Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Związki frazeologiczne, ich źródła i funkcje

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4298 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 


Scenariusz lekcji dla klasy III gimnazjum

Cele: zrozumienie istoty związków frazeologicznych, uświadomienie ich bogactwa w języku polskim, różnych źródeł i funkcji; bogacenie słownictwa, kształcenie kultury języka.

1. Uczniowie czytają tekst A. Marianowicza Kłopot z popiersiami i mają za zadanie wypisać z podanego utworu funkcjonujące w języku polskim utarte związki wyrazowe, których składnikiem jest słowo nos oraz objaśnić ich znaczenie. (załącznik lub podręcznik A. Gis Zrozumieć słowo dla klasy III, str. 164)

zadzierać nosa - wynosić się nad innych, być dumnym, zarozumiałym;
mieć w nosie - lekceważyć kogoś lub coś, nie przejmować się kimś lub czymś;
mieć nosa - mieć intuicję, przeczucie, zdolności przewidywania;
czuć pismo nosem - przewidzieć sytuację, domyślić się czegoś;
dać po nosie - dać komuś nauczkę, upokorzyć kogoś.

2. Tego typu związki wyrazowe nazywamy związkami frazeologicznymi (frazeologizmami).

Wyróżniamy związki frazeologiczne:

  • stałe (skostniałe, w których żadny element nie może być wymieniony);
  • łączliwe (elementy tego związku łączą się tylko z pewnymi wyrazami).

    Przykłady:
    wierutny(a) - kłamstwo, bzdura; ale nie: prawda, spokój, drzewo;
    dobroczynny - wpływ, działanie; ale nie: choroba, pole, dąb;
    czarna owca - intruz, ktoś odstający od grupy, niepożądany (znaczenie nie jest sumą znaczeń elementów składowych, ale nowym, zupełnie przenośnym znaczeniem).

    Ostatni przykład to najbardziej typowy frazeologizm - idiom - np. znaczenie idiomu brać nogi za pas jest inne od znaczenia dosłownego brać + nogi + za + pas.

    3. Podajcie znaczenie następujących związków wyrazowych:

    pan młody (nowożeniec) i młody pan (młodzieniec)
    lewe papiery (fałszywe dokumenty) i mokre papiery (zmoczone)
    rzucać jak grochem o ścianę (mówić na próżno) i rzucać jak zielonym groszkiem o ścianę

    Wniosek: W związkach frazeologicznych nie wolno wymieniać, dodawać ani usuwać żadnych elementów.

    4. Zwróćmy teraz uwagę na źródła zasobu frazeologicznego języka polskiego. Zastanówcie się, skąd mogą pochodzić dane grupy frazeologizmów (podział uczniów na 6 zespołów).

    I. robić wielkie oczy - dziwić się;
    patrzeć spode łba - niechętnie;
    położyć uszy po sobie - ulec, zgodzić się pokornie na co, przestraszywszy się kogo;
    wyciągnąć nogi - umrzeć.

    II. młócić sieczkę - powtarzać ciągle to samo;
    cienko prząść - żyć w biedzie, być w krytycznym położeniu;
    coś spaliło na panewce - nie udało się;
    rzucać kłody pod nogi - przeszkadzać w realizacji jakiegoś planu.

    III. sytuacja podbramkowa;
    wyautować kogoś:
    film się komuś urwał;
    co jest grane?

    IV. stajnia Augiasza;
    syzyfowa praca;
    pyrrusowe zwycięstwo;
    przekroczyć Rubikon.

    V. głos wołającego na puszczy;
    wdowi grosz;
    przenieś się na łono Abrahama;
    zakazany owoc.

    VI. dziecko szczęścia;
    łabędzia pieśń - o ostatnim dziele autora lub utworze kończącym jakiś okres historyczny;
    szlachetne zdrowie;
    Być albo nie być

    Wyniki pracy:

  • z obserwacji mimiki, gestów, zachowania się ludzi, zwierząt;
  • ze słownictwa uprawianych w Polsce od dawna takich dziedzin, jak rolnictwo, rzemiosło, wojskowość;
  • z gwar różnych środowisk zawodowych i społecznych;

  • z mitologii i historii starożytnej;
  • z Biblii;
  • z literatury.

    Dopowiedzenie nauczyciela: Do stałych związków frazeologicznych należą również przysłowia, sentencje itp., np. Baba z wozu, koniom lżej, Niedaleko pada jabłko od jabłoni.

    5. Uczniowie wykonują ćwiczenia, np. z podręcznika do kształcenia językowego lub przygotowane przez nauczyciela.

    6. Podsumowanie: Jakie są funkcje związków frazeologicznych?

  • abstrakcyjne pojęcia tłumaczą na to, co widzialne i dotykalne, wzmacniają obrazowość, plastyczność, sugestywność i ekspresywność wypowiedzi;
  • stanowią odbicie wspólnej tradycji kultury narodów europejskich;
  • to najbardziej rodzimy zasób słownictwa, odporny na zmiany, przekazywany z pokolenia na pokolenie, odwołujący się do przeszłości.

    Zadanie domowe:
    Napisz opowiadanie na wybrany temat, w którym użyjesz co najmniej 5 frazeologizmów (nadaj swej pracy frazeologiczny tytuł)
    Albo
    Napisz opowiadanie z dialogiem, którego treść można by określić wybranym przez Ciebie frazeologizmem.

    Celina Podżorna
    Zespół Szkół Zawodowych w Skoczowie

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie