"Głoś naukę w porę i nie w porę, wykazuj błąd, napominaj, podnoś na duch z całą cierpliwością w każdy nauczaniu. Przyjdzie bowiem chwila, kiedy zdrowej nauki nie ścierpią, ale według własnych pożądań- ponieważ ich uszy świerzbią – będą sobie mnożyli nauczycieli. Będą się odwracali od słuchania prawdy, a obrócą się ku zmyślonym opowiadaniom”.
( 2 Tm 4, 2- 4)
Każdy człowiek żyje w określonej rzeczywistości. Wiara stanowi nieodłączny element Wynika ona z poszukiwania sensu istnienia i udoskonalania się. To dążenie nie zawsze przebiega prostą i właściwą drogą. Zdarza się to w dzisiejszych czasach coraz częściej. Wiara nie jest dana od Boga, ale daje ją człowiekowi guru. Wtedy mamy do czynienia z sektami. Wyjaśnienie pojęcia i terminologii
„ sekta” jest bardzo trudne.
Co to jest sekta?
Według Encyklopedii Multimedialnej PWN „ sekta to grupa wyznaniowa, która oddzieliła się od danej religii, jest hermetycznie zamknięta przed innymi, występuje w niej wyjątkowa rola przywódcy i agresywny prozelityzm.”
Słownik Języka Polskiego PWN podaje definicję sekty w dwu znaczeniach: Po pierwsze sekta to grupa religijna , która oderwała się od któregoś z wielkich kościołów i przyjęła własne zasady organizacyjne; odłam wyznaniowy jakiejś religii. W drugim znaczeniu sekta to grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa, mająca własną hierarchię wartości, zespół norm zachowania się , silnie akcentująca rolę przywódcy.
Etymologicznie wyraz „sekta” wywodzi się od łacińskiego czasownika sequor- naśladować, iść, podążać za kimś. Słownik łacińsko – polski podaje następujące znaczeni słowa „sekta” : Kierunek, droga, postępowanie, zasady.
Na gruncie prawa pojęcie sekta nie istnieje.
Oprócz powszechnie używanego terminu sekta na ogół używane są takie pojęcia : ruch alternatywny, ruch wyznaniowy, nowy ruch religijny itp. Na gruncie obowiązującego w Polsce prawa działalność sekt jest możliwa pod przykrywka kościołów, związków wyznaniowych, stowarzyszeń i innych osób fizycznych. Wszystkie one podlegają ogólnie obowiązującym przepisom prawnym.
Przyczyny powstania sekt
Przyczyny powstania i rozwoju sekt w Polsce mogą być różne.
Z punktu widzenia przyczyn ustrojowych:
- zmiana ustroju w 1989r. z totalitarnego na demokratyczny.
- Otwarcie granic, a przez to napływ nowych atrakcyjnych idei.
- Zmiana prawa: gwarancje wolnościowe, w tym wolność zrzeszania się i wolności sumienia i wyznania, niezwykła łatwość uzyskania rejestracji, a przez to osobowości prawnej, przez sekty – szczególnie w formie kościoła lub innego związku wyznaniowego oraz stowarzyszania.
- Brak jakiejkolwiek kontroli państwa nad działalnością nowych kościołów i innych związków wyznaniowych, nikłe kompetencje kontrolne wobec innych osób prawnych tworzących sekty.
- Możliwość korzystania przez kościoły i inne związki wyznaniowe, stowarzyszenia, fundacje z wielu ulg i przywilejów.
- Nie przygotowanie instytucji publicznych do rozwiązywania problemów wynikających z działalności sekt, brak rzetelnej wiedzy oraz właściwej koordynacji działań tych instytucji.
Przyczyny społeczne:
- kryzys cywilizacji, polegający między innymi na odejściu od dużych instytucji takich jak partie polityczne, ruchy społeczne, na rzecz małych wspólnot.
- Kryzys rodziny, związany głównie z jej trudną sytuacją ekonomiczną.
- Kryzys tradycyjnych kościołów i innych związków wyznaniowych.
- Kryzys instytucji edukacyjno- wychowawczych, w tym przede wszystkim szkół .
- Kryzys ekonomiczny powodujący występowanie dużego bezrobocia i związanej z nim frustracji.
- Brak popularyzacji wśród społeczeństwa pozytywnych wzorów spędzania czasu wolnego.
- Zmiana modelu życia, nastawienie konsumpcyjne, co skutkuje tęsknotą za sacrum i różnymi formami odnowy duchowej.
- brak elementarnej wiedzy dotyczącej zagrożeń związanych z funkcjonowaniem sekt wśród dzieci i młodzieży oraz rodziców i opiekunów.
Przyczyny indywidualne:
- dążenie do integralności na wszystkich płaszczyznach .
- potrzeba tożsamości kulturowej i religijnej.
- Potrzeba bycia rozpoznawanym i wyróżnionym.
- Potrzeba przynależności do elity.
- Poszukiwanie transcendencji.
- Potrzeba duchowego kierownika.
- Potrzeba zaangażowania się i współuczestnictwa.
W sektach zawsze głoszona jest wolność religijna( ponieważ nie podlegają prawu) mimo to w6ystępuje w nich zawsze element przestępczy. Początkowo jest nim kłamstwo, później zniewolenie.
Do podstawowych celi powstania sekt można zaliczyć:
- zdobycie władzy.
- Zdobycie pieniędzy.
- Narzędzie w rękach wywiadu i grup terrorystycznych( terroryści samobójcy).
- Wytwór szaleństwa.
- Wytwór szatana.
Ksiądz Władysław Nowak wśród specyficznych cech sekty wymienia;
- misjonarską gorliwość – jest to zaangażowanie z jaką członkowie prowadzą działalność rozpowszechniając swe
- koncepcje. Wierzą, że tylko wyłącznie guru zna prawdę o Bogu i przesłanie dla świata.
- Przywództwo charyzmatyczne – zwolennicy wierzą w inność, wyjątkowość, moc przywódcy w stosunku do zwykłych śmiertelników.
- Prawda wyłączna – Guru ma wyłączne prawo do prawdy. Tylko będąc z nim, stosując się do jego zaleceń można osiągnąć zbawienie.
- Ścisła dyscyplina – Ścisła kontrola nad wszystkimi aspektami życia członków.
- Dławienie indywidualności – Członkowie wyrzekają się odpowiedzialności osobistej, oddają się bez reszty w ręce swych przełożonych. Nie ma miejsca na swobodę myśli, niezależność postępowania.
- Odchylenia doktrynalne – Do Biblii dodane są źródła myśli ludzkiej. Dozwolona jest tylko interpretacja podana przez przywódcę. Sekty wymagają, aby ludzie sami sobie przygotowali zbawienie. Chrystus jest dla nich istotą tylko ludzką.
Rekrutacja
Sekty w celach rekrutacji wykorzystują trudne okresy w życiu człowieka( rozczarowanie, rozterki, niepokoje, stresy) oferując swoją pozornie życzliwą i bezinteresowną pomoc. Najczęściej związują się z nimi ludzie młodzi, uczęszczający do szkół ponad podstawowych
( gimnazjum, licea, studenci) podejmujący pierwszą pracę. Wykorzystują rozbudowaną w młodych ludziach potrzebę przeżyć religijnych, egzystencjalnych, poszukiwania własnej tożsamości, sensu życia.
Obiektem werbunkowym mogą być również ludzie w średnim wieku. Próbują oni zwiększyć swoje możliwości zawodowe poprzez uczestnictwo w różnych kursach poprawy osobowości, rozwoju potencjału ludzkiego, które mogą okazać się terenem werbunkowym sekt o charakterze edukacyjnym lub terapeutycznym.
Werbowani bywają również ludzie starsi, żyjący samotnie.
Osoby włączone w działalność sekt są zniewalane. Następuje kompletna izolacja zwerbowanych do sekt od rodziny i dotychczasowego towarzystwa; to także oddziaływanie za pomocą rytuałów( taniec, stroje, kadzidła, monotonne śpiewy), które wprowadzają w trans, wzmacniają poczucie bezpieczeństwa i przekonanie o przynależności do grupy. Ponadto posługiwanie się hermetycznym językiem ( żyjesz we wspólnocie, w rodzinie, wśród braci i sióstr, a przywódca grupy jest twoim ojcem, mesjaszem, prorokiem).
Kolejnym elementem techniki zniewolenia jest odmawianie „ modlitewek” z jednoczesnym potępieniem „ błędów” dotychczasowego życia i składaniem obietnic o porzuceniu go. Wreszcie propagowanie bezgranicznej wiary w zasady nowej nauki, których nie można podważyć.
Mechanizmy wchodzenia w sekty mogą być różne, np. „ to się nosi”. Występuje to w przypadku satanizmu. Wieszanie przez młodych ludzi w pokojach plakatów satanistycznych, noszenie strojów i biżuterii cmentarnej. Może też być mechanizm idola, np. dlatego, że ładnie tańczy lub śpiewa.
Sekty działające w Polsce
Na terenie Polski jest oficjalnie zarejestrowanych 300 organizacji religijnych poza religiami oficjalnymi .Wyznacznikiem sekt nie są nazwy. Mogą one być bardzo religijne, np. „ Kościół Dzieci Bożych”. Treści prze nie niesione mogą być różne. Na ogół pojawia się element religijny. Podstawa rozróżnienia jest manipulacja.
Do najbardziej znanych sekt w Polsce należą:
- Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kriszny ISKCON
- Kościół Zjednoczenia czyli ruch Moona
- Kościół Scjentologoiczny
- Misje Boskiego Światła
- Świadkowie Jehowy
- Rodzina Miłości- Dzieci Boga
- Ruch Transcendentnej Medytacji
- Satanizm
- Niebo
- Instytut Wiedzy o Tożsamości – Misja Czajtanii
- Antrovis
- Centralny Kościół Chrystusowy (Warszawski Kościół Chrystyusowy)
- Radia Joga
- Christiana
- New Age
- Różowo Krzyżowcy, których główna siedziba znajduje się pod Warszawą.
Ruch New Age – przykład organizacji stanowiącej zagrożenie dla człowieka
Najbardziej ekspansywnym ruchem kulturowo- religijnym jest New Age. Pochodzenie tego ruchu jest bardzo dawne. Jego rozkwit datuje się na lata 60 – te. Do Europy przeniknął w 1985 r. Dziś modny jest w całej Europie , również w Polsce. Cała jego moc polega na tym, że w sytuacji współczesnego zagubienia ludzkości głosi nadzieję, zapowiadając wielkie i pozytywne przemiany . Celem do którego ma prowadzić nowy ruch jest dobre samopoczucie w naszym życiu. Najważniejsze twierdzenie przedstawicieli New Age jest następujące: nie jest ważne to w co wierzysz, ale ważne jest tylko to, co tobie przynosi jakieś dobro. Głoszą , reinkarnację, przejście przez kolejne życia, w których rozwój duchowy może być kontynuowany. Człowiek zatem nie umiera, ale zmienia postać swojego bytowania. Stosują techniki manipulacji np. medytacja, joga, mantry, ( bransoletki rozprowadzane w naszych czasopismach służące do jej odmawiania ) monotonne śpiewy, hipnoza, podawanie środków psychotropowych , itp. Inne niepokojące zjawiska to , zmiana” ja” na „my” oraz manipulacja psychiką, tzw. pranie mózgu.
Zachowanie rodziców wobec dramatycznej sytuacji dziecka
Rodzice nigdy nie powinni nigdy rezygnować z odzyskania dziecka. Przede wszystkim powinni zachować spokój, odpowiadać na każdą prośbę nawiązania kontaktu wychodzącą od dziecka, wykazać dużo cierpliwości i serdeczności. Z miłością przypomnieć pozytywne przeżycia w rodzinie. Zagubiony człowiek musi być przekonany, że
niezależnie od tego co zrobił zawsze będą czekali na jego powrót. Los naszych dzieci w dużym stopniu zależy od naszych relacji z nim. Wychowując dzieci powinniśmy zwracać uwagę jakie wartości są im przez nas przekazywane. Jest to fundament na którym dziecko buduje swoje życie. Ojciec Święty Jan Paweł II w książce pt. „ Przekroczyć próg nadziei” Pisze: „ wypada przestrzec tych chrześcijan, którzy z entuzjazmem otwierają się na rozmaite propozycje pochodzące z tradycji religijnych Dalekiego Wschodu, a dotyczących na przykład techniki i medytacji oraz ascezy. W pewnych środowiskach stało się
to wręcz rodzajem mody, którą przyjmuje się dość bezkrytycznie. Trzeba, ażeby najpierw dobrze poznali własne duchowe dziedzictwo, żeby także zastanowili się, czy mogą się tego dziedzictwa ze spokojnym sumieniem wyrzekać”.
Zagadnienie nowych ruchów religijnych jest bardzo złożone. Podjęłam próbę naszkicowania problematyki na podstawi dostępnych mi materiałów. Z przedstawionych materiałów wynika , że wiele z tych organizacji stanowi realne zagrożenie dla społeczeństwa. Niech słowa z listu św. Jana będą dla nas przestrogą „ Dzieci, strzeżcie się fałszywych proroków!”.
Małgorzata Komorowska
Bibliografia:
Raport o niektórych zjawiskach związanych z działalnością sekt w Polsce. MSW i A
Artykuł „Podstawy prawnej regulacji sekt” K. Romańska
Cech specyficzne sekt , ks. Władysław Nowak
Chrześcijanstwo a New Age,ks. W. Nowak
Fałszywi nauczyciele , ; Miłujcie się
Jan Paweł II „ Przekroczyć próg nadziei”
Anatomia sekt , w. Niedziela ks T. Kopaliński |
