Na proces pisania składają się 3 podstawowe elementy: psychologiczny, fizjologiczny i motoryczny.
Pierwszy dotyczy analizy i syntezy dźwiękowej, wzrokowej i ruchowej. Chodzi o to, aby dziecko posiadało słuchowe wyobrażenie odpowiednika litery (głoski), aby ujmowało literę i wyraz jako całość i aby wyobrażało sobie drogę kreślenia danej litery. Pisanie to proces psychiczny, powstający dzięki koordynacji różnych prostszych składników, występujących w procesie nauki pisania i czytania.
Fizjologia procesu pisania polega na skomplikowanych pobudzeniach nerwowych, ich integracji w korze mózgowej i aparacie ruchowym ręki.
Stronę motoryczną tworzy zespół skoordynowanych ruchów ręki - ramienia, przedramienia, nadgarstka i palców. Dochodzą też techniczne warunki pisania, jak: postawa, układ rąk, odległość oczu od papieru i sposób trzymania pióra
Opanowanie pisma w zakresie elementarnym w klasie I, a później swobodnego pisania pismem czytelnym, płynnym i estetycznym w klasach wyższych jest czynnością złożoną i skomplikowaną.
Często przy nauce i doskonaleniu pisania zwraca się głównie uwagę na motoryczne czynności. U ich podstawy znajdują się odpowiednie wyobrażenia słuchowe, związane z wyodrębnieniem w wyrazach głosek i sylab (analiza dźwiękowa) oraz ich odpowiedniki - wyobrażenia graficzne (kształty liter). Z nimi dopiero kojarzą się odpowiednie wyobrażenia ruchowe jako pewne całości motoryczne. Z tego wynika, że nauka pisania opiera się na procesach związanych z nauką czytania. Sprawny ruch to ruch ciągły. W ciągłym ruchu mamy dwa układy, szeregowy - ruch po ruchu w pewnym ciągu np. pisanie litery m, n.
Drugi układ polega na równoczesnym wykonywaniu kombinowanych ruchów np. w literach k, a i wyrazach lis, ule. Dochodzi też ruch podbiegający - powstają proste i pętle, np. w literach b, d, ł.
Pisanie liter, wyrazów i zdań przebiega na podstawie odpowiednich spostrzeżeń. One to stanowią, pewną "wiedzę" o literze, kreślonej po najkrótszej drodze, zgodnie z kształtem. Nie można pisać prawidłowo, jeżeli się nie ma odpowiednich analityczno - syntetycznych wyobrażeń językowych - wyrazów i zdań. Dlatego też nauka pisania i czytania powinna odbywać się równocześnie, gdyż wzajemnie się warunkują, a następnie uzupełniają.
W dokładnym zapamiętaniu liter pomaga analiza, czyli rozkładanie na części, nazywanie ich, oznaczenie drogi kreślenia. Proces ten, nie kończy się w klasie I.
Podczas pisania uczeń doznaje szeregu wrażeń mięśniowych, na skutek nacisku, zmiany położenia itd. Ruchy te wykonuje z różną dynamiką i w różnych kierunkach. Wszystkie te czynniki składają się na kontrolę sprawności ruchowej.
Brak kontroli w początkowym etapie nauki pisania sprawia, że "ręka nie słucha oka". Pisanie na szczeblu klas początkowych jest czynnością trudną i złożoną, która wymaga znacznego wysiłku.
Barbara Lentowczyk
Szkoła Podstawowa Nr 3 w Gryficach | 
