Agnieszka Woźniak Szkoła Podstawowa w Młodzieszynie ZESTAW PYTAŃ KONKURSOWYCH Z MITOLOGII SZKOŁA PODSTAWOWA Pytania zostały opracowane na podstawie mitów, które najczęściej omawia się w szkole podstawowej- w całości lub we fragmentach ( mit o Prometeuszu, o Orfeuszu i Eurydyce, Przygody Heraklesa, Wędrówka Odyseusza, mit o Dedalu i Ikarze, mit o Syzyfie, o Demeter i Korze, powstanie świata wg Mitologii greckiej)
- Kim byli rodzice Heraklesa?
( Zeus i królowa Alkmena)
- Jak Grecy tłumaczyli powstanie pór roku?
( Na wiosnę Demeter – bogini urodzaju " (...)stroi się w szaty radosne" na powitanie swej córki- Kory, która wraca z królestwa swego męża – Hadesa. Późną jesienią, gdy Kora musi wrócić do męża , Demeter , wiedząc, że jej długo nie zobaczy " Płacze deszczem i szarugą nad swą dolą")
- W jaki sposób Herakles poradził sobie z oczyszczeniem stajni Augiasza?
(W stajniach Augiasza zebrało się bardzo dużo nawozu . Herakles, by oczyścić je w jeden dzień, wykopał kanał, który połączył z wodą płynącego nieopodal potoku .Kanał prowadził do otwartych drzwi stajni. Woda wtargnęła do środka i uniosła ze sobą wieloletni gnój)
- Wymień imiona wszystkich dzieci Kronosa i Rei
( Zeus, Hades, Posejdon, Demeter, Hera, Hestia)
- Kim był Syzyf?
( Był władcą Koryntu, bardzo lubianym przez bogów do czasu , gdy nie wydał boskich tajemnic i nie oszukał olimpijczyków, za co został ukarany )
- Skąd wyłoniła się pierwsza para bogów?
( z Chaosu)
- Jaką niezwykłą umiejętność posiadał Orfeusz?
( Grał pięknie na lutni)
- Kto w królestwie Hadesa uległ czarowi harfy Orfeusza? Wymień cztery postacie
( Charon, Cerber, Erynie, Hades, Persefona)
- Jaką sytuację zastał Odys na swoim dworze, gdy wrócił z tułaczki?
( Z sąsiednich wysp zjechali się młodzi książęta- zalotnicy ,starają się o rękę żony Odysa i o dziedzictwo po nim, myśląc, że nie żyje. Królestwo marnieje, a Penelopa, choć zwodzi zalotników jak może, to ma już coraz mniej sił. Książęta nalegają, by wreszcie wybrała któregoś z nich.)
- Kim był Tejrezjasz?
( Największy wieszcz Hellady, niewidomy, przepowiedział przyszłość Heraklesowi)
- Na jakiej wyspie żyli Dedal i Ikar? Dlaczego nie mogli jej oficjalnie opuścić?
( Na Krecie, nie chciał go wypuścić z niej król Minos)
- Co zrobiła z towarzyszami Odyseusza czarodziejka Kirke?
( Zamieniła ich w świnie)
- Skąd wracał i dokąd zmierzał Odys?
( Z Troi do rodzinnej Itaki )
- Jaki zawód wykonywał Dedal?
( Był mistrzem we wszystkich sztukach, wynalazcą, rzeźbiarzem, budowniczym)
- Jaka kara spotkała mitologicznego Syzyfa?
( Musiał wtaczać na górę ogromny głaz, który tuż przy szczycie spadał, Syzyf musiał zaczynać swą pracę wciąż od początku )
- Kim był Minotaur?
( potwór , pół byk, pół człowiek, zamknięty w labiryncie na Krecie)
- Za co został ukarany Syzyf?
( Za to, że wydał boską tajemnicę, a później oszukał bogów , podstępem wydostał się z Hadesu , zamknął w lochu boga śmierci Tanatosa)
- Jak miała na imię żona Minosa?
( Pazyfae )
- W jaki sposób Ikar wzniósł się w powietrze? Jakie uczucia towarzyszyły mu w czasie lotu?
(Dzięki skrzydłom z ptasich piór i wosku. Czuł zachwyt, dumę, upojenie lotem itp.)
- Jak rozumiesz powiedzenie "syzyfowa praca"?
( Praca ciężka, bezcelowa, nie dająca żadnych wyników)
- Co zawierała puszka Pandory?
( Choroby, zarazy, nieszczęścia, które rozpełzły się po świecie oraz Nadzieję, której Pandora, za podszeptem Zeusa, nie pozwoliła wydostać się na zewnątrz )
- Jakiego podstępu użył Odys, by wydostać się z rąk Polifema i jego towarzyszy?
( Najpierw przedstawił się jako "Nikt", potem poczęstował potwora winem, a gdy Polifem upojony zasnął, wypalił mu jedyne oko. Następnie przywiązał siebie i towarzyszy do brzuchów baranów, które wybiegały z jaskini cyklopa. Inni cyklopi nie mogli się zemścić na Odysie, gdyż Polifem na pytanie kto go skrzywdził niezmiennie odpowiadał "Nikt", nie znając prawdziwego imienia Odysa)
- Jak miała na imię córka Odyseusza?
( Nie miał córki)
- Skąd Prometeusz wziął ogień, który potem podarował ludziom?
( Z rydwanu Heliosa- boga Słońca)
- Jakie korzyści miał Syzyf z ucztowania przy olimpijskim stole z bogami?
(Mógł spożywać ambrozję i nektar, które dawały mu rześkość i młodość)
- Jak nazywał się władca Krety?
(Minos)
- Jakie polecenie wydał swojej żonie Syzyf tuż przed śmiercią?
( Nakazał jej, by nie wkładała mu do ust obola, którym zmarli płacili Charonowi za przewiezienie przez Styks. Miał później pretekst, by wydostać się Hadesu rzekomo w celu upomnienia niedbałej żony)
- W jaki sposób zginął Herakles?
(Żona Heraklesa- Dejanira, zazdrosna o niego, uprała mu koszulę w krwi Nessosa- centaura. Mściwy centaur powiedział jej kiedyś, że to zapewni jej wierność męża. Jednak krew Nessosa była okrutnym jadem. Gdy Herakles założył koszulę, jad wżarł się w ciało i zaczął trawić je ogniem bólu. Z bólu Herakles chciał sam spalić się na stosie, ale bogowie przerwali jego cierpienia i zabrali go na Olimp.)
- Na czym polegała służba Heraklesa u królowej Omfalii?
(Musiał założyć kobiece szaty i pracować przy krosnach)
- Jak jeden z mitów tłumaczy powstanie narcyza?
( Narcyz był myśliwym, w którym kochały się wszystkie nimfy, lecz on w ogóle się nimi nie interesował. Najbardziej nieszczęśliwa była z tego powodu nimfa Echo. Pewnego razu Narcyz ujrzał w wodzie swe odbicie i wtedy, na prośbę obrażonych boginek, Afrodyta sprawiła, że młodzieniec zakochał się sam w sobie, we własnym odbiciu. Całymi dniami wpatrywał się w taflę źródełka, aż wreszcie umarł z tęsknoty i miłości do swego odbicia, a na jego grobie wyrósł kwiat o śnieżnych płatkach, który od imienia młodzieńca nazwano narcyzem)
- Kto był świadkiem porwania Kory, córki bogini urodzaju?
( jej przyjaciółka , rusałka wodna- boginka Kyane)
- Dlaczego Reja podała Kronosowi środek na wymioty?
( Poprosił ją o to Zeus. W ten sposób Kronos mógł zwrócić połknięte kiedyś dzieci- rodzeństwo Zeusa, które teraz miało pomóc Zeusowi w zrzuceniu ojca z tronu)
- Wyjaśnij pojęcia: nektar, ambrozja, egida
( napój bogów dający im młodość; pokarm bogów dający im nieśmiertelność; tarcza Zeusa ze skóry kozy Amaltei)
- W jakim celu Herakles wybrał się do Amazonek?
( Jedna z prac, które miał wykonać Herakles polegała na zdobyciu pasa królowej Amazonek – Hipolity, która otrzymała go w darze od Aresa. Kto posiadał pas, stawał się niezwyciężony w boju.)
- Ile klaczy posiadał Diomedes? Czym one się żywiły?
( Cztery, żywiły się ludzkim mięsem)
- Kto i dla kogo zbudował labirynt na wyspie Krecie?
(Dedal zbudował labirynt dla Minotaura – potwora, pół byka, pół człowieka)
- Dlaczego Kronos połykał swoje dzieci?
( W obawie, by któreś z nich nie strąciło go z tronu, tak jak on wcześniej swego ojca)
- Która bogini była opisywana jako "Matka zbolała, pani urodzajnych łanów i kwitnących sadów?"
( Demeter- bogini urodzaju)
- Jakie wskazówki dał Dedal Ikarowi tuż przed opuszczeniem Krety?
( By nie leciał zbyt blisko słońca, bo wówczas roztopi się wosk spajający jego skrzydła, ani zbyt blisko morza, bo wówczas pióra nasiąkną wilgocią. W obydwu przypadkach Ikarowi groziła śmierć)
- Kiedy i w jaki sposób Herakles po raz pierwszy pokazał swą nadludzką siłę?
(Kiedy miał 9 miesięcy. Wówczas Hera wysłała dwa potężne węże, by udusiły Heraklesa. Ten chwycił obydwa potwory i zaczął je dusić. Wkrótce węże martwe upadły na ziemię)
- Która z nimf zapragnęła poślubić Odyseusza?
( Nimfa Kalipso. Znalazła ona Odysa po rozbiciu jego okrętu, który uległ katastrofie w wyniku nawałnicy zesłanej przez Heliosa)
- Dlaczego Helios ukarał Odysa i jego towarzyszy?
( Głodni towarzysze Odysa zatrzymali się na wyspie boga Słońca, a później zabili i zjedli kilka wołów z jego stada , co bardzo rozgniewało Heliosa)
- Kim były Skylla i Charybda?
( Dwa potwory egzystujące po obu stronach wąskiego, morskiego przesmyku, którym musiał przepłynąć Odys. Skylla porywała z pokładu ludzi, Charybda chłonęła w siebie morską wodę wraz ze wszystkim, co na niej się znajdowalo)
- Zastosuj w zdaniu powiedzenie "Stajnia Augiasza"
- Podaj imiona tych mitologicznych postaci:
królewna, druga żona Heraklesa-...............................;
pies z piekieł- .........................;
żona Zeusa- ..............
- Jak nazywa się ten stwór : "(...) wielka, miała dziewięć głów, z których jedną, w samym środku, nieśmiertelną"
( hydra lernejska)
- Jak Odys zabezpieczył swoich towarzyszy przed działaniem syreniego śpiewu?
( Zalepił im uszy woskiem)
- Kim byli dla siebie: a) Hera i Hestia , b) Demeter i Zeus, Reja i Zeus ?
( Siostry, Brat i siostra, Matka i syn )
- Skąd wzięło się i co oznacza powiedzenie róg obfitości?
( Gdy koza Amalteja złamała sobie jeden róg, Zeus sprawił, że odtąd napełniał się on wszystkim, czego pragnął ten, kto go posiadał. Powiedzenie to oznacza obfitość różnych dóbr)
- Czego pilnowały Hesperydy?
( Te nimfy były strażniczkami świętego ogrodu, w którym rosła cudowna jabłoń rodząca złote jabłka . Był to dar Gai dla Hery z okazji ślubu )
- Jak ,według greckiego mitu, powstał człowiek?
( Ulepił go Prometeusz z gliny pomieszanej ze łzami)
- Po co Erysteusz wysłał Heraklesa do Hadesu?
( Herakles miał przyprowadzić Cerbera- była to jedna z prac herosa)
- Jak powstała Pandora?
( Zeus nakazał Hefajstosowi stworzyć –z ziemi i wody- kobietę cudnej urody. Potem Afrodyta dała jej wdzięk, Atena nauczyła robót kobiecych, Hermes dał jej dar kuszącej wymowy. Tak wyposażona dostała jeszcze tajemniczą puszkę i została wysłana na ziemię)
- Wyjaśnij pojęcia: Tartar, Olimp, Charon
( Tartar- otchłań pod Hadesem, najciemniejsza część Hadesu ; Olimp- góra, siedziba bogów; Charon- przewoźnik dusz zmarłych)
- W jaki sposób umarła Eurydyka?
( Gdy uciekała przed Aristajosem , ukąsiła ją żmija)
- Kto towarzyszył Eurydyce i Orfeuszowi w drodze z Hadesu na ziemię?
( Prowadził ich Hermes- posłaniec bogów)
- Przyporządkuj cechy odpowiednim postaciom mitologicznym
Erynie .............. talent
Odyseusz ................ tchórzostwo
Orfeusz ................... odwaga
Erysteus .................. okrucieństwo
- Dlaczego Orfeuszowi nie udało się wyprowadzić Eurydyki z Hadesu?
( Nie usłuchał zakazu Zeusa i obejrzał się na żonę zanim oboje opuścili progi Hadesu)
- Jakie stwory pokonał Herakles w tych miejscowościach:
- Nemej ,
- Lerna,
- Stymfalos ?
( a) Lwa, który pustoszył pola i porywał pasterzom bydło,
b) Hydrę – potwora z dziesięcioma głowami w tym z jedną nieśmiertelną,
c)Roje ptaków o żelaznych dziobach i piórach tak ostrych jak strzały )
- Jak nazywała się para bogów rządząca światem podziemnym?
( Hades i Persefona)
- Jakie wady miał mitologiczny Syzyf?
(Był plotkarzem, lubił się chwalić swą przyjaźnią z bogami. Był gadatliwy i pyszałkowaty)
- O kim tu mowa? "(...) Nie był zadowolony z tego potomstwa, Które było szkaradne i okrutne.(...) Nie spodziewając się po nich ani wdzięczności, ani poszanowania swej władzy ojcowskiej, strącił ich w bezdenne czeluści Tartaru"
( Chodzi o Uranosa, męża Gai )
- Kim był i jak wyglądał Polifem ?
( Był cyklopem, synem Posejdona, był to olbrzym o jednym oku pośrodku czoła)
- Ile prac musiał wykonać Herakles ,by odpokutować zabicie( w napadzie szału) swych bliskich? Wymień dwie z nich .
( Musiał wykonać 12 prac. Np.: zabicie lwa z Nemei, zabicie hydry lernejskiej, sprowadzenie do Myken łani ceryntyjskiej, pokonanie dzika z Erymantu, oczyszczenie stajni Augiasza, pokonanie ptaków stymfalijskich, zdobycie klaczy Diomedesa i pasa Hipolity, przyprowadzenie wołów Gerionesa, zdobycie złotych jabłek z hesperyjskiego sadu, przyprowadzenie Cerbera z piekła)
- Czego nauczył ludzi Prometeusz?
(Nauczył ich umiejętnego używania ognia, sztuk i rzemiosł )
- Połącz imiona mitologicznych postaci z nazwami miejsc, z którymi w jakiś sposób były związane
Dzeus Korynt
Syzyf Tracja
Orfeusz Itaka
Odyseusz Kreta
- Podaj imię tej mitologicznej postaci: "Tytan, pomógł Heraklesowi zdobyć złote jabłka, trzymał na barkach firmament niebieski"
( Atlas )
- Kto opiekował się małym Zeusem na Krecie?
( Nimfy, kapłani Rei, koza Amalteja, która go wykarmiła)
- Kim był Geriones?
