Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Gwara śląska w Tarnowskich Górach

 

 
     Po drugiej wojnie światowej dokonały się w Polsce liczne przeobrażenia gospodarcze, społeczne i kulturalne. W wyniku tych przemian gwary zaczęły stopniowo ustępować pod naciskiem polszczyzny ogólnej. Zdecydowana większość użytkowników gwary zaczęła się jej wyzbywać w sytuacji oficjalnej, czyli takiej, gdy rozmówcą ich jest osoba mówiąca językiem ogólnym. Dla wielu jednak spośród nich konsekwentne posługiwanie się językiem ogólnym jest dość męczące i zazwyczaj w czasie dłuższej rozmowy stopniowo włączają do swojej wypowiedzi elementy gwary. Osobiście spotkałam się z jeszcze ciekawszym zjawiskiem. Otóż, w czasie jednej z moich rozmów z mieszkańcami Tarnowskich Gór poprosiłam pewną panią, by porozmawiała ze mną gwarą, którą posługuje się na co dzień. Ona odparła, że gwary nie zna.
     Tymczasem w trakcie rozmowy okazało się, że jej język zachowuje większość charakterystycznych elementów systemu opisywanej przeze mnie gwary. Okazuje się więc, że ludzie mieszkający na Śląsku są bardzo silnie związani ze swoim językiem, czasami nie zdają sobie nawet sprawy, że posługują się gwarą. Uznają oni Śląsk za lokalną ojczyznę, a gwarę za charakterystyczny dla niej patriotyzm. Sytuacja ta jest oczywiście ściśle powiązana z historią Śląska.
     Śląsk jest krainą rozległą, urozmaiconą geograficznie, bogatą w minerały i mającą zawiłą historię. Ślązacy często musieli walczyć o swoją maleńką ojczyznę no i o swój język.
     Około 880 roku tereny Śląska zostały podbite przez państwo wielkomorawskie , od którego Śląsk uwolnił się około 906 roku. W latach późniejszych opanowały go nowo powstałe Czechy. Gdy za panowania Mieszka I Śląsk powrócił do Polski, rozpoczął się na jego terenach długotrwały proces chrystianizacji. W ciągu następnych dziesiątek lat Śląsk przeżywał kolejne najazdy ze strony czeskiej. W czasie tych walk Śląsk ujednolicił się wewnętrznie i poczuł wspólnotę z Polską. W XIII wieku, kiedy zginął Henryk Pobożny hegemonia Śląska upadła. Zaczął się rozpadać na drobne dzielnice i ulegał coraz większym wpływom czeskim i niemieckim. Mimo wysiłków Łokietka i Kazimierza Wielkiego Śląska nie udało się oderwać od Czech. Językiem oficjalnym stał się w tym czasie ( I poł. XIV wieku ) język czeski.
     Dynastia Jagiellonów ponowiła próby walki o Śląsk, jednak bezskutecznie. Tak więc mimo różnych kolei losu i zmiany przynależności państwowej Śląska, jego związki z Polską nie ustawały. Podporządkowanie Śląska Czechom trwało aż do połowy XVIII wieku.
     Po wojnach śląskich w latach : 1740 – 42, 1744 – 45, 1756 – 63, Śląsk został oderwany od Czech i włączony do Prus. Językiem urzędowym został wówczas niemiecki. Był on oficjalnym językiem w życiu publicznym, ale w kościołach wiejskich odprawiano msze i uczono religii po polsku aż do pierwszej wojny światowej. W owym czasie obserwujemy ogromne przywiązanie miejscowych Ślązaków do swego macierzystego języka i niechęć do przyswojenia niemczyzny.
     Rozbiory Polski spowodowały ożywienie kontaktów Śląska z Wielkopolską , która też znalazła się pod panowaniem pruskim. Miało to zapewne duży wpływ na zachowanie do dnia dzisiejszego gwar północno- i środkowośląskich.
     Kiedy po I wojnie światowej stworzyła się możliwość zmiany przynależności państwowej Śląska, Ślązacy z pruskiej strony zbrojnie udowodnili przynależność do swej " małej ojczyzny" do Polski.
     Potem na mocy postanowień traktatu wersalskiego na Górnym Śląsku miał zostać przeprowadzony plebiscyt, który miał zadecydować o jego przynależności do ziemi polskiej. W VIII 1919 r. wybuchło I powstanie śląskie, potem w VIII 1920 r. – II powstanie śląskie, po którym Niemcy otrzymują przeważającą część obszaru plebiscytowego. W V 1921 r. wybucha III powstanie śląskie, w wyniku którego Polska otrzymała 29 % obszaru plebiscytowego. W części Śląska należącego do Niemiec pozostało 0,5 miliona Polaków. Sprawa Śląska w dalszym ciągu nie była rozwiązana. Dopiero po II wojnie światowej w 1945 roku do Polski powrócił Śląsk Dolny i Zachodni.
     Należy zdać sobie sprawę z tego, że bez silnego przywiązania Ślązaków do śląskiej mowy, bez pielęgnowania rodzimej kultury i tradycji narodowej nie zachowałaby się polskość na Śląsku. Bardzo pięknie o Śląsku powiedział Eugeniusz Kwiatkowski : " Uczmy się Śląska, uczmy się dziejów tej dzielnicy i tych ludzi z życia i z książek o Śląsku (...).
     Śląsk właśnie dał całej Polsce przykład wytrwałości i niezłomności w służbie idei narodowo – państwowej.
      Śląsk wykazał, że w chwilach ważnych i decydujących całe polskie społeczeństwo umie się zdobyć na jednomyślność w karnym działaniu, a wówczas zwycięża wszystkie zapory i trudności".

mgr Marzena Rogacka

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:25:07
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:25:07) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie