Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Autyzm

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4032 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Podstawy organizacji i postępowania terapeutycznego z dzieckiem autystycznym.

Jednym z głównych założeń w rewalidacji dziecka autystycznego jest wprowadzenie go w pewne struktury przestrzenno – czasowe, które umożliwiają podejmowanie oddziaływań terapeutyczno – edukacyjnych. W ich skład wchodzi pięć elementów. Pierwszy z nich to strukturyzacja przestrzeni, w której dziecko się porusza. Sala bądź sale w których odbywają się zajęcia powinny być zawsze te same. Dziecko musi posiadać swoje własne miejsce do pracy. Wyposażenie sali powinno być skromne i stabilne. W miarę postępów rewalidacyjnych przestrzeń po której porusza się dziecko, może być wzbogacona o nowe elementy. Każdy z nich powinien być wprowadzony przy współudziale dziecka. Ze strukturyzacją przestrzeni wiąże się ponadto stałość miejsca podczas spożywania posiłków, posiadanie własnej półki, wieszaka , szafki.
Drugim elementem strukturyzacji jest organizacja czasu. Charakter i kolejność zajęć na początku terapii powinny być stałe. Dziecko należy zapoznać z planem dnia. Jeśli nie czyta, można wprowadzić obrazkowy lub piktogramowy rozkład zajęć. Możemy poprzedzić zajęcia określonym sygnałem dźwiękowym, zapachem
Trzecim elementem strukturyzacji jest przestrzeganie, aby z dzieckiem pracowały te same osoby. Wprowadzając strukturyzację należy jasno i wyraźnie określić zasady współżycia, których dziecko musi przestrzegać, jak i sposoby zachowania, które są akceptowane. Dziecko musi wiedzieć, że pewnych granic nie może przekroczyć, np.: że nie wolno pluć na inne osoby, posiłki należy zjadać siedząc przy stole itp.
Ze strukturyzacją łączą się jeszcze dwa elementy: język i przedmioty, którymi się posługujemy. Język powinien być jasny, zaś wypowiedzi krótkie, bez zbędnych „ozdobników”. Również ton naszej wypowiedzi winien być jednoznaczny, nie pozostawiający cienia wątpliwości o co nam chodzi. Poza tym dziecko powinno wiedzieć, że każdy przedmiot ma określone przeznaczenie i od początku terapii powinno się wprowadzać jednoznaczność. Np.: jeśli talerz służy do jedzenia, to nie należy go przeznaczać do zabawy.
Poniżej przedstawię kolejność etapów oddziaływań terapeutyczno – edukacyjnych przez które dziecko musi przejeść niezależnie od wieku rozwojowego.
Etap I – Pobudzanie zmysłów.
Generalnie można powiedzieć, że dziecko autystyczne jest w stanie ciągłego nadpobudzenia spowodowanego nadzwyczajną wrażliwością na zmysłową stymulację. Większość dzieci autystycznych znalazła pewne sobie właściwe sposoby uspokajania siebie, izolowania się od sterogennych bodźców. Niektóre z nich kołyszą się rytmicznie, zatykają uszy, zasłaniają oczy itp. Jedną z dróg pomocnych dziecku autystycznemu jest stymulacja prawidłowego rozwoju percepcji.
Celem stymulacji w obszarze dotyku jest rozwinięcie u dziecka globalnego odczuwania bodźców dotykowych, jak i różnicowania poszczególnych bodźców. Aby ten cel osiągnąć należy:
· Nacierać ciało dziecka szorstkim ręcznikiem, szczotkować dość twardą szczotką, pędzlem, gąbką
· Stosować do stymulacji materiały o różnej strukturze powierzchniowej
· Dostarczać ciepłych i zimnych bodźców (Termofory, lód, nadmuch ciepłym powietrzem)
· Używać wibratorów do stymulacji skóry
· Nacierać ciało emulsją
· Stosować masaż twarzy, opukiwanie ust
· Wprowadzać suchą kąpiel w piłeczkach
Wskazane jest dostarczanie dziecku wrażeń głębokich pozwalających zrozumieć położenie poszczególnych części ciała w stosunku do siebie:
· Głębokie uciski dłoni, stóp, obręczy górnej klatki piersiowej, pleców, kręgosłupa.
· Nacisk na poszczególne części ciała przy pomocy piłki lekarskiej, materaca, ciężarków, własnego ciała
· Ściąganie i rozciąganie stawów
Stymulacja w obszarze słyszenia obejmuje:
· Stymulacje przewodzenia kostnego
· Śpiewanie piosenek, rytmizowanie, huśtanie dziecka
· Obracanie na krześle obrotowym, kulanie po podłodze
· Zwisy głowy w leżeniu na krześle, na brzuchu i na plecach
· Poddawanie dziecka działaniu różnorodnych dźwięków – krótkie, ostre, nagłe, słuchanie taśm z nagraniami różnych efektów akustycznych, słuchanie taśmy z nagraną skalą tonów od 10 hz d 4 hz, słuchanie przez słuchawki.
Należy w tym miejscu przypomnieć, że niezależnie od tego co robimy lub polecamy dziecku zrobić zawsze mówimy do niego.
Stymulacja smakowa i węchowa polega na:
· Podawaniu dziecku na zmianę artykułów spożywczych o przeciwnych smakach
· Zapoznawaniu dziecka z różnymi zapachami
Jeśli stwierdzimy potrzebę wprowadzenia powyższej stymulacji, należy ustalić jej parametry: częstotliwość, intensywność i czas oddziaływania.
Stymulacja alternatywna.
Przy występujących zachowaniach autoagresywnych (bicie się po głowie, ssanie kciuka), wynikających najczęściej z próby zablokowania dopływających bodźców zewnętrznych – należy stosować odwrażliwianie tych części ciała. Bodziec alternatywny nie może być stosowany bezpośrednio po zachowaniu autoagresywnych, gdyż byłby odczytywany jako nagroda za to zachowanie. Stymulacją alternatywną obniżającą poziom autoagresji czy też stereotypowych zachowań może być silny nacisk na ciało z dwóch stron, co spowoduje obniżeni e poziomu pobudzenia nerwowego zmniejszy napięcie mięśniowe, zwolni tempo. Stałość i regularność tych metod zapewni dziecku poczucie bezpieczeństwa.
Etap II - Integracja zmysłowo – ruchowa
Najwięcej wrażeń zmysłowych dociera do mózgu z naszego ciała – poczucie pozycji w przestrzeni, wiedza gdzie znajduje się tułów i poszczególne części ciała i co one robią, wrażenia skórne pochodzące z kontaktu z ubraniem, innymi ludźmi, przedmiotami. Dzieci autystyczne wydają się być niezdolne do organizowania i „obróbki” tych odczuć, nie koordynują ich z doznaniami węchowymi i smakowymi. Może występować wyjątkowa wrażliwość na hałas lub dotyk. Inne dzieci mogą być niewrażliwe na ból, a jednocześnie nadwrażliwe na delikatne dotykanie – lub odwrotnie. Pierwszym etapem w procesie integracji zmysłowej jest pobudzanie pojedynczych zmysłów do prawidłowego funkcjonowania. Właściwe zrehabilitowanie poszczególnych zmysłów pozwoli przejść do stadium integracji sensoryczno – motorycznej
Etap III – Poznanie i rozumienie swojego ciała.
Bardzo ważnym zadaniem dla nauczyciela terapeuty jest wypracowanie u dziecka autystycznego prawidłowej somatognozji, czyli poczucia i poznania własnego ciała oraz jego miejsca w przestrzeni. Poprzez dostarczanie dziecku bodźców czuciowych, kinestetycznych, wzrokowo – słuchowych i innych pomagamy mu zrozumieć, że jego ciało ma górę i dół, że ma dwie strony – lewą i prawą, posiada oś, wyrabiamy poczucie pionowości ciała. Nauka poznawania i rozumienia własnego ciała przez dziecko autystyczne powinna przebiegać zgodnie z następującymi etapami:
· Odczuwa i rozumie oś ciała wraz z pojęciami góra – dół i odwrotnie
· Odczucia obręczy górnej i dolnej
· Poznawanie nadgarstka i palców
Następnie możemy przejść do takich pojęć jak strony lewa, prawa oraz poznawanie stosunków przestrzennych – przed, obok, nad, pod, za.
Zestaw ćwiczeń służących poznaniu i rozumieniu własnego ciała powinien być bardzo starannie dobrany do wieku fizycznego dziecka, do jego możliwości i potrzeb. Może obejmować następujące ćwiczenia:
· chodzenie na czworakach, kulanie, podciąganie się do przodu na brzuchu, przechodzenie z pozycji siedzącej do stojącej i odwrotnie, leżenie na plecach i odpychanie się stopami, podciąganie się wzdłuż liny
· ćwiczenia z przyrządami – chodzenie po ławeczce gimnastycznej, po równoważni, wchodzenie i schodzenie po pochylni, wchodzenie na drabinki, chodzenie w poziomie po drabinkach gimnastycznych
· ćwiczenia siłowe, zwisy na drabinkach, zabawy z piłką lekarską, przeciąganie liny
Ćwiczenia te mogą rozszerzone i uzupełnione zajęciami na basenie, hipoterapią, zajęciami muzyczno – ruchowymi czy elementami terapii Veroniki Sherbone.
Etap IV – Wypracowanie gotowości do nauki.
Kiedy już poznamy dobrze dziecko, jego sposoby reagowania na nowe sytuacje, kiedy poznamy i potrafimy panować nad jego „dziwacznymi” zachowaniami, możemy przystąpić do pierwszego etapu nauki. Obejmuje on nauczenie koncentrowania wzroku na wybranej czynności i naśladownictwo. Na początku wybieramy proste zajęcia, których dziecko szybko się nauczy – proste wtykanki, koraliki, nawlekanki. Wskazana jest wykorzystanie substancji przekształcalnych( glina, ciasto, plastelina, woda). Ponieważ dziecko autystyczne nie ma potrzeby nawiązywania kontaktu z drugą osobą, na początku terapii inicjatywę przejmuje terapeuta. Można stosować metodę odzwierciedlania ruchów dziecka lub włączać się do jego stereotypowych zachowań, naśladować jego dźwięki. Jest to początek porozumiewania się z dzieckiem tym kanałem, który jest najbardziej drożny. Nawiązanie kontaktów pomiędzy dorosłym, a dzieckiem jest podstawą do wyzwolenia czynności badawczych.
Większość dzieci cechuje upośledzenie w stopniu umiarkowanym i znacznym, dlatego często zachodzi potrzeba szukania lub opracowania takiego programu, który pozwoliłby rozpocząć pracę na poziomie rozwoju małego dziecka. Każdy nauczyciel terapeuta jest zobowiązany opracować indywidualny program terapii z uwzględnieniem możliwości dziecka.
Etap V – Edukacja elementarna.
Po przejściu czterech pierwszych etapów przechodzimy do etapu szerzej rozumianej edukacji. Na te edukację należy spojrzeć w aspekcie umiejętności funkcjonalnych. Rozwijamy umiejętności w sześciu podstawowych zakresach: socjalizacja, samodzielność i samoobsluga, motoryka mała, motoryka duża, funkcje poznawcze i komunikacja. Wszystkie umiejętności winne być ukierunkowane na ich praktyczną stronę. Starać się należy o taki rozwój dziecka, aby w przyszłości potrafiło ono żyć w miarę samodzielnie lub z minimalną pomocą innych osób. Oczywiście są też dzieci, które ze względu na rozległe uszkodzenia będą ciągle potrzebowały osoby drugiej – ich edukacja powinna być skierowana na kształtowanie umiejętności komunikowania swoich potrzeb. Wypracowanie poszczególnych umiejętności należy rozłożyć na małe etapy i konsekwentnie wykonywana w ten sam sposób. Osiągnięcie poszczególnych etapów pozwoli osiągnąć oczekiwaną sprawność.
Oto przykłady osiągniętych umiejętności w poszczególnych zakresach.
Socjalizacja:
· Reaguje na swoje imię
· Współuczestniczy w zabawach z dorosłymi i rówieśnikami
· Naśladuje innych w zabawie
· Sygnalizuje swoje potrzeby
Samodzielność i samoobsługa:
· Umiejętność gryzienia potraw
· Potrafi posługiwać się sztućcami, pije z kubka
· Myje ręce i twarz, współuczestniczy w ubieraniu się, a niektóre rzeczy ubiera samodzielnie
· Sygnalizuje potrzeby fizjologiczne i korzysta z WC
· Samodzielnie zjada posiłki, myje się, obsługuje się przy stole
· Umie utrzymać porządek wokół siebie, ubiera się zgodnie z pogodą

Mała motoryka:
· Badanie(poznawanie przed
· miotów) wielozmysłowo
· śledzenie wzrokiem ruchów ręki, chwytanie i upuszczanie przedmiotów, chwyt pęsetowy
· Układanie i wyjmowanie przedmiotów z pojemnika
· Układanie wtykanek, nakładanie krążków na patyk, nawlekanie koralików
· Gryzmolenie na papierze, stawianie znaków ołówkiem, rysowanie linii poziomej i pionowej
· Przerzucanie stronic w książce, nakręcanie zabawek
· Posługiwanie się nożycami, klejem, spinaczem
· Uzupełnianie rysunków postaci ludzkiej
· Praca z masami plastycznymi

Motoryka duża:
· Samodzielne siedzenie, stanie
· Umiejętność przechodzenia z pozycji na plecach do pozycji na brzuchu i odwrotnie
· Chodzenie na czworakach, chwytanie przedmiotów jedną ręką w pozycji na czworakach
· Chwytanie piłki, turlanie jej, rzucanie, kopanie
· Omijanie przeszkód, przechodzenie pod nimi nad nimi
· Lokalizowanie przedmiotów codziennego użytku
· Chodzenie po schodach
· Samodzielne chodzenie stawianie stop na przemian
· Bieganie, chodzenie na palcach, podskakiwanie w miejscu

Funkcje poznawcze:
· Wyrobienie zainteresowań przedmiotami
· Badanie różnych substancji
· Bawienie się zabawkami zgodnie z ich przeznaczeniem
· Dobieranie wg kształtu, wielkości, koloru, materiału z jakiego są wykonane
· Dotykanie, wskazywanie przedmiotów na polecenie
· Rozróżnianie pojęć: ciepło – zimno, mokro – sucho, twardo – miękko
· Składanie elementów w całość
· Tworzenie zbiorów wg kategorii
· Układanie klocków przedmiotów wg wzoru
· Porównywanie i rozróżnianie dźwięków
· Rozróżnianie stron – prawa, lewa
· Rozróżnianie smaków –gorzki, słodki, kwaśny, słony
· Porządkowanie przedmiotów wg wielkości, szerokości, długości
· Wskazywanie początku, środka, końca, rozróżnianie całości, połowy
· Opanowanie pojęć ilości(mało, dużo, kilka, kawałek), długości(krótki, szeroki, daleki), wymiaru(wielki, drobny, gruby, pusty, pełny), wagi(ciężki, lekki), czasu, kształtu.

Komunikacja:
Przystępując do nauki komunikowania się należy pamiętać, że u większości dzieci występuje myślenie wizualne, dlatego do opisywania pojęć używamy konkretów lub symboli wizualnych. Dzieci autystyczne mają trudności z zapamiętaniem sekwencji lub zestawu instrukcji słownych. Dlatego w pierwszej kolejności należy stosować instrukcję pisaną(dla czytających), symboliczną(piktogramy) lub obrazkową, a dopiero w drugim etapie – demonstrację słowną. Stosując dwie pierwsze metody zawsze wzmacniamy ją instrukcją słowną. Przez cały czas pracując z dzieckiem autystycznym musimy wsłuchiwać się w informacje zwrotne płynące od niego. Często są one bardzo ciche lub ledwo zauważalne. W nauce komunikowania musimy indywidualnie podejść do każdego dziecka i odnaleźć klucz pozwalający otrzymać informację od dziecka z jego zagadkowego świata, świata budzącego niejednokrotnie sprzeciw społeczny. Musimy dążyć do rozpoznania i zrozumienia zachowań dziecka, jego potrzeb i pragnień. Stymulatorem rozwijającym formy komunikacji będą doznania dające dziecku zadowolenie w wyniku spełnienia sygnalizowanych potrzeb.
Możliwości przezwyciężania objawów autystycznych są większe im młodsze jest dziecko w chwili rozpoczęcia terapii, im mniejsze jest nasilenie i utrwalenie charakterystycznych form zachowania oraz im wyższy jest poziom jego rozwoju umysłowego
Na zakończenie pragnę dodać, że pracując z dzieckiem autystycznym należy pamiętać o następujących zasadach:
· Cokolwiek robimy z dzieckiem – mówimy do niego
· Dostosowujemy wymagania, tempo pracy do jego możliwości,
· Jesteśmy konsekwentni w dążeniach do założonych celów, ale pamiętamy o zachowaniu proporcji między pracą, a relaksem
· Nie doszukujemy się zła w gniewie, agresji i destrukcji dziecka, ale poszukujemy przyczyn takiego stanu
· Szukamy takich metod pracy i sposobów, które pozwolą na rozwój jego indywidualności.

Opracowała mgr Alicja Major - Salwierz

Literatura pomocna w opracowaniu:
Nogdanowicz M., Kisiel B., - Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, WsiP, W-wa 1994
Gałkowski T., - Dziecko autystyczne w środowisku szkolnym, WsiP, W-wa 1995.
Grandin T., Margaret M. Scariano – Byłam dzieckiem autystycznym, PWN, W-wa, 1995
Pilecki W.i J., -Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej, Wyd. Naukowe, WSP Kraków 1997.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie