Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Zaburzenia rozwoju psychoruchowego u dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 6807 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

PRZYCZYNY ZABURZEŃ ROZWOJU PSYCHORUCHOWEGO

Prawidłowy rozwój człowieka i jego funkcjonowanie w znacznej mierze uzależnione jest od różnorodnych procesów fizjologicznych zachodzących w jego organizmie. Czynności poszczególnych narządów i ich układów tworzą harmonijną całość funkcjonalną wyrażającą się pełnym zdrowiem jednostki. Natomiast zakłócenia w jednym układzie mogą powodować dezorganizację pracy innych narządów bądź całego organizmu. Systemem nadrzędnym regulującym wszystkie czynności organizmu jest ośrodkowy układ nerwowy. Jego działanie zależy od czynników zewnętrznych, od środowiska otaczającego człowieka oraz od stanu całego organizmu, lecz podstawą działalności regulacyjnej ośrodkowego układu nerwowego jest jego prawidłowa struktura anatomiczna.

Jak wiadomo, wszelkie procesy psychiczne stanowią rezultat czynności układu nerwowego każde, więc uszkodzenie może prowadzić do zaburzeń psychicznych, przy czym rodzaj i nasilenie zależą od lokalizacji i obszaru patologicznie zmienionej tkanki mózgowej oraz wieku, w jakim nastąpiło uszkodzenie. Może ono wystąpić w różnych miejscach np. w ośrodkach korowych w mózgu, w obwodowym układzie nerwowym, w receptorach. Ponieważ rozwój jest procesem całościowym, w którym doskonalenie się jednych funkcji psychicznych warunkuje kształtowanie się innych, uszkodzenie tkanki mózgowej, nawet dość ograniczone może zaburzyć przebieg i harmonię rozwoju.

Układ nerwowy może ulec uszkodzeniu w okresie płodowym, w czasie porodu, i po urodzeniu dziecka.

O makrouszkodzeniach mówimy wówczas, gdy wywołuje on poważne zmiany w mózgu, na tyle ważne, że można je wykryć obiektywnymi metodami lekarskimi oraz, gdy objawy kliniczne są ewidentne.

O mikrouszkodzeniach, czyli minimalnym uszkodzeniu mózgu mówimy wówczas, gdy nie wykryto podłoża organicznego, a o uszkodzeniu mogą świadczyć: rodzaj i zakres zaburzeń w psychoruchowym rozwoju dziecka, wczesne występowanie oraz stwierdzenie zadziałania czynników powszechnie uznanych za uszkadzające.

Parcjalne zaburzenia rozwoju, to opóźnienia lub zaburzenia jednej lub kilku funkcji psychoruchowego rozwoju dziecka przy ogólnym poziomie umysłowym odpowiednim do wieku i przy odpowiednim kształtowaniu się pozostałych funkcji i sfer rozwoju. Parcjalne zaburzenia rozwoju mogą się ujawniać w sferze percepcyjnej (wzrokowej i słuchowej), kinestetyczno- ruchowej oraz w sferze zdolności matematycznych. Są one następstwem mikro uszkodzeń mózgu we wczesnej ontogenezie, a także wynikiem braku czynników stymulujących rozwój dziecka w środowisku rodzinnym.

Wady są to wszelkiego typu niedorozwoje, zniekształcenia, nieprawidłowa budowa lub "złe działanie" jakiegoś narządu żywego organizmu (wady fizyczne, rozwojowe, wrodzone, nabyte np. wada słuchu, wzroku, postawy, wymowy).

Wielu badaczy objawy zaburzeń w rozwoju traktuje jako przejaw "dysfunkcji mózgu" nie wyjaśniając jednak, co jest tego przyczyną lub wiążąc to zjawisko z niedojrzałością układu nerwowego.

Przyczyny wszelkich zaburzeń mają swoje źródło w uwarunkowaniach endogennych i egzogennych. Do tych pierwszych zaliczymy:

  • biologicznie uwarunkowaną grupę przyczyn związaną z zakłóceniami w obrębie komórki rozrodczej. Powszechnie uważa się, że alkoholizm, nie leczona kiła mogą uszkodzić komórkę rozrodczą stając się przyczyną nieprawidłowego rozwoju płodu i dziecka po urodzeniu,
  • chromosomopatie (rodzaj anomalii komórkowych), czyli nieprawidłowy skład lub zakłócenia w podziale chromosomów płciowych żeńskich (XX) i męskich(XY),
  • uwarunkowane genetycznie zaburzenia przemiany materii (przemiany białkowej, węglowodanowej i tłuszczowej), czyli zaburzenia metabolitów komórkowych powodujące rozległe uszkodzenia układu nerwowego u dziecka są przyczyną ciężkich postaci oligofrenii,
  • embriopatie (wszystkie uszkodzenia powstałe w okresie życia wewnątrzmacicznego); rodzaje embriopatii:
    - wirusowa, spowodowana wirusem grypy, odry, świnki, ospy wietrznej, żółtaczki zakaźnej, różyczki, malarii,
    - toksoplazmoza wywołana pierwotniakiem toxoplazma gondii,
    - aktyniczna wywołana promieniami ultrafioletowymi, promieniami RTG, radioaktywnymi izotopami oraz wyładowaniami energii atomowej,
    - toksyczna spowodowana m. in. lekami, używkami, barbituranami, solami metali ciężkich, benzenem i jego pochodnymi, tlenkiem węgla, związkami azotu, siarki i aldehydami,
    - weneryczna spowodowana kiłą,
    - niedożywieniowa wywołana niedoborem witaminy A oraz B 2, a także zaburzeniami metabolicznymi,
    - hemolityczna spowodowana konfliktem serologicznym między matką, a jej płodem,
  • urazy czaszki spowodowane dysproporcją między wymiarami kości miednicy kobiety rodzącej, a główką płodu,
  • zaburzenia w krążeniu łożyskowym i płodowym wskutek tzw. psucia się tętna płodu i okręcania się pępowiny wokół szyjki dziecka,
  • mechaniczne uszkodzenia czaszki (np. wskutek wadliwie użytych kleszczy),
  • zapalenie opon mózgowych,
  • wcześniactwo (ciąża trwająca ponad 28 dni, ale krócej niż 37 tygodni; waga ciała 1000g, ale nie większa niż 2500g; długość ciała mniejsza niż 48 cm),
  • zły stan somatyczny dziecka np. gruźlica, astma, choroby serca mogą być przyczyną opóźnień i dysharmonii. Nie dochodzi w tych wypadkach do uszkodzenia układu nerwowego, lecz powtarzające się długotrwałe choroby zmieniają warunki i tryb życia dziecka. Choroby te obniżając ogólną odporność organizmu również mogą zakłócać funkcje układu nerwowego. H. Spionek zwraca uwagę na powszechny obecnie pogląd, że odczyny odpornościowe organizmu są regulowane przez ośrodkowy układ nerwowy. W przypadku, gdy zaburzona jest jego struktura i funkcja np. wskutek uszkodzenia może dojść do zakłóceń tej regulacji, a przez to do powstania odczynów patologicznych tj. do choroby. Mechanizm ten tłumaczyłby fakt częstych chorób i zmniejszonej odporności u dzieci podejrzanych o mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

    Do czynników egzogennych zaliczamy:

  • opóźnienia i dysharmonie rozwoju powstają także wskutek warunków środowiskowych krańcowo złych np. wilcze dzieci żyjące poza środowiskiem ludzkim, jak również dzieci w znacznym stopniu izolowanych od otoczenia, trzymanych w zamkniętych pomieszczeniach,
  • rozwój dzieci wychowywanych poza rodziną (ochronki, domy małego dziecka) odbiega od poziomu dzieci wychowywanych nawet w skromnych warunkach bytowych, ale w domu rodzinnym (brak zaspokojenia podstawowych potrzeb uczuciowych dziecka),
  • środowisko rodzinne ma najpoważniejszy wpływ na wszechstronny rozwój dziecka i formowanie się jego osobowości. Analizując wpływ środowiska rodzinnego zaburzający rozwój dziecka bierze się pod uwagę nieprawidłową strukturę rodziny,
  • niekorzystne układy właściwości psychicznych obojga rodziców:
    - despotyczna, agresywna matka i tzw. nieobecny ojciec,
    - lękowo nastawiona, perfekcjonistyczna matka- surowy, rygorystyczny ojciec,
    - nadmiernie opiekuńcza matka- ojciec chłodny uczuciowo lub też ojciec agresywny, groźny,
  • wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców:
    - wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne),
    - wychowanie surowe, rygorystyczne (autokratyczne),
    - wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi,
  • błędy wychowawcze popełniane przez rodziców w stosunku do dzieci poważnie chorych,
  • nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno- wychowawcze szkoły i środowiska społeczno- kulturowego.

    Zarówno nieprawidłowa struktura i funkcje organizmu ograniczające możliwości rozwojowe i zmieniające niekorzystnie aktywność dziecka, jak i wadliwe układy w środowisku lub nieprawidłowe wychowanie mogą stać się przyczyną różnorodnych zaburzeń w jego czynnościach i zachowaniu. Tak jak czynniki rozwojowe nie działają w izolacji, tak i przyczyny zaburzeń przeważnie warunkują się wzajemnie.

    Należy nadmienić, że istnieją powiązania między czynnikami biologicznymi a środowiskowymi w opóźnieniach i dysharmoniach rozwoju, które decydują o znacznym zróżnicowaniu dynamiki rozwoju dzieci z zaburzeniami. Zróżnicowanie to dotyczy następujących zagadnień:

  • ogólnej aktywności dziecka,
  • ogólnego tempa i rytmu rozwoju
  • nasilania się lub zmniejszania obserwowanych objawów zaburzeń w rozwoju.

    PRZYCZYNY ZABURZEŃ ROZWOJU RUCHOWEGO I LATERALIZACJI

    Opóźnienia w rozwoju ruchowym mogą mieć charakter globalny i dotyczyć całokształtu motoryki dziecka lub wycinkowy, gdy dziecko wolniej opanowuje niektóre tylko umiejętności ruchowe przy innych rozwijających się w tempie normalnym (dysharmonie w rozwoju ruchowym).

    Opóźnienia mogą być związane z niejednakowym tempem dojrzewania układów stawowo - mięśniowych, co wyraża się w niedostatecznym dla danego ruchu napięciu mięśniowym. Brak umiejętności dostosowywania napięcia mięśni do osiągnięcia optymalnej precyzji charakteryzuje dzieci niezręczne ruchowo.

    Opóźnienia mogą być niejednakowe ze względu na zakres, jak i na stopień nasilenia, mogą też mieć dwojaki przebieg: mogą wyrównywać się w ciągu kilku lub kilkunastu lat życia dziecka lub przetrwać aż do wieku dojrzałego pozostawiając ślady na całe życie.

    Opóźnienie ruchowe u dziecka może się wiązać z całokształtem jego rozwojowego opóźnienia i wówczas mamy do czynienia z tzw. ogólnym niedorozwojem psychoruchowym. Czasem jednak niedorozwój ruchowy występuje u dzieci o zupełnie prawidłowym, a niekiedy ponadprzeciętnym rozwoju umysłowym.

    Gdy opóźnienie rozwoju ruchowego jest poważne, mówimy o niedorozwoju ruchowym. Poza ogólnym opóźnieniem ruchowym wymienia się dwa charakterystyczne objawy dla tego zaburzenia: paratonię (niemożność dowolnego rozluźniania mięśni) i synkinezje (współruchy).

    W obrębie rozwoju ruchowego można zauważyć fragmentaryczne deficyty ruchowe na tle ogólnej sprawności stosownej do wieku. Do najczęściej spotykanych wybiórczych zaburzeń należy obniżenie sprawności manualnej. Ujawnia się ona w niskiej precyzji ruchów dłoni i palców, której towarzyszy zwolnione bądź przyśpieszone tempo działania albo względnie prawidłowej precyzji towarzyszy wybitne zwolnienie ruchów rąk utrudniające dziecku dostosowanie się do tempa wykonywanych czynności w otoczeniu.

    Inne przyczyny opóźnień w rozwoju ruchowym:

  • organiczne uszkodzenie ośrodkowego bądź obwodowego układu nerwowego (np. niedowłady kończyn, porażenia połowicze prawej bądź lewej strony ciała),
  • niedojrzałość albo mikrouszkodzenia układu piramidowego lub pozapirami- dowego powstałe w okresie płodowym czy też okołoporodowym,
  • zaburzenia procesu lateralizacji,
  • urazy głowy, zapalenie opon mózgowych i mózgu w okresie jego dynamicznego rozwoju,

    Jednym z czynników rozwoju ruchowego jest postępujący proces lateralizacji czyli przewagi stronnej jego ruchowych czynności. Przewaga jednej strony ciała nad drugą nie zjawia się od razu w gotowej postaci, lecz powstaje stopniowo, nasila się w miarę ogólnego rozwoju dziecka. Badania wykazały, że dzieci różnią się od siebie nie tylko stroną, po której zaznacza się przewaga czynnościowa lecz również tempem i siłą procesu lateralizacji. Oprócz dzieci wcześnie i silnie zlateralizowanych są takie, u których lateralizacja przebiega powoli, a nasilenie jej jest słabe. Dzieci o lateralizacji opóźnionej i osłabionej są zazwyczaj mniej sprawne ruchowo od swych silnie zlateralizowanych rówieśników.

    Opóźnienia i dysharmonie w rozwoju ruchowym często współwystępują z zakłóceniami w procesie lateralizacji, z opóźnieniami rozwoju funkcji poznawczych oraz z zaburzeniami neurodynamicznymi. Obraz dziecka i poziom jego działania zależą od układów i związków zachodzących między tymi zakłóceniami w rozwoju, które nierzadko nasilają negatywny wpływ zaburzeń motorycznych na czynności dziecka.

    (...)

    Anna Jakubowska
    Krystyna Drewnicka
    Szkoła Podstawowa nr 27
    w Zespole Szkół nr 3 w Poznaniu

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie