Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Potrzeby emocjonalne dzieci w wieku przedszkolnym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 16428 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
W wieku przedszkolnym kształtują się podstawowe nawyki, sposoby zachowania, cechy osobowości oraz podstawowa skala uczuć, dlatego tak duże znaczenie ma zaspokajanie potrzeb emocjonalnych dziecka.
Zaliczamy do nich potrzebę bezpieczeństwa, akceptacji, kontaktu emocjonalnego i przynależności. W zaspokajaniu tych potrzeb największą rolę odgrywa rodzina, a przede wszystkim rodzice. Którzy w tym okresie rozwojowym liczą się najbardziej. Ważne więc jest, aby rodzice poznali te potrzeby i starali się zaspokajać je jak najlepiej, gdyż są odpowiedzialni za to, jak będzie się rozwijało ich dziecko, jakim człowiekiem zostanie w przyszłości i jaki będzie jego kontakt z ludźmi.

Potrzeba bezpieczeństwa

Potrzeba ta jest podstawowa i fundamentalna, co wynika chociażby z faktu, że stawia się ją na równi z potrzebami biologicznymi (np. snu, pożywienia itp. ). Rodzice stwarzają warunki, aby dziecko mogło czuć się bezpiecznie, dobrze.
Potrzebę bezpieczeństwa można zaspokoić poprzez: pozytywne nastawienie do dziecka, właściwy sposób traktowania, życzliwą atmosferę w domu. Nie wolno ośmieszać, bagatelizować problemów dziecka, jako mało znaczących i nieistotnych. Zdarzają się rodziny, które nie zapewniają dziecku poczucia bezpieczeństwa, powodują zaburzenia przez niespokojną atmosferą w domu, konflikty, kłótnie, awantury, alkoholizm.
Dla dziecka w wieku przedszkolnym wszystko jest nowe, zaskakujące. W porównaniu z dorosłymi ma ona bardzo małe doświadczenie, dlatego łatwo dochodzi do zachwiania poczucia bezpieczeństwa. Dziecko nie potrafi odróżnić niebezpieczeństwa rzeczywistego od pozornego, często nie wie, jak się zachować w nowych warunkach, sytuacjach. Pragnie więc mieć pewność, że w razie przykrości czy niepewności znajdzie oparcie, pomoc u osoby dorosłej.
Ogólnie można powiedzieć, że poczucie bezpieczeństwa dziecka opiera się całkowicie na miłości najbliższego otoczenia, a głownie rodziców. Miłość ta powinna wyrażać się w pełnej akceptacji dziecka, w bliskim z nim kontakcie.
Można stwierdzić, że potrzeba ta zależy od zaspokojenia pozostałych potrzeb emocjonalnych. Dziecko, którego potrzeba bezpieczeństwa jest zaspokojona jest ufne, aktywne, samodzielne, otwarte na kontakty z innymi dziećmi i dorosłymi. Głównym skutkiem niezaspokojenia tej potrzeby jest lęk będący podstawą wszelkich nerwic. Ponadto hamowana jest aktywność dziecka, od której zależy rozwój intelektualny. Skutki niezaspokojenia potrzeby bezpieczeństwa poza dostrzegalnym brakiem aktywności uwidaczniają się w wieku późniejszym.

Potrzeba akceptacji

Istota tej potrzeby polega na tym, aby dziecko czuło się potrzebne, chciane takie jakie jest, a nie takie jakie inni chcieliby, żeby było. Na podstawie sądów rodziców tworzy się u dziecka obraz samego siebie i samoakceptacja. Miernikiem akceptacji jest satysfakcja i radość rodziców z wzajemnych kontaktów. Dziecko akceptowane słyszy wiele pochwał i ciepłych słów, ważne jest jednak by rodzice nie byli bezkrytyczni.
Jednym ze sposobów zaspokajania tej potrzeby jest okazywanie dezaprobaty w stosunku do określonego występku dziecka, a nie do niego. Dziecko nie może być negowane z powodu jakiegoś przewinienia np.: ”zawsze jesteś niegrzeczny” ,”nigdy po sobie nie sprzątasz” itd. Ważne jest aby oceny dziecka miały charakter konkretny i odnosiły się do czynu, zachowania, a nie były ogólne np.: „brzydko rysujesz” , „jesteś mało zdolny” , jeszcze bardziej szkodliwe jest stwierdzenie: „do niczego się nie nadajesz”. Zamiast takich kategorycznych zdań negujących dziecko można powiedzieć: „ładnie narysowałeś, ale ten domek mógłbyś wykonać staranniej”, czy chociażby wyrazić uznanie dla wysiłku dziecka. Takie stwierdzenia przyczyniają się do zaspokojenia potrzeby akceptacji mobilizują dziecko do działania. Nawet jeśli niewiele jest elementów pozytywnych, należy pochwalić te nieliczne i wyrazić nadzieję, że będzie lepiej.
W wyniku niezaspokojenia tej potrzeby dziecko staje się lękliwe, niepewne, przewrażliwione, uległe, nie mogące się skoncentrować oraz nadpobudliwe. Bez akceptacji rodziców nie powstanie u dziecka poczucie własnej wartości, zachwiana będzie wiara w siebie, co spowoduje zahamowanie aktywności dziecka a w konsekwencji regres lub brak rozwoju.

Potrzeba kontaktu emocjonalnego

Istota tej potrzeby polega na obustronnym, bliskim i trwałym, a przede wszystkim pozytywnym uczuciowo stosunku dziecka z innymi osobami z jego otoczenia. Aby kontakt emocjonalny zaistniał musi wystąpić:
 Zdolność u dziecka do emocjonalnego współbrzmienia ze stanem emocjonalnym innych ludzi np.: doznawanie przykrości w obecności człowieka zmartwionego, a przyjemności z kimś zadowolonym. Takie uczuciowe poznawanie drugiego człowieka stanowi podstawową cechę kontaktu emocjonalnego i powinno być już ukształtowane w trzecim roku życia.
 Odpowiednie nastawienie osób z otoczenia, które musi czuć, że jest przedmiotem zainteresowania, że inni współbrzmią z jego własnymi uczuciami.
Jeśli potrzeba ta nie jest zaspokojona w atmosferze miłości i akceptacji, może prowokować dziecko do szukania zastępczych metod, takich jak:
 Nagatywizm, kapryszenie przy jedzeniu i podobne zachowania, najczęściej gdy urodzi się drugie dziecko absorbujące całą uwagę rodziców.
 Aspołeczne zachowanie dążące do wywołania jakiegokolwiek zainteresowania, nawet za cenę kar cielesnych.
Dziecko w wieku przedszkolnym nie potrafi nazwać wszystkich przedmiotów, czynności czy uczuć, które przeżywa, dlatego zaspokojenie potrzeby kontaktu emocjonalnego opóźnia rozwój mowy i funkcji poznawczych. W skrajnych przypadkach skutkiem niezaspokojenia tej potrzeby jest choroba sieroca. Potrzebę kontaktu dziecko zaspokaja również w grupie rówieśniczej. Izolacja od kolegów jest bardzo niekorzystna, gdyż przebywając jedynie w grupie dorosłych zdobywa ubogie i jednostronne doświadczenia społeczne. Ponadto nie opanowuje jednej z najważniejszych umiejętności współżycia i współdziałania w grupie. Dziecko pozbawione towarzystwa rówieśników wyrasta na egoistę, samoluba, któremu trudno będzie dostosować się do współżycia z kolegami w szkole, a później w społeczności ludzi dorosłych.

Potrzeba przynależności

Polega ona na specyficznej więzi dziecka z innymi ludźmi, wyrażającej się w trzech komponentach:
• Identyfikacji
• Akceptacji dziecka, bez której nie wytworzy się więź łącząca je z bliskimi mu osobami
• Strachu separacyjnym
Identyfikacja dziecka jest bezkrytycznym naśladowaniem czynności zewnętrznych oraz
norm moralnych. Dlatego jest bardzo ważne, aby rodzice dostarczali pozytywnych wzorów, z którymi dziecko będzie się utożsamiało. Jest ono bystrym obserwatorem i z duża łatwością przychodzi mu powielanie nie akceptowanych społecznie wzorów postępowania.
Strach separacyjny polega na przeżywaniu lęku przed osamotnieniem co pobudza pragnienie więzi z innymi. Najsilniej przejawia się w pierwszych latach życia poprzez domaganie się stałej fizycznej obecności matki. W wieku przedszkolnym strach ten powinien maleć w związku z rozwojem intelektualnym i motorycznym dziecka. Już dwulatek nie powinien przeżywać tego typu strachu, gdy matka wyjdzie do drugiego pokoju, gdyż wie, że może pójść do niej w każdej chwili. W zależności od siły związku z matką trzyletnie dziecko może nawet zostać samo w domu przez piętnaście do dwudziestu minut. Oczywiście musi to być poprzedzone zgodą dziecka i dotrzymaniem obietnicy powrotu.
Przejawem strachu separacyjnego jest lęk przed ciemnością. Dziecko w wieku 3 do 10 lat przenosi lęk przed rozłąką z rodzicami na ciemność, przeżywa, że wszystko znika, nawet ono samo. Jest to dla niego najstraszniejszym przeżyciem. Nie należy zmuszać go do samotnego przybywania w ciemnym pomieszczeniu, ale stopniowe je do tego przyzwyczajać. Ważne jest aby uświadomić mu, że tę ciemność może przerwać samo poprzez naciśnięcie kontaktu. Dobry skutek odnoszą też zabawy z latarką w ciemnym pomieszczeniu.
Często spotykana u dzieci zazdrość o rodzeństwo, również jest wynikiem owego strachu, który przeradza się w nienawiść czy nawet w otwartą agresję skierowaną do młodszego brata czy siostry. Dziecko boi się utraty ukochanej osoby i za wszelką cenę stara się sprawić, aby rodzice poświęcali mu tyle samo czasu co młodszemu rodzeństwu. A więc pojawiają się charakterystyczne oznaki infantylności: moczenie, chociaż wcześniej przestało już to robić, domaganie się karmienia łyżeczką itp. Ten rodzaj strachu separacyjnego jest tym silniejszy, im bardziej dziecko czuje się zaniedbane i odtrącone. W tej sytuacji starsze dziecko powinno mieć zapewnioną miłość nie tylko deklarowaną ale odczuwaną.
Już w wieku przedszkolnym pojawia się chęć przynależenia do grupy rówieśniczej. Dla dzieci, które nie uczęszczają do przedszkola, wystarczy krótkotrwała więź z zespołem powstałym doraźnie, np.: w piaskownicy.
Niezaspokojenie potrzeby przynależności przyczynia się do braku modelu identyfikacyjnego, przez co dziecko ma zaburzony obraz samego siebie, świata i swojego miejsca w nim.
Warto podkreślić, że omawiane potrzeby łączą się ściśle ze sobą, zaspokojenie jednej pociąga za sobą gratyfikacje drugiej. Rodzina jest dla dziecka w tym wieku bazą i podstawą rozwoju. Jakie będzie miało cechy, jakie będzie w przyszłości, jego kontakt z innymi ludźmi, stosunek do nich i do samego siebie w dużej mierze zależy od rodziców i warunków rozwojowych jakie stworzą swojemu dziecku, zaspokajając jego potrzeby emocjonalne w wieku przedszkolnym.

Literatura
M. Ziemska „Rodzina a osobowość”
H. Filipczuk „Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży”
J. Korczak „Jak kochać dziecko” , rozdział: ”Dziecko w rodzinie”.


mgr Henryka Katarzyńska
nauczycielka wychowania przedszkolnego

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie