortyzatorów Łagodzących wstrząsy,które przy chodzeniu,bieganiu,skakaniu,itp. przenosiłyby się wzdłuż kręgosłupa na czaszkę. Pod wpływem ucisku masy ciała,chrząstki ulegają spłaszczeniu,co można stwierdzić mierząc dokładnie wzrost człowieka rano i wieczorem. Wzrost mierzony rano,po spoczynku nocnym,w poziomej postawie ciała jest większy wskutek rozpulchnienia chrząstek. Wzrost mierzony wieczorem jest mniejszy średnio o 1-2cm.Różnica ta spowodowana jest między innymi osiadaniem chrząstek międzykręgowych. Poza tym chrząstki międzykręgowe mają niejednakową grubość przy przedniej i tylnej krawędzi,co przyczynia się do zaznaczenia i uzupełnienia krzywizn kręgosłupa. Kręgosłup widziany z boku nie tworzy linii prostej,gdyż ma cztery krzywizny,z których dwie skierowane są wypukłością ku przodowi,dwie zaś zwrócone są ku tyłowi. Krzywizny są wynikiem biomechanicznego przystosowania kręgosłupa,jako narządu podpory ciała do postawy.
Krzywizny powstają w życiu pozapłodowym stopniowo w różnym czasie. Idąc od góry ku dołowi mamy najpierw krzywiznę szyjną ,zwróconą wypukłością ku przodowi. W odcinku piersiowym kręgosłupa występuje druga krzywizna,zwrócona wypukłością ku tyłowi. W odcinku lędźwiowym wypukłość jest zwrócona ku przodowi i wreszcie w odcinku krzyżowo-ogonowym wypukłość zwraca się ku tyłowi. W sumie mamy więc cztery krzywizny,wskutek czego kręgosłup widziany z boku ma kształt rozciągniętej litery S. Stosując prawa mechaniki możemy stwierdzić,że kręgosłup dzięki tym krzywiznom jest znacznie odporniejszy na odkształcenia,a poza tym łącznie z chrząstkami międzykręgowymi amortyzuje wstrząsy przenoszone na czaszkę. Wymienione krzywizny kręgosłupa są krzywiznami fizjologicznymi.
Odcinki kręgosłupa stanowią nie tylko podporę dla górnej części ciała. Kręgi stanowią również świetną ochronę dla rdzenia kręgowego,biegnącego od mózgu w dół tułowia.
Kręgosłup nie jest jednak tylko tunelem ochronnym. Jest tak skonstruowany,że umożliwia ruch obrotowy i rotacyjny,a także pochylania się,pozwala zatem na wykonywanie górną częścią ciała ruchów w różnych kierunkach. Oczywiście to nie kości zginają się i obracają;kręgosłup porusza się dzięki krążkom międzykręgowym,stawom,więzadłom i mięśniom.
Do wszystkich kości i dysków kręgosłupa przylegają wydłużone,włókniste struktury, nazywane więzadłami. Więzadła spełniają wiele różnych funkcji. Pomagają w utrzymaniu naturalnej pozycji kręgosłupa,nie pozwalają na przemieszczanie się kości,dysków, mięśni. Umożliwiają jednocześnie pochylanie się,obracanie oraz inne rodzaje ruchu o bezpiecznym zasięgu. Więzadła są świetnie przystosowane do tego celu,ponieważ są dość elastyczne i mogą się lekko rozciągać. Kiedy mocno wychylamy się do przodu,więzadła rozciągają się maksymalnie;napinają się,utrzymują i nie pozwalają na dalsze rozciągnięcie się kości. Dzięki temu więzadła odciążają pozostałe części kręgosłupa.
Więzadła odgrywają także niezmiernie ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy. Elastyczne,silne i sprawne więzadła zapobiegają przemieszczaniu się kości kręgosłupa. Kiedy jednak garbimy się,wiązadła jednej ze stron kręgosłupa mogą się nadmiernie rozciągnąć. Po pewnym czasie,prawdopodobnie po kilku miesiącach lub latach,wady postawy automatycznie pogłębiają się.
Mięśnie zbudowane są z włókien mięśniowych. Są bardziej elastyczne niż więzadła. Podobnie jak więzadła,mięśnie mogą się rozciągać. Mają jednak pewną właściwość,której więzadła są pozbawione-łatwo powracają do swego pierwotnego kształtu. Dzieje się tak,np. Wtedy,gdy rzucamy piłkę,czy też robimy,coś co wymaga poruszenia jakiejś części ciała. Mięśnie skracają się wówczas lub wydłużają,kości zmieniają swoje położenie,co umożliwia w pełni skoordynowany ruch. To właśnie mięśnie wykonują całą pracę,kiedy coś podnosimy,kładziemy na ziemi,pchamy, dźwigamy.
Mięśnie są największym sprzymierzeńcem kręgosłupa. Sprawne mięśnie są silne, wytrzymałe,elastyczne i dzięki nim ciało porusza się bez ryzyka urazu czy bólu. Pracujące prawidłowo mięśnie odciążają kości,wyrostki kręgowe,dyski i więzadła. Natomiast mięśnie zwiotczałe-w wyniku choroby,mało aktywnego trybu życia czy urazu-przestają prawidłowo pełnić swoje funkcje. Na przykład osłabione,niesprawne mięśnie grzbietu oddziałują na sam kręgosłup. Jego kręgi zaczynają się przemieszczać,zbliżać lub przesuwać. Zmiany w układzie kości mogą wywołać ból i utrudnić poruszanie się.
Wszystkie części kręgosłupa,a także mięśnie i więzadła współpracują ze sobą tak,by człowiek mógł poruszać się swobodnie. Kręgosłup to skomplikowany narząd o wielorakich funkcjach;utrzymuje ciężar ciała i pomaga w przesyłaniu istotnych sygnałów do wszystkich części ciała,umożliwia wykonywanie ruchów.

II . Prawidłowa postawa ciała człowieka
Jednym z warunków normalnego rozwoju i zdrowia człowieka jest sprawa jego prawidłowej postawy ciała. W związku z tym niezmiernie ważnym zadaniem rodziców i nauczycieli jest dbać o poprawna postawę dziecka,która w okresie kilku lat jego pobytu w przedszkolu i szkole łatwo ulega zniekształceniu.
W codziennym życiu rzadko,na ogół,zwracamy uwagę na to,jak kształtuje się organizm dziecka,a robimy to dopiero wtedy,gdy wady są już widoczne i trudno je usunąć. Okazuję się jednak,że wszelkim wadą można przeciwdziałać,może z nimi walczyć i to bardzo skutecznie. Trzeba tylko wiedzieć jak to robić i kiedy podjąć odpowiednie działania,a także orientować się co w budowie ciała jest wadą.
Prawidłowa postawa ciała zabezpiecza przed ujemnymi wpływami środowiska,co pozostaje w ścisłym związku z utrzymaniem zdrowia człowieka.
Obserwując uważnie dzieci,młodzież oraz dorosłych zauważamy,że sprawność organizmu,jego zdolność do pracy jest w poważnej mierze uzależniona od postawy ciała. Jest to zupełnie zrozumiałe,gdyż mięśnie i narządy wewnętrzne mają wtedy lepsze warunki do pracy.
Prawidłowa postawa to także estetyczna sylwetka osobnika,harmonijne wykonywanie ruchów. Często mówimy,że ktoś ma”piękna sylwetkę”,to znaczy estetyczną,prawidłową,poprawną, z którą wiąże się zazwyczaj pogodny nastrój. Postawa ciała bowiem odzwierciedla w dużej mierze stan psychiczny,o czym powinien pamiętać każdy.
Wprawne oko łatwo rozróżni postawę prawidłową od nieprawidłowej. Postawa prawidłowa to taka,gdzie:głowa ustawiona jest wprost nad klatką piersiową,biodrami i stopami lub podana nieco ku przodowi;klatka piersiowa wysklepiona ku przodowi,przy zachowaniu swobodnego oddychania;brzuch lekko wciągnięty lub płaski;plecy łagodnie wygięte,przy czym łopatki nie wystają poza linię pośladków;ręce i nogi prawidłowo ukształtowane;stopy wysklepione. Nieprawidłowa postawa natomiast jest wtedy,gdy:głowa jest wysunięta do przodu lub pochylona w bok;klatka piersiowa płaska,zapadnięta lub zniekształcona,barki wysunięte do przodu;brzuch wypukły,wysunięty do przodu lub zwiotczały,obwisły;plecy zgarbione,zaokrąglone,a miednica posiada zbyt duże nachylenie,co łącznie daje silne wygięcie krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej;ręce i nogi wadliwie ukształtowane;stopy płaskie.
Mówiąc o wadach postawy ciała mamy na myśli przede wszystkim odchylenia od normalnego kształtu kręgosłupa. On bowiem jest kostnym rusztowaniem ciała.
Źródła nieprawidłowości postawy bywają różne-wrodzone wady budowy,zniekształcenia spowodowane przez przebyte choroby,np. krzywicę,zmiany kostne z powodu gruźlicy kostnej itp. a także ogólnie złe warunki bytowe,jak również siedzący tryb życia i jednostajności pozycji,na które- znajdujący się w okresie intensywnego wzrostu organizm dziecka-nie jest dostatecznie uodporniony.
Postawę dziecka kształtuje środowisko,w którym najistotniejszą rolę odgrywa dom i szkoła. Oddziaływanie domu na organizm dziecka przypada głównie na okres niemowlęcy i wczesne dzieciństwo,wówczas gdy jest on jeszcze bardzo plastyczny i podatny na wpływy zewnętrzne.
Przede wszystkim należy stwierdzić ,że jedną z przyczyn jest nie uświadomienie rodziców, co do stosowania odpowiednich metod i środków wychowawczych (noszenie dziecka tyko na jednej i tej samej ręce,prowadzenie dziecka zawsze za jedną i tą samą rękę,przyzwyczajenie do wykonywania pracy jedną i ta samą ręką,nieprawidłowy dobór zabawek i przyborów).
Nieprzestrzeganie w okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym podstawowych wskazań higieny,wpływa bardzo ujemnie na postawę dziecka.
Drugim problemem są warunki szkolne. Dziecko wtłoczone w ławkę szkolną,często nieodpowiadającą wymiarami wzrostu,nie zawsze dysponuje potrzebną mu ilością miejsca.
W siedzącej,często niewygodnej pozycji,pozostaje przez kilka godzin. Jednostronność owego siedzącego trybu życia w połączeniu z objawami znużenia,które wywołuje wysiłek umysłowy,powoduje typową,nawykową,wadliwą postawę szkolną. Objawia się ona opuszczoną głową,barkami wysuniętymi ku przodowi,zapadniętą klatką piersiową,plecami przygarbionymi o szeroko rozsuniętych łopatkach.
Przykrócone mięśnie piersiowe,słabe i rozciągnięte mięśnie grzbietu nie są w stanie zabezpieczyć prawidłowego ustawienia kręgosłupa,właściwego kształtu i należytej ruchomości klatki piersiowej,co w konsekwencji powoduje małą pojemność i złą wentylację płuc. Objawom tym towarzyszy zazwyczaj nadmiernie silne wygięcie w lędźwiach i wypchnięty w przód brzuch o słabych i wiotkich mięśniach. Narządy mieszczące się w jamie brzusznej ulegają łatwo pewnym przemieszczeniom i zaburzeniom w funkcjonowaniu.
Oprócz tych odchyleń bywa wiele innych nieprawidłowości lub wyraźnych wad postawy,
jak płaskie plecy,w wyniku których łatwo powstaje boczne skrzywienie kręgosłupa,płaska stopa.
Wady postawy nie tylko sprawiają bóle,lecz także obniżają ogólną sprawność fizyczną. Skrzywienie boczne kręgosłupa,dające w efekcie obniżenie jednego barku,ogranicza ruchomość obu barków. Nieprawidłowe ustawienie miednicy ogranicza długość kroku i wpływa ujemnie na jego elastyczność. Wadliwe ustawienie kończyn dolnych,przeszkadza w odbywaniu dłuższych marszów,wycieczek,nie pozwala uzyskać dobrych wyników w biegach czy skokach.
Stwierdzone wady postawy wywierają wybitnie hamujący wpływ na rozwój naturalnych czynności ruchowych-chód,bieg,skok,rzut itp. stale przydatnych w życiu codziennym-ograniczają szybkość, zręczność,siłę i wytrzymałość.
Prócz jednostronności siedzącego trybu życia są jeszcze inne przyczyny,które zwiększają
niebezpieczeństwo powstawania wad postawy. Należą tu: nieodpowiednie wymiary mebli,niewłaściwy sposób siedzenia podczas pisania,nieprawidłowa postawa stojąca w ławce,przy tablicy,a także często mechaniczne przyczyny w postaci ciasnego ubioru,za małych wymiarów obuwia itp.
Wadliwą postawę wywołują także często przyczyny natury psychicznej-przygnębienie, spowodowane nieodpowiednią atmosferą w domu,a także przejściowe osłabienie po przebytych chorobach.
Dbałość o poprawną postawę dziecka,należyte jej kształtowanie i zapobieganie przyczynom,które powodują błędy i wady,jest dla rodziców i nauczycieli jednym z podstawowych nakazów,rezultatem powinno być ”wyrobienie stałego nawyku dobrej postawy ciała”.
Warunki życia dziecka mają znaczny wpływ na postawę ciała. Dlatego należy je odpowiednio zorganizować pod kątem profilaktyki i przeciwdziałania wadom postawy. W tej sferze wszystko zależy od świadomości i aktywności rodziców oraz nauczycieli.
Wyłączając 8-10 godzin snu dziecka,pozostały czas,zależnie od wieku,właściwości rozwojowych i wynikających z tego potrzeb należy szczegółowo zaplanować w systemie dziennym i tygodniowym.
W podsumowaniu można przytoczyć zdanie N. Wolańskiego,stwierdzające że “zapewnienie dziecku w czasie nauki w szkole i w domu warunków higienicznych,racjonalnego rozkładu pracy i wypoczynku z uwzględnieniem zabawy i ruchu w pomieszczeniu oraz na powietrzu,pełnowartościowego odżywiania może w znacznym stopniu ograniczyć powstawanie wad i rozwój wad”.

III . Boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza)- opis wady i schemat postępowania korekcyjnego

Skolioza,czyli boczne skrzywienie kręgosłupa jest wadą postawy polegającą na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu poprawnego. Odchylenie to występuje w płaszczyznach:
*czołowej-kręgosłup wygina się w bok: w prawo lub w lewo,
*strzałkowej-pogłębia się wygięcie kifotyczne lub lordotyczne,
*poprzecznej-następuje rotacja (obrót) kręgów,co prowadzi do powstania garbu.
Skoliozę uważa się za schorzenie ogólnoustrojowe,gdyż powoduje niekorzystne zmiany w układzie ruchu,układzie oddechowo-krążeniowym i w różnych narządach wewnętrznych oraz pogorszenie sprawności i wydajności fizycznej.
Gimnastyka korekcyjna zajmuję się tylko mniej zaawansowanymi postaciami skolioz. Domeną gimnastyki korekcyjnej powinny być tak zwane postawy skoliotyczne i skoliozy I0. Bardziej zaawansowane przypadki wymagają postępowania rehabilitacyjnego.
W wyglądzie dziecka z postawą skoliotyczną i ze skoliozą I0 najczęściej,bo przy lokalizacji piersiowej,obserwuje się:
*asymetrię ustawienia barków,
*asymetrię ustawienia łopatek,
*asymetrię trójkątów talii,
*odchylenie linii wyrostków kolczystych od pionu w zakresie do 300 (wg. Cobba)
Charakterystyczne dla tych stadiów bocznego skrzywienia kręgosłupa są:
*brak lub niewielka rotacja kręgów (badanie w skłonie nie wykazuje jeszcze asymetrii obrysów grzbietu lub jest to asymetria mała),
*możliwość całkowitej korekcji biernej (wyprost kręgosłupa,np. w zwisie),
*możliwość całkowitej lub prawie całkowitej korekcji czynnej (dziecko może napięciem mięśni wyprostować kręgosłup),
*brak zmian strukturalnych;na zdjęciu rtg można zaobserwować sklinowacenia chrząstek międzykręgowych.
Przyczyny powstawania większości skolioz są nieznane. Są to tzw. Skoliozy idiopatyczne Mimo to większość autorów podkreśla,że przyczyną ich powstawania są zmiany w mięśniach. Pewne grupy mięśni ulegają osłabieniu,inne przykurczowi. Powstaje obraz dystonii mięśniowej stąd częsta nazwa skolioz idiopatycznych-skoliozy dystoniczne.
Nieznana przyczyna powstawania skolioz zmusza do leczenia objawowego. Ogranicza się ono do przeciwdziałania widocznym skutkom choroby. W postępowaniu leczniczym dąży się do wyprostowania kręgosłupa. Korygowanie bocznych skrzywień kręgosłupa powinno obejmować: 1. Uświadomienie dziecku i rodzicom istnienia wady i związanych z tym zagrożeń.
2. Zabezpieczenie optymalnych warunków środowiskowych.
3. Umożliwienie korekcji przez likwidację przykurczów mięśniowych.
4. Naukę przyjmowania pozycji skorygowanej.
5. Wzmocnienie mięśni posturalnych.
6. Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy.
Uświadomienie dziecku i rodzicom na czym polega i czym grozi ta wada ma dwa cele.
Z jednej strony chodzi o pozyskanie aktywnie współpracujących z instruktorem rodziców,którzy
w domu będą dbali o stworzenie optymalnych,sprzyjających korekcji wady warunków. Drugim, chyba ważniejszym celem, jest przekonanie i zachęcenie dziecka do podjęcia trudu pracy korekcyjnej. Dążymy do sytuacji, w której dziecko jest podmiotem w procesie korekcyjnym, a nie przedmiotem poddanym korekcyjnemu oddziaływaniu.
Zapewnienie odpowiednich, sprzyjających korygowaniu wady warunków środowiskowych obejmuje:
*nie przeciążanie dziecka nauką i pracą,
*zapewnienie odpowiednich warunków pracy (biurko,krzesło,oświetlenie,ławka szkolna),
*zapewnienie możliwości zabaw i gier ruchowych na świeżym powietrzu,
*ćwiczenia korekcyjne w domu,
*zapewnienie odpowiednich warunków snu (łóżko,poduszka),
*prawidłowe odżywianie,
*odpowiednia ilość snu.
W bocznych skrzywieniach kręgosłupa dochodzi do asymetrii napięć mięśni przykręgosłupowych strony prawej i lewej. Mięśnie jednej strony ulegają osłabieniu,pozwalając kręgosłupowi na skrzywienie. Mięśnie strony przeciwnej mają tendencję do przykurczu powodując utworzenie skrzywienia.
W postępowaniu korekcyjnym z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa można stosować ćwiczenia asymetryczne i symetryczne. W ćwiczeniach asymetrycznych dąży się do wygięcia kręgosłupa w stronę przeciwną do istniejącego skrzywienia. Zyskuje się przez to pełną korekcję lub hiperkorekcję. Ćwiczenia asymetryczne kryją jednak w sobie pewne trudności: mogą powodować pogłębienie skrzywień kompensacyjnych wtórnych, a także wymagają indywidualnego korygowania każdego dziecka i kontroli utrzymania pozycji asymetrycznej w czasie ćwiczeń.
W gimnastyce korekcyjnej, gdy jeden instruktor ćwiczy z grupą 10-15 osobową, kontrola taka jest praktycznie niemożliwa. W przypadku zabaw i gier ruchowych jest ona dodatkowo utrudniona. Z tego względu ćwiczenia asymetryczne powinny być stosowane w rehabilitacji, gdzie jest możliwość ćwiczeń indywidualnych (jeden instruktor z jednym dzieckiem), a nie w zajęciach gimnastyki korekcyjnej.
Zapobieganie przykurczom i ewentualnie rozciąganie ich w zajęciach gimnastyki korekcyjnej najlepiej osiągnąć przez elongację,czyli wydłużenie kręgosłupa. Stosując elongację uzyskuje się skorygowanie bocznego skrzywienia kręgosłupa, niezależnie od jego lokalizacji i kierunku. Jest to więc wygodna i bezpieczna forma likwidacji przykurczów mięśniowych i osiągania korekcji w zajęciach zespołowych.
Elongacja może być bierna (np. zwis na drabinkach) i czynna (uzyskana napięciem własnych mięśni-”wyciąganie się”). W przypadku postaw skoliotycznych i skoliozach I0 elongacja czynna,a więc uzyskiwana napięciem mięśni dziecka,z reguły pozwala na pełną korekcję. Elongacja bierna,jakkolwiek korzystna,nie powinna być nadużywana,gdyż nie tylko rozciąga mięśnie przykurczone,ale również osłabione ,co upośledza stabilizację czynną kręgosłupa.
Naukę przyjmowania pozycji skorygowanej rozpoczyna się od pozycji odciążającej kręgosłup od ucisku osiowego-leżenia,następnie przechodzi się do ustawienia przy ścianie,potem przed lustrem z kontrolą wzroku i z zamkniętymi oczami z wykorzystaniem czucia głębokiego.
W przypadku bocznych skrzywień kręgosłupa szczególną uwagę należy zwrócić na elongację kręgosłupa,pokrywanie się pionów z linią środkową ciała (broda,wcięcie mostka,wyrostek mieczykowaty,kresa biała,pępek,środek spojenia łonowego,równa odległość między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami przyśrodkowymi). Wymaga się również równego ustawienia barków,łopatek,trójkątów talii oraz miednicy.
Wzmacnianie mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie poprawnej postawy powinno odbywać się w pozycji skorygowanej-w elongacji kręgosłupa. Wzmacniany jest głównie mięsień prostownika grzbietu. Oprócz niego wzmacniane są mięśnie ściągające łopatki,mięśnie brzucha i mięśnie pośladków.
Wzmacnianie mięśnia prostownika grzbietu w zajęciach gimnastyki korekcyjnej powinno być realizowane przez stosowanie ćwiczeń symetrycznych. Ćwiczenia asymetryczne wymagają wysokich kwalifikacji prowadzącego i pracy i indywidualnej,co można realizować w rehabilitacji. Wzmacnianie mięśnia prostownika grzbietu w pozycji maksymalnej elongacji powoduje najczęściej zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa (kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej). Jest to koszt postępowania korekcyjnego,z którym niestety trzeba się pogodzić.
Przy wzmacnianiu mięśni ściągających łopatki należy pamiętać,że odwiedzenie rąk powyżej 900 powoduje przekroczenie zakresu ruchomości stawu ramiennego i przeniesienie ruchu na inny staw (bark).

Dobierając ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha należy pamiętać o tzw. bezpiecznym kącie pracy nóg. Jest to taki kąt uniesienia nóg,przy którym nie występuje powiększenie lordozy lędźwiowej kręgosłupa. Jeżeli z pozycji leżenia tyłem unosimy proste nogi do pionu,to w pierwszej fazie ruchu,gdy nogi są nisko nad podłożem,bardzo mocno wygina się odcinek lędźwiowy. Wygięcie to zanika na ogół przy kącie ok. 450 pomiędzy nogami a podłogą.
W doborze ćwiczeń wzmacniających mięśnie pośladkowe trzeba uwzględnić fakt,że zakres wyprostu w stawie biodrowym nie przekracza kąta 10-150. Uniesienie nóg,np. W leżeniu na brzuchu powyżej tego kąta zwiększa lordozę lędźwiową.
W terapii wad postawy ważna rolę odgrywają ćwiczenia oddechowe. W przypadku skolioz są one niezbędne. Zapewniają właściwą ruchomość klatki piersiowej, zapobiegają jej usztywnieniu i zniekształceniu, zwiększają pojemność życiową płuc. O konieczności głębokich oddechów trzeba przypominać i egzekwować je zwłaszcza w ćwiczeniach izometrycznych (w ćwiczeniach statycznych z dużym wysiłkiem).
W zaawansowanych skoliozach występuje deformacja sylwetki w postaci garbu. Jest on wynikiem głównie rotacji kręgów. Aby nie stymulować rotacji w ćwiczeniach dla dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa,staramy się unikać skrętów tułowia.
Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy powinno odbywać się nie tylko na zajęciach gimnastyki korekcyjnej,lecz również w domu i w szkole. Dziecku powinno się stale przypominać o konieczności korekcji postawy. Coraz dłuższe,kontrolowane przebywanie w postawie poprawnej,możliwe dzięki coraz silniejszym mięśniom posturalnym, z czasem doprowadza do automatyzacji odruchu postawy skorygowanej. Gdy dziecko zaabsorbowane czynnościami dnia codziennego,zabawą czy grą,utrzymuje już nową,poprawną postawę,można uważać,że proces korekcji został zakończony.
Boczne skrzywienia kręgosłupa jako wady postawy stwarzające największe zagrożenie dla dziecka,wymagają szczególnej uwagi instruktorów,rodziców,lekarzy. Ważne jest dokładne rozpoznanie (czy na pewno jest to skolioza idiopatyczna) i wynikające z niego właściwe leczenie oraz obserwacja progresji skrzywienia we wszystkich płaszczyznach. Zaobserwowanie pogorszenia jest sygnałem do podjęcia dodatkowych form leczenia (rehabilitacja,gorsety itp.). Dlatego dziecko ze skoliozą powinno być pod opieką lekarza specjalisty.


IV . Kolana koślawe- opis wady i schemat postępowania korekcyjnego.

Wady kończyn dolnych traktuje się jako wady postawy,ponieważ mają duży wpływ na statykę ciała. Ich przyczyną może być asymetria wyżej położonych segmentów ciała lub dysproporcje między wytrzymałością mięśniową stóp a ich obciążeniem. Część z nich ma charakter wrodzony. Wady kończyn dolnych różnią się pod względem okresu występowania,stopnia zaawansowania i charakteru zmian. Do najczęściej spotykanych należą:
*kolana koślawe,
*szpotawe,
*stopa płaska statyczna,
*stopa koślawa,
*stopa szpotawa,
*stopa wydrążona,
*stopa piętowa,
*stopa końska.
Oś mechaniczna kończyny dolnej u człowieka dorosłego w warunkach prawidłowych przebiega przez środek odległości między spojeniem łonowym ,a kolcem biodrowym przednim górnym,środek rzepki,środek stawu skokowego i rzutuje na drugi palec, przy poruszaniu się przesuwa się w stronę palucha, w staniu w kierunku zewnętrznej krawędzi stopy w zakresie około 150. Patrząc z boku oś ta przebiega przez krętarz większy kości udowej, główkę strzałki i kostkę zewnętrzną. Fizjologiczny nadwyprost w stawie kolanowym wynosi 100. Jest on nieco większy u osób z wiotkim aparatem więzadłowo-torebkowym lub z nadwagą. U noworodków prawidłowością rozwojową jest szpotawe ustawienie kończyn dolnych oraz zgięciowe ustawienie w stawach biodrowych i kolanowych. Wynika to z przewagi zginaczy nad prostownikami, która jest pozostałością ułożenia wewnątrzmacicznego. W ciągu pierwszego roku życia ustawienie szpotawe stopniowo się zmniejsza. W drugim roku życia przechodzi w fizjologiczną koślawość charakterystyczną dla dzieci do 6-8 roku życia. W wieku 10 lat można obserwować jeszcze niewielką koślawość kolan u dziewcząt, a szpotawość u chłopców, co uznaje się za normę. Oś kończyny, która w pierwszym roku życia jedynie dotyka przyśrodkowej strony stawu kolanowego, w drugim roku zbliża się ku jego środkowi,do którego dochodzi w 3-4 roku życia dziecka. W 5-6 roku przebiega w stosunku do niego już bocznie. Koślawością fizjologiczną będzie odchylenie od osi nie większe niż 10-150 lub rozstęp między kostkami wewnętrznymi nie przekraczający 4-5 cm.
Przy kolanie koślawym oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz,kostki wewnętrzne są oddalone od siebie ponad 5 cm. Wyróżniamy koślawość wrodzoną,idiopatyczną,pokrzywioną,pourazową,porażenną,pozapalną i statyczną, wynikającą z przeciążenia kończyn dolnych. Wada ta występuje niekiedy jako zjawisko wtórne,np. W stopie płasko-koślawej. Pronacja i koślawe ustawienie stóp powoduje nieprawidłowe rozłożenie sił nacisku i pociągania w obrębie stawu kolanowego, które powoduje jego koślawość. Stała pozycja rozkroczna , jaka występuje w koślawości kolan, przeciąża łuk dynamiczny stopy, powodując jego spłaszczenie. Zmiany kostne w opisanej wadzie polegają na: przeroście kłykcia wewnętrznego kości udowej,skrzywieniu kości udowej lub piszczelowej, zwłaszcza w przypadkach pokrzywicznych, skręceniu na zewnątrz podudzi i przeproście w stawie kolanowym. Nacisk na stronę zewnętrzną powoduje zahamowanie wzrostu tej części i zwiększa asymetrię kłykci:
Prawidłowa budowa stawu kolanowego. Staw kolanowy tworzą kłykcie kości udowej,kłykcie kości piszczelowej i rzepka. Kłykcie kości udowej oddzielone są od kłykci kości piszczelowej dwiema chrząstkami zwanymi łąkotkami stawu kolanowego. Łąkotki dzielą staw kolanowy na staw kolanowy górny,znajdujący się między kłykciami kości udowej i łąkotkami, praz staw kolanowy dolny.
W stawie kolanowym górnym odbywa się ruch zgięcia do tyłu i wyprostowania. Ruch zgięcia ograniczają części miękkie, wyprostowanie zaś ogranicza rzepka i silnie napinające się więzadła poboczne,krzyżowe i podkolanowe.
Staw kolanowy dolny,znajdujący się między łąkotkami i kłykciami kości piszczelowej,pozwala na ruchy obrotowe podudzia, ale tylko przy zgiętym stawie kolanowym,a więc przy rozluźnionych więzadłach pobocznych. Te ruchy obrotowe podudzia ograniczają więzadła krzyżowe znajdujące się wewnątrz stawu i więzadła poboczne.
Druga kość podudzia,tzn. Strzałka,nie bierze udziału w budowie stawu. Obydwie kości podudzia łączą się ze sobą dwoma stawami: Rozróżniamy: staw piszczelowo-strzałkowy, między główką strzałki a kłykciem bocznym kości piszczelowej, i więzozrost piszczelowo-strzałkowy, utworzony przez wcięcie strzałkowe kości piszczelowej i nasadę dalszą strzałki. Połączenie tych dwóch kości wzmocnione jest w znacznym stopniu rozpiętą między obu kościami błoną międzykostną.
Zmiany mięśniowo-więzadłowe polegają na: rozciągnięciu więzadła pobocznego piszczelowego i skróceniu pobocznego strzałkowego, rozciągnięciu mięśnia półścięgnistego, półbłoniastego,krawieckiego,głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego. Przykurczone zaś jest pasmo biodrowo-piszczelowe i mięsień dwugłowy uda. Następstwem tych zmian jest utrata zawartości stawu kolanowego i skłonność do zwichnięcia rzepki. W przypadkach bardziej zaawansowanych chód staje się niepewny, kołyszący i koszący, dziecko ma skłonność do krzyżowania kolan i obwodzenia. Jeśli wada jest jednostronna lub silniej wyrażona po jednej stronie (czynnościowe skrócenie jednej kończyny) może wytworzyć się skolioza odcinka lędźwiowego.
Utrudnieniem w korekcji tej wady jest ograniczenie przywodzenia i odwodzenia w stawach kolanowych dziecka, co uniemożliwia wzmacnianie mięśni klasycznym sposobem. Istnieje także konieczność przeciwstawnego oddziaływania na mięśnie o przyczepach podobnych do mięśni półścięgnistego, półbłoniastego(rozciągnięte) i dwugłowego(przykurczony). Zmniejszona zawartość stawu kolanowego oraz powodująca rozciągnięcie więzadeł pozycja zgięcia sprawiają, że część ćwiczeń należy wykonywać w pozycji wyprostu w stawach kolanowych. Potrzebna jest także nauka poprawnego stania i chodu. Leczenie zachowawcze jest uzależnione od przyczyny i stopnia zaawansowania wady. W przypadku koślawości niewielkiego stopnia stosujemy:
*odciążenie stawów kolanowych we wszystkich możliwych warunkach,
*redukcja nadwagi (jeśli istnieje)
*ograniczenie pozycji stojącej i rozkrocznej, a przede wszystkim siadu płotkarskiego i klęcznego, zwłaszcza ze stopami na zewnątrz,
*przeciwdziałamy współistnieniu płaskostopia stosując zwiększone obciążenie strony wewnętrznej stawu kolanowego (obcas Thomasa).
W korekcji tej wady należy uwzględnić pięć sfer: kostno-stawową,mięśniowo- więzadłową, neurofizjologiczną, środowiskową i emocjonalno-wolicjonalną. Dlatego program postępowania korekcyjnego dla osoby z kolanami koślawymi powinien obejmować: uświadomienie jej i najbliższym obecności wady i wynikających z tego zagrożeń, rozluźnienie, wyrabianie świadomości własnego ciała i przywracanie równowagi emocjonalnej, ustalenie i zapewnienie optymalnych warunków środowiskowych.
Wśród ćwiczeń korekcyjnych zaleca się ćwiczenia rozciągające pasmo biodrowo piszczelowe,ćwiczenia rozciągające mięsień dwugłowy uda, kształtujące i doskonalące nawyk prawidłowego ustawiania kończyn dolnych (bez szerokiego rozstawiania stóp), ćwiczenia wzmacniające mięśnie rozciągnięte w celu wzmocnienia głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego oraz mięśnia krawieckiego, smukłego, półścięgnistego i półbłoniastego.
Zaleca się również stosowanie masażu klasycznego, który rozpoczynamy od masażu pobudzającego mięśnie rozciągnięte. Pacjent leży na plecach. Zaczynamy od więzadła pobocznego piszczelowego następnie masujemy mięśnie: półścięgniste, półbłoniaste, krawieckie, głowy przyśrodkowe mięśni czworogłowych. Teraz stosujemy masaż rozluźniający mięśni przykurczonych. Pacjent leży na brzuchu. Masujemy mięśnie takie jak: pasmo biodrowo-piszczelowe i mięsień dwugłowy uda. Wskazany jest także masaż pobudzający całą kończynę dolną oraz masaż powodujący rozluźnienie i rozciągnięcie mięśni po stronie zewnętrznej stawu kolanowego. Dla skorygowania ustawienia kończyn wykonuje się także redresje bierne.
Terapię manualną stosuje się tylko w tych przypadkach kolana koślawego, w których doszło do czynnościowego ograniczenia zakresu ruchu, tzw. Zablokowania czynnościowego, uniemożliwiającego osiągnięcie pełnego zakresu ruchu biernego w stawach. Dotyczy to zwłaszcza stawów kolanowych i piszczelowo-strzałkowych ,a niekiedy także biodrowych i skokowych.
W bardziej zaawansowanych przypadkach zalecane są aparaty ortopedyczne odciążające nasady zewnętrzne stawu kolanowego lub szyny redresujące zakładane na noc. W przypadkach nieskuteczności powyższego leczenia u dzieci poniżej 6 roku życia stosuje się zabiegi operacyjne. Najczęściej stosowana jest osteotomia poprawna nadkłykciowa.
Przy koślawości kolan zaleca się jazdę na nartach, na wprost lub skos stoku z rękawiczką trzymaną między kostkami wewnętrznymi, pływanie kraulem, jazda na rowerze.
Przeciwwskazaniem jest natomiast uprawianie sportów przeciążających kończyny dolne i powodujących odwiedzeniowe ustawienie podudzi, jazda na nartach technikami kątowymi(pług, łuk), łyżwiarstwo.



OPRACOWAŁA:
MGR. DOROTA DRYJA
SOSW W RADOMSKU




Bibliografia

1.Bochenek A. ,Anatomia człowieka. T-1 PZWL,Warszawa 1968
2. Kołodziej J. , Kołodziej K. , Mamda J. ,Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w szkole. Fosze, Rzeszów 1994
3.Kutzner-Kozińska M. ,Korekcja wad postawy. T-2 AWF,Warszawa 1988
4.Owczarek S. ,Bondarowicz M. ,Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WsiP,Warszawa 1997
5.Owczarek S. ,Atlas ćwiczeń korekcyjnych. WSiP,Warszawa 1998
6.Wilczyński J. ,Korekcja wad postawy człowieka. Anthropos,Starachowice 2001
7.Wojciechowski B. ,Anatomia i fizjologia. PZWL,Warszawa 1954
Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:17:37
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:17:37) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie