Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Wpływ literatury dzieciecej na aktywność twórczą

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1723 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Możliwości i sposoby wykorzystania literatury dziecięcej w rozbudzaniu aktywności twórczej dziecka.

Wstęp

Wiek przedszkolny to ważny okres w życiu dzieci, okres tworzenia się stałych nawyków, kształtowanie się procesów uczuciowych i umysłowych. Właśnie w tym wieku trzeba dostarczyć dziecku wartościową, odpowiednią dla niego książkę. Umiejętne stopniowanie lektury (o dużej wartości artystycznej na każdym poziomie), podsuwanie książek interesujących, w żadnym razie czytanym pod przymusem – to nie tylko jeden z najskuteczniejszych środków wychowawczych, ale i sposób na przyzwyczajanie do książki, mogący stać się potem na całe życie narzędziem poznania, rozkoszy estetycznej, rozrywki, nawet pomocą i podtrzymaniem w trudnych chwilach życia.

Książka wśród najmłodszych przedszkolaków

Początkowo książka w rękach dziecka jest pewnego rodzaju zabawką, przedmiotem manipulacyjnej zabawy. Stopniowo dziecko zaczyna interesować się obrazkiem, wodzi po nich palcem, mówi „tu dom, a tam drzewo”. Ale to zainteresowanie jest zmienne i krótkotrwałe. Dopiero nauczycielka lub rodzice mogą zainteresować dziecko treścią książki, w sugestywny sposób przekazać treść, odwołując się do uczuć i wyobraźni dziecka. W ten sposób – obok zabawki – umiejętnie dobrana książka (na miarę najmłodszych czytelników) zaczyna zajmować coraz więcej miejsca w życiu małego dziecka. Dzieciom młodszym powinno się opowiadać treść książek, w których główny bohater jest wyraźnie wyeksponowany, odznacza się pogodnym, radosnym usposobieniem, ufnością w stosunku do otoczenia, poprawnym zachowaniem. Dzieci te, ze względu na mały zasób doświadczeń społecznych i konkretności myślenia, nie są jeszcze zdolne do krytycznej oceny cudzego zachowania; cechuje je natomiast duża skłonność do naśladowania. Dlatego nauczycielka powinna przekazywać im przede wszystkim takie utwory, w których występuje pozytywny bohater. Dobierając książki do dzieci 3-, 4-letnich należy unikać tekstów, w których znajduje się wiele opisów. Dzieci te chętnie słuchają utworów, w których dominują dialogi, ponieważ lepiej je rozumieją, niż wydarzenia przedstawione w formie opisowej.

Literatura dziecięca w pracy z dziećmi 5-, 6-letnimi

Przejście do oddziału 5-, a potem 6-latków to swoisty awans przedszkolaka, początek bardziej dorosłego życia w społeczności przedszkolnej. Zmieniają się i wzbogacają różne formy działania dzieci. Zmienia się także stosunek dziecka do książki. Zaczyna traktować ją bardziej „po dorosłemu”, zgodnie z jej funkcją. Z uwagą ogląda ilustrację i potrafi już uchwycić jej istotny sens. W kontakcie dziecka z książką rośnie również stopniowo rola tekstu. W przeciwieństwie do młodszych przedszkolaków, dla których ilustracje pełniły pierwszoplanową rolę, a tekst był pewnego rodzaju podpisem, komentarzem obrazka, coraz ważniejsza staje się treść utworu i postacie bohaterów, ich losy, zawiązujące się konflikty, przygoda, jej szczęśliwe zakończenie. Ilustracje mogą już wzbogacać tekst, nie są już nieodłącznym elementem. Zasób pojęciowy dziecka jest już szerszy, doświadczenia bogatsze, swobodna gra wyobraźni coraz ciekawsza, bardziej oderwana od konkretnych zjawisk czy przedmiotów. Inaczej przedstawia się problem doboru literatury dziecięcej dla tej grupy przedszkolaków. Tekst utworu przewidzianego dla dzieci 5- 6- letnich może być dłuższy niż dla młodszych, gdyż potrafią one słuchać opowiadania lub czytania książek przez 20 – 30 minut. Dzieciom starszym można już pokazywać bohaterów negatywnych, pod warunkiem jednak, że ich zachowanie nie będzie stanowiło wzoru do naśladowania przez dzieci, zostanie natomiast tak zinterpretowane i ocenione przez nauczycielkę, że wzbudzi niechęć dzieci i zostanie przez nie potępione. Nauczycielka przekazując dzieciom treści książki powinna stawiać przed nimi problemy do rozwiązania, pobudzać do analizy i wyciągania wniosków, komentowania przedstawionych faktów. Dzieciom starszym można czytać piękne, ale nie zbyt długie opisy przyrody lub przeżyć małych bohaterów. Pozwoli to nie tylko lepiej zrozumieć treść utworu, lecz także przeżywać jego formę artystyczną. Ponadto słuchanie krótkich opisów przyzwyczaja dzieci do późniejszego samodzielnego czytania książek – dokładnego i uważnego, a nie tylko przechodzenia od faktów do faktów. Uwzględniając fakt, że w każdym okresie życia człowieka jego słownik bierny jest bogatszy od słownika czynnego, nie trzeba w czasie przekazywania treści książki 6-latkom unikać każdego trudniejszego słowa lub zwrotu, wręcz przeciwnie – należy dzieci osłuchiwać z nimi, pod warunkiem jednak, że nie będzie ich w utworze zbyt wiele, odnosić się będą do znanych dzieciom zagadnień i nie utrudnią zrozumienia całości tekstu.

Poznawcza i wychowawcza funkcja utworu literackiego

Już przy okazji pierwszych kontaktów dzieci z książką, nauczycielka stara się wydobyć jej wychowawcze walory. W młodszych grupach przedszkola książka nie tylko pomagała wzbogacać zabawy dziecka, ale jednocześnie ułatwiała orientację w otaczającym go świecie ludzi, zjawisk i przedmiotów – w przedszkolu, w ogrodzie, na podwórku.
Ukazując wzory społecznego współżycia, książka staje się pomocna nauczycielce w kształtowaniu właściwego stosunku dzieci do przedszkolnych kolegów, wspólnych zabawek, przyrody.
Utwory przeznaczone do starszych dzieci przedstawiają szerszy krąg zjawisk, większy jest bowiem zasób pojęciowy dziecka 5- 6letniego. Literatura dla dzieci starszych przedstawia także bardziej skomplikowane stosunki między ludźmi, ukazuje przykłady postępowania bohaterów, ich postawy w różnych sytuacjach. Wśród dzieci 5- 6letnich dużą popularnością cieszy się książka L. Krzemienieckiej „Z przygód Krasnala Hałabały”. Sympatyczny krasnal podoba się dzieciom, często staje się bohaterem zabawy, inscenizacji, stopniowo zaczyna uczestniczyć w codziennych sprawach przedszkolnego dnia – pomaga uczyć społecznego współżycia, przestrzegania ustalonych zwyczajów, pomaga w utrwaleniu przyzwyczajeń i nawyków, zachęca do obserwacji zjawisk przyrodniczych.

Wpływ książki na rozwój mowy i myślenia

Książka odgrywa ogromną rolę w budzeniu aktywności zabawowej, w rozwoju intelektualnym i emocjonalnym dziecka. Dzieci – słuchając opowiadania –przeżywają treść utworu, ale zarazem śledzą przebieg akcji, kolejność następujących po sobie zdarzeń. Przeżycia te często znajdują wyraz w różnorodnej dziecięcej ekspresji – zabawie, inscenizacji, twórczości plastycznej. Czasem dzieci podejmują takie działania same, czasem podsuwa je nauczycielka.
Przedszkolaki, analizując fragmenty akcji, wspólnie oceniają bohaterów, porównują ich ze sobą; jest również próba pewnej syntezy treści utworu, wyrażonej w zabawie, teatrzyku, samodzielnie stworzonej książeczce. Związane z przeżyciami treści utworu różne formy działania stwarzają dobrą okazję bogacenia zasobu pojęciowego i słownikowego, zachęcania dzieci do samodzielnych i swobodnych wypowiedzi. Dziecko, osłuchując się z tekstem, przyswaja sobie pewne zwroty i określenia, a zarazem tworzy samodzielne opowiadanie.

Sposoby korzystania z książek

Aby uzyskać możliwie najlepsze wyniki naszych zamierzeń, można w wieloraki sposób korzystać z książki w codziennej pracy z dziećmi:
Ilustracja w książce jest bodźcem, który zwraca uwagę dziecka, zachęca do oglądania, wywołuje zainteresowanie tekstem. Dzięki ilustracji dziecko może korzystać z książki samo, bez pomocy osoby dorosłej. Nauczycielka, doceniając znaczenie ilustracji jako bodźca wyzwalającego ekspresję słowną dzieci, powinna inspirować te wypowiedzi przez stwarzanie sprzyjających sytuacji. Ilustracje w książkach dobrze już znanych ułatwiają dzieciom zapamiętywanie ich treści, są okazją do nawiązywania kontaktów słownych z kolegami.
Opowiadanie – książkę przewidzianą do opowiadania dzieciom trzeba dobrze znać, aby ładnie oddać jej nastrój, ułatwić zrozumienie myśli przewodniej, aby stworzyć prawdziwego bohatera, zgodnie z intencją twórcy, oraz pozwolić odczuć dzieciom piękno literackiego języka. Ogromna wartość opowiadań – to ich wpływ na wzbogacanie zabaw dziecięcych, szczególnie tematycznych i konstrukcyjnych. Wzbogacając wyobraźnię dziecka, przekazując im różnorodne treści, ułatwiamy często wybór zabawy, dostarczamy pomysłów twórczych, umożliwiamy włączenie się do zabawy większej liczby dzieci. Wpływ opowiadania na zabawę będzie większy jeśli dostarczymy odpowiednich pomocy: kukiełek, pacynek.
Inscenizowanie utworów – sposób odtwarzania treści musi być zróżnicowany w zależności od wieku dzieci. 3-latki naśladują ruchem zachowanie się niektórych postaci (pieska, zajączka) lub niektóre dźwięki. Dzieci 4-letnie mogą już odtwarzać małe fragmenty akcji, króciutkie rozmowy bohaterów. Przedszkolaki 5- i 6-letnie mogą inscenizować treść całych utworów. Inscenizowanie utworów literackich należy systematycznie realizować ze względu na bardzo duże wartości wychowawcze tej formy działalności.
Poezja – wiersze w przedszkolu mają szerokie zastosowanie w pracy wychowawczej: czytamy je dzieciom, uczymy na pamięć, inscenizujemy, wykorzystujemy do ćwiczeń wymowy. Czytanie wierszy może odbywać się przy różnych okazjach, zarówno całej grupie, jak też małym zespołom, a nawet jednemu dziecku. Utwory przeznaczone do czytania mogą być dłuższe i nieco trudniejsze od tych, które opanują na pamięć. Chodzi tu bowiem o piękno słowa, artystyczne przeżycie, odczucie uroku poezji. Wiersz przewidziany do nauki musi odpowiadać możliwościom percepcyjnym dziecka, powinien być krótki, aby mogło ono bez wysiłku całe zapamiętać, o treści bliskiej małemu słuchaczowi, w pełni zrozumiały i piękny.
Czytanie książki – nauczycielka znając dobrze treść książki może zastosować właściwą technikę czytania, zainteresować dzieci utworem i śledzić ich reakcję na własne słowa, gesty i mimikę. Dzieci 6-letnie bardzo lubią teksty dłuższe, które czyta się fragmentami, przez pewien okres czasu. Czytając książkę odcinkami należy starać się o to, by każdy z nich stanowił zamkniętą całość, na której można by zakończyć opowiadanie. Czytając następny fragment należy przypomnieć, na czym czytanie zostało zakończone. Może to zrobić nauczycielka, ale lepiej zwrócić się z taką propozycją do dzieci, gdyż w ten sposób lepiej zapamiętują treść opowiadania.
Kąciki książki – umożliwiają dzieciom kontakt z książką ilekroć mają na to ochotę. Aby „kąciki” te dobrze spełniały swą rolę, muszą być interesujące, zaopatrzone we właściwe pozycje i tak umieszczone w sali, aby dzieci miały do nich swobodny dostęp.

Wnioski końcowe

Literatura dziecięca w pracy wychowawczej przedszkola ma bardzo istotne znaczenie – dotyczy jednocześnie dziedziny wychowania umysłowego, społeczno – moralnego i estetycznego. Książka w przedszkolu pełni wielostronną rolę: utrwala i porządkuje pewne pojęcia o świecie, jest źródłem nowych wiadomości, wzbogaca zasób pojęciowy dziecka. Książka zachęca do działania i jednocześnie budzi aktywność umysłową dziecka. Bogaci zasób słownikowy dziecka, a jednocześnie uczy, jak wyrażać swoje myśli w sposób poprawny, prawidłowy i ładny.
Książka nie tylko uczy myśleć i mówić – często bardzo silnie wpływa na sferę emocjonalną dziecka, ukazuje przykłady społecznego współżycia.
To szerokie oddziaływanie książki jest możliwe tylko przy udziale świadomej swoich celów nauczycielki przedszkola. W kontaktach małego dziecka z książką rola nauczycielki jest szczególnie doniosła i jest również po prostu niezbędna.

Opracowała:
Irena Goździak

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie