|
I. Charakterystyka programu.
Program terapii muzycznej przeznaczony jest do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych w Zespole Szkół Specjalnych, w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 2 w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Powstał na bazie podstawy programowej, własnych doświadczeń, obserwacji oraz w oparciu o dostępną literaturę fachową. Treści programowe opierają się na następujących formach aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, gra na instrumentach, ruch przy muzyce, słuchanie muzyki i tworzenie muzyki. Zakres oddziaływań terapeutycznych obejmuje wszystkie sfery rozwoju. Przeznaczony jest dla dzieci z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym i znacznym. Pozwala na realizację ważnych potrzeb psychicznych. Fizycznych i estetycznych dzieci i młodzieży.
Wszystkie elementy muzyki i formy działalności muzycznej są wykorzystywane jako stymulatory rozwoju psychicznego i fizycznego.
II. Cele programu
Do głównych celów programu należą:
· Stymulowanie rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i ruchowego poprzez wybrane formy aktywności muzycznej;
· Usprawnianie uszkodzonych funkcji;
· Rozwijanie wyobraźni muzycznej, umiejętności muzycznych oraz estetycznej wrażliwości na muzykę;
· Wdrażanie do różnorodnych form aktywności muzycznej i kulturalnego spędzania wolnego czasu;
· Opanowanie różnorodnego repertuaru muzycznego
· Rozbudzanie zamiłowania do indywidualnego i zbiorowego śpiewu połączonego z ruchem i grą na instrumentach;
· Stworzenie szansy na odnoszenie sukcesów
· Przygotowanie uczestników terapii do prezentowania swoich osiągnięć w szkole i poza nią;
· Uczenie adekwatnego do sytuacji zachowania się w miejscach publicznych;
III. Treści programowe.
Treści programowe obejmują wszystkie formy aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, grę na instrumentach muzycznych, ruch przy muzyce, aktywność twórczą i słuchanie muzyki.
1.Śpiew i ćwiczenia mowy
· nauka prawidłowej postawy przy śpiewaniu. Uczulenie na barwę głosu, dynamikę, szkodliwość krzyku;
· dbałość o kulturę głosu ze szczególnym uwzględnieniem dykcji;
· nauka operowania głosem, kształcenie prawidłowego oddechu i emisji głosu;
· rytmiczne recytowanie nazw, tekstów przysłów, zagadek, piosenek – z uwzględnieniem tempa dynamiki, barwy głosu, artykulacji i intonacji;
· Śpiewanie ćwiczeń emisyjnych opartych początkowo na jednej, potem dwóch, trzech dźwiękach, trójdźwięku, rozwijanie głosu poprzez rozszerzenie skali głosu, ruchliwości glosu, śpiewanie legato, portato, mormorando;
· Śpiewanie piosenek ze słuchu
· Nauka prawidłowej interpretacji piosenek
· Śpiewanie z akompaniamentem, elementami ruchu, układami choreograficznymi, z użyciem rekwizytów;
2.Gra na instrumentach.
· Poznawanie zjawisk akustycznych i wykorzystywanie ich jako rytmicznych akompaniamentów do zabaw i piosenek, m. In. Tupanie, klaskanie, pstrykanie, klaskanie, pocieranie, uderzanie o uda itp.;
· Poznawanie instrumentów perkusyjnych o nieokreślonej wysokości dźwięku, uwrażliwienie na ich barwę i wykorzystanie tej cechy w akompaniamentach;
· Poznawanie zasad techniki gry na wybranych instrumentach perkusyjnych i ogólnej budowy tych instrumentów;
· Granie różnego rodzaju akompaniamentów perkusyjnych;
3. Ruch przy muzyce.
· Sygnały muzyczne oraz reagowanie ruchem na ich zmiany; wysokości dźwięków, tempa, dynamiki, akcentu metrycznego;
· Ćwiczenia korygujące wady postawy, relaksujące, rozwijające płynność i sprawność ruchową;
· Korelacja nóg i rąk;
· Realizowanie ruchem podstawowych wartości rytmicznych i prostych schematów rytmicznych;
· Interpretacja ruchowa piosenek;
· Opracowanie prostych układów choreograficznych w połączeniu ze śpiewem;
· Zabawy terapeutyczne;
4.Tworzenie muzyki.
· Tworzenie rytmów do nazw, przysłów, imion, zagadek oraz ilustracji muzycznych do opowiadań;
· Tworzenie własnych akompaniamentów rytmicznych do wierszy i piosenek;
· Skonstruowanie instrumentu perkusyjnego;
5. Słuchanie muzyki.
· Percepcja elementów muzyki, rozpoznawanie różnych zjawisk akustycznych, dźwięków niskich – wysokich, niższych – wyższych;
· Rozpoznawanie brzmienia instrumentów perkusyjnych oraz fletu, fortepianu , skrzypiec, trąbki;
· Próby interpretacji treści słuchanych utworów;
· Słuchanie muzyki z radia, telewizji, z płyt i taśm;
· Ilustrowanie ruchem muzyki;
IV. Procedura osiągania celów.
Celem osiągnięcia określonych celów stosuje się na każdych zajęciach różnorodne formy aktywności muzycznej. Każda z tych form kształtuje inne dyspozycje i umiejętności a stosowanie ich wszystkich przyczynia się do rozwoju muzycznego uczniów. Stosowanie różnorodnych form pracy daje każdemu dziecku możliwość indywidualnego przeżywania muzyki. Repertuar wokalny, muzyczny, ćwiczeniowy i przeznaczony do słuchania powinien być pod każdym względem starannie dobrany. Mam na uwadze dobór treści, walorów artystycznych i wychowawczych., jak również stopień trudności. Utwór muzyczny, piosenka czy ćwiczenie muszą by zaakceptowane przez uczniów. Powinny być przez nich zrozumiane i nie mogą przekraczać ich możliwości technicznych. Repertuar proponowany przez nauczyciela powinien dać uczniom szansę osiągnięcia sukcesu, a jednocześnie sprawiać uczniom radość i przyjemność.
Pracując z dziećmi niepełnosprawnymi powinniśmy uwzględnić ich indywidualne predyspozycje i problemy oraz starać się tak ukierunkować pracę, aby dzieci czerpały z obcowania z muzyką jak najwięcej przyjemności i radości. Nauczyć ich na miarę ich indywidualnych możliwości prawidłowego operowania głosem i oddechem, zwracać uwagę na poprawne wykonanie melodii i rytmu oraz prawidłową interpretację utworów muzycznych.
Podczas gry na instrumentach perkusyjnych stosować te najprostsze technicznie, nie wymagające czasochłonnych ćwiczeń. Należy pamiętać, że możliwości manualne uczniów są bardzo zróżnicowane, wobec czego należy zróżnicować również wymagania. Ci którzy najlepiej sobie radzą w grze na instrumentach, powinni być wykorzystywani do akompaniowania. Muzykowanie dla nich ma być przyjemnością, a nie stresem.
Do słuchania wybieramy na początek utwory programowe, muzykę relaksacyjną, a także tą, którą preferują uczniowie. Staramy się zachęcić ich do spontanicznego wyrażania ruchem tego, co czują słuchając muzyki. Z czasem uczymy rozpoznawania głosów, instrumentów, interpretacji treści ruchem i słownie. Uczymy się wyciszać i odpoczywać przy muzyce.
Każdy przejaw twórczej aktywności nagradzamy i chwalimy. W ten sposób zachęcamy do spontanicznych prób akompaniamentu, przechodząc z czesem do przemyślanych prostych opracowań rytmicznych.
Ruch przy muzyce to ulubiona forma dla większości uczniów. Pozwala na odreagowanie napięć, daje możliwość radosnego spontanicznego wyżycia, przechodząc z czasem do uporządkowanych, przemyślanych układów rytmicznych i tanecznych.
Ruch przy muzyce to ulubiona forma dla większości uczniów. Pozwala na odreagowanie napięć, daje możliwość radosnego, spontanicznego wyżycia się przy muzyce. Ruch to gimnastyka ciała, poprawa krążenia, przyśpieszone dotleniające oddychanie. Wszystko to wpływa na poprawę kondycji i samopoczucie uczniów. Dostosowanie ruchu do charakteru muzyki i piosenek sprzyja usprawnianiu dyspozycji umysłowych, takich jak: zapamiętywanie, zdolność koncentracji uwagi, spostrzeganie i refleks.
V. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
Uczniowie biorący udział w zajęciach pozalekcyjnych powinni osiągnąć:
· Właściwą postawę przy śpiewaniu;
· Prawidłowo operować oddechem;
· Umiejętnie operować dynamiką oraz zmianami tempa;
· Umieć zaśpiewać poznane piosenki z akompaniamentem fortepianu, podkładem muzycznym z taśmy lub płyty, z elementami ruchu, prostymi układami tanecznymi;
· Umieć odpocząć i odprężyć się przy muzyce;
· Improwizować ruchem zabawy muzyczne;
· Improwizować akompaniamenty rytmiczne do piosenek;
· Ilustrować ruchem utwory muzyczne;
· Kulturalnie zachowywać się w miejscach publicznych
· Umieć znaleźć się na scenie i prawidłowo korzystać ze sprzętu nagłaśniającego;
· Umieć cieszyć się z sukcesów grupy i jej pojedynczych uczestników
VI. Warunki realizacji programu
Zajęcia powinny odbywać się w sali odpowiednio do tego przygotowanej. Powinny być usunięte zbędne przedmioty. Sala powinna być widna, łatwa do częstego wietrzenia i sprzątania.
Do prowadzenie zajęć niezbędne jest następujące wyposażenie:
· Instrument klawiszowy oraz zestaw instrumentów perkusyjnych( w tym instrumentarium Orffa)
· Sprzęt audiowizualny;
· Sprzęt nagłaśniający;
· Zestaw niezbędnych płyt i taśm magnetofonowych;
· Materiały repertuarowe;
· Pomoce do ćwiczeń;
· Rekwizyty i stroje służące do występów
Zajęcia powinny być tak przygotowane b, aby każdym kolejnym fragmentem pobudzały zainteresowania i zmuszały do stałego skupienia uwagi. Proponowane formy działalności muzycznej powinny wyzwalać aktywność i odbywać się w miłej atmosferze, dając uczniom poczucie bezpieczeństwa i dużo radości.
Praca może przebiegać indywidualnie i w grupie. Odbywać się raz w tygodniu w wymiarze jednej godziny, a podczas przygotowań do występów częściej. Udział w zajęciach jest na zasadzie dobrowolności. Uczniowie powinni widzieć rezultaty swojej pracy i mieć możliwość zaprezentowania ich na forum szkoły i poza nią.
VII. Ewaluacja programu
Ewaluacja programu odbywać się będzie na bieżąco. Pozwoli mi ocenić przydatność i atrakcyjność zajęć, oraz skuteczność metod i form pracy w osiąganiu założonych celów. Informacją zwrotną będzie dla mnie uśmiech i radość dzieci podczas zajęć, oraz widoczne umiejętności prezentowane na akademiach, przeglądach i konkursach pozaszkolnych.
Dokładna i wnikliwa analiza skuteczności oddziaływań terapeutycznych dokonana będzie raz w roku, co da możliwość podsumowania i wyciągnięcia wniosków, oraz wprowadzenia ewentualnych zmian w programie.
Opracowała – mgr Alicja Major - Salwierz
|
