Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Arteterapia w nauczaniu zintegrowanym

 

 Program wspomagający pracę dydaktyczno-wychowawczą.

„Emocje, które wywołują w nas ludzie, zjawiska czy zdarzenia trudno czasami wyrazić słowami. To, co przeżywamy, jest często niezrozumiałe dla innych. Choć znamy tyle słów, nie potrafimy nazwać naszych wewnętrznych stanów. Sztuka może pomóc spojrzeć w głąb siebie, może również stać się dla wielu osób jedynym środkiem ekspresji emocjonalnej. Poprzez symbol umożliwia komunikację różnych przekonań, konfliktów, urazów. Może pomóc dostrzec, że spontaniczne wyrażanie siebie jest naprawdę możliwe, co więcej, możliwa jest nasza przemiana.”

Wzrastająca z roku na rok liczba dzieci wymagających specjalnej opieki zmusza do wprowadzenia do szkół, także masowych i publicznych, bardziej skutecznych form pomocy dzieciom. Jedną z takich form jest właśnie arteterapia.

Arteterapia to terapia przez sztukę. Rozumie się ją jako terapeutyczne oddziaływanie różnych dziedzin sztuki w procesie czynnej lub biernej aktywności twórczej.
Arteterapia to wydobywanie z dzieci sił oraz energii, które pomagają im we własnym rozwoju. Jest to poszukiwanie motywacji do procesu twórczego, w którym często dochodzi do głosu zjawisko katharsis (oczyszczenia). Stanowi ono bezpieczny i akceptowany przez dzieci sposób wypowiedzi tego, co jest trudne do opisania słowami, jest odzwierciedleniem problemów i negatywnych emocji nagromadzonych i przechowywanych.

Arteterapeuta poprzez świadome działanie artystyczne pozwala na rozwiązanie wielu problemów. Wykorzystuje do celów terapeutycznych formy plastyczne, muzyczne, literackie i teatralne. Tak szeroko pojęta sztuka daje możliwość symbolicznego wyrazu trudnych przeżyć, doświadczeń i emocji w bezpiecznych warunkach, w formie mówienia „nie wprost”. Obniża napięcie i pomaga nazwać problem.

Zajęciami arteterapeutycznymi objęte są dzieci zamknięte w sobie, z kompleksami, nieufne, zahamowane, nadpobudliwe, nieakceptowane, odrzucone oraz uczniowie z niską motywacją do nauki, jak również dzieci po przejściach traumatycznych oraz dzieci z małą sprawnością psychoruchową. Dziecko poprzez wykonywanie rozmaitych czynności doskonali swoje umiejętności manualne i ruchowe. Terapia przez sztukę pomaga mu w poznaniu nowych sposobów widzenia, dzięki czemu może samo ocenić i interpretować nowe zjawiska pojawiające się w jego świecie. Dla dzieci z trudnościami często jest jedyna szansą na komunikację ze światem i innymi ludźmi.

Cele główne arteterapii:

1) Diagnoza pozwalająca rozpoznać potrzeby emocjonalne, poznawczo – rozwojowe oraz możliwości manualne u dzieci.
2) Terapia polegająca na wzroście zdolności percepcyjno – poznawczych, socjalizacji, uzewnętrznianiu przeżyć i doznań, usprawnianiu możliwości ruchowych.
3) Relaksacja pozwalająca na odreagowanie wewnętrznych napięć, niepowodzeń, frustracji i agresji.

Cele szczegółowe arteterapii:

1) Pobudzanie wszechstronnego rozwoju ucznia.
2) Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych.
3) Stwarzanie możliwości do własnych wypowiedzi za pomocą różnorodnych środków artystycznych.
4) Wyposażenie w niezbędne umiejętności plastyczne oraz wiedzę z tego zakresu.
5) Rozwijanie sprawności manualnej.
6) Podnoszenie poziomu samoakceptacji.
7) Rozładowanie negatywnych napięć, emocji i agresji.
8) Poznanie różnego rodzaju materiałów do wykorzystania w procesie tworzenia.
9) Zrozumienie istoty samodzielności i odpowiedzialności za wykonane zadanie.
10) Uaktywnienie i otwarcie się ucznia mającego problemy z nawiązaniem kontaktów.
11) Przygotowanie do uczestnictwa i odbioru kultury.

Funkcje arteterapii:

1) rekreacyjna – pozwala osiągnąć stan wyciszenia, radości, rozluźnienia, wewnętrznego spokoju, a przez to wyzwolenia energii życiowej;
2) edukacyjna – polega na dostarczeniu dziecku dodatkowych wiadomości i zwiększeniu jej mądrości życiowej, a także umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach;
3) korekcyjna – przejawia się w różnych formach niesienia pomocy dzieciom mającym problem z niedostosowaniem się do otaczającego świata, przestrzeganiu i akceptacji siebie i innych, wyrównaniu braków i ograniczeń psychofizycznych.

Metody:

Dobór metod jest uzależniony od grupy wiekowej i jej możliwości oraz rodzaju zajęć. Wśród sugerowanych metod w pracy w ramach zajęć arteterapeutycznych należy wymienić wszystkie te, które pozwolą zrozumieć temat, wyobrazić sobie efekt końcowy, obserwować i praktycznie uzmysłowią proces tworzenia, pobudzą do ekspansji plastycznej, a mianowicie opartych na obserwacji, słowie i czynnościach praktycznych.
Są to:
• pokaz – angażujący zarówno wzrok, dotyk i inne zmysły;
• praca z książką – albumy, przykłady prac i rozwiązań, lektura, poezja;
• obserwacja, eksperyment, wycieczka – dzięki którym dzieci są wdrażane do logicznego myślenia i zapamiętywania;
• pogadanka – polegająca, choć w niewielkim stopniu na wymianie informacji nauczyciel – uczeń;
• projektowanie, modelowanie, kopiowanie – czyli metody praktycznego działania.

Formy arteterapii:

Sama arteterapia w swoich działaniach przybiera wiele różnych form. Wyróżniamy więc:

1) Dramatoterapia czyli psychodrama, czyli teatroterapia – terapia poprzez przygotowanie spektakli teatralnych i uczestniczenie w nich poprzez odgrywanie ról.
CEL:
 zdobywanie samowiedzy, rozwijanie wyobraźni i poczucie sprawstwa;
 uświadomienie sobie własnych przekonań i uczuć;
 pozwala wypróbować nowe sposoby zachowania;
 pomaga uwolnić się od wspomnień i niepokojów i lepiej zrozumieć siebie;
 dzięki niej uwalniane są lęki oraz ekspresja silnych emocji;
 kształci samodzielne myślenie oraz działanie i otwartej postawy wobec otoczenia;
 pogłębia odczucia emocjonalne, wzbogaca wyobraźnię oraz rozwój osobowości;
 poprawia komunikację dziecka z otoczeniem.
ŚRODKI REALIZACJI:
 przygotowywanie teatrzyków lalek i cieni;
 wykonywanie inscenizacji i improwizacji;
 praca z dramą na różnych zajęciach;

2) Terapia plastyczna z chromoterapią – terapia za pomocą różnych sztuk i technik plastycznych oraz kolorów.
CEL:
 dostarcza przestrzeni, pozwalając na swobodną twórczość;
 stanowi bezpieczny i akceptowany przez dzieci sposób wypowiedzi tego, co jest trudne do opisania słowami;
 odzwierciedla problemy i negatywne emocje;
 jest obrazem osobowości autora;
 realizuje zamierzenia i pragnienia, które nie miały okazji być spełnione w rzeczywistości;
 kształci umiejętności projekcyjne i konstrukcyjne;
ŚRODKI REALIZACJI:
 tworzenie prac plastycznych za pomocą różnych technik: malowanie pędzlem, palcami, rysowanie, lepienie z gliny, masy solnej, rzeźbienie, modelowanie, wycinanie, wydzieranie;

3) Muzykoterapia z choreoterapią – obejmuje oddziaływanie za pomocą muzyki i jej elementów (dźwięku oraz rytmu) oraz tańca.
CEL:
 może służyć nawiązywaniu relacji międzyludzkich i rozwiązywaniu problemów emocjonalnych (zwłaszcza w nazywaniu emocji);
 działa uspokajająco, ale też aktywizująco i pobudzająco;
 wpływa na zmianę aktywności systemu nerwowego, napięcia mięśniowego, przyspiesza przemianę materii, modyfikuje oddychanie;
 ma pomóc w rozwoju ciała, doskonali ruchy poprawiając ich wyrazistość i elastyczność;
 ćwiczy koordynację ruchową, poczucie rytmu i harmonii;
 pomaga odzyskać kontakt z własnym ciałem, odblokowuje miejsca, gdzie została uwięziona energia;
 poprawia kontakty interpersonalne z otoczeniem;
 angażuje do pracy wszystkie analizatory;
 kształci wyobraźnię i pamięć ruchową;
ŚRODKI REALIZACJI:
 akompaniowanie do śpiewu z wykorzystaniem instrumentów muzycznych oraz klaskania, tupania itp.;
 przedstawianie ruchem treści słyszanej melodii;
 wykonywanie ćwiczeń rytmiczno – ruchowych przy zabawach rytmicznych;
 improwizacje ruchowe;
 ćwiczenia oddechowe;

4) Biblioterapia z poezjoterapią – czyli terapia z wykorzystaniem odpowiednio dobranej literatury – książek, publikacji literackich, poezji, albumów.
CEL:
 wpływa na pozytywną postawę dziecka;
 daje wiarę w pokonywanie trudności;
 oddziałuje w kierunku zmiany obrazu samego siebie;
 przeciwdziała niepożądanym emocjom, osłabieniu ich i wygaszeniu;
 wzbudza emocje wpływające korzystnie na samopoczucie i właściwe funkcjonowanie organizmu;
 przyczynia się do rozwoju wyobraźni, poszerza sferę przeżyć;
 wpływa na poczucie własnej wartości i pomaga uwierzyć we własne możliwości;
ŚRODKI REALIZACJI:
 czytanie i analizowanie wybranych, odpowiednich do wieku lektur, bajek i poezji;
 próby zmian treści lub zakończenia opowiadania, bajek;
 samodzielne tworzenie poezji, bajek;

5) Terapia zajęciowa - terapia poprzez wykonywanie określonych zajęć i prac ręcznych.
CEL:
 poprzez wykonywanie różnych czynności doskonali swoją sprawność manualną;
 utrzymuje dziecko w sprawności fizycznej i psychicznej;
 wdraża do wyrażania własnej ekspresji w pracach ręcznych;
 pobudza sensorycznie – wielozmysłowe postrzeganie świata;
 kreuje przestrzeń, pozwala poznać dystans i granice;
 jest relaksem, przyjemnością i odpoczynkiem;
 sublimuje uczucia i postawy dzieci;
 tworzy atmosferę życzliwości i wspólnoty podczas wykonywania prac;
ŚRODKI REALIZACJI:
 tworzenie prac ręcznych z różnych materiałów;
 projektowanie i wykonywanie dekoracji i rekwizytów do przedstawień teatralnych i inscenizacji;

Realizacja zajęć:

Poniżej przedstawiam tematykę zajęć, które zamierzam przeprowadzić z uczniami klasy drugiej w bieżącym roku szkolnym. Na każde zajęcie terapeutyczne przeznaczam od 2 do 5 godzin lekcyjnych. Każde zajęcie terapeutyczne jest połączeniem kilku terapii.

TEMATYKA:
1) Przeżywanie losów bohaterów i wcielenie się w ich postacie przy jednoczesnym analizowaniu i rozwiązywaniu własnych problemów - bajki terapeutyczne (do wyboru) „Mrok i jego przyjaciele”, „Lisek Łakomczuszek”, „Perła”.
SPOSÓB REALIZACJI:
 zapoznanie z bajkami;
 własna interpretacja bajek;
 próby zmiany wyznaczonych fragmentów;
 wykonanie sylwet;
 przydział ról;
 dobór muzyki;
 teatr cieni;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: biblioterapia

2) Pokonywanie barier interpersonalnych i emocjonalnych - trening interpersonalny: „Krzak róży”, „Drzewo bez liści”.
SPOSÓB REALIZACJI:
 odprężenie za pomocą muzyki;
 wyrażanie własnych wyobrażeń;
 plastyczne przedstawienie własnego wyobrażenia;
 wzajemna autointerpretacja;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: choreoterapia

3) Wyrażanie doświadczenia emocjonalnego związanego z bliskością dotykową i cielesną - taniec ludowy: „Walc na lodzie”, „Kujawiak Zuzi”, „Polka”.
SPOSÓB REALIZACJI:
 ćwiczenia muzyczno – ruchowe;
 ćwiczenia oddechowe;
 nauka kroków podstawowych;
 własna interpretacja układów zgodnie z rytmem melodii;
 połączenie wszystkich układów muzycznych;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: muzykoterapia

4) Odgrywanie ról, rozwijanie wyobraźni i uświadomienie własnych zachowań – przygotowanie inscenizacji: „Jasełka”, „Dzień Babci”, „Dzień Matki”.
SPOSÓB REALIZACJI:
 wybór tekstów inscenizacji;
 przydział ról;
 ćwiczenia dykcji i modulacji głosu;
 wykonanie scenografii i rekwizytów;
 wykonanie przedstawienia;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: dramatoterapia

5) Rozwijanie wyobraźni i twórczego myślenia – tworzymy poezję: „Wiosna w poezji”, „Zwierzęta w sztuce”.
SPOSÓB REALIZACJI:
 wybór poezji o podanej tematyce;
 czytanie tej poezji i dzielenie się przeżyciami;
 wykonanie prac plastycznych zgodnych z własnymi uczuciami;
 słuchanie muzyki odzwierciedlającej stany uczuciowe poezji;
 próby własnego tworzenia poezji;
 wystawa poezji dziecięcej;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: poezjoterapia

6) Swobodne wyrażanie siebie i swoich odczuć – tworzymy obrazy: „Moje miejsce w rodzinie”, „Moje miejsce w klasie”.
ŚRODKI REALIZACJI:
 wybór technik plastycznych;
 przedstawienie siebie i innych za pomocą symboli;
 odnalezienie siebie wśród innych;
 wybór miejsca lepszego, odpowiedniejszego;
 wystawa prac dzieci;
DOMINUJĄCA TECHNIKA: terapia plastyczna

7) Wyładowywanie emocji i nabieranie dystansu do rzeczywistości – prace z masy solnej, plasteliny: „Figurka Mikołaja”, „Wielkanocna pisanka”.
ŚRODKI REALIZACJI:
 zapoznanie uczniów z tematem prac;
 tworzenie „żywych rzeźb” z uczniów w klasie;
 wyrobienie masy na pracę;
 wykonanie prac;
 wystawa.
DOMINUJĄCA TECHNIKA: terapia zajęciowa

UWAGI O REALIZACJI:
Dziecko w czasie zajęć może samo decydować o doborze technik plastycznych odpowiednich do swoich możliwości i czasu potrzebnego na wykonanie zadania. Techniki nie mogą być zbyt trudne, a aktywność dziecka powinna wyzwalać radość i poczucie spełnienia.
Nigdy nie należy oceniać wartości estetycznej wytworów, gdyż nie podlegają one żadnym standardom.
Podejmując z dziećmi działania arteterapeutyczne należy jasno określić zasady i uświadomić, że nie mają powstawać dzieła sztuki, a dziecko ma wyrazić to, co czuje.
W czasie zaplanowanych spotkań dziecko musi mieć możliwość:
 wyrażania swoich potrzeb, emocji, zaistniałych konfliktów;
 opowiadania o tym, co ich spotkało w domu, w szkole;
 nawiązania niewerbalnego kontaktu z arteterapeutą, rówieśnikami, rodzicami;
 uczestnictwa w aktywności grupy i współpracowania z nią;
 samodzielnego podejmowania decyzji i eksperymentowania, odreagowania i relaksu.

Literatura:

Arciszewska – Binnebesel A.,Szczęśliwy świat tworzenia czyli arteterapia, Wydawnictwo BEA – BLEJA, Toruń 2003.
Brutt D., Bajki, które leczą, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Keyserlingk L., Opowieści dla duszy dziecięcej, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2000.
Konieczna E. J.,Arteterapia w teorii i praktyce,Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.
Lewandowska K., Muzykoterapia dziecięca, Gdańsk 2001.
Molicka M., Bajki terapeutyczne, Media Rodzina, Poznań 1999.
Oster G. D., Goud P., Rysunek w psychoterapii, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.
Szulc W., Sztuka w służbie medycyny: od antyku do postmodernizmu, Akademia Medyczna w Poznaniu, Poznań 2001.
http://www.kajros.pl/

Autor:mgr Elżbieta Płonkowska

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:22:16
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:22:16) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie