Droga zmierzająca do sprawnego, czytelnego i estetycznego pisania jest długa i wymaga od ucznia dużo wysiłku. Pisanie jako czynność zautomatyzowana dopiero później odbywa się bez większego wysiłku. Początkowo czynność pisania jest operacją składającą się z ruchów składanych, a dopiero w późniejszym okresie jest ruchem całościowym, płynnym i dynamicznym. Ze względu na sprawnośc pisania można wyszczególnić w klasach kształcenia zintegrowanego trzy etapy rozwojowe sztuki pisania: klasa I- pisanie elementowe, klasa II- pisanie swobodne i klasa III- pisanie płynne. Pisanie elementowe, czyli stadium opanowania liter i ich połączeń poprzedzone jest pracą w przedszkolu i domu rodzinnym. Zainteresowanie pismem u dzieci występuje wcześniej. Zdarza się, że już w wieku 2-3 lat. Dziecko zauważa w swoim otoczeniu różne napisane treści i próbują naśladować dorosłych w pisaniu. Zdobywa świadomość, że różne przedmioty mają różne podpisy. Samodzielnie podejmuje pierwsze próby pisania wyrazów bliskich jego otoczeniu rozumiejąc, że przez pisanie można załatwić różne sprawy. W wieku 6 lat wiele dzieci potrafi napisać kilkanaście wyrazów. Na opanowanie schematu litery jako znaku graficznego składają się trzy elementy:
1. wyobrażenie kształtu litery
2. wzrokowe ujęcie szczegółów konstrukcyjnych
3. motoryczne wykonanie
W związku z tym w procesie pisania zaangażowane są trzy analizatory- słuchowy, wzrokowy i ruchowy. Dziecko pisząc wywołuje w pamięci wyobrażenie dotyczące kształtów litery. Dlatego też za zasadnicze i konieczne należy uznać ćwiczenia polegające na: oglądaniu obrazków i dobieraniu do nich podpisów, układaniu w całość rozrzuconych elementów, swobodnym rysunku, kreśleniu różnych elementów, dokładnym odtwarzaniu wzoru. Prawidłowo organizowana nauka pisania kroczyć powinna po śladach czytania. Stadium opanowania liter i ich połączeń trwać powinno w klasie I, ale zdarza się, że przedłuża się na klasę II. Należy pamiętać, że pozostawienie doskonalenia umiejętności pisania łącznego procesowi samorzutnemu, a nie kierowanemu jest ogromnym błędem spotykanym jednak w naszej rzeczywistości. W klasie II powinno nastąpić odsunięcie na dalszy plan czynności wykonania ruchu ręką i stać się to sprawą techniczną. Pisanie automatyzuje się. Uczniowie zaczynają dokonywać indywidualne zmiany w pierwotnych wzorach liter, ich połączeń i wielkości. Zmiana w piśmie następuje w związku z wrastającą tendencją pisania płynnego. Zaczyna kształtować się indywidualny charakter pisma. Należy kontrolować ten proces, aby nie doprowadzić do tego, że pismo stanie się mało czytelne. W klasie III uczniowie kierują się w piśmie własnym kryterium piękna, dokonując dalszych jego zmian. Należy uświadomić sobie, że zmiany te idą zarówno w kierunku pozytywnym jak i negatywnym. Podsumowując należy stwierdzić, iż o posiadaniu umiejętności pisania można mówić wówczas, gdy uczeń rozumie sens i budowę pisanych słów, automatycznie dokonuje wyboru właściwej litery i sprawnie posługuje się zasadami ortograficznymi.
Krystyna Jakubowska
Szkoła Podstawowa Nr 3 w Gryficach |
