www.szkolnictwo.pl

Czas trwania: 45 min

Cele ogólne:

• Funkcjonalne przygotowanie czytelnika do samokształcenia,
• zapoznanie z rodzajami, budową i sposobami korzystania z katalogów komputerowych,
• utrwalenie wiadomości na temat rodzajów katalogów bibliotecznych i sposobów korzystania z nich,
• kształcenie umiejętności posługiwania się komputerowymi katalogami bibliotecznymi.

Cele szczegółowe (student potrafi):

• rozróżnić rodzaje katalogów funkcjonujących w bibliotece Kolegium Nauczycielskiego,
• samodzielnie korzystać z automatycznych katalogów biblioteki,
• wykorzystać zdobyte umiejętności do poszukiwań bibliograficznych.

Metody:

• problemowa,
• podająca,
• zajęć praktycznych.

Pomoce:

• katalogi skrzynkowe,
• komputerowy program biblioteczny,
• druki rewersów,
• kolorowe plansze,
• formularze z poleceniami.

Przebieg lekcji:

1. Wyjaśnienie celów zajęć:
   • przypomnienie zasad korzystania z katalogów skrzynkowych,
   • przedstawienie przez czytelników oczekiwań w stosunku do katalogów zautomatyzowanych,
   • demonstracja możliwości korzystania z katalogów komputerowych – porównanie ich z oczekiwaniami użytkowników,
   • ćwiczenia w korzystaniu z automatycznego warsztatu informacyjnego biblioteki.
2. Rozdanie uczestnikom zajęć formularzy z poleceniami do wykonania. Przykłady poleceń:
   
   Proszę, wyszukaj;
   1. książkę Franciszka Adamskiego "Socjologia małżeństwa i rodziny" oraz książkę "Biblia a literatura polska" w opracowaniu Kazimierza Bukowskiego, podaj, jakie są ich sygnatury,
   2. przykłady książek (autor i tytuł) z działu Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo,
   3. przykład pozycji na temat biometeorologii, podaj autora, tytuł oraz sygnaturę.
   Przed przystąpieniem do wykonania poleceń:
   1. Jaką funkcję w bibliotece pełni katalog i o czym informuje karta katalogowa?
   2. Z jakiego katalogu należy skorzystać chcąc odpowiedzieć na I pytanie?
   3. Jakim katalogiem należy się posłużyć aby rozwiązać polecenia II i III?
   4. Jak korzystamy z katalogu UKD a jak z przedmiotowego?
   Ćwiczenia w korzystaniu z katalogów skrzynkowych – wykonanie poleceń.
3. Proszę się zastanowić, jakie zalety a jakie wady ma posługiwanie się katalogami kartkowymi?
4. Omówienie ćwiczenia. Próba wymienienia zalet i mankamentów poszukiwania informacji w katalogach skrzynkowych. (Propozycje prowadzącego)
   1. zalety:
      • prezentacja informacji bibliograficznych na temat zasobów biblioteki,
      • możliwość dokonywania poszukiwań w katalogach: alfabetycznym i rzeczowych
   2. wady:
      • powolność wyszukiwania,
      • możliwość pomyłki bibliotekarza w umieszczeniu karty katalogowej w nieodpowiednim miejscu w skrzyneczce,
      • z jednej skrzyneczki może w tym samym czasie korzystać tylko jedna osoba
5. Oczekiwania użytkowników względem obsługi katalogu automatycznego. (Propozycje prowadzącego)
   • zwiększenie możliwości dostępu do informacji (korzystanie z tego samego katalogu równocześnie na kilku stanowiskach),
   • szybsze docieranie do pożądanych informacji,
   • większa czytelność prezentowanych danych,
   • możliwość zainstalowania katalogów na wszystkich komputerach funkcjonujących w sieci,
   • natychmiastowa informacja czy książka jest dostępna w bibliotece, czy jest wypożyczona.
6. Demonstracja obsługi katalogów automatycznych. Porównanie z oczekiwaniami użytkowników.
7. Ćwiczenia w wyszukiwaniu informacji w katalogach komputerowych. (Polecenia identyczne jak w pkt. 2e: I,II,III)
8. Omówienie ćwiczenia.

Przykłady ćwiczeń w korzystaniu z katalogów skrzynkowych:
Proszę, wyszukaj;

1. książkę Franciszka Adamskiego "Socjologia małżeństwa i rodziny" oraz książkę "Biblia a literatura polska" w opracowaniu Kazimierza Bukowskiego, podaj, jakie są ich sygnatury,
2. przykłady książek (autor i tytuł) z działu Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo,
3. przykład pozycji na temat biometeorologii, podaj autora, tytuł oraz sygnaturę.

Proszę, wyszukaj;

1. książkę Marii Falkowskiej "Myśl pedagogiczna Janusza Korczaka" oraz książkę "Elementy psychologii zdrowia" pod red. Grażyny Dolińskiej-Zygmunt, podaj, jakie są ich sygnatury,
2. przykłady książek (autor i tytuł) z działu Etyka. Moralność. Filozofia praktyczna,
3. przykład pozycji na temat depresji psychicznej, podaj autora, tytuł oraz sygnaturę.

Proszę, wyszukaj;

1. książkę Marii Łoś-Kuczery "Popularne tablice wartości odżywczych żywności" oraz książkę "Maszyny matematyczne" pod red. Edwarda A. Feigenbauma i Juliana Feldmana, podaj, jakie są ich sygnatury,
2. przykłady książek (autor i tytuł) z działu Wychowanie, kształcenie i nauczanie specjalnych kategorii osób,
3. przykład pozycji na temat funduszy zakładowych, podaj autora, tytuł oraz sygnaturę.

Przykłady ćwiczeń w tworzeniu zestawień bibliograficznych za pomocą systemu wyszukiwawczego programu LIBRA

Korzystając z komputerowych katalogów i/lub opcji: "Wyszukiwanie" sporządź zestawienia prac;

1. autora – Stefana Baleya,
2. w opracowaniu lub redakcji – Bożeny Kowalskiej,
3. na temat baletu.

Korzystając z komputerowych katalogów i/lub opcji: "Wyszukiwanie" sporządź zestawienia prac;

1. autora – Jana Władysława Dawida,
2. w opracowaniu lub redakcji – Bogdana Suchodolskiego,
3. na temat Ekologii.

Korzystając z komputerowych katalogów i/lub opcji: "Wyszukiwanie" sporządź zestawienia prac;

1. autora – Tadeusza Gałkowskiego,
2. w opracowaniu lub redakcji – Bogusława Waligóry,
3. na temat hipnozy.

Korzystając z komputerowych katalogów i/lub opcji: "Wyszukiwanie" sporządź zestawienia prac;

1. autora – Andrzeja Marciniaka,
2. w opracowaniu lub redakcji – Alicji Kargulowej,
3. na temat kolonii letnich.

Scenariusz zajęć z przysposobienia czytelniczego i informacyjnego (propozycja dla nauczycieli bibliotekarzy)

Temat: Możliwości wykorzystania automatycznego warsztatu informacyjnego biblioteki dla tworzenia zestawień bibliograficznych

Czas trwania: 45 min

Cele ogólne:

• zapoznanie się z możliwościami tworzenia zestawień bibliograficznych na podstawie informacji wyszukanych w katalogach komputerowych LIBRY oraz bazy bibliograficznej Biblioteki Narodowej,
• przygotowanie do sprawnego doboru źródeł informacji,
• wdrażanie do samodzielnego korzystania z automatycznego warsztatu informacyjnego biblioteki,
• kształcenie umiejętności trafnego doboru metod poszukiwań,
• przyswajanie umiejętności sporządzania zestawień bibliograficznych za pomocą nowoczesnych narzędzi wyszukiwawczych.

Cele szczegółowe (student potrafi):

• samodzielnie korzystać z automatycznego warsztatu informacyjnego biblioteki,
• właściwie dobrać metodę poszukiwań bibliograficznych adekwatnie do własnych potrzeb,
• sporządzić samodzielnie zestawienie bibliograficzne posługując się możliwościami warsztatu informacyjnego biblioteki.

Metody:

• podająca ( pogadanka, instruktaż),
• zajęć praktycznych.

Pomoce:

• komputerowy program biblioteczny – wersja dla czytelnika,
• Internet,
• plansze,
• formularze z poleceniami.

Przebieg lekcji:

1. Wyjaśnienie celów zajęć:
   • przypomnienie terminu "zestawienie bibliograficzne", kiedy się je wykonuje, w jakim celu i w jaki sposób,
   • przedstawienie możliwości tworzenia zestawień z wykorzystaniem warsztatu informacyjnego biblioteki Kolegium Nauczycielskiego,
   • ćwiczenia w tworzeniu zestawień.
2. Rozdanie planszy z przykładami zestawień bibliograficznych. Przypomnienie co to jest zestawienie.
   
   Zestawienie bibliograficzne to sporządzony wg obowiązujących norm wykaz piśmiennictwa na dany temat lub zestawienie źródeł informacyjnych, z których ma zamiar korzystać autor.
3. Gdzie stosuje się i kiedy sporządza zestawienie?
   (Odpowiedź na podstawie przedstawionych przykładów)
   
   Zestawienie m.in. stosuje się jako:
   • bibliografię załącznikową do tekstu naukowego,
   • wykaz źródeł wykorzystanych przez autora.
   Sporządza się zestawienie m.in.:
   • pisząc pracę naukową,
   • przygotowując wypowiedź ustną,
   • gromadząc dane na temat interesujących źródeł.
4. Demonstracja sposobów tworzenia zestawień dzięki możliwościom warsztatu informacyjnego biblioteki:
   1. w katalogach,
   2. posługując się wyszukiwaniem automatycznym,
   3. w bazie bibliograficznej Biblioteki Narodowej.
5. Zapoznanie się z opcją "Zestawienia". Omówienie poszczególnych jej funkcji:
   • przeglądanie gotowego zestawienia uporządkowanego alfabetycznie, na poziomach: skróconym i pełnym, z możliwością kasowania opisów niepożądanych,
   • przeglądanie listy zestawień sporządzonych wcześniej i wprowadzonych do pamięci programu, z możliwością wywołania ich do zaprezentowania lub skasowania zestawienia nieaktualnego,
   • możliwość wydruku prezentowanego aktualnie zestawienia.
6. Ćwiczenia w tworzeniu zestawień przy wykorzystaniu bazy bibliograficznej Biblioteki Narodowej
   1. Wyszukaj na pulpicie komputera i otwórz folder "Zestawienia studentów"
   2. Otwórz pusty dokument Word i nazwij go swoim nazwiskiem
   3. Z opcji "Ulubione" wybierz "Bazy BN", a następnie opcję "Bibliografia Narodowa i bibliografie specjalne", później "Bibliografie książek polskich"
   4. Korzystając z wybranej bazy danych bibliograficznych wyszukaj prace:
      1. I. jednego wybranego autora
      2. na wybrany temat
   5. Skopiuj znalezione opisy i wklej do otwartego wcześniej dokumentu Word
   6. Uporządkuj wklejone opisy wg wybranego kryterium (nazwisko autora, tytuł pozycji lub chronologicznie)
   7. Wydrukuj sporządzone zestawienie.
7. Omówienie ćwiczenia.
   
   Wiesława Ślosarczyk, nauczyciel bibliotekarz, Kolegium Nauczycielskie Bielsko-Biała