www.szkolnictwo.pl

"Dla siebie i dla innych"

Program świetlicy środowiskowo – terapeutycznej

Opracowanie i realizacja
mgr Jolanta Grduszak
mgr Helena Jagodzińska

I.WSTĘP
     Program świetlicy środowiskowo- terapeutycznej powstał z myślą o dzieciach uczęszczających do świetlicy przy Szkole Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Strzelcach.
     Powszechnie wiadomo z jakimi problemami borykają się dzieci z rodzin patologicznych i to skłoniło nas do takiej konstrukcji programu, w którym oprócz elementów terapii znalazły się także działania utrwalające cechy osobowości nie uzależnionej. Program oparłyśmy na elementach programu " Jak żyć z ludźmi" oraz na naszym kilkuletnim doświadczeniu pracy w świetlicy, gdzie miałyśmy okazję realizować przygotowane przez specjalistów programy profilaktyczne oraz udało nam się wypracować własne metody oddziaływań.
     Uwzględniłyśmy również problemy występujące w środowisku oraz potrzeby dzieci uczęszczających na zajęcia w świetlicy.

II.CHARAKTERYSTYKA DZIECI UCZĘSZCZAJĄCYCH NA ZAJĘCIA ŚWIETLICY ŚRODOWISKOWO - TERAPEUTYCZNEJ
     Aby terapia na zajęciach odnosiła właściwy skutek pierwszym krokiem było wyłonienie problemów występujących w środowisku oraz wytypowanie dzieci potrzebujących pomocy. W tym celu przeprowadziłyśmy wywiady z wychowawcami klas oraz innymi nauczycielami. Wyłoniłyśmy 15 dzieci z rodzin dotkniętych problemem alkoholizmu, niewydolności wychowawczej, borykających się z trudnościami finansowymi. Dla większości z tych dzieci w wieku 8-12 lat pobyt w świetlicy dawał możliwość aktywnego i twórczego spędzenia wolnego czasu, były sposobem na uniknięcie przynajmniej częściowo problemów występujących w domu rodzinnym.

III.CELE

• terapia indywidualna i grupowa dotycząca problemu palenia tytoniu i picia alkoholu,
• rozwijanie u dzieci cech osobowości nie uzależnionej,
• promowanie zdrowego stylu życia,
• praca nad sobą,
• udzielanie systematycznej pomocy w przezwyciężaniu trudności w nauce,
• wskazywanie pozytywnych wzorców zachowań.

IV. ZADANIA DO REALIZACJI

1. Elementy terapii:
   • kwestionariusz na temat palenia tytoniu;
   • plakat na temat szkodliwości palenia tytoniu.
     Opracowanie broszurki dla rodziców pt. " Nie pal przy mnie."
   • udział w spektaklach profilaktyczno - terapeutycznych " UFO z Zielonej Planety", " Dzień Wagarowicza",
   • ćwiczenia budujące empatię,
   • ćwiczenia budujące poczucie własnej wartości,
   • jak radzić sobie ze stresem ?
2. Zdrowy tryb życia.
   • spotkanie z higienistką szkolną na temat higieny osobistej,
   • zajęcia sportowe i rekreacyjne ( rozgrywki sportowe, turnieje, spacery, wycieczki po najbliższej okolicy, zabawy na świeżym powietrzu).
   • wyjazdy na basen kąpielowy w Chodzieży - zajęcia z ratownikiem,
   • nauka właściwej organizacji pracy i wypoczynku,
   • organizacja zajęć podczas ferii zimowych (realizacja m. in. zabawy pt. "Ćwierćland".
3. Akceptacje siebie i innych.
   • tworzenie regulaminu świetlicy,
   • grzeczność na co dzień, zabawy ćwiczące właściwe zachowanie,
   • tematy dotyczące asertywności i tolerancji,
   • wzajemna pomoc w nauce.
4. Żyjemy wśród ludzi.
   • współpraca z innymi świetlicami z terenu gminy,
   • nawiązanie kontaktów z Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży ( występy, stroiki, laurki),
   • spotkania z rodzicami,
   • kultywowanie tradycji (Wigilia, Zajączek, Dzień Dziecka, Walentynki),
   • organizacja i uczestnictwo w konkursach,
   • zabawy przy komputerze.

V HARMONOGRAM REALIZACJI PROGRAMU
MIESIĄC     ZAPLANOWANE TEMATY

Październik

1. Tworzenie regulaminu świetlicy.
2. Kwestionariusz na temat szkodliwości palenia tytoniu.
3. Plakat na temat szkodliwości palenia tytoniu - praca plastyczna.
4. Przygotowanie stroików i złożenie ich na grobach w Strzelcach w związku ze Świętem Zmarłych.

Listopad

1. Udział w spektaklu teatralnym pt. "UFO z Zielonej Planety" - klasy I-m, " Dzień Wagarowicza" - klasy IV - VI.
2. Zajęcia omawiające problematykę w/w spektakli.
3. Prace plastyczne na temat tolerancji, przemocy i niebezpieczeństwach czyhających na dzieci.
4. Prace plastyczne na temat zgubnego wpływu reklam na postawę młodego człowieka.
5. Święto Pieczonego Ziemniaka - ognisko.
6. Wróżby Andrzejkowe.

Grudzień

1. Ćwiczenia budujące empatię np.: Tajemnicza osoba. Tygodniowy tort życia.
2. Konkurs na najładniejszą kartkę świąteczną.
3. Wigilia świetlicowa - tradycje i zwyczaje świąteczne.

Styczeń

1. Ćwiczenia kształtujące poczucie własnej wartości np.: Moje zalety i wady. Zwierzęta, Wyobraź sobie. Ocena samego siebie.
2. Przygotowanie masek karnawałowych.
3. Gry i zabawy podczas trwania ferii zimowych.
4. Wyjazd do Chodzieży na pływalnię.

Luty

1. Co to znaczy być asertywnym? - Ćwiczenia np.: Kwestionariusz asertywności. Rozpoznajemy zachowania asertywne. Rozwijanie umiejętności asertywnych.
2. Wykonanie Walentynek.
3. Jak mój wygląd i czystość wpływa na relacje z innymi? - spotkanie z higienistką szkolna.

Marzec

1. Jak radzić sobie ze stresem? - ćwiczenia np.: Ulice i ścieżki. Pomiar pulsu, Na czym polega stres. Radzenie sobie ze stresem.
2. Przygotowanie inscenizacji z okazji Dnia Wiosny.

Kwiecień

1. Wycieczka piesza po najbliższej okolicy- szukanie zwiastunów wiosny.
2. Relaksujemy się.
3. Gospodarowanie czasem.
4. Wykonanie stroików w związku ze świętem- Wielkanoc.

Maj- Czerwiec

1. Gry i zabawy sportowe.
2. Nawiązanie współpracy z Gminnym Ośrodkiem Informacji Europejskiej.
3. Zachowaj trzeźwy umysł. Siedem dni z mojego życia- omówienie komiksów.
4. Prace plastyczne o tematyce wakacyjnej.
5. Podsumowanie całorocznej pracy świetlicy - ognisko.

      Każde zajęcia należy uzupełnić wzajemną pomocą w nauce, elementami zabawy i zajęciami sportowymi. Uwzględniłyśmy również organizację i udział w rożnego rodzaju konkursach.
      W celu dokonania efektywności podjętych działań naszej świetlicy dokonamy systematycznej ewaluacji programu poprzez:

• obserwację uczestników zajęć,
• ankietę ewaluacyjną,
• rejestrowanie na bieżąco działań (dziennik zajęć).

ANKIETA EWALUACYJNA DLA DZIECI

1. Czy lubisz chodzić na zajęcia w świetlicy ?
   tak
   1. nie
   2. czasami
2. Które zajęcia podobały się Tobie najbardziej ? - napisz:
   ........................................................
3. Czy podczas zajęć terapeutycznych przekazywane informacje przez nauczyciela prowadzącego były dla Ciebie zrozumiale ?
   1. tak, prawie wszystko rozumiałem
   2. rozumiałem bardzo mało
   3. czasami miałem wątpliwości
4. Jaka atmosfera przeważała podczas zajęć ? - można zaznaczyć kilka odpowiedzi.
   1. życzliwości
   2. wzajemnego zrozumienia
   3. wrogości
   4. nudna
5. Czy chciałbyś uczęszczać w przyszłym roku na zajęcia w świetlicy ?
   1. tak
   2. nie
6. Wymień zajęcia, w których nie chciałbyś uczestniczyć w przyszłym roku.

DZIĘKUJEMY ZA WYPEŁNIENIE ANKIETY !

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU "DLA SIEBIE I DLA INNYCH."

     Po całorocznej pracy z naszym programem dokonałyśmy analizy pod względem osiągania celów i wykonania zaplanowanych zadań.
     Głównym celem zajęć było prowadzenie profilaktyki oraz kształtowanie u dzieci cech osobowości nie uzależnionej . W wyniku przeprowadzonych ankiet i testów stwierdziłyśmy, że poziom wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu i picia alkoholu jest wyższy niż na początku naszej pracy w świetlicy. Obserwując zachowanie grupy w trakcie całorocznej pracy można zauważyć wyższy poziom asertywności, tolerancji i wzajemnej pomocy. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również zajęcia plastyczne, sportowe, konkursy, gry i zabawy.
     Realizację zaplanowanych zajęć udało się nam poszerzyć o stałą współpracę z innymi świetlicami z terenu gminy oraz Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży.
     Współpracując z innymi świetlicami dokonałyśmy wymiany doświadczeń z nauczycielami prowadzącymi zajęcia. Dzieci biorące udział w zajęciach rywalizowały ze sobą w różnych konkursach i imprezach sportowych.
     Bardzo dobrze układała nam się współpraca z Domem Pomocy Społecznej w Chodzieży. Przekazaliśmy wykonane przez dzieci stroiki z okazji Dnia Zmarłych. Przygotowaliśmy inscenizację z okazji Świąt Bożego Narodzenia, Dnia Babci i Dziadka oraz Świąt Wielkanocnych. Zadbaliśmy też o upominki i laurki dla pensjonariuszy. Każdy wyjazd był dużym przeżyciem dla dzieci, gdyż pobyt w Domu Pomocy Społecznej powodował pobudzenie ich wrażliwości na potrzeby starszych i chorych ludzi. Nie zaplanowanym lecz ważnym wydarzeniem było uczestnictwo świetlic w programie " Nie śpij mamo, nie śpij tato chcę do Unii co Ty na to?*' W związku z tym przeprowadziłyśmy szereg zajęć, konkursów i spotkań, na które zaprosiłyśmy przedstawicieli z Punktu Informacji Europejskiej przy Urzędzie Gminy w Chodzieży.
     Ankieta ewaluacyjna dotycząca prowadzenia zajęć wykazała, że 90% uczniów chętnie uczestniczyło w zajęciach, a 10% czasami. Za najbardziej ciekawe zajęcia zostały uznane:

• zajęcia podczas ferii zimowych- zabawa edukacyjna " Ćwierćland",
• wyjazdy do Domu Pomocy Społecznej w Chodzieży oraz na basen kąpielowy,
• ćwiczenia i zabawy z zakresu profilaktyki (" UFO z Zielonej Planety", "Tygodniowy tort życia", " Moje zalety i wady", " Siedem dni z mojego życia",
• zawody i rozgrywki sportowe.

      W wyniku przeprowadzonej ankiety na pytanie dotyczące rozumienia omawianych problemów 75% odpowiedziało, że prawie wszystko było zrozumiałe, a pozostali czasami mieli wątpliwości. Można stwierdzić, że wszystkie dzieci akceptowały atmosferę panującą na zajęciach i wyraziły chęć uczestniczenia w nich w następnym roku szkolnym. Jeśli chodzi o elementy zajęć, w których dzieci nie chciałyby uczestniczyć to wypowiedzi rozkładały się równomiernie pomiędzy różne formy.
     Od kilku lat pracujemy z dziećmi z rodzin patologicznych i po tegorocznych doświadczeniach uważamy, że pomysł prowadzenia zajęć, w których obok profilaktyki uczymy prawidłowego funkcjonowania w środowisku oraz proponujemy różnorodne formy spędzenia wolnego czasu z korzyścią wpływa na kształtowanie osobowości młodego człowieka. Oprócz wskazywania zachowań złych i szkodliwych dziecko wyposaża się w umiejętność zachowań społecznie akceptowanych powiększających prawdopodobieństwo na życie bez nałogów.

Opracowanie i realizacja:
mgr Jolanta Grduszak
mgr Helena Jagodzińska