(Był to olbrzym, który miał ciało trzech mężów, mógł walczyć od świtu do nocy bez zmęczenia. Zabił go Herakles, by zdobyć jego woły)
- Co podarował Odysowi Eol- król wiatrów?
( Podarował mu miech skórzany, gdzie były zamknięte wszystkie wiatry. Dzięki nim mógł Odys przez pewien czas pomyślnie płynąć do domu)
- Kim były Amazonki?
( Były to kobiety –wojowniczki .Wypalały sobie prawą pierś, by mieć więcej swobody w rzucaniu dzidą, wychowywały ze swego potomstwa tylko dziewczęta, chłopców zabijały, utrzymywały się z grabieży i rozbojów, ubierały się w skóry dzikich zwierząt)
- Do poniższych atrybutów dopasuj imiona bogów:
- trójząb
- grom- błyskawica
- paw
- mak i kłosy
( a) Posejdon b)Zeus c) Hera d)Demeter )
- Jak miało na imię siódme dziecko Kronosa i Rei?
( Kronos i Reja posiadali sześcioro dzieci)
- Kim była Eurydyka, żona Orfeusza?
(Była hamadriadą – nimfą drzewną)
- Podaj imiona bogiń:
- Nienawidziła Heraklesa .................... ( Hera )
- Bardzo kochała Korę........................ ( Demeter )
- Była żoną Hefajstosa ...................... (Afrodyta )
- Jak według mitologii wyglądały syreny?
(Były to morskie stwory. W połowie piękne panny, a w połowie- ptaki. Miały cudny glos, którym wabiły marynarzy)
- Kim dla Odyseusza był Telemach, a kim Penelopa?
( syn i żona)
- Który z bogów i dlaczego prześladował Odysa?
( Prześladował go Posejdon, ponieważ Odys oślepił jego syna- cyklopa Polifema, a ten rzucił na niego klątwę )
- Dopisz imiona towarzyszek tych mitologicznych bohaterów: Orfeusz i .......... , Herakles i ................ , Odyseusz i ...............................
( Orfeusz- Eurudyka, Herakles- Dejanira, Odyseusz- Penelopa)
- Dlaczego Odys nie uległ czarom Kirke?
( Gdy szedł do pałacu Kirke, spotkał Hermesa, który mu dał zielę zabezpieczające przed czarami )
- Który z bogów miał "stopy skrzydlate"? Jaka pełnił funkcję na Olimpie?
(Hermes, był posłańcem bogów)
- Jakie dary otrzymał Herakles od bogów : Hermesa, Apolla, Ateny?
( Hermes- miecz, Apollo- strzały, Atena – pancerz)
- Czyj brat poślubił Pandorę i co z tego wyniknęło?
( Brat Prometeusza, który na jej prośbę otworzył puszkę ,jaką otrzymała od bogów. Z niej wypełzły na świat wszelkie nieszczęścia)
- Czym trudnili się Feakowie? Jak pomogli Odyseuszowi?
( Byli doskonałymi żeglarzami , życie upływało im na wiecznym ucztowaniu i na przyjemnościach. Hojnie obdarowali Odysa i na jednym ze swych statków przywieźli go do Itaki )
- Kim byli dla siebie:
- Alkmena i Herakles?
- Kronos i Posejdon?
- Uranos i Gaja?
( a) matka i syn b) ojciec i syn c) małżeństwo )
- Jak rozumiesz słowo "altruista", do jakiej mitologicznej postaci ono pasuje?
(Dobroczyńca , ktoś , kto bezinteresownie pomaga innym; to słowo pasuje do Prometeusza)
- W jaki sposób Herakles pomógł Prometeuszowi?
( Pewnego razu Herakles zawędrował w góry Kaukazu, gdzie cierpiał Prometeusz przykuty do skały. Heros skruszył jego łańcuchy i zabił sępa, który wyjadał wątrobę tytana, do Hadesu posłał za niego centaura Chirona, którego wcześniej niechcący zranił i któremu obiecał, że pomoże mu dostać się do Hadesu, by tak nie cierpiał ) |
