Podczas mojej pracy dydaktyczno wychowawczej wielokrotnie byłam organizatorem wycieczek szkolnych. Większość z nich przede wszystkim ze względów ekonomicznych ograniczała sie do poznania najbliższej okolicy, a ponieważ najtańszym środkiem lokomocji są własne nogi najczęsciej organizowałam rajdy piesze. Obserwując wielokrotnie młodzież na pieszych "wypadach" mogę stwierdzić,że jest to bardzo potrzebna forma pracy, choć tak często niedoceniania przez nauczycieli. Podczas nieskrępowanego marszu młodzież często otwiera sie, sama szuka kontaktu z nauczycielem i opowiada o swoich problemach. Jest to czas, który każdy nauczyciel wychowawca może wykorzystać na poznanie powierzonych mu pod opiekę młodych ludzi.
Każda forma pracy odgrywa istotną rolę w kształtowaniu postaw młodzieży jednak wycieczki oddziaływują na wielu płaszczyznach: uczą własciwego stosunku do świata wartości, społeczeństwa, drugiego człowieka, samego siebie, a także stosunku do kultury i przyrody. Zaspokajają róznorodne potrzeby młodego człowieka: przebywania w ciszy, kontaktu z przyrodą, wypoczynku fizycznego, aktualizacji wiedzy, uznania i przynależnosci do danej grupy rówieśniczej.
Wycieczki powinny służyc też określonym celom:
- poszerzeniu wiedzy i rozwijaniu zainteresowań
- poznawaniu kraju ojczystego i zacieśnianiu z nim więzi uczuciowych
- kształtowaniu szacunku dla pracy ludzkiej
- kształtowaniu zasad świadomej dyscypliny i harmonijnego współżycia w grupie
- życzliwości i uprzejmosci
- upowszechnianiu form aktywnego wypoczynku
- kształtowaniu kultury turystki
- wyrabianiu sprawności fizycznej
Kilka rad, o których powinniśmy pamietać przy organizacji rajdów pieszych ze względów bezpieczeństwa:
- 1 opiekun przypada na 15 uczniów
- podczas marszu jeden opiekun prowadzi grupę, drugi idzie na końcu
- uczestnicy posiadają ubiór, a w szczególności buty, odpowiedni do miejsca i warunków atmosferycznych !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
- w mieście poruszamy sie po chodnikach, a poza miastem lewą stroną drogi, pojedynczo. Dwójkami poza miastem chodzimy wyłącznie po drogach o bardzo małym ruchu
- w lesie poruszamy sie po oznakowanych szlakach turystycznych ( ma terenie parków krajobrazowych i parków narodowych ) lub wyznaczonych scieżkach
- opiekun powinien posiadać mapę, dobrze gdyby znał teren
- przed wyruszeniem uczestnicy są poinformowani o zasadach poruszania sie po drogach i w lesie
- należy zabrać apteczkę pierwszej pomocy
Region Pogórza Przemyskiego to przepiękny teren, który cechuje sie bogactwem krajobrazów, przyrody i kultury.
W okolicach Przemyśla zostało wytyczonych wiele szlaków, którymi można wędrować, a które łączą w sobie zarówno walory krajobrazowe, przyrodnicze, historyczne i kulturowe naszego regionu.
Należą do nich:
- szlak czerwony - prowadzi przez wzniesienia Pogórza Przemyskiego i Gór Słonnych o łącznej długości 34 km
- szlak niebieski - najdłuższy 109 km, wiedzie głównie przez tereny zalesione o bogatej florze i faunie oraz uroizmaiconej rzeźbie terenu
- szlak żółty - biegnie przez najciekawsze partie leśne Pogórza Przemyskiego z dobrze zachowanym reliktem boru karpackiego, liczy tylko 14 km
- szlak zielony prowadzi przez liczne wzgórza i ciekawe miejscowosci Przemysko - Dynowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, polecany miłośnikom kraobrazów, łączna długość 55 km
- szlak czarny - łączy fortyfikacje "Twirdzy Przemyśl", która powstała na przełomie XIX i XX wieku, podzielony jest na dwa odcinki biegnace po obu stronach Sanu, prawobrzeżny - 28 km i lewobrzeżny - 19 km
- Pątniczy szlak im. Jana Pawła II - utworzony w 1991 r. łaczący Przemyśl z Kalwarią Pacławską, o łacznej długości 22 km
Biorąc pod uwagę odbiorców pieszej wyprawy proponowana trasa nie może być długa i wymagajaca fizycznie, tak by mogła być skierowana do jak najszerszej grupy uczniów.
Najciekawszym szlakiem, z punktu widzenia ucznia, wytyczonym wokół Przemyśla jest szlak czarny zwany fortecznym. Łączy on fortyfikacje z okresu I wojny światowej. W całości mierzy 47 km. Atutem tego szlaku jest to, że można go dowolnie dzielić na mniejsze odcinki w zależnosci od potrzeb wycieczkowiczów i młodych krajoznawców.
Propozycja I
Proponowany przeze mnie odcinek marszu to fragment szlaku czarnego i czerwonego łączącego :
Grochowce - Helicha - Wzgórze Wapielnica - fort Kruhel IIIa - Zielonka - Wzniesienie w Przemyślu.
Trasa ta nie jest wymagajaca jej długość wynosi około 10 km, a czas przejścia 4 godz.
Należy dojechać do wsi Grochowce autobusem miejskim, wysiadając na przystanku od razu wchodzimy na oznakowany szlak czarny.
Idąc drogą prowadzi nas ona do dobrze zachowanego fortu nr V "Grochowce", który usytuowany jest w kępie drzew. Pomimo wysadzenia w 1915r. jest dobrze zachowany.
Po opuszczeniu fortu idziemy drogą polną przez wieś mijając fort pomocniczy "Biadoliny".
Wchodząc do lasu wchodzimy także na teren Kraobrazowego Parku Pogórza Przemyskiego.Idziemy lekko pod górę Grzbietem Góry Iwanowej, a dochodzac do jej szczytu skręcamy w lewo z drogi na fort nr VI "Helicha". Jest on oddalony od szlaku o około 150 m i łatwo go minąć, gdyż wejscie na fort jest mało widoczne.
Ponieważ to połowa drogi proponuję odpoczynek.
Po powrocie na szlak idąc bitą drogą dochodzimy do miejsca, gdzie szlak czarny łączy się ze szlakiem czerwonym, znajdujemy się na wzgórzu zwanym Wapielnicą - jego nazwa pochodzi od wydobywanego w przeszłosci wapienia. Schodząc lekko w dół leśną drogą szlakiem czerwonym kierujemy się w stronę Przemyśla.Po około 200 m można zejść ze szlaku na prawo, gdzie posród drzew znajduje sie pomnik poświęcony rozstrzelanym podczas II wojny światowej mieszkańcom Przemyśla pochodzenia żydowskiego.
Droga z lasu wychodzi na teren otwarty i idziemy miedzy polami.Przed nami rozposciera się panorama Przemyśla, Pogórza Przemyskiego i Dynowskiego, mijamy fort lini pomocniczej Kruhel III a.
Podążając między zabudowaniami dawną drogą forteczną dochodzimy do resztek bramy fortecznej, jesteśmy na Wzniesieniu, skąd rozciąga sie wspaniała panorama na leżący w dolinie Przemysl i okoliczne wzgórza.
Stąd nie sposób zabładzić.
Propozycja II
Duga proponawana trasa przebiega fragmentem szlaku niebieskiego, a następnie ten sam fragment szlaku czerwonego co w poprzedniej propozycji:
Krasiczyn - Rezerwat Leoncina - Tarnawce - Dybawka - Kruhel Wielki - Góra Wapielnica - Kruhel - Wzniesienie
Również nie jest wymagajaca, chociaż jest nieco dłuzsza od poprzedniej -wynosi 14 km, a czas przejscia 6 godz.
Dojazd do Krasiczyna autobusem miejskim. Z przystanku kierujemy sie w stornę doliny Sanu, gdzie znajduje sie wejście na szlak niebieski. Trasa początkowo wiedzie bardzo stromym zalesionym brzegiem Sanu, z którego widoczne jest jego koryto. Następnie szlak oddala sie od rzeki i wiedzie wzdłuż granicy szkółki leśnej oraz rezerwatu "Leoncina", który został utworzony dla ochrony krzewu - kłokoczki południowej.
Dalej szlak prowadzi drogą asfaltową przez wieś Tarnawce w strone drogi głównej Przemysl - Sanok. Po jej przejsciu wchodzimy w las wędrujac przez Dybawke Dolną. W miejscu gdzie szlak niebieski łączy sie ze szlakiem czarnym dochodzimy do fortu VII "Prałkowce". To fort artyleryjski zachowany w 50%.
Tu proponujemy odpoczynek.
ponieważ dwa szlaki łączą się tu ze sobą i prowadzą w jednym kierunku mamy mozliwość wyboru. Schodzimy w dół stromymi leśnymi sciezkami do krańca wsi Prałkowce, a następnie znowu wchodzimy w malowniczy las liściasy.
Po osiagnieciu skraju lasu dla znajacych okolice Przemysla proponuję zejście ze szlaku do wsi Kruhel Wielki, gdzie znajduje sie malownicza cerkiew grekokatolicka wybudowana w 1630 r. Jest ona jednym z najcenniejszych zabytków architektury drewnianiej znajdujacych sie na terenie Pogórza Przemyskiego.
Dla tych, którzy są w okolicy po raz pierwszy proponuję nadal poruszanie wzdłuż szlaku. Podążajac trasą dochodzimy do miejsca, gdzie szlak czarny i niebieski łączy sie ze szlakiem czerwonym. Jesteśmy na wzgórzu Wapielnicy.Teraz będziemy się poruszać po szlaku czerwonym.
Dalsza część trasy została opisana w propzycji I.
Podsumowanie
Przedstawione przeze mnie trasy nie są opisane szczegółowo. Przy przygotowywaniu takiej wyprawy odsyłam do przewodników, które wnikilwie charakteryzują Pogórze Przemyskie. To zaledwie propozycje. W okolicach Przemyśla jest wiele możliwości spacerowania z młodzieżą. Planując rajd poza miasto pamietajmy jednak o tym, że aby był udany nie możemy zapomnieć o zasadach organizacji takich imprez oraz o dobrym humorze.
Aneta Świetlicka
ZST w Przemyślu |
