Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Kobieta w poezji dwudziestoletnich poetów Warszawy

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 8889 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
Kobieta dość często pojawiała się w twórczości poetów. Analiza postaci kobiecych, jakie stworzyli poeci, może ukazać koncepcję kobiety oraz dostarczyć wielu ciekawych wniosków dotyczących życia uczuciowego. Kobiety pojawiają się w twórczości z różnym nasileniem. Postacie są mocno zróżnicowane, co wzbogaca ogólny obraz „drugiej płci”.
1. Barbara, Anna, Krystyna, Natalia, czyli kobiety „rzeczywiste”.
Niemal każdy z młodych poetów posiadał swą Beatrycze, której wyznawał miłość, której poświęcał najpiękniejsze erotyki. To właśnie te kobiety stały się adresatkami i głównymi bohaterkami wierszy.
Największą miłością Baczyńskiego była Barbara, która stała się jego jedyną muzą. Poeta stworzył jej literacki portret. Opisy jej kobiecego ciała są pełne erotyzmu, uniesienia i oczarowania. Jadwiga Klarnerówna wspomina Basię: „Basia miała trochę skośne oczy. Nie była ładna.”
Co zatem sprawia, że w wierszach Baczyńskiego Barbara urasta do rangi ideału, niekiedy do wymiarów istoty boskiej?
„Madonno moja, grzechu pełna,
W sen jak w zwierciadło pęknięte wprawiona”
Tak wyidealizowany portret kobiety, do której poeta zanosi swe prośby- modlitwy, osiągnął dzięki stylizacji. Podobne zabiegi są dość często spotykane w poezji miłosnej. Ten portret jest nieco bardziej złożony. Madonna- czyli kobieta czysta i niewinna, jednak zaraz pojawia się ciąg dalszy: „grzechu pełna”. Czyżby Baczyński chciał zasugerować, że jego muza jest taka jak wszyscy- ułomna? A może Baczyński uważa, że nie ma miłości bez grzechu?
„Madonno moja w grzechu poczęta,
to nie są winy, którym łez brak”
Georges Bataille twierdził, że: „podstawą seksualności jest lęk. ” Łatwo zauważyć, że zamiast radości i uniesienia kochankowie odczuwają lęk i niepokój. Taka uduchowiona miłość zawsze wymaga wielu kompromisów i jest przyczyną wielu cierpień.
Nie można zapominać o pierwiastku cielesnym. Ciało Barbary w niczym nie jest podobne do ciał rzeczywistej kobiety. Obraz, który możemy odtworzyć, należy uznać za czysty wytwór fantazji. Już Kazimierz Wyka zauważył, że erotyków Baczyńskiego nie można odczytywać dosłownie, bo to zabija aurę delikatności i erotyzmu.
Postać Barbary bardzo często przedstawiona jest w sposób nierealny, nie ujawnia się bezpośrednio, natomiast opis sytuacji pozwala bliżej ów milczący podmiot określić. Najlepszym tego przykładem jest „Biała magia”- erotyk pozbawiony jakiegokolwiek odczuwania nacisku realiów zewnętrznych. Postać kobieca opisana jest w sposób silnie zmetaforyzowany i nasycony epitetami. Cały wiersz to wyraz oczarowania ciałem kobiety. Bezruch Barbary pozwala napawać się pięknem, subtelnością i delikatnością Barbary przed „lustrem ciszy”:
„Więc ma Barbara srebrne
ciało. W nim pręży się miękko
biała łasica milczenia”
W sposobie opisywania kobiety i miłości można dopatrzyć się pewnych wpływów romantyzmu, sięgnięcia do tradycji romantycznej. Romantycy stworzyli obowiązujący na całe wieki wzór miłości doskonałej. Szukali w kobiecie przede wszystkim wspólnoty duchowej, więzi transcendentnej.
Toteż zachwycali się „nadziemskimi dziewicami”, które byłyby zdolne zbliżać się do wyższych form bytu. Z religijną czcią opisywano kobiety, wykluczając cielesny aspekt miłości. Wymarzone partnerki były jednak dużo bardziej poetyckie od zwykłych śmiertelnic.
Większość erotyków poświęconych Basi brzmi jak dziękczynne hymny. Z postaci cichej i skromnej stworzył kobietę, którą można porównać do wróżki i czarodziejki:
„Nie płacz, kochana, lat złowrogich,
spod twoich rzęs zielony liść,
ptaki i drzewa trysną, drogi
po których dalej trzeba iść”
„Więc ręce zwraca w górę i krople wypryska wysoko,
czyni z nich liście i jabłka, węże i srebrne jaszczury”
Przy Barbarze wszystko nabiera barw i jaśnieje. Nawet rzeczywistość wojenna zaczyna nabierać innych wymiarów i jest mniej tragiczna. Baczyński zgodnie z tradycją romantyczną chce, aby ukochana wzbiła się na wyższe poziomy. Bardzo często zwraca się do Basi z żądaniami: „zamień”, „czy mnie wybawisz?”, „uczyń”. Tylko osoba niezwykła, o wielkiej mocy może sprostać takiej skali wymagań. To jakby wprowadzenie Barbary w wyższy porządek świata i zjawisk. Jerzy Święch mówi wręcz o swoistym „demiurgizmie kobiety” ,która jest twórcą idealnym nowej, lepszej rzeczywistości.
Podobnie jak Baczyński kobietę widzi i opisuje Juliusz Krzyżewski. Co prawda jego żoną była Maria Piotrowska, jednak najpiękniejsze erotyki zadedykował Krystynie Jastrzębskiej.
Ich burzliwy romans pełen rozstań i powrotów zaowocował erotykami zmysłowymi, ale pozbawionymi banału. Najpełniej postać ukochanej kobiety opisał w wierszu „Dobrogniewa w kąpieli”:
„O Dobrogniewo cudna, wstająca na wodzie
strumienia, w którym zieleń rozpływa się na dnie (...)
jak jodła wysmukła,
czesząca włosy wiatrem w gałęziach, co w ręce
chwytają każdy powiew”
Obraz jest bardzo plastyczny, działający na zmysły. Całość utrzymana jest w bardzo tajemniczej aurze. Krzyżewski czyni z Dobrogniewy nieodłączny element kosmosu. Często poeta nie mówi o swojej kochance wprost, ale wywołuje klimat niedopowiedzeń. Sprawia to, że obiekt miłości jest bardziej prawdziwy, chociaż nie nazwany. Kobieta jest także siłą sprawczą, twórcą lepszego ładu. Nie można zapominać o wojennej rzeczywistości, która codziennie przypominała o sobie. Apokalipsa sprawdzała się każdego dnia. Przeczucie tego posiadał również Krzyżewski, dlatego kobieta była przystanią, przy niej zapominało się o tragizmie wojny. Jej miłość, zmysłowość, zwykła obecność a może tylko biologicznie pojmowany erotyzm powodowały zapomnienie. Poeta rzucał się niekiedy rozpaczliwie w ramiona kochanki, aby móc przez chwilę być w innym wymiarze bytu. W wymiarze niedostępnym dla każdego:
„Z tobą spokojny jestem i ufności pełen,
Krystyno, żony mojej niewidoma siostro (...)
i kiedy noc i niebo przesiąkną do łodzi,
zapalam nierozumnie dla ciebie pochodnię”
Kobieta w poezji Krzyżewskiego posiada jeszcze jedną cechę- jest tą, która wyznaje uczucie mężczyźnie. Wyznanie jest aktem bardzo odważnym, rzadko spotykanym w poezji „dwudziestoletnich poetów”. Kobieta zawiera z mężczyzną więź krwi:
„Jestem ci wierna, mój miły,
dana ci jestem na własność,
krew twoja płynie w mych żyłach
i w skronie uderza blaskiem”
Kochanka jest uległa wobec swego mężczyzny, zupełnie zależna od niego. Jej ciało, jej byt ma znaczenie tylko wtedy, gdy ukochany znajduje się blisko niej. Można mówić o pełnym zespoleniu kochanków:
„A kiedy uśniesz zupełnie,
zamknę się w tobie jak w trumnie,
twe palce nawet wypełnię,
o struno, gwiazdo, kolumno!”
Może utwór można odczytać jako swoiste pragnienie miłości, głód miłości?
W posłowiu do wydania „Poezji” Krzyżewskiego, Jarosław Iwaszkiewicz napisał: „To gorączkowe poszukiwanie miłości, ten erotyzm nieuspokojony i ciągle trwożony- to chyba właśnie przeczucie przedwczesnej i tragicznej śmierci."
Tadeusz Gajcy napisał zaledwie pięć erotyków i wszystkie były inspirowane miłością do Wandy Sucheckiej. Jeżeli wiersze Baczyńskiego i Krzyżewskiego są bardzo osobiste, są swoistą kroniką uczuciową poetów, to erotyki Gajcego pozbawione są konkretu, cechują się pewną uniwersalnością. Gajcy nie opisuje swej ukochanej wprost. Jego postacie kobiece są tylko wzorowane w pewnej mierze na konkretnej osobie Sucheckiej. U poety miłość miesza się z tragizmem, arkadia z apokalipsą. W te scenerie wpisana została kobieta, która musi radzić sobie z całym bagażem codzienności. Trudno odtworzyć portret kochanki. Strzępki opisów postaci nie pozwalają na dokładny obraz. Wiersze pozwalają natomiast na dokładny opis stanów i uczuć między kochankami. Wojna spowodowała, że w miłość wpisana została śmierć. U Gajcego każde spełnienie miłosne, każde wyznanie uczucia wydają się ostatnimi. Miłosne noce są zestrojone z realiami świata:
„Zobaczysz krwistej łuny źdźbło,
co w oko nasze patrzy”
Gajcy wcześniej niż inni poznał prawdę, że obcowanie z życiem może być jednocześnie obcowaniem ze śmiercią. Czy zatem miłość i kobieta są także ucieczką przed wojną? Erotyki potwierdzają, że tak jest. Nie można cieszyć się prawdziwym uczuciem, kiedy wszędzie czai się śmierć.
Nie w ramionach kochanki znajduje Gajcy ukojenie, ale w śnie. Sen jest jedyną rzeczą, która może na chwilę zetrzeć obraz strasznej codzienności. Jednak nie jest to wystarczające lekarstwo na koszmar jawy. Sen mija i znów pojawiają się wojenne pejzaże:
„Nie zatrzymamy się więc
tej nocy w milczeniu płynąc,
gdy wszystko sen, jesteśmy snem
bez ciała i bez imion”
Gajcy umiejętnie zaciera ślady wielkiego uniesienia oraz nie przedstawia portretu dziewczyny. Uniwersalność jego erotyków sprawia, że bohaterem wierszy mógł stać się każdy, kto wpisany był w tamte realia.
Kobieta nie zawsze była przedstawiana przez Baczyńskiego, Krzyżewskiego i Gajcego jednakowo. Jednak owe bohaterki mają pewne rysy wspólne:
– są to realne adresatki wierszy;
– postacie kobiece są często idealizowane;
– „demiurgizm kobiety”;
– w opisie kobiety widoczne jest brzemienne w skutki „porażenie okupacyjne”;
Jak w świetle tych wierszy wypada twórczość Wacława Bojarskiego i Andrzeja Trzebińskiego? Utwory tych poetów miały także swe konkretne adresatki.
Bojarski w opisie nie stosuje zmysłowości i finezji. Jego muza jest boska, pełna wdzięków i szlachetności. Nie stara się nadać opisowi tajemniczości poprzez zastosowanie metafor lub niedopowiedzeń. Opisom brak miękkości:
„Ileż wdzięków jednoczysz w sobie boska Zofio!
Ileż- nie wiem, bo jestem w arytmetyce matoł (...)
Postać twoja piękności greckiej filozofią (...)
A twa szlachetność z wdziękiem rytmem zgodnym”
Obraz kobiety jest nieco uproszczony. Postacie ukochanych, bez względu czy to Natalia, Kasia czy Zofia, rażą nieporadnością. Bojarski nie mógł gwarantować swoim bohaterkom afirmacji ich ciała i kobiecości. Opisy są frywolne, jakby pozbawione powagi. Wiersze Bojarskiego przypominają poezję trubadurów. Prowansalscy twórcy obierali sobie wybrankę serca, wielbiąc ją niczym władczynię. W swych pieśniach opiewali jej olśniewającą urodę i zniewalający wdzięk, przyrzekali jej posłuszeństwo i wierność. Prawie identycznie postępował Bojarski. W jednym z wiersz czytamy:
„K- jak: kocham Cię.
A-aniele mój,
S- jak: sny ci moje dam,
I-Ideale mój,
U- usta po to masz,
żebym, aż mi zabraknie tchu,
ciągle je całować mógł”
Ze wspomnień Bojarskiego wiemy, że często skarżył się, iż nie może znaleźć tej jedynej, że ciągle poszukuje ideału. Poezja potwierdza to. Poeta zachowywał się tak, jakby od wybranki zależało jego szczęście. Żył w ciągłej niepewności, czy aktualna kochanka obdarzy go łaskawym spojrzeniem, życzliwym gestem, czy miłosnym pocałunkiem. Bojarski przedstawia swoją ukochaną zbyt lakonicznie tak, że wydawała się ona być pretekstem autoanalizy nastrojów poety. Schematyzm jest tak powszechny, że można by było sądzić, iż spotkane kobiety były piękne, szlachetne, urocze i idealne. W twórczości poety znajduje się także jeden wierz, który formą i stylem przypomina staropolskie wiersze swawolne i wszeteczne, które należały do literatury popularnej:
„Do Kaśki ze dworu kończył ksiądz kazanie
- Toż to jest obraza i zgorszenie wszędzie,
Biada tym, co łamią szóste przykazanie,
- A dyć ja myślała, że to siódme będzie”
Ciekawym materiałem są pamiętniki, które pozostawił po sobie Andrzej Trzebiński. Ich lektura pozwala na wysnucie wniosku, iż poeta był wielkim kobieciarzem, sztuka miłosna nie była mu obca. Posiadał także swą jedyną- Annę, dla której cierpiał z miłości: „(...) Noc, która przywiązała mnie do Anny na śmierć i życie, noc, której nigdy nie zapomnę.” Wydawać by się mogło, iż liczne romanse, rozstania, cierpienia z miłości zaowocują wspaniałymi erotykami. Jednak spod pióra Trzebińskiego wychodziły wiersze, które nie wnosiły nic nowego, powielały stare schematy. Opis kobiecego ciała jest dosłowny, brak jakichkolwiek przenośni, które uczyniłyby obraz bardziej wyrafinowanym:
„Miej już oczy zielone- mówię- to nic-
Zielone- pytasz- to znaczy: jak- ? (...)
Miej już lekki, dziewczęcy krok”
W innym wierszu czytamy:
„tylko twoje, te jedyne, kocham oczy (...)
że smoliste ... że promienne ... urocze”
Właściwie tylko tanie opisy możemy dostrzec w erotykach Trzebińskiego- dosłowność, banał, dość kiczowate i grafomańskie porównania. Nie znajdujemy aury ezoterycznej, która tak uwalnia zmysły i powoduje nastrój. Brakuje również wielkiej roli kobiety, czyli tej, która potrafi wyczarować inny świat. Chyba najzgrabniejszym wierszem miłosnym jest „O niebieskim, pachnącym groszku”. Posiada chociaż pewien klimat, nastrój smutku, melancholii i jakąś głębię. Chociaż w tym wierszu zaoszczędził poeta nużącego opisu kobity.
O stosunku Trzebińskiego do Anny i o ich związku najszerzej mówią wspomniane już pamiętniki. Ten burzliwy związek, pełen rozstań, wahań, niepewności uczuć (ze strony poety) zakończył się rozstaniem. Anna była traktowana jako ucieczka przed neurastenią poety, która jest zauważalna prawie w każdym miejscu pamiętnika. Wybuchy nostalgii, chroniczne ataki smutku, niezdecydowanie i ciągłe żale nie służyły atmosferze miłości: „miłość kosztowała mnie w życiu zbyt dużo już. Stąd: miłość osłabia mię i wyczerpuje. Stąd- miłości miałem nadmiar i nie będę się więcej o nią kusić.” Może poeta przybierał tylko taką pozę, może było to celowe udawanie przed innymi? Przecież taki sposób bycia w jakimś stopniu upodabniał go do romantyków i dekadentów.
2. Kobiety biblijne
Poeci sięgali też do innych kultur i tradycji. Właściwie tylko w twórczości Baczyńskiego i Gajcego przywoływane są kobiety biblijne.
Najczęściej przywoływaną postacią jest Maryja, często nazywana przez poetów także Madonną, Matką Boską czy Bogurodzicą. Na przestrzeni wieków postać Maryi często pojawiała się w literaturze i sztuce. Również Kościół eksponował jej postać. Szczególnie podkreślano jej piękno duchowe i niepokalane poczęcie. Wielbiono i czczono kobiety podobne Maryi, które łączyły zalety umysłu z doskonałością ciała, wychwalano dziewictwo, niewinność i czystość. Zachwycająca była doskonałość fizyczna, urok i moc kobiecości. Taką postać wzorowaną na Marii stworzył właśnie Baczyński we wcześniej omawianym wierszu „Noc”.
Maryja nie służyła poetom tylko do tego, aby jej doskonałymi przymiotami obdarzać swoje muzy. Kiedy wszystko zawodziło, a rzeczywistość stawała się nie do zniesienia, do Maryi kierowali swoje prośby. Stawała się jedyną ucieczką i ostoją:
„Któraś wiodła jak bór pomruków
ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg,
prowadź nocne drogi jego wnuków,
byśmy milcząc umieli umierać”
Poeci szukali wielu analogii pomiędzy Maryją a kobietą. Wojna i jej tragizm, obrazy mordów powodowały, iż kobieta stawała się doświadczeniem równa Bogarodzicy. Również cierpiała, była szlachetna i pełna patosu. Często bohaterki wierszy nazywane są „boleściwymi pannami”, „Mariami niepokalanymi”:
„Nad strumieniem za siedmioma lasami
myły pieniste ramiona boleściwe panny
żalem zdjęte”
Biblijny motyw narodzin Chrystusa często pojawiał się w literaturze polskiej. Nie był on obcy również „dwudziestoletnim poetom”. Zmieniały się tylko realia. Cud narodzin dokonywał się w okupowanej Polsce. Nie było to bez znaczenia. Poeci w imieniu cierpiących ludzi próbowali wyprosić u nowo narodzonego łaskę. Liczyli na to, iż fakt narodzin w Polsce spowoduje cud, że ustaną lęki i codzienne cierpienia. Znów pośrednikiem między Chrystusem a ludźmi staje się Maryja.
Oprócz Matki Boskiej pojawia się cały szereg bohaterek biblijnych. Poeci przywołują imiona świętej Agnieszki, Honoraty i Łucji. Można zastanowić się czy święte zostały przywołane przypadkowo, czy też wybór jest uzasadniony? Jeżeli prześledzić życiorysy świętych można doszukać się elementu wspólnego łączącego te postacie: wszystkie otoczone były powszechną czcią, zginęły śmiercią męczeńską oraz walczyły w obronie swojej cnoty i czystości. Są to postacie tragiczne, jednak odznaczające się wielkim heroizmem. Im również, podobnie jak bohaterkom wojny, przyszło żyć w świecie prześladowań i cierpień.
3. Kobiety nierealne
Tradycja romantyczna stworzyła nowy typ kobiet- kobiet nierealnych, jednak obdarzonych cechami istot rzeczywistych. W twórczości Mickiewicza i Słowackiego można znaleźć szereg kobiet będących rusałkami, zjawami, upiorami. Pod względem charakteru i osobowości były to postacie bardzo zróżnicowane. Wśród nich były „kobiety” czyste i niewinne, ale również zbrodniarki. Poeci wojny i okupacji sięgali również do tych wzorów kobiecych:
„Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie
jak fotografia wszystkich wiosen (...)
tańczą liściaste suknie panien
na moście w Awinion”
Wspomnienie Awinionu nawiedziło poetę, gdy leżał w szpitalu, w roku 1941. W bezcielesnej scenerii szpitala pojawiają się jak duchy, niewidzialne, tańczące na moście panny, tak jakby cienie i szelesty przybierały w wizji ludzkie kształty. W dalszej części wiersza pojawiają się tańczące pary w scenerii niezwykłej, nasyconej zielenią, srebrem, złotem i bielą. Może to poetycka ucieczka ze świata koszmaru i wojennych widm, w arkadię cudownego dzieciństwa i świat marzeń? Lecz czy rzeczywistość całkiem odeszła? Może taniec panien, który obserwujemy to taniec śmierci? Wirujące cienie par awiniońskich wciągają w wir wszystkie elementy świata tego nierzeczywistego i tego rzeczywistego. Kołujące znikanie jest przecież zgodne z porządkiem wszechświata.
W II części „Dziadów” pojawia się widmo Zosi, która nie może po śmierci znaleźć spokoju, gdyż „kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie”. Jakże podobna do Zosi jest jedna z bohaterek wiersza „Serce jak obłok”- Światłołuna (wpół prawda, na wpół cisza), która odtrąca miłość Tytana. Tytan obdarzony radością i chęcią życia chce ofiarować ludziom miłość. Jednak staje się ofiarą, gdyż wszyscy odrzucają ten cenny dar. Światłołuna jest krótkowzroczna, pełna pychy. Nie potrafi wznieść się ponad tłum i dostrzec ofiarności Tytana:
„Jakże ty mnie chcesz, Tytanie, kochać,
zadumaną w moich białych potokach? (...)
Bo ja jestem na wpół prawdą , na wpół ciszą,
Jakby liście, co w powietrzu- zanim spadną- wiszą”
Rusałka ze „Świtezianki” Mickiewicza to kobieta niebezpieczna, a zarazem tragiczna. Zakochana, zastawia na swego ukochanego pułapkę i wciąga go do swego podwodnego królestwa. Baczyński w „Święcie umarłych” stworzył postać bardzo podobną, jednak pozbawił ją okrucieństwa. Rusałka Baczyńskiego jest przeszyta na wskroś bólem. Jednak opis postaci zawiera szereg podobieństw z bohaterką „wodnej” ballady Mickiewicza:
„Powietrze porusza skrzydłem, napędza ciemności jak fala,
a z niej dziewczyna wyrasta pianą, szumi i świeci,
nabrzmiewa kształtem, szeleści, ręce jak gałąź kwitnącą
wyrzuca, jak woda opada, wiruje w liści zamieci,
szuka, dłonie obraca, zaklina powietrze i ziemię”
W twórczości poety odnaleźć można jeszcze inne opisy „kobiet nierealnych”. Są one jakby wzięte z baśni. Nawet opis wyglądu jest pełen niezwykłości i magii ( ,, panieneczki błękitne” , ,, dziewczyna o niebieskich włosach” ) . Najbardziej niezwykłym utworem T . Gajcego jest poemat ,, Widma” , który zawiera katastroficzne i apokaliptyczne wizje . Lesław Bartelski napisał : ,, Rzeczywistość snu jest rzeczywistością zjawiskową ( ... ) Tego rodzaju ujęcie pozwoliło poecie ogarnąć nieludzkośc rzeczywistości wojennej , a także sugerować jego kosmiczne rozmiary”.
Nic więc dziwnego , że w tym utworze mnożą się duchy , zjawy , upiory przybierające postaci kobiet :
,, Gdzieś, woskowa panienko ,
gdzieś mi się podziała”.
,, Robak drobnymi wąsami poruszał
i po czaszce wędrował jak globie ,
uśmiechały się oczy i usta
mej siostrzyczki w trumience obłej”.
Duchy i upiory są również bliskie tradycji romantycznej . Romantycy szczególnie interesowali się pogańskimi praktykami i spirytualizmem . Zaowocowało to wprowadzeniem do utworów postaci nadprzyrodzonych. U Gajcego znajdziemy również nawiązanie do ,, Ballad” Mickiewicza . Bohaterki niektórych utworów to kobiety niebezpieczne , morderczynie , które nie cofną się przed niczym , aby osiągnąć upragniony cel . Taka jest też Agata – bohaterka wiersza ,, Ballada czarnoksiężnika” :
,,W kruczych rękach dusiła dzieciątko ,
że skrzypiało jak mróz lub konar ,
a sośnina wołała słodko ,
biały księżyc na ręce spoglądał”.
4. Bohaterki mitologiczne
W kręgu zainteresowań poetów znalazła się również mitologia grecka , słowiańska a także mitologia Wschodu. Baczyński i Gajcy wprowadzają postacie kobiet , odwołując się i personifikując mitologie. Często kobiety porównywane są do nieskazitelnych muz . Jednak sceneria nie jest antyczna i beztroska . Przeżycia wojenne , koszmar ludzi ,,zamkniętych” w beznadziei okresu spiętrzały niepokój :
,, dziewczyna o włosach ze spalonej słomy ,
wije ciemność do fletu kołującą jak kobra
i stoją nad twym grobem jerycha zwalone ( ... )
To muza nadobnych wierszy .
Staje cieniem jej czarny upiór” .
W innym utworze czytamy :
,,Tam tylko w hamaku plaży
dziewczynki z miedzi kołyszą
pieśni zgubionych żeglarzy
zarosłych czasem i ciszą”.
W ,, Widmach” Gajcego nie może zabraknąć złych Eryń. Poeta również przez wprowadzenie tych postaci stara się jak najbardziej dopełnić makabryczny obraz rzeczywistości okupacyjnej :
,, Do studenta alchemii , gdzie dzwonek
był nad drzwiami rzeźbiony jak szyszka
przychodziły Erynie tlenione ,
by na czole mu gorzko napisać”.
oraz:
,, Erynia , ma córka jak muzyka co rano
zbudzi lokiem grającym , ucałuje cię w usta”.
Ciekawą postacią jest Lojola – kobieta niezwykłej urody , ,, przezroczysta i lekka taka” , która opłakuje śmierć swojego ukochanego – chińskiego cesarza. Nie może pogodzić się z jego odejściem . Kiedy cesarz leży w malowanej trumience , Lojola ze smutkiem obiera mandarynkę i płacze. Wydarzenia oraz postacie z wiersza są baśniowe. Nie bez znaczenia wiersz nosi tytuł ,, Bajka”. Krzyżewski natomiast odwołuje się do mitologii słowiańskiej.
Przywołuje postać Dobrogniewy , którą porównuje do swojej ukochanej.

opracował:
mgr Roman Łącki

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie